Daoine cosúil linne
.
People like us
by
Chris Binchy
.
De thaisme a tháinig mé ar an leabhar seo, “People like us”, a chéaduair, anuraidh. Ba anuraidh a foilsíodh an leabhar céanna sin, agus caithfidh mé a admháil gur thaitin sé thar cionn liom. Chris Binchy a scríobh an leabhar seo, agus geallaimse dhuit é, gur maith chuige é. Seo an dara úrscéal ó pheann cumasach an údair seo. In Ollscoil na Tríonóide a bhain sé a chéim amach, agus cuireann sé faoi i mBaile Átha Cliath, faoi láthair. Le cócaireacht is ea chuaigh i dtosach báire, ach is scríbhneoir lán-ainseartha anois é, agus ní haon ionadh é sin, nó tá cumas faoi leith ann, ar shaol ár linne, a léiriú agus a leagan, ina steillbheatha, os ár gcomhair amach. Tá an-tuiscint aige ar dhaoine, agus éiríonn leis iad a chur ar ardán a scéil, os ár gcomhair amach, faoi mar ba dhaoine a bhfuil aithne againne orthu freisin, agus fiú, nach bhfeiceann muid cuid eicínt dínn fhéin, folaithe i gcarachtar anseo is ansiúd, tríd an scéil. Éiríonn leis, na carachtair a dhathú dúinn, trí dhílseacht a gcomhrá don saol comhaimseartha, agus ní chuireann an t-údar gobán i mbéal duine ar bith dá charachtair, ach ligeann sé srian leo, agus ar an mbealach sin, cloiseann muid daoine ag labhairt, díreach faoi mar a chuala an t-údar iad, agus é ag tabhairt an tsaoil timpeall air faoi deara.
Tús an scéil
Ach, céard faoin scéal fhéin? Nach bhfuil sé thar am agam rud eicínt a rá faoi eachtraí an úrscéil chorraithigh seo?
Osclaíonn an t-údar a scéal, trí radharc a thabhairt don léitheoir ar Áth Cliath san oíche, ó ionad féachana amuigh ar imeall thiar na cathrach. Seo mar a chuireann an t-údar síos ar an radharc atá le feiceáil ón ionad féachana sin:-
“At a curve in the high road there was a viewing point with enough space for a couple of cars to park. At night the orange lights of the city spread below, north and south as far as could be seen and east to the edge of the water, the curve of the bay marked by bright white street lamps along the coast road. Planes circled above. Boats and ferries floated, islands of coloured light, towards the port.”
Amuigh ar an gcúlráid
Ach, dá mbreathnódh duine thíos faoi, ón talamh crochta, ar a raibh an t-ionad féachana sin suite, d’fheicfeadh sé páirc leath-thochailte, a raibh leoraithe agus ollscartairí, páirceáilte ina rang, taobh le Portakabin, agus fógraí ollmhóra ag fógairt tithe nua, nach raibh a ndúshraith fhéin tochailte fós! Ach taobh thall den pháirc leath-thochailte chéanna sin, bhí eastát tithíochta tógtha i leathchiorcal, timpeall ar fhaiche, a raibh carraig mhór suite ina lár, agus greamaithe den charraig chéanna sin, bhí clár adhmaid, a raibh ainm an eastáit sin deartha air i litreacha feiceálacha, gotacha. Agus an scéal seo ag tosú, tá baicle déagóir, beirt chailín agus triúr gasúr, bailithe timpeall na carraige sin, agus iad ag comhrá leo go garbh, maoíteach, béalscaoilte, eatarthu fhéin. Tháinig duine a raibh cónaí air i gceann de thithe an eastáit ar an bhfód, fear ar caitheadh buidéal lena charr, go gairid roimhe sin, agus nuair a chuir seisean an bhligeardaíocht sin i leith duine de na déagóirí, Robbie, shéan seisean glan é, agus d’ionsaigh sé Joe bocht Mitchell go míbhéasach, mailíseach, gáirsiúil.
Sin mar a chuireann an t-údar suíomh bhunús a scéil in aithne dhúinn.
Na Breathnaigh
Agus sin déanta aige, tosaíonn sé ansin ar chlann mheánaicmeach, Paul Walsh, a bhean Ruth, agus a dtriúr clainne, a bhfuil cónaí orthu i dteach atá ag éirí ró-chúng dóibh, a chur in aithne dúinn,. Triúr clainne atá orthu, Clare, an iníon is sine, atá thart ar sheacht mbliana déag d’aois, agus ansin an bheirt is óige, Fin, (sin Finbar) agus Lou, (sin Louise). Trí thús an scéil, tugann an t-údar le fios dúinn, go bhfuil spás gann go maith sa teach sin, agus go bhfuil muintir an tí ag teacht sa mbealach ar a chéile. Ansin, lá amháin, nuair a tháinig Paul abhaile óna chuid oibre. Dála an scéil, is múinteoir é Paul, a raibh air pósadh sula raibh a chuid staidéir críochnaithe aige san Ollscoil, nó bhí Ruth ag iompar, agus tuigeadh dó, nach raibh an dara rogha aige ach í a phósadh. Fuair sé post mar mhúinteoir, agus fuair siad árasán dóibh fhéin, i dtosach. Ar ball, áfach, fuair siad teach, agus thosaigh orthu ag tógáil clainne. Lá amháin ansin, nuair a tháinig Paul abhaile ón scoil, bhí Ruth sa chistin ag fanacht leis.
‘Whats up?’ he asked her as he sat beside her.
‘Everything’s fine. Don’t worry. Are you all right?’
‘I’m grand.’ He looked around the kitchen for a clue. There was nothing.
‘What’s going on?’
‘I was thinking that rather than go on holiday this year, maybe we could do something else.’
‘Like what?’
‘Like moving house.’
Buail an Bóthar!
Bhuel, b’in é. Bhí an cat ligthe as an mála aice. Anois, caithfear a rá, nár mhó ná sásta a bhí Paul, ar chloisint an mhéid sin dó, nó déanta na fírinne, bheadh sé lán-tsásta fanacht mar a raibh sé. Ach ar ball, thuig sé go raibh an ceart ag a bhean, nó ar a laghad, thuig sé gur bheag eile a d’fhéadfadh sé a dhéanamh ach géilleadh do mhian a mhná. Thosaigh an cuartú, agus an ransú, agus stop níor dhein siad, gur shocraigh siad ar theach a cheannacht san eastát úd, ar dheineadh tagairt dó i dtús an scéil.
Ar an gcreatlach sin a chrochann an t-údar a scéal.
Ba ghearr go bhfuair Paul amach nár chathair mar a tuairisc é an t-eastát céanna sin, bíodh go raibh na tithe ann breá, mór, fairsing, agus bíodh go raibh an praghas i bhfad níos saoire ná dá gceannódh siad teach i bhfo-bhaile meánaicmeach.
Eagsúil linne
Fuair sé amach freisin, nár dhaoine cosúil leosan a bhí sna comharsana a bhí timpeall orthu. Bhí duine de na comharsana sin, Joe Mitchell, agus de réir na ngasúr úd a bhíodh bailithe thart ar an gcarraig, i lár fhaiche an bhaile, ba ghealt amach is amuigh é. Ansin, ba ghearr gur tuigeadh do Phól, go mba ghrabairí den chéad ghrád iad na gasúir chéanna sin, a raibh Robbie mar cheannaire orthu. Ansin, agus leis an scéal a dhéanamh i bhfad Éireann níos measa, thosaigh ag éirí idir é fhéin agus Clare, an iníon ba shine a bhí acu. Agus nuair a thosaigh an Clare chéanna sin ag éirí mór le ceannaire na ngrabairí, agus á ligint isteach sa teach s’acusan, nuair a bhíodh na tuismitheoirí amuigh, d’fhéadfá a rá go raibh an lasair sa bharrach, gan aon agó.
Nuair a thagann trioblóidí…..
Joe Mitchell a chuir Paul ar an eolas, i ndáiríre, lá dár bhuail sé bleid air, amuigh ar thaobh an bhóthair. Mhínigh sé dó, gur thug sé faoi deara, go mbíodh Robbie Whelan ar chuairt chuig a theach, trath mbíodh siad as baile, agus nuair nach mbíodh sa teach ach Clare. Ba bheag nár bhain an méid sin an chaint de Phaul:-
‘I’m sorry,’ Paus said. ‘Hang on. You’re sure you’ve seen him going into our house?’
‘Yes. Absolutely. Absolutely. I noticed because the first time he went up I thought there was no one home and I was watching because, you know, just in case. But then your daughter opened the door so I knew everything was OK. And then another couple of times. I’m here all day, you know, and I’m in the garden a lot so I see what’s going on.’
Bhuel, nach bhfuil do sháith agat ansin? Céard a rinne Paul leis an scéal a chur ina cheart? Céard a tharla do Chlare, agus don chuid eile den chlann amuigh ar an uaigneas, san eastat fiain úd, i bhfad amach ó shibhialtacht agus ó chultúr meánaicmeach na bhfo-bhailte sibhialta, a raibh siad cleachtach orthu, le blianta roimhe sin. Anois, níl fúm an scéal a mhilleadh ortsa, nó tá mé cinnte gur mhaith leat an scéal sin a léamh dhuit fhéin, Ní raibh uaimse ach creatlach an scéil a thabhairt duit, sa chaoi go músclofaí fonn a léite ionat!
An-scéal, an-iarracht, agus an-teannas sa scéal corraitheach, greamaitheach, inchreidte seo. Faigh é, agus léigh é. Ní bheidh a chathú ort, geallaimse dhuit é.
.
.
.
.
.
.
English 
Gaeilge