by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized
.
A r n a M i s i n 1 2 .
*****************************
.
Untold bought wealth .
.
Ach le filleadh ar scéal Chaisleán Hearst, agus ar na seoda iomadúla a bailíodh ansin as na ceithre hairde, agus mar a gcoinnítear iad anois, i ndún daingean na Dánlainne Idirnaisiúnta sin, agus áit a dtagann thart ar mhilliún cuairteoir, in aghaidh na bliana, le spléachadh a fháil ar an ollmhaitheas (wealth) sin uilig. Rud a thugann an cuairteoir faoi deara, le linn a chuairte ar an gCaisleán sin, nó an méid ollmhór d’éidí eaglasta atá crochta ar fallaí, agus a úsáidtear sa tslí sin mar mhaisiúcháin, ar fud an “Casa Grande” ar fad.
Stored Treasure.
Bhí áiteacha, agus Hallai, sa Chaisleán, a chuaigh i gcionn go mór orainn uilig. Bhí Halla ollmhór ansin, an Leabharlann, ina dtagadh na haíonna le chéile, ar chúiseanna áirithe, agus é lom lán le seoda de chuile chineál, ó shíleáil go hurlár, ó throscán go taipéisí, agus ó dhealbha go pictiúir, ach thar aon rud eile, thabharfá suntas do na Cuacha Gréagacha (Greek Vases), atá socraithe go healaíonta os cionn na leabhragán, agus iad teanntaithe leis an bhfalla ansin, ar chaoi nach ndéanfai dochar dóibh, dá dtarlódh crith talún, fiú. I lár an tseomra istigh, bhí bord ollmhór, agus thart air, bhi cathaoireacha áille, dea-dheartha, dea-dhéanta, ar a suíodh maithe móra agus móruaisle an domhain mhóir, mar aíoanna Hearst, ag an am sin.
.
Famous Guests .
Ba mhinic a chaitheadh an t-únéir an deireadh seachtaine thíos ansin ar a Rainse, agus in éineacht leis, bhailíodh sé slua daoine, a bhí i mbéal an phobail, ag an am, agus ó tharla go mba iriseoir é Hearst, thugadh sin deis faoi leith dósan, na daoine sin a chur faoi agallamh, i dtimpeallacht speisialta, agus in éineacht leo sin, thugadh sé cuireadh freisin, do dhaoine mór le rá, a bhi ar chuairt sna Stáit Aontaithe, ag an am, daoine cosúil le Príomh-Airí, Ríthe, Prionsaí, Réalta Scannáin, agus a leitheidí.
The Chuck House.
Anois, bhíodh a seomraí fhéin ag na haíonna sin i dTithe na gCuairteoirí, ach nuair a thagadh an tam le tráth bia a chaitheamh, ghlaofaí ar na haíonna teacht go Seomra Bia an “Casa Grande”, díreach mar a ghlaofaí ar bhuachaillí bó chuig an Chuck House, fadó, nó b’fhacthas do William Randolph i gcónaí go mba Rainse a bhí acu ag San Simeon. Ó, sea, agus a leithéid de Bhialann! Halla ollmhór fairsing. Bord caol fada síos lár an tseomra chéanna sin, agus crochta go hard ar na taobhfhallaí tá sraith de bhratacha ildaite síoda. Bratacha rásaíochta de chuid an ochtú haois déag atá i gceist anseo, ach, ó tharla go bhfuil na bratacha céanna sin caite go maith faoi seo, ní hiad na bratacha bunaidh (original colours) atá crochta ansin a thuilleadh, ach cóipeanna dea-dhéanta atá crochta ansin anois ina n-áit. Tá, sa Bhialann sin freisin, bailiúchán de shoithigh airgid, leagtha amach anois, mar mhaisiúcháin, fan taobh an Halla. Tá ann freisin, coinleoirí airgid, maraon le taipéisí ildaite, ealaíonta, crochta ar na taobhfhallaí. I gcás an bhoird fhada fhéin, thabharfá faoi deara, nár bhord ró-leathan é, agus nach ndeachthas thar fóir le cathaoireacha, nó le feisteas boird ach oiread, mar rinne Hearst fhéin chuile dhícheall le cheangal eicínt a choinneáil le saol an Rainse, sa Halla seo, ach go háirithe. Mar sin, bhí simplíocht nádúrtha ag baint le leagan amach an bhoird agus na gcathaoireacha.
.
Equality .
Bhí rud eile ag baint leis an mBialann sin, i Raisne San Simeon, agus sé sin, nár tugadh aird ar bith ar stádas aon aoi, ag an mbord sin. Cuma cé acu Rí nó Príomh-Aire; Aisteoir, nó Iriseoir; a bhí i gceist, ní raibh aon áit faoi leith curtha in áirithe dó, nó bhí chuile aoi ar aon leibhéal sóisialta ag bord William Randolph Hearst, ansin, i mBialann an “Casa Grande”. Sea, agus le blas an Rainse a choinneáil glas, minic a sheasadh Hearst fhéin ag doras an “Casa Grande”, lena chlog, agus é á bhuaileadh, lena aíonna a ghlaoch chun boird. Bhí an Bialann (Dining Hall) sin ar cheann de na Hallaí ba mhó a chuaigh i gcionn orm fhéin, caithfidh mé a rá.
Cinema.
Thugamar cuairt freisin ar an bPictiúrlann álainn, a bhí ag Hearst ina Chaisleán, mar a léirítí scannán, chuile thráthnóna, geall leis, agus ní call dom a rá, go raibh fonn i gcónaí ar Hearst, scannáin faoi Bhuachaillí Bó a chur ar teaspáint ansin. Arís bhí blas den chlasaiceacht ag baint le chuile shórt sa bPictiúrlann céanna sin, agus féach mar a theaspáin Hearst a mheas ar a lucht oibre. Bhí sé mar riail acu, gan an scannán a chur ar teaspáint, go dtí go mbeadh a gcuid oibre críochnaithe ag foireann na cistine, le deis a thabhairt dóibhsean freastal ar an scannán, ansin amháin a chuirtí tús leis an seó. Agus os ag tochrais ar an gceirtlín sin mé, ní raibh cead ag aoi ar bith a bheith drochbhéasach le cailíní, nó le buachaillí, aimsire, agus dá dtarlódh a leithéid, ba don aoi a thugtaí bata agus bóthar (sent packing) ar an dá luas!
Le críoch a chur lenár gcuairt ar an “Casa Grande” fhéin, tugadh isteach sinn le spléachadh a fháil ar an Linn Snámha faoi dhíon. Arís, caithfidh mé a admháil gur bheag nár thiteamar as ár seasamh, nuair a leagamar súil ar an Linn chéanna sin. Ní raibh le feiceáil timpeall ort ach chuile rud níos áille ná a chéile. Mósáic de ghloine leochaileach Venéiseach, agus ór leathnaithe (hammered gold), a chlúdaigh, idir shíleáil agus taobh-bhallaí, agus ar an urlár thíos fút fiú, ba chineál mósáice a bhí ansin freisin, ach go raibh tíleanna beaga óir measctha go fairsing tríd an mósáic chéanna sin, agus ór dhá charat agus fiche, a bhí ann, adúradh linn. Sin galántacht agat, a mhac!
Ar ár mbealach amach as an “Casa Grande”, chonaic muid an cúirteanna leadóige, mar a bhíodh deis ag na haíonna, seal a chaitheamh ag imirt dreas leadóige lena chéile.
End of our Tour.
Ar deireadh thiar, bhíomar tagtha go deireadh na cuairte iontaí sin ar Chaisleán Hearst, agus tugadh amach sinn, go dtí an áit a raibh ár mbus ag fanacht, le sinn a iompar ar ais go dtí an tIonad Fáiltithe arís. Ar ár slí ar ais, míníodh dúinn freisin, go mbíodh Sú speisialta, cóngarach don Chaisleán freisin, tráth, agus sa tslí sin, go mbíodh deis ag na haíonna breathnú ar bheithigh allta, i suíomh speisialta, a cuireadh ar fáil dóibh ansin, ar shléibhte Santa Lucia. Ach, ar chúis amháin, nó ar chúis eile, cuireadh deireadh leis an dtionscadal sin, luath go leor, i stair an Chaisleáin. Nior thóg sé an oiread sin ar fad ama ár mbealach ar ais go dtí an tIonad Fáiltithe a dhéanamh ar bhus úd an Chomhlachta, agus ba ghearr go raibh muid ag tuirlingt den bhus chéanna sin, agus muid ar ár mbealach isteach san Ionad céanna sin, ach b’fhéidir gur chóir dom an chuid eile de sceal ár gcuairte, ar Chaisleán Hearst, a fhágáil go dtí an chéad bhabhta (occasion) eile, nuair a chríochnóidh mé scéal Chaisleán Hearst.
***************
Peadar Bairéad.
***************
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized
B l i a i n e i l e c h u g a i n n .
.
Mothaímse anocht
Luaidhe na mblian,
Mar ualach dian dom choscairt,
Ar alt, ar chnámh,
Ar chos, ar lámh,
Mar chosc, mar bhac, ar ghluaiseacht.
.
Moilltear luas,
Cosctar lúth,
In úll, in alt, is i bhféith,
Sníomhtar pian,
Sáitear scian,
I gcroílár úll is géag.
.
Lagtar misneach,
Báitear dóchas,
Ullmhaítear corp is anam,
Don síob faoim’ choinne,
Ar ais abhaile
Go síocháin séimh na broinne.
.
**************************
by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized
Ar mhaithe leis fhéin!
Blood Brothers…….céadchló……….2010
By
Josephine Cox………………………….€17.50
.
Peadar Bairéad
De thimpiste a tháinig mé ar an leabhar seo, ar na mallaibh. Caithfidh mé a admháil nár léigh mé tada leis an údar seo, cheana, ach dúradh liom, go mba scróbhneoir ar dóigh í, agus rinne mé rud ar an té a thug an chomhairle sin dom, agus chuir mé romham tabhairt faoin leabhar mór toirtiúil seo a léamh, nó tá breis is ceithre chéad leathanach ann, agus seacht gcaibidil déag, ó chlúdach go clúdach.
I mBlackburn Shasana a rugadh agus a tógadh an banúdar cáiliúil seo, agus dár lena lán, go bhfuil a cuid scéalta bunaithe agus léirithe aice, ar mhuabhrat ildathach na beatha. Féach mar adeir an t-údar fhéin faoin chaoi a bhfuil sí faoi gheaa ag ceird seo na scríbhneoireachta:-
“I could never imagine a single day without writing. It’s been that way since as far back as I can remember”
Bhail! Tá a chuma sin uirthi, nó níl dabht ar bith ann ach go bhfuil cumas scéalaíochta neadaithe go smior na gcnámh inti.
Cnámha an scéil
Ach, céard faoin scéal fhéin?
B’fheirmeoirí iad Tom agus Nancy Arnold, beirt a d’oibrigh go crua dícheallach chuile lá dá saoil. Thóg siad beirt mhac, beirt, ar bheag an chosúlacht a bhí acu lena chéile, nó ba dhuine cam, leithleach, brúidiúil, é Frank, agus ba dhuine deas, séimh, comharnúil é Joe. Sa chomharsanacht chéanna mhair clann eile, muintir Jacobs, dream a bhí i bhfad níos deisiúla na muintir Arnold, ach dá ainneoin sin, ba le Frank Arnold a thit iníon mhuintir Jacobs, Alice, i ngrá. Bhí Frank lán tsásta lena mhargadh, nó tuigeadh dó, go mbeadh airgead mhuintir Jacobs taobh thiar de, agus go gcuirfeadh sin ar a chumas feirm ar dóigh a cheannacht, ar ball. Ba thomhas é sin ar mhéid a ghrá do Alice Jacobs! Ar deireadh, tháinig an lá a raibh lámh agus focal eatorthu, agus ar an ócáid sin, thit Joe, an mac eile, i ngrá le Alice, ach ó thuig seisean cúrsaí, shocraigh sé glanadh leis amach as an áit, le deis a thabhairt dá dheartháir Frank, a aire iomlán a dhíriú ar Alice.
Cuireadh ainm ar an lá
Ar ball, cuireadh ainm ar an lá, agus tugadh cuireadh do Joe filleadh abhaile, le go seasfadh sé lena dheartháir ar ócáid a phósta. Bhí go maith. Deineadh sin agus bhí chuile shocrú déanta, agus chuile shórt reidh acu, ach, ar an oíche roimh an pósadh, tharla go raibh Joe ag tabhairt aire do cholúr gortaithe, amuigh sa scioból, agus cé thiocfadh isteach sa scioból ag an tráth cinniúnach sin ach Alice. Bhuel! Ba ghearr gur tuigeadh don bheirt acu conas mar a bhí cúrsaí eatarthu. Tuigeadh do Alice go raibh botún ollmhór á dhéanamh aici, agus go raibh sí leis an bhfear contráilte a phósadh, agus tuigeadh do Joe, go gcaillfeadh seisean grá a chroí. Bhail! An gá dhom pictiúr a tharraingt daoibh? Tharla ar tharla! Ach ag an am gcéanna, tuigeadh don bheirt acu, nach raibh an dara rogha acu, ach Plean A a chur i gcrích. Ach, bíodh gur cheap mo bheirt nach bhfaca éinne iad, “in flagrante”, mar adéarfá, ach bhí breall orthu, agus níos measa fós, tugadh leide do Frank faoi mhí-dhílseacht na beirte.
Chuathas ar aghaidh leis an bpósadh áfach, agus oiche sin na bainise, agus an lánúin nuaphósta ag caitheamh na hoíche sin i dteach scoite, in áit iargúlta, bhain Frank a dhíoltas amach, agus é ag iarraidh ar Alice bhocht ainm an fhir a insint dó. Ba bheag nár mharaigh sé í, mar nuair a bhí Frank críochnaithe lei, ní raibh inti ach an dé, ach bhí a raibh uaidh, faighte amach ag Frank. Go gairid ina dhiaidh sin, d’ionsaigh an Frank céanna Joe agus a athair freisin, agus ba bhocht an bhail a bhí orthusan nuair a bhí sé críochnaithe leo.
Cábla ildualach
Ag an bpointe sin, chuaigh Frank ar a choimeád, agus chuaigh an triúr eile chun an ospidéil. Scathamh ina dhiaidh sin, fuair Alice amach go raibh sí ag iompar cúpla. Cérbh é an t-athair? Frank nó Joe? Agus céard a tharla ina dhiaidh sin?
Bhuel, níl fúm an chuid eile den scéal corraitheach seo a insint dhuit anseo, ach tá mé ag ceapadh, go bhfuil seans maith ann, go mbainfeá fhéin taitneamh, agus toit, as an scéal corraitheach seo a léamh dhuit fhéin, ó thús deireadh, féachaint cén chaoi ar éirigh leis an údar snáitheanna uilig an phlota a fhí ina chéile le cábla taitneamhach mealltach, ildualach a shníomh astu.
Súil agam go mbainfidh tú taitneamh as.
by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized
Cáisc nua chugainn
(This week we think of re-birth and renewal)
Peadar Bairéad
.
A Season of Hope
Níl le déanamh againn, an tráth seo bliana, ach súil a chaitheamh ar mhíorúiltí an tsaoil thart orainn, le go dtuigfeadh muid an ceacht atá á mhúineadh dúinn, agus an rún atá á scaoileadh dúinn, ag Rí an Dúlra fhéin. Tá athmhúscailt ag tarlú chuile áit a gcaitheann muid súil. Na plandaí, a tuigeadh dúinn a bheith mín, marbh, roinnt míosa ó shoin, tá siad ag teacht chucu fhéin arís, tar éis chodladh fada an Gheimhridh. Mar an gcéanna le duilleoga na gcrann is na dtor. Cailleadh iad i ndeireadh an Fhómhair, ach seo chugainn arís iad ag péacadh go beoga dóibh fhéin. Sea, agus na h-éin a bhí imithe uainn le linn séasúr an fhuachta, tá siad chugainn arís anois agus iad lán croí agus dóchais, agus fiú na h-éin a d’fhan dílis dúinn le linn na drochaimsire, tá fonn ceoil ag teacht orthu arís. Mar sin, ní haon leasainm é séasúr an dóchais agus na hathbheochana a thabhairt ar an tráth seo bliana. Ritheann focail Raifterí linn agus muid ag smaoineamh ar na cúrsaí seo…
“Anois teacht an Earraigh beidh an lá dul chun síneadh,
Is tar éis na Féil’ Bríde ardóidh mé mo sheol,
Ó chuir mé i mo cheann é ní stopfaidh mé choíche
Go seasa mé thíos i lár Chontae Mhaigh Eo.
Féach mar a chuir, teacht an Earraigh, spioradh agus spreacach i gcroí an fhile agus é ar deoraíocht, ag an am, i gContae na Gaillimhe. Músclaíodh fonn taistil, agus fonn abhaile, i gcroí an fhile bhoicht daill, bíodh nach raibh ann ach fonn gan fíoradh fhéin!
Fís an Dóchais
Níl le déanamh againne ach féachaint ar stair ár dtíre fhéin le go dtuigfimid gur músclaíodh spiorad agus fonn na saoirse inár muintir fhéin, teacht na Cásca, tarraingt ar chéad bliain ó shoin anois. Sea, agus nár roghnaigh Mac Dé fhéin an tráth seo bliana, le fís an dóchais a phlandáil arís i gcroí an daonnaí, agus nár chuir sé an chloch phréacháin ar an bhfiontar sin trína aiséirí fhéin ó mhairbh ar Dhomhnach Mór na Cásca?
Mar sméar mhullaigh ar an scéal seo ar fad, féach mar a roghnaigh an Pápa Benedict XVI fhéin, an tráth seo bliana, le Pápa nua a chur ar fáil don Eaglais Chaitliceach, trína éirí fhéin as oifig, go luath sa Charghas. Sea, agus féach ar an gcineál Pápa a roghnaíodh dúinn, teacht na Cásca, i mbliain seo 2013? An Pápa Proinsias fhéin, Pápa a bhfuil sé ar aigne aige, an Eaglais fhéin a athbheochan agus a athnuachan. Níl ach roinnt laethanta ó toghadh é, agus cheana fhéin, tá sé imithe i gcionn go mór ar lucht na meán, agus ar lucht an chreidimh freisin, i gcéin is i gcóngar. Cheana féin, tá an saol mór ag súil le hathruithe móra, i spiorad, agus in anam, na Críostaíochta. Táthar ag éisteacht le chuile fhocal a shileann óna bhéal, faoi mar ba phéarla lómhar chuile cheann acu. agus ag breathnú ar chuile bheart dá ndéanann sé, á meá agus á meas. Tá mé ag ceapadh, agus ag dúil, go mbeidh fás agus borradh ag teacht ar dhearcadh agus ar nósmhaireacht na hEaglaise Caitlicí i ré seo an Phápa Proinsias. Go bhfága Dia an tsláinte, agus an cumas aigne agus coirp aige, le sin a chur i gcrích, lena linn.
Agus le críoch a chur leis an bpíosa seo, níl le déanamh agamsa anois ach a fhiafraí de’n léitheoir, an raibh gá níos mó riamh le lámh chúnta ón bhFear Thuas, le bád Pheadair a chur ar bhealach a tharrthála, nó ar bhealach a leasa fiú? Súil agam, nach fonn gan fíoradh atá le léamh againn i leabhar dian diamhair an dúlra, an babhta seo.
Cáisc shona, shéanmhar, dhaoibh go léir.
.
.
by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized
Ceiliuradh Thiar 2
Peadar Bairéad
(This week, we continue our account of our pilgrimmage west)
.
Codladh an Traona!
.
Chríochnaigh mé an píosa deiridh agus muid uilig sínte inár dtoirchim suain sa ‘Manor Hotel’, agus muid ag teacht chugainn fhéin ó thuirse bóthair an lae roimhe sin, agus ní call dom a rá, gur chodlaíomar uilig go sámh go maidin. Tar éis dúinn bheith i dteangmháil fóin lena chéile, shocraíomar ar dhul síos go dtí an Seomra Bia ag a leath i ndiaidh a naoi. Sea, agus bí ag caint ar bhricfeasta! Ní call dom a rá, gur sásaíodh chuile mhian beadaí a dúisíodh ionainn, agus cuireadh cúl obann ar aon ocras a bhí orainn, agus fágadh sinn réidh, ullamh, don chéad chéim eile sa cheiliúradh a bhí le comóradh againn, an lá sin.
Turas go hIorras
.
Faoina haondhéag ar maidin, bhíomar seisear suite go compórdach sa mhionbhus, agus muid réidh chun bóthair. Siar a chuamar, siar trí thír spéisiúil, shuimiúil, leithleach. Thaistil muid i dtosach trí thailte méithe, a raibh boladh an airgid agus na maitheasa le fáil uathu, agus ar ball, chuamar trí thír sceirdiúil, scoite, phortaigh Iarthuaisceart Mhaigh Eo. Ach bíodh go raibh sé sceirdúil, agus scoite, ag an am gcéanna, thug mé fhéin faoi deara, go mba mhór an t-athrú a bhí tagtha ar an taobh sin tíre ó thaistil mé fhéin tríd, a chéaduair, i ndeireadh thriochaidí na haoise seo caite. Trí Bhéal Átha Comhraic linn ar luas, gan stopadh fiú, le ceol a bhaint as Droichead an Cheoil, faoi mar a dheinimis chuile bhabhta, fadó. agus ba ghearr an mhoill a bhí orainn ansin Béal an Mhuirthead a bhaint amach. Ní call dom a rá, gur dúisíodh brionglóidí m’óige sa chroí istigh ionnam fhéin, nó bhí mé tagtha ar ais arís go dúiche mo mhuintire, ach chuir mé na cuimhní sin i dtaisce i gcóifrín na gcuimhní, atá folaithe go doimhin, thíos i loch leathan na gcuimhní, agus é beartaithe agam, iad a scrúdú, am eicínt, amach anseo.
Thar Dhroichead isteach linn
.
Thrasnaigh muid an droichead thar ‘Shaen’s Cut’, agus chun tosaigh linn ar an mbóthar mór ó Bhéal an Mhuirthead go dtí an Fód Dubh.
Tháinig cioth cuimhní isteach sa mhullach orm, agus muid ag tiomáint linn thar Bhun Dúile. Sciob na cuimhní siar mé go dtí daichaidí na haoise seo caite, agus le súile na cuimhne céanna sin, chonaic mé, mé fhéin agus mo dheartháir Seán ag rothaíocht linn isteach go Béal an Mhuirthead, agus mise ar mo bhealach go Coláiste an Chroí Ró-Naofa i mBéal an Átha Fhada, tar éis Saoire na Nollag a chaitheamh thiar, málaí taistil á n-iompar againn ar lámha ár rothar, agus tonnta móra, troma, millteacha, ag briseadh i gcoinne an bhalla agus ag stealladh anuas de thuairt sa mhullach orainn. Ba bheag dá chuma sin a bhí ar an bhfarraige sin anois, agus muid ag tiomáint linn go sásta taobh lei. Ach nach bhfuil a fhios ag chuile dhuine, nach bhfuil an fharraige chéanna sin le trust? Chun tosaigh linn, agus ionadh an domhain orm fhéin, faoi na hathruithe uilig a bhí tagtha ar an dtírdhreach sin, ó bhí mise i mo stócach. Thar theach an Mháistir linn, mar a gcónaíodh ar Máistir Scoile, Seán Ó Cróinín, fadó. Ba ghearr ansin go raibh muid ag gabháil thar an áit a mbíodh teach an tsagairt, fadó, ach ba bheag dá rian a bhí le feiceáil againne agus an mionbhus ag rás leis suas an cnoc, faoi mar ba bhóthar réidh, leibhéalta, a bhí os a chomhair amach.
Tomás Mór sa Diallait !
.
Stad muid tamall, le cuairt a thabhairt ar theach mo dheirféar, Siubhán, – nach maireann, – mar a mbíodh Oifig an Phoist fadó, nó bhí mac lei ina chónaí sa teach sin fós. Is chuimhin liom an teideal a bhíodh scríofa ar chlár os cionn fhuinneog an tí sin – Oifig an Phoist, Sáilín – Tharraing an chuimhne sin cuimhne eile aníos as loch na gcuimhní agus b’in go bhfaca mé Tomás Mór Ó hÁinle, sna triochaidí, agus é reidh le dul ar thuras an Phoist, éide speisialta air, hata spíce, agus é suite sa diallait ar a chapall breá donn, mála na litreach thart ar a ghuaillí agus é réidh le bóthar a bhualadh, le litreacha a sheachadadh, ó theach go teach, sa limistéar fairsing a bhí faoina chúram.
Ach b’fhéidir gur chóir dom sos a ghlacadh ag an bpointe seo, agus an chuid eile den turas a fhágáil go dtí an chéad bhabhta eile.
Ar leanúint, an tseachtain seo chugainn.
by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized
Cnuasach Gearrscéalta
.
Íbíotsa……………le……………Labhrás Ó Finneadha
Céadfhoilsthe………………2015…….………..€10.00
.
Scéilíní fánacha
I nóta poiblíochta ar chlúdach cúil an leabhair seo, – an chéad leabhar ficsin le Labhrás Ó Finneadha – , deirtear linn, gurb é atá ar fáil againn sa chnuasach seo nó, “scéilíní fánacha a léiríonn eachtraí beaga an tsaoil i sochaí cheilte an oileáin.” Ach le filleadh ar an leabhar fhéin… D’fhéadfá a rá, go bhfuil éagsúlacht taitneamhach le fáil in ábhar na scéalta. Breathnaigh nóiméad ar an gcéad scéal sa leabhar, ‘Dlúthpháirtíocht na mBan’ a bhaist an t-údar ar an scéal taitneamhach seo. Triúr cailín a théann ar saoire chuig Íbíotsa, le deireadh na hArdteistiméireachta a ceiliúradh. Eilís a bhí ar an gcailín ba chúthaile, agus rinne a máthair chuile iarracht ar chiall a mhúineadh di, sa chaoi go dtógfadh sí saoire anseo in Éirinn b’fhéidir, ach cinnte, gur chóir di an t-ionadh mí-oiriúnach, frithchríostaí sin a sheachaint. Ba bheag aird a thug Eilís ar a comhairle, agus in am tráth, shroich sí fhéin agus a beirt compánach an t-oileán grianmhar, Meánmhuirí sin. Níor chuir an tsaoire sin aon stró ar a compánaigh, ar Mhonice, nó ar Bhláthnaid, agus i ndeireadh na dála, bhí an triúr acu ag baint taitnimh an tsaoil as a saoire in Íbíotsa. Laethe fada cois trá, seal ag snámh agus seal á ngrianadh fhéin, agus seal eile fós ag breathnú ar fhir agus ar ógánaigh! Níor staon siad ó chupla deoch nó dioscó san oíche, ach choinnigh siad súil seabhaic ar a chéile, agus sa tslí sin, níor bhaol dóibh. Ní dhearna siad tada as an mbealach, luath nó mall.
Iall tosaigh briste
Ansin, lá amháin, agus Eilís ag snámh di fhéin, tháinig sí ar ais chucu agus í an-trína-chéile. Mhínigh sí dóibh go raibh iall tosaigh a bicíní briste. Moladh an leigheas seo agus moladh di an leigheas siúd, ach i ndeireadh na dalá, bhain si an gléas sin di, agus shiúl lei i dtreo a n-árasán, agus í cíochnocht, bródúil, banúil, gan chíochbheart ar bith, agus ba ansin a rinne an bheirt eile an beart céanna. Bláthnaid ba thúisce a thuig tábhacht na hócáide. ‘Dlúthpháirtíocht na mBan’ a bhí ann, dár lei. Sea, casadh an dá chultúr ar a chéile, agus chonaic na cailíní nár thug na daoine thart orthu aon aird faoi leith ar a ndánacht, agus bhíodar sásta go mbeadh cuimhne acu fhéin ar saoire sin a bhfuascailte in Íbíotsa lá is fuide anonn. Sea, d’imigh siad leo agus cíochbheart thar a gualainn ag chuile dhuine acu, agus iad lán de chuimhní na hócáide, cuimhní a chuirfidís i dtaisce i gcuisneoir na cuimhne, cuimhní a thógfadh a gcroí le linn geimhrí préachta a laethe, amach anseo.
“Díomá a bhí uirthi, áfach, nuair a thug sí faoi deara, nach raibh aon duine ag breathnú anois orthu, nó ag cur blas suntais san ala suaithinseach seo.”
Sea, rinne an t-údar an-obair anseo, sa chaoi ina gcuireann sé an scéal seo le chéile, agus mar ar éirigh leis stíl dheas, éasca, seolta, a úsáid, leis an scéal a chur inár láthair.
Scéal eile
Tá scéal suimiúil le fáil againn freisin faoin teideal, ‘An Mhaidhm’. Séimí ina shuí ar a bhalcóin, ‘Cafe con leche’ ordaithe aige, bosca toitín leagtha ar bhord, taobh leis, feaig ina láimh chlé, agus é ag breathnú amach ar an bhfarraige. Tugann sé chuile cheo faoi deara. “Tá rud éigin amuigh ansin nach
deachomhartha ó Dhia é, agus más i dtír a thiocfaidh, tagadh!
Thug Séimí na comharthaí uilig faoi deara, de réir a chéile, ach thuig sé an scéal go seoigh, tsúnamí, gan dabht, ach níor chorraigh Séimí na leisce, ach d’fhan mar a raibh aige, agus é faoi dhraíocht ag an maidhm mhór mhara, agus féach mar a chríochnaíonn an scéal agus an mhaidhm ag múchadh toitín Shéimí dó, agus ag an bpointe sin críochnaíonn an scéal. Cuirtín anuas, mar adéarfá.
An-scéal, an-insint, an-chur-chuige. sea, draíocht amach is amuigh.
Sea, agus d’fhéadfainn chuile scéal den naoi scéal sa leabhar seo a mholadh go hard, as a stíl, as a leagan amach, agus as an ruainne sin den draíocht a fhíonn an t-údar isteach trí abhras chuile scéal acu.
English 
Gaeilge