leabhar mór-ráchairte, best-seller; dúshraith, foundation; coirpeacht, criminality; eilimh stairiúla, historic claims; corrbhotún, an occasional blunder; nach deacair an t-oideachas a bhualadh? “it’s hard to beat the education”; criathar, sieve.

.

Fírinne nó Fiannaíocht sa Chód?

“Truth and Fiction in The Da Vinci Code”

by

Bart D. Ehrman

Peadar Bairéad

That Code again!

Níl sé chomh fada sin ó shoin anois, ó scríobh mé píosa anseo faoi’n leabhar mór-ráchairte sin, The Da Vinci Code, agus ag an am sin, caithfidh mé a rá, nach mó ná sásta a bhí mé leis an ndúshraith ar a raibh an scéal ar fad tógtha, nó tuigeadh dom, go raibh sé frithchaitliceach, agus bunaithe ar thuairimí nach bhféadfainn fhéin glacadh leo, sa chaoi nach raibh mé cinnte, arbh fhiannaíocht, nó fírinne, a bhí taobh thiar den úrsceal corraitheach, lán-teannais sin. Féach mar a scríobh mé ag an am…

“Bhuel, níl dabht ar domhan ann, ach go gcuirfeadh leagan amach agus cur chuige an údair isteach go mór orm fhéin, mar Chaitliceach, dá nglacainn leis go raibh sé ag iarraidh a chur ina luí orm, go raibh iomlán na fírinne á léiriú sa scéal seo, nó mar is eol daoibh uilig, faoin am seo, is duine mé ar cuireadh léann an tsagairt air. Ach sin ráite agam, agus má ghlactar leis an scéal ar fad mar fhinnscéal, a shníomhann an t-údar ildánach seo thart ar imeachtaí na hEaglaise Caitlicí, thar thréimhse bhreis is míle bliain, ansin, is féidir le Caitliceach é a léamh, chomh maith le duine ar bith eile. Ach an méid sin ráite agam, tháinig mé fhéin chuig pointe áirithe sa scéal, agus bhí me ar tí an leabhar a chur ar leataobh, agus fáil réidh leis, nó tuigeadh dom, go ndeachaigh sé thar fóir ar fad leis an scéal faoi phósadh ár dTiarna, faoi naofacht Mháire Mhagdalene, agus faoi choirpeacht agus caime na hEaglaise Caitlicí….”

Bhuel, mar is eol daoibh anois, chríochnaigh mé an scéal, agus ansin, scríobh mé píosa faoi anseo i mBéal an Phobail, ach ag an am gcéanna, bhí sé deacair fáil réidh leis na bunphrionsabail ar ar tógadh The Da Vinci Code, frí chéile.

Library to the Rescue

Nach fánach an áit ina bhfaighfeá breac, adúirt mé liom fhéin, tamall ina dhiaidh sin, nuair a tháinig mé ar leabhar, thíos i Leabharlann an Locha Bhuí, agus do bharúil cén teideal a bhí ar an leabhar seo? “Truth an Fiction in The Da Vinci Code” a bhí air, agus ní gá a rá, gur ardaigh mé an leabhar sin abhaile liom, go bhfeicfinn céard a bheadh le rá ann faoin leabhar mór-ráchairte sin. Ba é an fáth a raibh mé chomh tógtha sin leis an leabhar seo, nó go mba shaineolaí i stair na moch-eaglaise, agus i saol an tSlánaitheora, a chuir an leabhar seo i dtoll a chéile. Bart D. Ehrman a scríobh:-

Bart D. Ehrman chairs the Department of Religious Studies at the University of North Carolina at Chapel Hill. An authority on the early Church and the life of Jesus, he has appeared on A&E, the Hisotory Channel, CNN. and other Television and radio shows.

Sin an leabhar domsa, ag an am áirithe seo, arsa mise liom fhéin, agus an leabhar á sheiceáil amach agam. Ba ghearr go raibh mé sáite go dtí an dá chluais sa leabhar suimiúil seo. Mar, bíodh gur cuireadh léann an tsagairt ormsa, agus bíodh go raibh staidéar déanta agam ar chúrsaí creidimh agus scrioptúir, ag an am gcéanna, ní bheadh an oiread sin saineolais agam, le go bhféadfainn mo mhéar a leagan ar na laigí a bhí le fáil ag an saineolaí seo i ndúshraith an Da Vinci Code.

Weaknesses shown up

Ba ghearr áfach, go raibh tuiscint nua ar fad agam ar na bearnaí, agus ar na laigí, a bhí le fáil go héasca ag an saineolaí sna “fíricí” ar ar tógadh úrscéal mór-ráchairte seo Dan Brown. Cuireann Ehrman chun oibre go deas réidh ar an dtionscadal tofa seo. Molann sé an t-úrscéal as a fheabhas mar úrscéal, ach ansin, téann sé go croí an ábhair, nuair adeir sé….

“I knew that the book itself was fictional, of course, but as I read it (and for me, as for many others, it was a real page-turner) I realized that Dan Brown’s characters were actually making historical claims about Jesus, Mary, and the Gospels. In other words, the fiction was being built on a historical foundation that the reader was to accept as factual, not fictitious.

Fact or Fiction!

Ba ghearr áfach, gur thug an saineolaí seo faoi deara, go raibh deacrachtaí ag baint leis na héilimh stairiúla a deineadh sa leabhar seo. Thug sé faoi deara, go raibh dearmaid iomadúla le fáil ann, maraon leis an gcorrbhotún fiú, botúin nár ghá a dhéanamh dá raghfaí i mbun taighde, beagáinín níos cúramaí. Breathnaigh, mar shampla, ar leathanach 143/44, áit a labhraítear faoi Íosa agus Máire Mhagdalene, ag bun an leathanaigh sin léifidh tú :-

As with other statements made in The Da Vinci Code, there is more fictional license in these various claims than historical truth. Some of the statements are simply in error. To take just one obvious example: it is wrong to say that when the Gospel of Philip calls Mary Jesus’ “companion” that the Aramaic word means “spouse”. For one thing, the word that is used is not Aramaic. The Gospel of Philip is in Coptic. And even though the word used there for “companion” actually is a loan word from another language, the language, again is not Aramaic but Greek. In other words, Aramaic has nothing to do with the saying. And to cap it all off, the Greek word that is used (koinónos) in fact means not “spouse” (or “lover”) but “companion” (it is commonly used of friends and associates).

Expertise counts

“Muise! nach deacair an t-oideachas a bhualadh!” mar adeireadh muintir Iorrais fadó.

Agus os ag caint ar Mháire agus Íosa atá muid, dearbhaíonn an saineolaí seo dúinn nach bhfuil bunús stairiúil, dá laghad, ag tacú le teoiric sin an údair, Dan Brown, go raibh an bheirt sin pósta ar a chéile, agus bheadh sin dona go leor mura raibh ann ach teoiric, ach dearbhaíonn an t-údar sin dúinn, nach é amháin go raibh siad pósta, ach go raibh, i ndáiríre, toradh ar an bpósadh céanna sin.

Agus ar chlúdach an leabhair, seo mar a chuireann an t-údar é :-

“How much truth is there in The Da Vinci Code? In some ways the question is raised by The Da Vinci Code itself, as it begins (on p.1. before the Prologue) with a list of items that it labels ‘FACT’, including… the claim: All descriptions of artwork, architecture, documents, and secret rituals in this novel are accurate.’

Dearbhaíonn Dan Brown, mar sin, go bhfuil chuile thagairt a dhéanann sé do dhoiciméid ina úrscéal cruinn ceart. Ní gá a rá, nach n-aontaíonn an t-údar s’againne leis an ráiteas sin, agus b’in, i ndáiríre, a spreag é leis an leabhar seo a chur i dtoll a chéile, nó tháinig an Brúnach thar chlaí isteach ina ghort seisean, áit nach raibh fios a bhealaigh foghlamtha i gceart aige, roimh ré. Dearbhaíonn Dan Brown sa Chód freisin, go raibh baint áirithe ag an Impire Constantine le roghnú leabhair an Tiomna Nua, ach deir Bart Ehrman linn, nach raibh baint dá laghad ag an Impire leis an socrú sin, rud a bhí déanta blianta fada roimh ré Chonstantine.

The Dead Sea Scrolls

Agus ag labhairt dó faoi “The Dead Sea Scrolls” tugann Brown le fios dúinn, go bhfuil eolas eicínt le fáil ansin faoi Íosa, agus faoi chúrsaí a shaoil, ach deir an saineolaí linn nach bhfuil tagairt dá laghad d’Íosa sna Scrolls céanna sin, ach gur dhoiciméid Ghiúdacha iad.

Caithfidh mé a admháil, gur mór an chabhair go deo an leabhar seo, don té a bhfuil amhras air, faoi fhírinne dhúshraith an Da Vinci Code, nó dá mba fhíor a leath fhéin, chuirfeadh sé isteach ar chreideamh Chríostaí ar bith, ach anois, nuair a scrúdaítear a bhfuil dearbhaithe ag an údar i The Da Vinci Code go fuarchúiseach, agus nuair a scagtar é trí chriathar an taighde, agus an tsaineolais, feictear dúinn, go mba chóngaraí d’fhiannaíocht ná don bhfírinne, roinnt mhaith de na “fíricí” ar a bhfuil an úrsceal sin bunaithe.

Mholfainn do dhuine ar bith a léigh an Da Vinci Code, an leabhar seo a fháil agus a léamh nó cuirfidh se ar an eolas é, agus tuigfidh sé, nach bhfuil sa leabhar, i ndeireadh na dála, ach gnáth úrscéal, ina ligtear srian le samhlaíocht docheannsaithe an údair.

.

.

.

.

.