by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized
.
Nollaigí m’Óige 2.
Peadar Bairéad
.
(Memories of Christmases past return at this time of year)
.
Maidin Lae Nollag
D’fhéadfadh muid dearmad a dhéanamh tamall ar na Stocaí Nollag. Bheadh spórt againn leosan i ndiaidh an Aifrinn… Ach’ First things First’… mar adéarfá.
Ach bhí chuile dhuine ag fáil réidh don Aifreann faoi seo. Ní raibh aon chaint ar bhricfeasta, nó bhí chuile dhuine againn ag dul ar Aifreann ina throscadh. Nár dheas caoin é solas an lampa pairifín an mhaidin bheannaithe sin?
Bhí sé in am bheith ag triall ar an Séipéal anois, mar bhí muintir an bhaile ar a gcois, cheana féin, agus iad ag triall ar an séipéal ina mbuíonta beaga tostacha, agus bhí sé in am dúinne an cleas céanna a dhéanamh.. Ní cuimhin liom báisteach nó sneachta riamh ar mhaidin Nollag; sioc, cinnte; agus spéir lom-lán de réaltóga geala lonracha. Bhí naofacht agus diagacht rúnda ag baint leis an bhfuacht agus leis na réaltóga. Bhí láithreacht Dé le mothú iontu.
Chasadh mná an bhaile orainn. Iad sona, sásta, ag filleadh abhaile ón Aifreann luath, le dul i mbun cócaireachta. Gé a bhíodh againne don Nollaig, an t-am sin. Ní raibh an turcaí i mbéal an phobail, an uair úd. Ní raibh aon chultúr iasachta imithe i bhfeidhm orainn, an tráth sin. Nós trasatlantach is ea nós an turcaí, nach raibh glactha leis fós in Iorras.
Agus i gcás an tséipéil sin, sa Gheata Mór, ní raibh suíocháin ann ach do shiopadóirí, do mhúinteoirí, agus do dhaoine deisiúla eile an pharáiste, ach d’fhanadh an chosmhuintir ar a gcosa! Ach nár chuma. Ba é Teach Dé é, agus fáilte is fiche aige i gcónaí roimh chuile dhuine, pe bocht saibhir é. Ní raibh de sholas sa séipéal sin ach solas na gcoinnle, na coinnle sin a thug solas bog, buí, órga, dúinn, solas a raibh boige, cineáltas, agus teas, ann, solas a raibh draíocht na sástachta ag baint leis.
Deireadh an Aifrinn, agus breacadh an lae, ag teacht i bhfochair a chéile.
Bhuel, sin mar is cuimhin liomsa é.
Bheadh an chuid eile den lá faoi’n dtor againn, faoi mar adeireadh Peig Sayers fadó. Féasta, agus spórt go hoíche againn, agus bí cinnte freisin, go mbeadh a ghuinnín gé fhéin ag beirt againn, i ndiaidh dúinn slán a fhágáil le gé mhór na Nollag, mar, faraoir géar! ní bhíodh ar ghé ar bith ach an dá sciathán!
Agus nach mbeadh lá fada, tuirsiúil romhainn leis an Dreoilín, an lá dár gcionn?
Nár mhéanar a bheith beo, ach nár neamhaí bheith óg, na laethe úd fadó, in Iorras thiar, agus go mbeirimid beo ag an am seo arís!
.
N O L L A I G N A h Ó I G E .
Um Nollaig, is na réaltaí ag rince,
Mar a rinc siad i mBeithil fadó,
Filleann chugam smaointe ina dtáinte,
Mar aingil ag canadh a dtráth.
.
An choinneal mhór ghorm ar lasadh
I bhfuinneog na cistineach glé,
Le teaghlach na Maighdine a mhealladh
Trí shioc is trí shneachta na ré.
.
Mo Mham i mbun cácaí is cístí,
Ag fuint is ag bácáil gan stró,
Agus sinne ag spraoi is ag comhrá,
Sa teach beag ceann tuí úd fadó.
.
An tine mhór ghorach dom mhealladh,
Le teas is le bladhairí go hard,
Dom shuaimhniú, dom chiúnú, dom spreagadh,
Lena físeanna geala gan chrá.
.
An dtiocfadh San Nioclás ar chuairt chugainn,
San oíche is an réalt Nollag thuas,
Nó an dtiocfadh an Naí is a Mhamaí,
Nuair a luífeadh an teaghlach faoi shuan?
.
Filleann chugam cuimhní na hóige,
Anocht fhéin, is an aois uaim ar strae,
Is molann an gasúr im chroíse
An leanbh a luigh sa mháinséar.
.
.
Nollaig shona, agus athbhliain faoi shéan is faoi mhaise, dár léitheoirí uilig.
.
.
.
by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized
Dearcadh úr ar an saol
.
Oighear……………….céad chló……………………2017
le
Doireann Ní Ghríofa………………………………..€8.00
.
Súile na Samhlaíochta
Éiríonn leis an file seo na sramaí a bhaint dár súile dúinn sa tslí gur féidir linn ansin na laincisí agus na buaríní a scaoileadh dár samhlaíocht, an tríú súil sin, a chuireann ar chumas ár dtuisceana éirí, ar sciatháin chleiteacha ár n-anama, go bruacha do-shroichte na bhFlaitheas fhéin. Bua neamhghnách é seo nach dtugtar do mhórán draoithe focal, i ré staire ar bith, ach chreidfinn fhéin go bhfuil an bua seo le sonrú i saothar an fhile seo, agus dá chomhartha sin, féach ar an oiread sin duaiseanna atá buaite aici, cheana féin, agus ina measc sin, tá Duais Rooney, do Litríocht Éireannach, Gradam Filíochta Mhichíl Uí Airtnéide, Sparántacht Ollamh Filíochta na hÉireann, agus chuile sheans nach bhfuil sa mhéid sin ach tús tuile.
Breathnaigh ar an gcéad dán sa Díolaim Dána seo, ‘Oighear’, ‘Marginalia’ a bhaist sí air…
“Marginalia (foraois nach feidir)
.
Ní fheiceann
tusa anseo
.
ach seomra
folamh,
.
ach
in adhmad
.
an chláir sciorta
feicimse foraois
.
faoi dhraíocht,
foraois nach féidir
.
dul tríthi,
agus ar ghéag
.
ann, tá
ulchahán
.
aonair
faoi cheilt…………….”
.
Sin an cineál ruda a bhí i gceist agam thuas, nuair a scríobh mé faoi chumas na samhlaíochta…an tríú súil sin a chuireann ar chumas ár dtuisceana éirí ar sciatháin chleiteacha ár n-anama, go bruacha do-shroichte na bhFlaitheas fhéin. Léiríonn an file seo, go bhfuil an bua sin aici tríd an ulchabhán draíochta sin a fheiceáil sa chlár sciorta, trí shúile a samhlaíochta..
Agus féach uirthi arís, sa dán deiridh sa Diolaim. Leictreachas Statach, a bhaist si ar an dán sin. Tá an file tar éis a páistí a fhágáil ag geata na scoile. Imíonn na gasúir sin isteach sa scoil uaithi, agus níor phóg sí iad, fiú, nó bheadh náire ar an scoláirí sin dá bhfeicfí a Mam á bpógadh. D’imigh sí abhaile, agus tháinig sí ar a clann arís ansin sa triomadóir éadaigh, áit a raibh a gcuid éadaigh i bhfastó ina chéile ansin, agus iad snaidhmthe i mbarróg ina geansaí fhéin…
.
“Fillim abhaile im aonar
agus tagaim orthu sa triomadóir éadaigh,
a ngéaga snaidhmthe ina chéile, fite fuaite
le leictreachas statach, a gcuid léinte fillte
i mbaclainn mo gheansaí, fáiscthe le m’ucht.”
.
Nár dheacair a leithéid a shárú? Sin agat bua na samhlaíochta daonna, samhlaíocht a chuireann ar ár gcumas, domhan spioradálta a chruthú, díreach ansin, i gcistin ár n-anama.
Agus le críoch a chur leis an bpíosa seo, ba mhaith liom bhur n-aire a dhíriú ar thrí dhán eile, amach sa leabhar, agus seo iad, ‘(i) Triptic: Obair Bhaile’, ‘(ii) Cliseadh Cuimhne’, agus ‘(iii) Foraois Bháistí’, aistí simplí i gcruthú saol úd na samhlaíochta, a thagann chomh réidh sin don bhfile seo. Cuimhní a fhilleann, agus a lasann tóirse, a scalann ar shaol a bhí, agus ansin, fíonn sí snáithe na gcuimhní sin, le cúrsaí a saoil fhéin, le muabhrat, thar a bheith spéisiúil, a dhathú di fhéin agus dá léitheoirí freisin.
Fágfaidh mé an chuid eile fút fhéin, a léitheoir, agus tá mé cinnte go mbainfidh tú taitneamh agus tairbhe as an ngnó sin.
.
by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized
Thug mé suntas dó, I noticed it; i bhfastó, entangled; go smior na gcnámh, totally involved (to the marrow of the bones); bainteach le, involved in; screamh na macántachta, a crust of honesty; cuirfidh me cnaipe leat, I’ll bet you a button.
.
I mBéal an Phobail
Recollections of a Writer by Accident
Peadar Bairéad.
.
By Accident
Thíos i Leabharlann an Locha Bhuí a bhí mé an lá cheana, agus mé ag iarraidh teacht ar leabhar eicínt, le seal léitheoireachta a bhaint as, nuair a tháinig mé ar “Recollections of a Writer by Accident” le J. Anthony Gaughan. Don chlúdach a thug mé suntas i dtosach, nó ar an gclúdach céanna sin bhí grianghraf de roinnt áirithe d’ár scríbhneoirí cáiliúla, daoine ar nós, John B. Keane, Brendan Keneally, Frank O’Connor, Séamus Heaney, Bryan McMahon, agus tuilleadh. Caithfidh mé a admháil freisin, gur chuir mé suim in ainm an údair fhéin, nó ní dhéarfainn go raibh an oiread sin aithne curtha agam ar a shaothar thar na blianta, bíodh go raibh sé ag scríobh leis go rábach, os íseal, thar na blianta fada. Tuigeadh dom, i dtosach, go mba dhuine ón Iarthar a bhí agam ann, nó is líonmhar an cine iad na Gáchanaigh thiar againne in Iorras. Bhí breall orm sa mhéid sin áfach, nó ba ghearr go bhfuair mé amach, go mba Chiarraíoch go smior na gcnámh é an scríbhneoir céanna seo, J. Anthony Gaughan.
Cen cineal leabhair ata idir chamain againn anseo, an ea?
Recollections
Bhuel, d’fhéadfá cuimhní cinn, nó dírbheathaisnéis, a thabhairt air, ach chomh fada is a bhaineann sé liomsa, is cuimhní cinn atá i gceist anseo, ina leagann an t-údar, os ár gcomhair amach, na tarlúintí, agus na scríbhneoirí, a chuaigh i gcionn air mar dhuine a ndeachaigh frídíní na scríbhneoireachta i bhfastó i smior na gcnámh ann, le linn dó bheith ag treabhadh iomaire eile ar fad i bhfíonghort an Tiarna. Sea, mh’anam, agus níor bheag é a shaothar scríbhneoireachta, fiú dá mba dhuine é a raghadh i gcionn na ceirde sin go lánaimseartha. Agus tar éis dom an leabhar céanna sin a léamh, geallaimse dhuit é, nárbh é mo thuairim fhéin, gur de thaisme a thug sé faoin gceird sin, nó is scríbhneoir sciliúil, ildánach, nádúrtha é, a bhfuil bua scríbhneoireacht gafa go smior na gcnámh ann.
Style and Sincerity
Caithfidh mé a admháil, go ndeachaigh idir stíl agus phearsantacht an údair i gcionn go mór orm, le linn dom an leabhar seo a léamh. Tá de bhua ag an nGáchanach gur féidir leis an léitheoir a chur faoi gheasa, lena dháiríreacht, lena scil, agus lena thaighde. Ní bréag a rá go bhfuil blas na scoláireachta, agus boladh na taighde agus na daonnachta, le fáil ar a shaothar. Féach mar a chuireann sé tús leis an leabhar seo:-
“I was born in Listowel in 1932. Like most of my fellow-townspeople mine was only a second-generation Listowel family. My grandfather, John Broderick (known as John Broder/Bruadair before moving into the town) was born in 1863 into a large family on a small farm in Gortdromagowna in the parish of Moyvane/Knockanure.”
Rud a fhágann go bhfuil sé ag tarraingt ar thrí bliana déag is trí scór faoin am seo, aois an-oiriúnach le bheith ag dul siar bóithrín na smaointe, agus ag bailiú na gcuimhní cinn chomh tiubh géar agus is féidir le duine a dhéanamh. Bhí cuid den cheart agam, i dtosach báire, nó níor Lios Tuathailigh ó dhúchas iad na Gáchanaigh, nó labhrann an t-údar faoi Catherine Broderick, daughter of John Broderick, a rugadh sa bhliain 1894, agus faoi mar adeir sé fhéin:-
“She married Anthony Gaughan in 1930. He was one of the large family of Sergeant Anthony Gaughan who retired from the Royal Irish Constabulary in April 1916. After leaving Summerhill College, Sligo, Anthony Gaughan was a clerk in the Great Northern Railway in Portadown, and later in Drogheda. On its establishment he joined the Irish Free State army as a lieutenant and until he left the service was stationed in the Curragh Camp. Subsequently he was in charge of the Labour Exchange in Passage West County Cork.”
Caithfidh go mba Iartharach é an Anthony Gaughan céanna sin, a fuair a chuid scolaíocht i gColáiste Summerhill, i Sligeach.
Born in 1932
Saolaíodh an t-údar fhéin sa bhliain 1932, bliain na Comhdhála Eochairistí, agus bhí a mhuintir seisean ar thaobh an tSaorstáit i mblianta bunaithe an Stáit s’againne. Fuair sé a chuid bunscolaíochta i gContaethe éagsúla i ngeall ar fhadhbanna clainne, ach i ndeireadh na dála, d’éirigh leis an chloch phréacháin a chur ar a chuid oideachais trí Théis a scríobh dá MA, ar “The Metaphysical Value and Importance of the Concept of Being.” Níor bheag nó suarach é mar ábhar do Théis, geallaimse dhuit é.
Sa leabhar atá idir chamáin againn anseo, leagann sé os ár gcomhair amach, ábhair in ar chuir sé fhéin spéis, go minic toisc go raibh siad bainteach lena dhúiche fhéin. Cuirim i gcás, scéal faoi “Stampaé Shanahan”, agus faoin chaoi ar bhain Paul Singer úsáid as ainm Shanahan le screamh na macántachta a chur ar a ghnó seisean i ndomhan casta na Stampaí. Chuir sé spéis freisin, i scéal Alfred O’Rahilly, Uachtarán Choláiste na hOllscoile, Corcaigh, fear a raibh breac aithne agam fhéin air, tráth raibh mé ag freastal ar an gColáiste Ollscoile céanna sin, tarraingt ar lár dhaichidí na haoise seo caite, agus ní call dom a rá, go mbaininn an-taitneamh as a léacht bhliantúil ar Chéasadh Chríost ar an gCrois. Caitliceach den scoth ab ea Alfred O’Rahilly
Chaith an Gáchanach a dhúthracht freisin, mar bhall den Listowel Writers Week. Níor dhein sé dhá leath dá dhícheall agus é i mbun na hoibre céanna sin, nó is duine é, de réir dealraimh, a bhfuil an-chumas ann, i mbun gnó dá leithéid.
“I met Seamus Wilmot early in 1971. He told me that he had read Doneraile and was glad I was interested in local history. However, he said: ‘Fr.Tony, you should focus your attention on your own area. There are very few places in the country as fascinationg as North Kerry’. Then he told me about the Writers’ Week to be held that summer and that the organising committee were planning to provide some lectures on the area’s history and culture. He invited me to provide a talk and I replied that I would be delighted to do so.”
Work with Writers Week and with PEN
Ní raibh sa mhéid sin ach tús tuile, nó uaidh sin amach, ba dhuine de thacaí tréana an Listowel Writers Week é an tAthair Ó Gáchain, mar léachtaí, agus mar eagraí. Nárbh é an scéal céanna é i gcás a pháirt i PEN, an eagraíocht domhanda úd, a raibh sé bainteach lei freisin.
Tá píosa breá aige freisin, faoin chaoi ar thaitin sé leis, daoine a chur faoi agallamh, agus é ag iarraidh eolas a bhailiú do leabhar, agus ní haon dóichín é i mbun na ceirde céanna sin, nó téann sé i gcionn ar dhaoine, ar bhealach a chuireann ar a chumas daoine a chur ar a sástacht
“One of the great pleasures in preparing a book for publication is the opportunity to seek out and engage interesting and distinguished persons. In this reagard over the years I have interviewed hundreds of persons……”
Labhrann sé faoi phoiblíocht i gCaibidil a Sé, agus tá píosa spéisiúil aige sa chaibidil chéanna sin faoi Beathaisnéis Tom Johnson, comhbhunaitheoir, agus céad Uachtarán Pháirtí an Lucht Oibre. Is spéisiúil an méid a fuair sé amach, trína chuid taighde, faoi James Larkin:-
“Towards the end of the 1913 lock-out and strike, with the Dublin workers and the trade-union movement in disarray, Larkin, despite the objections of colleagues, left for a lecture tour in the US. His proposed visit lasted more than nine years and he missed out on the Easter 1916 Rising and the war of Independence. On his return to Irealand he attempted unsuccessfully to reagain control of the Irish Transport and General Workers Union.”
Agus an méid sin ar aigne aige, ba thaircuisneach mar a chaith sé le Johnson agus le William O’Brien, agus níorbh fhás aon oíche é an naimhdeas céanna sin, nó lean sé ar feadh na mblianta fada, agus dár leis an údar seo, b’easaontas é….
“which for decades thwarted the attempts of the labour movement to be a major influence in Irish politics.”
Over to you !
Ní dhéarfaidh mé a thuilleadh faoi sin, ach fágfaidh mé fút fhéin anois é taitneamh agus tairbhe a bhaint as an sár-leabhar seo, agus cuirfidh mé cnaipe leat go mbeidh mo shúil in airde agamsa feasta le leabhair J. Anthony Gaughan.
An-léamh, an-leabhar, agus an-iarracht ar chúrsaí liteartha a shaoil fhéin, a leagan os ár gcomhair amach, ag duine dár scríbhneoirí spreagúla, corraitheacha, ildánacha.
.
by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized
I m B é a l an P h o b a i l .
*************************
An old friend returns!
Is dócha gur thug sibh uilig faoi deara, gur fada an lá anois ó chuala sibh tásc nó tuairisc ar ár seanchara, Séimí séimh an Droichid. Tá mé ag ceapadh, gur cheap roinnt mhaith agaibh go raibh an Séimí bocht céanna ag tabhairt an fhéir, faoi seo, sea, agus caithfidh mé a admháil, go raibh mé fhéin in amhras faoi dhán an fhir chéanna sin, ó tharla, nár casadh orm é, agus nár chuir sé glaoch telefóin orm, leis na cianta. Bhuel, tá deireadh leis an amhras sin anois, nó bhuail mo Shéimí fhéin isteach chugam anseo, an lá cheana, agus é lomlán le scéalta ón domhan thiar, is ón domhan thoir.
Cá raibh sé le cupla ráithe, an ea?
Thall sa Spáinn a bhí sé, ag crú na gréine buí (sunbathing), agus é ag cur faoi i dteach a iníne, i rith an achair sin, agus do bharúil, nach bhfuil sé meáite ar dhul ar ais chuici arís, faoi Shamhain na bliana seo. “Ní tír ar bith í seo” adeir sé liom, de chogar “le Geimhreadh a chaitheamh inti. Ach ní chuige sin atá mé an babhta seo, ach chuige seo.”
What’s New ?
“Do chéad fáilte ar ais go hÉirinn” arsa mé fhéin, agus mé ag súil le scéal, nó dhó, faoi nósa na Spáinneach, a chlos uaidh. “Agus cé’n scéal agat é ar ais chugainn, ó Spáinnigh an fhíona, agus ón dtír ina mbíonn sé ina Shamhradh i gconaí inti ?”
“Ná bac leis na Spáinnigh mhacánta, an tráth seo, faoi mhuintir na tíre seo, ach go háirithe, ba mhaith liom an scéal a tharraingt, an turas seo.”
“Agus céard é, go díreach, atá ag dó na geirbe agat faoi na Gaeil bhochta anois,” arsa mé fhéin, agus mé ag iarraidh craitheadh a bhaint as a chorraicín. D’éirigh liom sa bhfiontar céanna sin, nó thug mé faoi deara, gur chorraigh beol uachtair ár seancharad, comhartha cinnte go raibh a sprioc bainte amach ag an sáiteán sin uaim.
“Tá, go bhfuil siad ina gceap magaidh agus ina staicín áiféise os comhair phobail na cruinne.”
What’s wrong with us ?
“Ach, a Shéimí, cén chleasaíocht, nó diabhlaíocht, atá déanta acu anois, leis an drochchlú sin a tharraingt orthu fhéin? Cheap mé fhéin, gur i bhfeabhas a bhí cúrsaí ag dul abhus, agus gur dea-chlú atá tuillte ag Éireannaigh, ó cheann ceann na hEorpa, faoin am seo.”
“Furas a aithint nach I bhfad ón gclábar a théann tú fhéin, ach tú feistithe as do dheireadh anseo, feadh do shaoil, sa chaoi nach bhfeiceann tú, agus nach gcloiseann tú, a bhfuil ag tarlú os comhair do dhá shúil amach.”
“Ach, a Shéimí, in ionad bheith ag raideadh maslaí liom, b’fhéidir go gcuirfeá lena bhfuil idir chamáin agat, agus tú id’ Yank anseo, ar lic mo thinteáin fhéin, agam.”
“Déanfaidh mé cinnte, agus ní fál go haer é, a leithéid a dhéanamh, ag duine ar bith a bhfuil roinntín bheag den tsaol seo feicthe aige. Ar an gcéad dul síos, ar thug tú faoi deara, an oiread caimiléireachta atá ar siúl againn anseo, le cupla scór bliain anuas. Níl le déanamh agat, ach na nuachtáin a léamh, nó fiú aird a thabhairt ar na meáin eile, le tabhairt faoi deara, go bhfuil slad, gadaíocht, robáil, bréagadóireacht, éigniú, mugáil, mí-úsáid, agus tuilleadh, ar liosta le háireamh iad uilig a lua, ar siúl anseo againn ó cheann ceann na bliana.”
“Ach, nach bhfuil a leithéid ar siúl i mbeagnach chuile thír faoi luí na gréine, nó nach ’in oidhreacht Pheaca an tSinsir?
“Sea, ach cá bhfuil an dara tír, ar dhroim talún, a bhfuil an oiread sin Coimisiún agus Binsí Fiosraithe, faoi lán tseol iontu, is atá againne anseo i dtír seo na Naomh is na nOllamh?”
“Ach, a Shéimí, ní bhfuarthas éinne cionntach sna coireanna sin uilig a liostaigh tú os comhair na gCoimisiún is na mBinsí Fiosraithe úd, go nuige seo, ach go háirithe.”
“Ní bhfuarthas, agus chuile sheans nach bhfaighfear ach oiread, nó sin nós atá againn sa tír s’againne, nó cé gur beag tír a bhfuil dlithe níos fearr ar leabhar na Reacht acu ná mar atá againne anseo in Éirinn, ach dheamhan maitheas an diabhail fhéin sna dlithe céanna sin, mura gcuirtear i bhfeidhm iad go bun na dúide.”
“Ach ó tharla gur loisc tú an choinneal, is dócha go bhfuil sé chomh maith agat an t-orlach a loisceadh freisin. Bhfuil locht ar bith eile orainne, Éireannaigh, a thug tú faoi deara, ó d’fhill tú ar ais ón iasacht orainn?”
Any other faults ?
“Bhuel, ó tharla gur iarr tú orm é, tá, agus lán a’ mhála díobh. Ó tharla, le mám maith blianta anuas anois, gur chaill na hEaglaisí cibé cumhacht a bhí acu, tá cúrsaí moráltachta imithe chun donais, amach is amuigh.”
“Cén cineál moráltachta atá i gceist agat, a Shéimí chóir?”
“Cúrsaí gnéis, ach go háirithe, atá i gceist agam anseo. Níl le déanamh agat, ach breathnú ar na meáin, idir nuachtáin agus teilifís, ach go háirithe, agus tuigfidh tú céard tá i gceist agam. Minic a chloiseadh mé, mar nath cainte ag an tseandream fadó, go dtiocfadh Fómhar na mBan gan Náire, roimh lá Philip a’ Chleite, agus dár mh’anam, go bhfuil chuile chosúlacht ar an scéal anois, go bhfuil an Fómhar céanna sin ar lic an dorais chugainn isteach. Breathnaigh ar na pictiúir graosta, gáirsiúla, gnéasacha, a “mhaisíonn” cuid dár nuachtáin, lá i ndiaidh lae, agus ná habair liom, go bhfoilseofaí iad sin, mura raibh daoine amuigh ansin á n-éileamh?
Faoi mar a chuir Mártan a’ Tairbh é, an lá cheana…..Mná ina bpeilt, agus gan snáithe orthu, agus mná eile agus gan orthu ach snáithe!
Sea, agus bheadh sin dona go leor, ach leis an scéal a dhéanamh níos measa fós, téann scéalta fada, ó Shamhain go Bealtaine, le chuile phictiúr acu sin, ar eagla nár dhein na pictiúir fhéin dochar go leor, as a stuaim fhéin. Sea, a chara, is fada liom uaim é Lá Samhna, an lá sin, nuair a ardóidh mé mo sheolta arís, le haghaidh a thabhairt ar thír álainn ghrianmhar na Spáinne.”
“Ach a Shéimí, nach mbaineann roinnt mhaith daoine sásamh as na pictiúir chéanna sin, agus nár mhór an throscadh orthusan é, pictiúir dá leithéid a fhágáil ar lár?”
“Bhuel, níl de fhreagra agam ar an ráiteas sin, ach, faoi mar adúirt an té adúirt….’Tá muid uilig sa láib, ach coinníonn cuid againn ár súile dírithe ar na réalta…..
What about the Ads?
Bhí mé chun tagairt a dhéanamh do na fógraí gránna, amaideacha, a dhírítear orainn, ó mhaidin go hoíche, ar na meáin uilig, agus an chaoi nach féidir le cuid acu fógra ar bith a ullmhú, gan ceirín den ghnéas a chuimilt leis. Sea, agus cá bhfágfainn láithreoirí áirithe, nach bhfuil ar a gcumas srian a choinneáil ar a dteanga, le linn dóibh bheith i láthair an phobail, ach iad béalscaoilte, graosta, gáirsiúil, freisin. Ó bhuel, b’fhéidir nuair a fhillfidh mé ón Spáinn i ndiaidh na Féile Bríde seo chugainn, go mbeadh deis agam áladh a thabhairt ar na maistíní gránna céanna sin. Ach, déarfainn, go bhfuil mo sháith ráite agam don bhabhta seo”
Agus le sin, thug sé an doras amach air fhéin, faoi mar ba chat scólta é.
“Slán abhaile” a chuir mé fhéin ina dhiaidh, ach tá faitíos orm nár chuala sé mé, nó faoin am sin, bhí sé imithe an geata amach, de rúid reatha. Ba é mo thuairim fhéin, go ndearna an Spáinn amadán ceart críochnaithe de, an créatúr, nó cé go mbíodh ábhairín den bhuile ag baint leis chuile lá riamh, ag an am gcéanna, d’fhéadfá ceart eicínt a bhaint as, ach é a ghlacadh go deas réidh. Ó, bhuel, is dócha nach bhfuil leigheas ar an scéal ach é a mharú le foighid!
**************
Peadar Bairéad.
**************
.
.
by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized
Saithe na gCuimhní
Mar scaoth beach a fhilleann na cuimhní
Ina saithe dhlúth, chealgach, groí,
Is dorchaíonn aghaidh na gréine,
Nuair a éiríonn as codladh na mblian.
.
Ní féidir liom breith ar an iomlán,
Nó tá an tsaithe sin iomarcach, tréan,
Is mearaíonn dordán a sciathán
Mo mheabhair, le buarach a dtéad.
.
Ach anois is arís, is gan choinne,
éalaíonn beach as an dtréad,
is sáitheann a chealg go feirc ‘nam,
le cuimhní a scaoileadh ‘na slaod.
.
Dúisítear leis cuimhní is eachtraí,
Is mothúcháin a bhí dearmadta, tréith,
Clúdaithe le cúbhar dúr na mblianta,
Mar ar luigh siad ar ghrinneall mo ré.
.
Ach ar ball, éiríonn siad ró-phianmhar,
Gan cheirín leis an bpian a mhaolú,
Is ruaigim uaim saithe na gcuimhní
Le scaird toite as bosca na mian.
.
Éalaíonn an tsaithe de phlimp uaim,
Ar ais leo de ruaig, chuig a bpluais,
Is fágtar mé idir dhá chomhairle,
ar shona, nó ar dhona, a gcuairt.
.
***********************************
1 Eanair 2008.
.
.
by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized
“Séimí anseo”……
Peadar Bairéad
I mBéal an Phobail
Ag iarraidh píosa na seachtaine seo a chur i dtoll a chéile a bhí mé, anseo ar an ríomhaire, nuair a phléasc cling an telefóin taobh liom. Nuair a tháinig mé chugam fhéin, i ndiaidh na geite a baineadh asam, thóg mé suas an glacadóir, ach sára raibh am agam tada a rá, réab guth an scairteora ciúineas an tseomra thart orm, agus thóg mo chroí, ag an am gcéanna, nó cé bheadh ag ceann an líne ach ár seanchara, Séimí a’ Droichid fhéin. Bhí áthas orm scéala a fháil uaidh, nó bhí sé buailte síos le galar eicínt, le tamall anuas, agus gan fonn cainte nó eile air, ach é sínte ansin sa leaba, faoi mar a bheadh sé gan aithne gan urlabhra. Nuair a fuair mé an deis, d’fhiafraigh mé dhe, an raibh aon scéal nua aige, nó b’fhada ó chuala mé scéal nó duan uaidh.
“Cén gá ata le scéal nó le scuan nuair atá chuile dhuine sa tír, agus taobh amuigh di freisin, ag caint faoin ábhar céanna?”
“Agus cén t-ábhar é fhéin?” arsa mise, agus mé ag iarraidh an scéal a mhealladh uaidh.”
“Cén t-ábhar, an ea? agus chuile dhuine sáite go dtí na cluasa i scéal téipeanna an Bhainc Angla-Éireannaigh. Sin an scéal atá idir chamáin agam fhéin, ar na mallaibh.”
Ach, a Shéimí, nár dhúirt Mártan a’ Tairbh liom, nach raibh sa scéal céanna sin ach scéal mhadra na n-ocht gcos. Cibe saghas scéil é fhéin?”
“ Bhí cuid den cheart aige sa mhéid sin, nó is scéal é a bhfuiltear ag dul thar fóir ar fad leis. Scéal é ar chóir cos a bhuaileadh anuas air i dtosach báire.”
“Tuige sin? a Shéimí, nár cheart scéalta dá leithéid a chur i mbéal an phobail, ionas go dtuigfeadh an pobal s’againne cén cineál céapair a bhí ar siúl ag lucht an Bhainc sin, ag an am, céapair a sháith pobal na tíre seo go dtí na cluasa i bhfiacha, agus a mhill ár neamhspleáchas eacnamaíochta, ar feadh na mblianta.”
“Fíor ar fad, ach nach bhfuil mám ceisteanna le freagairt fós faoi fhoilsiú na dtéipeanna céanna sin?”
Cén cineál ceisteanna, a Shéimí?”
“Tá. Ceisteanna mar iad seo….Cé chuir na téipeanna ar fáil, don nuachtán a d’fhoilsigh iad, a chéaduair? agus tuige ar dheineadh a leithéid? Nár chóir foilsiú na dtéipeanna sin a chosc, ar eagla go mbeidís ag teastáil ó Chúirt Dlí eicínt, le coireanna áirithe a chur i leith baincéirí ainmnithe? Agus ó tharla go raibh na téipeanna seo ar fáil le roinnt blianta, má bhíothas len iad a fhoilsiú, tuige nár foilsíodh cheana iad, nó bheadh sé deacair am níos mífheiliúnaí a fháil ná an t-am a roghnaíodh chuige, agus Rialas na tíre seo ag críochnú a théarma in Uachtaránacht an Chomhaontais Eorpaigh? Sea, agus tá tréad eile ceisteanna le cur, is le freagairt, faoi fhoilsiú na dtéipeanna céanna sin.”
“Ach, a Shéimí, céard faoi “publish and be damned”. nó, “Ní dhiúltaionn páipéar bán do dhúch riamh.” agus lena chois sin, nach bhfuil an ceart saothraithe ag an bpobal go leagfaí a bhfuil ar na téipeanna sin os a gcomhair amach, mar nach bhfuil feannadh an phoic déanta orthu ag údar na dtéipeanna céanna sin?”
“Tá stiall den bhfírinne in a bhfuil á r
á agat ansin, agus tú PC, gan dabht, ach cé’n mhaith é a bheith ‘Politically Correct’, más é a thoradh sin go ndéanfaí aimhleas an phobail? Trua nár leagadh an cheist sin ar fad os comhair ár gCúirteanna, sular breacadh ar nuachtán ar bith iad. Ach cén mhaith bheith ag caoineadh agus an anachain déanta? Ach fillfidh mé ar an scéal seo, ar ball, nuair a bheidh tuiscint níos fearr agam ar an scéal. Go dtí sin, Slán.”
Agus leis na focail sin, chroch Séimí suas a ghuthán agus fágadh mé im staic ansin, liom fhéin, agus gan ar mo chumas cur leis an argóint, bealach amháin nó bealach eile.
Céard fútsa, a léitheoir? Cá seasann tusa sa díospóireacht seo?
.
.
.
.
.
English 
Gaeilge