Geimhreadh chugainn
Peadar Bairéad
(This week we consider the oncoming Winter Season)
.
Clocha Ceangailte is Linn ‘na Leac
Anois, bíodh go raibh muid uilig ag baint taitnimh as Samhradh beag na nGéanna suas go deireadh an Fhómhair, ag an am gcéanna, d’fheicfeadh an tsúil ghéar go raibh muid i ngiorracht urchar méaróige do Shéasúr garbh, gangaideach, an Gheimhridh. Ní call dom a rá, go bhfuil na laethe ag dul i ngiorracht agus na hoícheanta ag dul i bhfad. Is ísle go mór fada an ghrian ar an spéir um mheánlae anois, rud a fhágann nach bhfuil an teas céanna á dháileadh orainn ag ár seanchara, an ghrian gheal, ghlórmhar, agus go bhfuil lucht réamhfhaisnéis na hAimsire ag fógairt go bhfuil glaisreo chugainn gan aon ró-mhoill.
Tá roinnt mhaith de na héanacha a tháinig chugainn ar chuairt Samhraidh imithe leo abhaile, cheana fhéin, agus gan fágtha againn anois ach ár seanchairde, na préacháin, na dreoilíní, na loin dubha, na druideanna, agus thar aon éan eile, an spideoigín cairdiúil, comharsanúil. Ní cheolann na héin chéanna sin chomh binn blasta is a dhéanaidís le linn Shéasúr na Cúplála, nó fiú, le linn dóibh bheith ag tógail clainne, nó nach é an rud is mó a dhéanann tinnis dóibh, an tráth seo bliana, nó teacht i dtír, agus iad ag súil go bhfaighidís bua ar Gheimhreadh gáifeach eile. Ní call dom a rá, go dtagann éanacha eile ar chuairt turasóra chugainn le linn Shéasúr fuar oighreata an Gheimhridh.
“Yellow and black and pale and hectic red”
Breathnaigh anois ar an bhfásra atá thart orainn, idir chrainn, toir, agus bláthanna, agus is gearr go dtabharfaidh tú faoi deara, go bhfuil an Geimhreadh ina rás chugainn. Thabharfá faoi deara láithreach, an t-athrú atá tagtha ar dhathanna na nduilleog, nó tá a mbunús tite, cheana féin, agus roinnt eile ag athrú datha ar a ndícheall, agus iad ag iarraidh dul i bhfolach ón sioc agus ón síon a thuigeann siad a bheith chucu, gan aon ró-mhoill, ach tógann siad croí an duine daonna, lena ndathanna áille Fómhair, cuid acu donn, cuid acu órga, agus cuid eile fós, chomh dearg le caor. Nach álainn an feic iad faoi sholas na gréine? Breathnaigh ar na toir, thart orainn, faoin am seo bliana, agus feicfidh tú go bhfuil a mbunús maol, feannta, cheana féin, ach anseo is ansiúd, feicfidh tú tor síorghlas, tor nach gcailleann a dhuilliúr in aon chor, ar theacht an Gheimhridh, ach breathnaigh ar na bláthanna, agus feicfidh tú an slad is an t-ár atá imithe orthusan ag gaoth, ag fearthainn agus ag fuacht. Cheana féin, tá bláthanna geala, péacacha, an tSamhraidh, sínte, tréith, agus gan le déanamh acusan ach iarracht a dhéanamh ar a síolta a chur i dtaisce don chéad bhliain eile. Tá bláthanna eile ann, a mhaireann, ar neamhchead don bhfuacht agus don oighir, agus le cois na mbláthanna sin uilig, tugann roinnt eile dúshlan glan an Gheimhridh fhéin, agus leanann orthu i mbláth, faoi shrón náimhdeach na haimsire dona.
Geimhreadh chugainn
.
Íslíonn grian i dtreo léaslíne, is slógann scamaill ar spéartha liath’,
Tréigeann cuach is fáinleog luath, críocha ársa Choinn is Bhriain.
Feonn féar, is críonann duille, lomtar tom , is nochtar sceach,
Líontar díog, is leatar srutha, clocha ceangailte is linn ‘na leac.
.
Cosctar ceol fuiseoig’ is céirsí is leathann tost thar shliabh is má,
Ach ceolann dreoilín ar ghéag gan duille, ag fógairt áir ar fhuach is crá.
Anáil na mbó ina gal gheal, reoite, á stealladh uathu ina múrthaí ceo,
Éin gan deoch, gan bhlas le n-ithe, Talamh sioctha, is loch faoi reo.
.
Feannann goimh an craiceann daonna, is cránn fós ainmhí is éan,
Sileadh sróin’ is casacht phléascach, toradh siúl amuigh faoin aer.
Ceolfaidh dreoilín, is feadfaidh lon dubh, fillfidh arís fáinleog is cuach,
Is tógfar croíthe le háthas saolta le ceol is dath ó Rí na nDúl.
.
English 
Gaeilge