Séasúr an Cheo
(This week, I mBéal an Phobail take a look at some Seasonal changes)
.
“Season of mists and mellow fruitfulness”…..
Anois, agus muid sáite i gceartlár an Fhómhair, feictear dom, gur chóir súil a chaitheamh ar na hathruithe atá tagtha ar an saol thart orainn ó Lá Lúnasa na bliana seo anonn. Agus, ag caint ar Shamhradh na bliana seo, is dócha gurbh fhearr cos a bhuaileadh ar an scéal sin, nó déanta na fírinne, ní raibh an Samhradh céanna sin thar mholadh beirte. Agus nílim ag maíomh gur bhronn an Fómhar seo ‘Samhradh na nGéanna’ orainn, ach oiread, ach dá olcas é, b’fhearr i bhfad é mar shéasúr ná an Samhradh réamhráite. Bhí daoine ag rá go mbeadh Fómhar millteach olc againn, Fómhar a d’fhágfadh muid gan mórán fáltais nuair a bheadh sé críochnaithe linn.
Dathanna meisciúla
Ní mar sin a tharla áfach, nó bíodh gur deineadh roinnt mhaith damáiste do na barraí, ag an am gcéanna, fuair na feirmeoirí dóthain ama lena mbunús a bhaint is a shábháil. Ach, ní hé seo ach é siúd atá idir chamáin agam, an babhta seo. Tugann muid faoi deara go bhfuil athruithe ollmhóra ag teacht ar aghaidh na Dúlra na laethe seo. Is é an rud is mó a thugtar faoi deara nó an t-athrú atá ag teacht ar dhathanna na nduilleog is na mbláthanna, thart orainn….
…Dathanna Fómhair dom mheisciú
Lena n-ór, lena ndonn, ‘s lena mbuí
Is ólaimse áilleacht tírdhreacha
As soitheach lán bua is brí….
.
Cheana féin, tá dath donnbhuí ag teacht ar roinnt mhaith de na duilleoga agus fiú, nach bhfuil dath an fhéir fhéin ag athrú freisin, nó tá an féar céanna ag seargadh roinnt, mar tuigtear don bhfásra uilig go bhfuil an Geimhreadh gáifeach chucu gan aon ró-mhoill. Tabhair faoi deara freisin, go bhfuil mám maith duilleog ag titim, go háirithe le linn gaoithe móire nó stoirme. Sea, agus nach bhfuil ré na mbláthanna beagnach thart, chomh maith. Ní gá dhom a rá gur chomharthaí iad sin uilig go bhfuil laethe an fháis agus an bhláthaithe ag druidim chun críche.
Codladh sámh!
Tuigeann mion daoine Dé go bhfuil na laethe órga thart, agus go bhfuil an t-am tagtha le dlús a chur lena n-ullmhúchán don bhfuacht agus don chruatan atá le teacht. Bailíonn cuid acu stór bia len iad a thabhairt trí shéasúr an ghanntain is an ghorta. Tuigtear do roinnt eile acu, gur maith an cleas é an leaba a thabhairt orthu fhéin agus codladh sámh a dhéanamh go dtí go ndúiseodh teas bog caoin an Earraigh iad arís tar éis na Féil’ Bríde. Sea, agus nach bhfuil tuilleadh díobh, a dhéanann a málaí a phacáil agus aeráid álainn na dtíortha teo a thabhairt orthu fhéin. Feiceann tú na fáinleoga bailithe leo thar lear, agus na cuacha glanta leo freisin, agus níl fanta linn, i ndiaidh an iomláin, ach an dreoilín, an spideog, an gealbhan, an lon dubh, agus roinnt bheag eile dár n-éanacha dúchais, ach is annamh a chloisfear ceol uathusan feasta, ach, mar sin fhéin, beidh siad ag lorg déirce thart ar thithe na ndaoine, go háirithe, nuair a bheidh deis ag sioc, nó ag sneachta, glas a chur ar fhoinsí a mbeatha agus a ndí, amuigh ansin ar chnoc is i ngleann, i ngort is i gcimín. Ach, ‘mair a chapaill, agus gheobhair féar’ adeirtear leo amannta, ach ‘ní bheathaíonn na briathra na bráithre’ adéarfadh siadsan, mar fhreagtra ar an moladh céanna sin, b’fhéidir.
Duilleoga Fómhair buí mar ór anuas im’ líon,
Ar pháirc, ar ród , ar mhá, feoite, seirgthe, críon
Maireann a gcuimhne ámh, i bpluais bhog bheo an chroí.
Cé go lobhtar iad sa láib, ní chailltear riamh a sciamh.
.
.
.
.
English 
Gaeilge