by Peter Barrett | 2017/04/09 | Uncategorized
I m B é a l a n P h o b a i l
Peadar Bairéad
“My Grouse Night”
Nuair a bhí mé fhéin ag freastal ar Ollscoil na Gaillimhe, sa dara leath de dhaichidí na haoise seo caite, bhí de nós ag na Mic Léinn ansin, Grouse Night a eagrú, i dtús chuile bhliana. Bhuel, b’in an t-ainm a bhaisteadh siad ar an oíche a dtugtaí cead do chuile Mhac Léinn aon ghearán a bhí aige, i gcoinne an Choláiste, ach go háirithe, a leagan os comhair a chomhdhaltaí. B’fhéidir go maireann an nós sin san Alma Mater sin, anuas go dtí an lá atá inniu ann, ach ní chuige sin atá mé, an babhta seo, ach chuige seo….sé sin, go bhfuil de nós agam fhéin, sa Cholún seo, freisin, srian a ligean lem’ ghearáin, corruair, agus iad a leagan os bhur gcomhair amach, anseo i mBéal an Phobail. Agus ó tharla go bhfuil cupla chasaoid le déanamh agam anois, nach bhfuil sé chomh maith dhom iad a leagan os bhur gcomhair anseo inniu.
Those Boy-Racers
Ar an gcéad dul síos, ba mhaith liom gearán láidir a dhéanamh i gcoinne an nós atá ag roinnt áirithe tiománaithe, srian a ligean lena gcarranna ar bhóithre, agus ar shráideanna, na Cathrach Áille seo, go háirithe, tar éis titim na hoíche. Caithfidh mé a admháil, nár thug mé fhéin an nós seo faoi deara, go dtí le déanaí, nó roinnt blianta ó shoin, go bhfios domsa, ní tharlaíodh a leithéid, ach sa lá, nó ar chóir dom, san oíche, atá anois ann, is beag nach gceapfá gur i bPáirc Mondello a bhí tú, leis an dtorann ard, ghéar, cluasphléascach, a réabann ciúneas séimh na n-oícheannta, agus idir óg agus aosta, ag súil le deis léite, nó suaimhnis, nó codlata, fiú, a bheith acu, tar éis bhuaireamh tuirsiúil an lae. Ach, beag seans go bhfaigheadh siad a leithéid, leis an ngleáradh toirniúil a réabann thar a dtithe, ar na bóithre, agus ar na sráideanna amuigh.
Noise Pollution!
Céard tá ag tarlú amuigh ansin ar bhóithre na Cathrach Áille, in aon chor?
Dúirt Mártan an Tairbh liom, gur chuala seisean ó Shéimí an Droichid fhéin é, gurb amhlaidh atá gluaisteánaithe óga na dúiche seo, ag ullmhú do rásaí gluaisteán Oileán Mhanainn. Dhealródh sé nach bhfuil a fhios ag éinne céard é go díreach atá ar siúl ag na rásaithe óga seo, bíodh sin mar atá, ach nach bhfuil sé thar am ag an nGarda s’againne an scéal a fhiosrú dúinn, agus muid a chur ar an eolas, faoi na Rásaithe Óga seo, ata ag cleachtadh a gcuid cleas, anseo in ár measc.
Aon scéal agat fhéin faoi na cúrsaí céanna seo?
Roundabouts
Tá gearán eile agam freisin faoi dhream tiománaithe, in ár measc, nach bhfuil eolas dá laghad acu faoi chóras na dtimpeallán. Is é atá i gceist agam anseo nó go dtagann siad isteach chun an timpealláin ina rás, ar lán luas, agus cuma faoi chearta ghluaisteánaithe eile, teastaíonn uathusan ceart slí a bhaint amach dóibh fhéin, ar ais nó ar éigean. Tá mé cinnte, gur chúis tionóisce í iompar na ngluaisteánaithe sin, go minic. Agus nár casadh carr orm fhéin, an lá cheana, agus é istigh ar thimpeallán agus é ag taisteal sa tslí chontráilte! Nach bhfuil sé deacair a leithéid a chreidiúint? Bhuel, creid mise ann, go dtarlaíonn a leithéid. Agus os ag caint ar luas mé, caithfidh mé a admháil go bhfuil feabhas ollmhór tagtha ar iompar ár dtiománaithe, sa ghné sin den tiomáint, agus is annamh anois, a réabann carr tharat amach, é ag séideadh adhairce, agus é ag tabhairt comhartha na méar dhuit, agus tú ag tiomáint leat ar an luas lamháilte, go háirithe taobh istigh de theorainneacha na mbailte is na gcathracha, ach amuigh ar bhóithre bána na Banban, bhuel! sin scéal eile ar fad, agus déarfainn go bhfuil píosa le dul fós againn, sa ghné sin dár dtiomáint.
An bhfuil gearán ar bith eile agam, an turas seo, an ea?
Bí cinnte go bhfuil, agus ualach asail díobh, ach ní thabharfaidh mé, an babhta seo, ach ceann amháin eile.
Agus céard é fhéin, an ea?
Littering too!
Bhuel, caithfidh mé a admháil, go gcuireann na daoine a chaitheann bruscar timpeall orthu, ar ár sráideanna, agus ar ár mbóithre, cuireann siad déistean orm. Nach minic a fheiceann tú gluaisteán breá, feiceálach, fada, ag réabadh tharat, agus ansin, de phlimp, islítear fuinneog, agus caitear mám bruscair amach tríd an bhfuinneog oscailte sin, faoi mar ba mhám milseán a bhí a chaitheamh amach acu, ina sciob sceab, chuig na dúchasaigh. Sea, mh’anam, minic a chuala mé duine den aicme sin ag maíomh, go raibh siad ag cur oibre ar fáil don chosmhuintir, mar cureann siad “jab” ar fáil do dhuine eicínt, nach mbeadh aige, marach iad, ach an “dól”.
Nach mór an faoiseamh anois dom, an méid sin casaoide a bheith déanta agam, ach bí cinnte go mbeidh mé ar ais arís, gan mórán moille, agus mé ag clamhsán liom ar mo shástacht, faoina bhfuil beartaithe acu a dhéanamh leis an “GPO”, i mBaile Átha Cliath.
Níor chuala tú tada faoi fós, an ea?
Bhuel, bí cinnte go gcuirfidh mise ar an eolas thú, gan mórán moille.
.
.
by Peter Barrett | 2017/04/09 | Uncategorized
.
Súnaimí an Áir
.
Maidhm mhór mhara ar ligeadh srian lei,
Iar chrith dian talún i dtóin poill thíos,
Ina rás nós lasrach thar Mhuir na nIndiach,
Ar chapaill Mhanannáin is a moing le gaoth.
.
Ina thonn mhór mhillteach do sheol an tubaist’
Aniar aduaidh ar fhir is ar mhná,
Gur tháinig i dtír i ngan fhios d’éinne,
Is gur threascair roimpi a raibh ar thrá.
.
Ar theacht i ngar don chósta croíúil,
Chruinnigh a fórsaí is bhailigh a slua,
Gur éirigh in airde ina sliabh ard uisce,
Le bás is bascadh a imirt gan trua.
.
Bhuail an cósta mar a phléascfadh sliogán,
Is leag go faonlag a raibh sa tslí,
Ní raibh tada roimpi a stopfhadh a ruathar
Go ndearna sléacht is gur scrios gach ní.
.
Na fir is na mná, na sean is na páistí,
A bhí ag déanamh spóirt dóibh fhéin gan chrá,
Bascadh ina mbruscar na créatúir bhochta
is fágadh ar lár iad ar chiumhais na trá.
.
An Súnaimí gránna mar ruathar mharcshlua,
Do bhris is threascair idir fhir is mhná,
Scuab sé roimhe idir dhaoine is tithe,
Is leag go fann iad sa mbruth le trá.
.
Uimhir gan áireamh a treascradh sa seársa,
Gan deis ag éinne acu ealó ón dtonn,
Is d’fhág Clann Éabha go deorach cráite,
Ag silt gan faoiseach, is ag gol le fonn.
.
Ach níor treascradh fós an spiorad daonna,
Nó chruinnigh sé a neart abhus agus thall,
Gur gineadh madhmanna do-stoptha cúnaimh,
A d’imigh ina rás chuig a raibh faoi chrá.
.
Maidhm mhór trua ina ruathar chucu,
Is maidhm mhór airgid mar thonn sa rás,
Comhar na gcomharsan le cóir á seoladh,
Maidhmeanna a chlaoifidh Súnaimí an Áir.
.
Cé gur leagadh faonlag na pobail chlaoite,
Is go gceapfadh éinne gur bhocht a gcás,
Ardóidh Súnaimí an Dóchais a misneach,
Is tógfaidh a gcroí siúd nár thit san ár.
.
Guigh orthu siúd a thit sa tubaist’,
Solas na soilse go raibh acu go brách,
Áit go deo ag Bord an Tiarna,
Dóibh siúd a threascair Súnaimí an Áir.
.
*******************************
.
.
.
by Peter Barrett | 2017/04/09 | Uncategorized
Triail i bhfad ó bhaile
Peadar Bairéad
Más fada a lá….
Nuair a pósadh Michaela McAreavey in Eaglais Mhaoilsheachlainn, i mBaile Mhic Ghiolla Ri, i dtús na bliana 2011, bhí na sluaite sa timpeall uirthi ag ceiliúradh an phósta sin le John McAlreavey. Bhí Michaela fhéin agus a hathair i mbéal an phobail le tamall de bhlianta roimhe sin, nó bhí a hathair, Mickey Hart, ar cheann de na Bainisteoirí Peile ba cháiliúla, agus sa tír seo, ag an am, agus bhíodh a iníon Michaela ina chuideachta go rialta ar a thurasanna eagsúla. Bhí aithne mhaith ar a fear céile, John, chomh maith. Cé a cheapfadh, ar lá neamhaí úd a pósta, go mbeadh slua ollmhór eile ag iarraidh fáil isteach chuig triail a dúnmharfóirí, chomh fada sin ó bhaile, taobh istigh de dhá bhliain. Ar an “Legends Hotel”, ar Oileán Mhauritias a thug siad aghaidh lena Mí na Meala a chaitheamh. Tharla, ar mhaidin chinniunach a marfa, gur thug Michaela aghaidh ar a seomra le cupla briosca seacláide a fháil mar shólaist a ghabhfadh go deas le cupan tae amuigh cois linne. Ach, níor tughadh an deis di na brioscaí céanna sin a thabhairt amach chuig a céile fir, nó nuair a chuaigh sí isteach ina seomra, tháinig si ar ghiolla seomra ag goid. bhuail faitíos an fear céanna sin nó tuigeadh dó go ndéanfaí scéala air agus go gcaillfeadh sé a phost. Shocraigh sé mar sin ar í a mharú ar an toirt. Ach anois, tarraingt ar dhá bhliain ina dhiaidh sin, bhí na céadta bailithe ansin le bheith i láthair ag an dtriail cháiliúil seo.
……………..Tuilleadh le teacht………………
.
.
by Peter Barrett | 2017/04/09 | Uncategorized
C a t h a i r C h a i n n i g h .
.
.
Ársa buan an chathair seo, ar bhruach na Feorach groí,
Suite anseo go sásta ar dhúshraith ghlé na Rí,
Foscadh fial dá muintir, Thar áirsí caol’ na mblian,
A gcaisleán is a séipéil mar dhíon ar olc ‘s ar phian.
.
Nach iomaí duine a d’áitigh na tailte seo, i gcuan
Ár n-abhann iascmhar, álainn, ó laethe Chainnigh anonn?
Nár dhian a throid a dtaoisigh, ar leo an caisleán nocht,
Ar bhruach na Feorach áille, is a chosain é go docht?
.
Sníofa trí scéal na cathrach, tá fuil, is glóir, is crá,
Ó laethe Chainnigh chráifigh, go Cromail duairc an áir.
Inniu, faoi theas na gréine, i Samhradh na ngéabha buí
Codlaíonn sráid is tithe ag smaoineamh ar ghlóir a bhí
.
Nuair ba Phríomhchathair Éireann uile, Ardchathair seo Osraí Tráth shuigh a Dáil go socair i Sráid na Feise thíos
Ach maireann fís an aontís, cois Feorach groí an áigh,
Nuair a cheangail Gaeil is SeanGhaill snaidhm charadais gan cháim.
.
Is tuigtear fós cois Feorach,
Go bhfíorófar anseo a bhfís,
Is go mairfidh feasta faoi shíocháin,
Sliocht a sleachta siúd faoi shíth.
.
*******************************
.
.
.
.
.
.
by Peter Barrett | 2017/04/09 | Uncategorized
Súile díshramtha!
Peadar Bairéad
.
Athbhliain faoi mhaise dhaoibh
(“There’s something deeply rotten in this country now…”
.
Tharla gur léigh mé píosa le John Waters in eagrán an 15ú Nollaig 2013 den ‘Irish Mail on Sunday’, agus caithfidh mé a rá, gur bhain an píosa céanna sin stangadh asam. Anois, bíodh go léim colún John minic go leor, agus bíodh freisin, nach go ró-mhinic a aontaím go huile is go hiomlán leis, ag an am gcéanna, caithfidh mé a admháil, an babhta seo, gur chuir sé roinnt áirithe fíricí ar mo shúile dhom, rud a chuir cúl ar na sramaí úd a bhí dom’ dhalladh, le tamall de bhlianta anuas, nó tuigeadh domsa, go nuige seo, nach raibh tír ar domhan inchurtha leis an dtír s’againne, ar a ionracas, ar a dáiríreacht, ar a tuiscint ar oilithreacht álainn an daonnaí trí ghleann seo na ndeor, sea, agus ar a grá do na h-ealaíona agus don litríocht.
Céard tá i gceist agam, an ea?
Bhuel! tá seo, go bhfuil mé ag ceapadh, go raibh an dearcadh náisiúnta céanna agam fhéin agus ag John feadh na mblianta, agus tuigtear dom freisin, nach bhfuil a aire siúd dírithe go hiomlán aige ar imeachtaí an tsaoil seo, ach nuair a dúirt sé amach go neamhbhalbh, go bhfacthas dó, go raibh an tír s’againne truaillithe go smior, agus go mbeadh sé deacair gan cur leis an dearcadh céanna sin, bhí orm a admháil go raibh mám maith den bhfírinne á léiriú aige don té a raibh súil amháin, fiú, aige ar imeachtaí na tíre seo le tamall de bhlianta anuas. Breathnaigh mar a chuir John Waters fhéin é, ina alt san ‘Irish Mail on Sunday’…
“But this week I’ve had pause for thought. There’s something deeply rotten in this country now and it’s scarcely possible to overstate it. The saga of the Central Remedial Clinic must surely have sickened every stomach in the land. It certainly sickened mine.”
Lag, lofa, lúbach.
.
B’in an rud a bhain na sramaí dá shúile dó, ach nuair a bhreathnaigh sé thart air, tuigeadh dó, go raibh na colúna teanna úd, a raibh ár bpobal ag brath orthu, go raibh roinnt acu lag, lofa, lúbach, bíodh go raibh cúram na n-easlán glactha ag cuid acu mar dhualgas orthu fhéin. Éist le John arís, tar eis don lofacht seo uilig a bheith tagtha aniar aduaidh air…
“The rot, is seems, has no end. This past week has told us that we have no idea how deep it goes and no reason to be hopeful that it has any limits at all.”
Céard a tharla in aon chor do na físeanna uaisle úd a spreag bunaitheoirí ár
Stáit, agus na físeanna a bhí, faoi mar a cheapamar, mar réalt eolais ag chuile
dhuine dár muintir agus muidinne ag fás aníos in óige an Stáit seo? Is é mo thuairim fhéin go bhfuil said folaithe ansin i gcroí na cosmhuintire fós, ach iad a bheith maolaithe roinnt, agus loinnir na hóige caillte acu.
Aingil ar thalamh!
Ba é an dearmad ba mhó a deineadh i dtús báire, nó gur glacadh leis, go mba Aingil ar thalamh iad ’chuile dhuine dár muintir, agus go ndéanfadh siad an rud cheart, chuile bhabhta, go háirithe dá mbeadh dlíthe ag feidhmiú mar réalt eolais dóibh. Bhí breall orainn sa mhéid sin áfach, nó is beag maitheas atá sna dlíthe sin, mura bhfuiltear sásta féachaint chuige, go gcoimhlíontar iad. Más mar sin atá, agus is cosúil gurb ea, bhail! ní bheidh leithscéal ar bith againn feasta, Cuirimis chuige mar sin, mar phobal aontaithe, agus féachaimis chuige, go gcuirfear na dlíthe úd i bhfeidhm, agus má dhéanann, ní bheidh caill ar bith orainn sna laethe atá romhainn amach.
.
English 
Gaeilge