by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized
In am an Ghátair…
Peadar Bairéad
Mar is eol do chách, tá an tOlltoghchán thart anois. Tá na Teachtaí tofa. Tá an Rialtas roghnaithe, agus muid uilig anois ag súil le tús nua i saol polaitíochta, agus i saol sóisialta, na tíre seo. Táthar ag súil, go gcuirfí críoch le caimiléireacht, le héagoir, le bochtaineacht, le hanró, agus le soc sa trach ag lucht cumhachta. Dár ndóigh, tá’s ag an lá, nach bhféadfaí chuile dhuine a shásamh sna cúrsaí seo, nó dá gcuirfeá an cnoc thall ar an gcnoc abhus, bheadh duine eicínt fágtha amuigh, agus ábhar clamhsáin aigesean, ach… an leas is mó, don uimhir is mó… sin an sprioc daonlathach is ceart a shocrú don Rialtas nua. Ní gá a rá, go bhfuil ualach asail de mhí-shásamh, agus d’fhearg, lonnaithe ar dhroim daoine, in aois seo an chúlú eacnamaíochta.
Ina gcodladh i mbun stiúrtha!
Leis an scéal a dhéanamh i bhfad Éireann níos measa, tuigtear dá lán, nach de thimpiste a tharla a leithéid, ach gurbh é cúis a bhí leis, nó gur thit ar Rialtas ina gcodladh agus iad i mbun stiúrtha, agus gurbh é toradh a bhí ar an miogarnach sin nó gur caitheadh i dtír ar charraigreacha garbha fiachacha muid, gur polladh báidín an Stáit, agus gur fágadh muidinne sáinnithe agus i gcruachás ceart, gan slí ar bith éasca éalaithe fágtha againn. Ach, bíodh sin fíor bréagach, caithfidh muid ár mbealach a dhéanamh amach as an sáinn seo, ar ais nó ar éigean.
Margadh nua uainn
Agus mar is eol do chách anois, sé an gad is giorra don scórnach atá le scaoileadh againn ná go gcaithfidh muid an margadh a deineadh leis an AE, agus leis an IMF. a athscrúdú, agus a athstruchtúrú, nó má leantar le cúrsaí faoi mar atá i láthair na huaire seo, níl dabht ar domhan, de réir na saineolaithe, ach go mbeidh orainn loiceadh i nglanadh ár bhfiacha.
Ach nach gceapfá, go mbeadh sé éasca go maith a leithéid a dhéanamh?
B’fhéidir go gceapfá, ach má sea fhéin, ní mar a shíltear a bhítear, go minic, nó deir an AE, go mbeidís fhéin sásta athruithe a dhéanamh ar an margadh a dhein Rialtas na hÉireann leo, i laethe deiridh an Rialtas deiridh, ar choinníoll go mbeadh Rialtas nua na hÉireann sásta Cáin Chorporáide na tíre seo a ardú go leibhéal an Aontais Eorpaigh. Anois, níl an Rialtas s’againne sásta géilleadh puinn ar leibhéal na Cánach céanna sin, agus dá bharr sin, níl an tAontas sásta ísliú úis, ar a n-iasacht, a thabhairt dúinne, agus sin mar a fágadh an scéal tar éis Chruinniú Mullaigh na dTaoiseach Eorpach, ar an Aoine, an t-aonú lá déag de Mhárta.
Ach, nach gceapfá go mbeadh ar Enda Kenny, ag feidhmiú thar cheann an Rialtais s’againne, go mbeadh air géilleadh, sa cheist sin, do na Ceannairí Eorpacha?
Bhail, b’fhéidir gur chóir a rá, gurbh iad an Fhrainc, an Ghearmáin, agus b’fhéidir, an Tír Fó Thoinn, is mó a chuir an leagan-amach sin chun tosaigh. Anois, b’fhéidir go bhfuil siadsan den tuairim sin, toisc go bhfuil toghcháin le reachtáil sna tíortha sin, amach anseo, agus go bhfuil a fhios go maith acu, nár chabhair in aon chor dóibhsean géilleadh do sheasamh na hÉireann, sa scéal seo.
Cairde móra!
Ach nár dhúirt duine eicínt liom, le déanaí, gur gheall tíortha an AE dúinn, sular ghlacamar le Conradh Lisboa, ar an dara iarraidh, nár gheall siad dúinn, go mbeadh cead ár gcinn againn, sa todhchaí, ár gCáin Chorporáide, agus cúrsaí cánach go ginearálta, a choinneáil díreach mar a bhí, dá mba é sin a theastaigh uainn. Ach, thugadar an gheallúint sin dúinn, nuair a theastaigh uathu, go nglacfadh pobal na tíre seo le Conradh Lisboa, ar an dara iaraidh. Ach, nuair a bhreathnaíonn muid anois ar éileamh na mboc mór san Aontas, nach bhfuil sé deacair go maith, bheith ag brath orthu sin, sa todhchaí. Sea, ar mhaithe leis fhéin a dhéanann an cat crónán! Tá faitíos orm, gurb é sin an chiall is cóir dúinn baint as “lámh chúnta” seo ár gcairde móra mór-roinneacha! “In am an ghátair a aithnítear na cairde” an chomhairle a shíneann ár sinsear anuas chugainn, thar taoide thréan na mblianta. Tugaimis cluas easóige dóibh.
by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized
.
L e a b h a r B e a g N e a m h c h o i t i a n t a .
.
*****************************************
.
The Invention of Dr Cake………..céadchló…………2003.
l e……………………………………………………………………………..
A n d r e w M o t i o n ……………………………UK £12.99.
.
******************************************
.
Tháinig mé ar an leabhar beag neamhchoitianta seo, ar na mallaibh, agus bíodh go raibh orm é a léamh cupla babhta, le ciall iomlán a fháisceadh as, ag an am gcéanna, cheap mé gurbh fhiú dom, píosa a scríobh faoi, anseo i mBéal an Phobail, nó is annamh a thagann duine trasna ar leabhar dá leithéid. Tá an leabhar seo neamhchoitianta, ar dhá chúis, ar a laghad.
.
Ar an gcéad dul síos, is leabhar é le file Chúirt Shasana, nó leis an “Poet Laureate”, mar a thugtar air thall. Is annamh go maith a chloisimid faoin bhfear céanna sin, bíodh go bhfuil an-chuid curtha i gcrích aige, mar fhile, agus mar scríbhneoir. Rugadh an fear céanna sin, sa bhliain 1952, rud a fhágann go bhfuil an leathchéad sáraithe aige, faoin am seo. Cuireadh scolaíocht air in Ollscoil Oxford, agus tá mám duaiseanna liteartha gnóite aige, cheana. Duaiseanna ar nós, “The Whitbread Prize for Biography”, duais “Dylan Thomas”, agus tuilleadh. Tá sé ina Ollamh le Filíocht, in Ollscoil East Anglia, agus faoi mar adúirt mé thuas, ceapadh é ina Fhile Cúirte, sa bhliain 1999. Is féidir linn, mar sin, glacadh leis, go bhfuil fios a cheirde, i mbun pinn, foghlamtha, agus foghlamtha go maith aige, faoi’n am seo.
.
Ar an dara dul síos, is leabhar neamhchoitianta é, toisc gur leabhar lorgaireachta, leabhar beathaisnéise, agus leabhar fiannaíochta fiú, (fiannaíocht le – f – beag, dár ndóigh,) curtha i dtoll a chéile ag an bhfear seo a bhfuil a ainm in airde mar bheathaisnéisí, agus mar fhile, le blianta fada anois. I ndáiríre, is mó de leabhar lorgaireachta nó de leabhar beathaisnéise é.
.
D’fhéadfá a rá, gurb é an Dochtúir Cake, an príomhcharachtar sa scéal seo, fear a chaith seal ag staidéar, agus ag cleachtadh a cheirde, i gcathair Londain, a d’imigh ansin ar seachrán ar fud na hEorpa, ar feadh seal de bhlianta, agus ansin ar deireadh thiar, a d’fhill ar Shasana arís, ach an babhta seo, in ionad leanúint leis ag cleachtadh a cheirde i gcathair Londain, d’imigh leis amach faoin tuath, agus chuaigh i mbun a oibre arís, i mbaile Woodham, áit ar chaith sé an chuid eile dá shaol, ag saothrú ar a mhíle dhícheall, ar son a phobail. I rith an chuid deiridh sin dá shaol, níor tharraing sé aird na tíre air fhéin, ach amháin, nuair a d’fhoilsíodh sé altanna sna hIrisí Leighis. Ní raibh ag cónaí in éindí leis ach a bhean tí. Bhí an-chuid leabhar aige, agus an té a scrúdódh na leabhair sin, ní fhéadfadh sé gan tabhairt faoi deara, go raibh spéis faoi leith ag an nDochtúir Cake i bhfilíocht agus i ndráma. B’fhear lách, cineálta, carthannach é, a raibh “gnaoi agus gean ag gach n-aon air”.
.
Nuair a bhí an t-údar ag déanamh taighde le leabhar faoi John Keats a chur i dtoll a chéile, roinnt bheag blianta ó shoin, tháinig sé ar charachtar, ar chuir sé suim ann, an Dochtúir Tabor.
…”partly because I’d discovered someone else during my researches, whom I felt would stretch still further the way I thought about the connection between life and art. His name was William Tabor.”
Ar ball, agus an leabhar faoi Keats curtha dhe aige, d’fhill sé ar an nDochtúir Tabor arís, agus i Leabharlann Choláiste Ríoga na Máinlianna, tháinig sé ar pháipéir an Dochtúra.
“… and was led in due course to the Library of the Royal College of Surgeons, where Tabor’s papers were deposited soon after his death in 1850. When I began to look at them properly, I saw that the real fascination with Tabor’s story didn’t lie with the man himself, but with someone he had met; a certain Dr. John Cake.
.
Choinnigh an Dr. Tabor cuntas ar chuile chuairt a thug sé ar othair, agus ar thug othair air, le linn na mblianta a chaith sé ag cleachtadh a cheirde i Finchley, ar imeall chathair Londain. Ba iad na cuntais sin an chuid ba mhó de na páipéir a tugadh do Choláiste Ríoga na Máinlianna, sa bhliain 1850. Ach i measc na bpáipéar sin freisin, bhí roinnt bheag eile, ar chuir an t-údar, Andreaw Motion, suim ar dóigh ionntu. Bhí le fáil sna páipéir sin, cuntas ar an bhfógra mairbh a scríobh an Dr. Tabor faoi John Cake, agus chomh maith le sin, bhí dhá phíosa eile ina gcuireann sé síos ar an teangmháil a bhí aige fhéin leis an nDochtúir Cake, agus ar an gcomhrá a tharla eatarthu, ar na hócáidí sin. Breathnaigh ar an gcaoi a chuireann sé síos ar an gcaoi ar casadh ar a chéile iad, a chéaduair….
My acquaintance with Dr John Cake of Woodham in the county of Essex has been occasioned by my knowledge of his medical work. While preparing my Survey, I have taken it upon myself to complement my findings, and solidify my conclusions, by seeking out various others whose interests coincide with my own. Dr. Cake, having produced a number of articles which report on the circumstances of his neighbourhood, was an obvious choice, and I did not hesitate to write to him, even while he was still a stranger to me.
Ba de thaisme, mar sin, a tharla an teangmháil sin eatarthu, agus ar ball, chuadar níos fuide na sin leis an gcaradas a snaidhmeadh eatarthu, nó thug Tabor cupla cuairt ar an nDochtúir Cake, ina theach fhéin, i Woodham. I rith na gcuairteanna sin, tharla comhráite scolártha eatarthu, iad ag cíoradh, agus ag spíonadh, cúrsaí morálta, filíochta, liteartha, agus pearsantachta. Níl fúm anseo, cur síos mion a dhéanamh ar na comhráite céanna sin, nó is féidir leis an léitheoir cúr síos mion fúthu sin, a léamh sa leabhar seo, “The Invention of Dr. Cake”, ach faoi’n am ar tharla na comhráite sin, bhí an Dr. Cake in ísle brí, i ndáiríre, agus ba é críoch an scéil é, go bhfuair sé bás, go gairid ina dhiaidh sin. Ní gá a rá, go raibh Tabor i láthair ag an sochraid, agus tar éis dóibh an chré a dháileadh leis an Dr. Cake, casadh bean tí an dochtúra ar Tabor, agus thug sí cuireadh dó, teacht ar chuairt chuici, ach níor dhein sé rud uirthi, agus ansin, d’iarr sí air, fógra mairbh a scríobh, don pháipéar áitiúil. D’aontaigh sé chuige sin, agus dhein sé amhlaidh, ar ball. Fuair Cake bás i Lúnasa na bliana, 1844, agus bhí rud ait amháin ag baint lena chónra. Rud a chuir a sháith ionaidh ar an nDochtúir Tabor, agus sin, nach raibh ainm ar bith ar phláta brollaigh na cónra céanna sin. Ní gá a rá, gur chuir sé ionadh freisin ar ár n-údar, Andrew Motion.
.
Bhí dhá ní eile i measc pháipéirí an Dr Tabor, a fritheadh i Leabharlann Ríoga na Máinlianna, agus b’in dhá litir a scríobh, bean tí an Dr. Cake, Mrs Aileen Reilly, chuig Tabor. Sa chéad cheann, gabhann sí a buíochas leis, as a chomhbhrón ar bhás an Dochtúra Cake, agus sa dara ceann, luann sí gur sheol sí beart chuige, nó, dár lei, thuig an bheirt acu, faoin am sin, nach raibh mórán ama fágtha aici fhéin ar an saol seo.
.
I gcás an dara litir úd, féach mar a scríobh sí…
Please find enclosed the packet of which we have often spoken during your visits……Now that we both understand my time is short, my mind is made up. It will be yours for you to do with it as you decide.
A.R.
Scríobhadh an litir sin, ar an 26 Deireadh Fómhair, 1849, cúig bliana tar éis bháis Cake fhéin, agus cuireadh cóngarach dó í, i Reilg Naomh Mhuire, Woodham.
Téann an t-údar i mbun oibre ansin, agus é ag iarraidh ciall eicínt a bhaint as an bhfaisnéis, agus as an bhfianaise uilig, a bhailigh sé, i Leabharlann na Máinlianna.
Anois, mar is eol dúinn, bhí dianstaidéar déanta cheana ag an údar, ar bheatha agus ar shaothar John Keats, agus tuigeadh dó, go raibh an-chosúlachtaí idir Keats agus Cake.
• Cosúil le Cake, rugadh Keats sa bhliain 1795. Fuair a chuid scolaíochta i gcathair Londain. Chuaig mar phrintíseaach chuig Poitigéir, agus ansin, chuaigh ag staidéar Leighis, i Guys Hospital. Tuigeadh ansin go n-éireodh go seoigh leis mar dhochtúir.
• Déirigh sé as an ndochtúireacht seal, agus chuaigh ag fánaíocht timpeall, agus ag scríobh.
• Bhuail eitinn é, agus chaith sé dhá bhliain, ag iarraidh an lámh uachtair a fháil ar an ngalar uafásach céanna sin. Ba sa tréimhse sin, a scríobh sé na dánta a chuir a ainm in airde i measc lucht litríochta. Ní hionann sin is a rá, gur thuill na dánta sin clú agus cáil uilíoch dó, nó bhí daoine áirithe ann, a cháin go géar iad, ach tá siad ansin, mar oidhreacht uaidh.
• Sa bhliain 1820, agus é ag iarraidh bua a fháil ar a ghalar, sheol sé chun na hEadáile, mar ar bhásaigh sé, sa Róimh, an tEarrach dár gcionn, agus gan ach na cúig bliana fichead slánaithe aige.
Anois, bhí tuairim eicínt ag Tabor, gurbh é Cake Keats, agus b’fhéidir go raibh sé chun leabhar a fhoilsiú, le sin a chruthú, ach pé scéal é, níor chuir sé an chuspóir sin i gcrích i ndeireadh na dála, nó b’fhéidir gur cheap sé, go ndéanfaí ceap magaidh de, os comhair an tsaoil mhóir, dá ndéanfadh, agus céard a rinne sé ach saothar filíochta a fhoilsiú, agus d’fheicfeadh duine ar bith, nach raibh cosúlacht dá laghad ag na dánta sin, leis na dánta a scríobh Tabor, mar fhear óg, ach go raibh an-chosúlacht eatarhtu agus dánta Keats, agus fiú an t-ainm a bhaist sé ar an saothar filíochta sin, “Hyperion and Other Poems, nach raibh macalla shaothar Keats le sonrú ar an teideal céanna sin.
Cá bhfuair Tabor na dánta Keatsacha sin, an ea?
.
Nach cuimhin leat an beart úd a luaigh Mrs Reilly ina litir dheiridh chuig Tabor? Nach bhféadfadh go raibh slam de dhánta Keats bailithe sa bheart sin, ag Cake fhéin, le tabhairt do Tabor, ó tharla gur chuir Tabor an oiread sin suime i Keats fhéin, agus a shaothar. Agus freisin, nach bhfuil chuile sheans ann, gur tuigeadh do Cake, go raibh a rún scaoilte ag Tabor, agus dá bharr sin, nárbh aon dochar é, na dánta úd a fhágáil le huacht aige?
.
Sin an scéal atá á mheá, agus á mheas, ag an údar, ag Andrew Motion, sa leabhar seo, agus caithfear a rá gur éirigh leis, méar na féidearthachta a shíneadh i dtreo na teoirice, gurbh é Cake Keats. Ní hé mo thuairim go gcreidfear é, ar an mór gcóir, ach ag an am gcéanna, cuirfidh sé daoine ag smaoineamh arís, ar shaol agus ar shaothar an fhile úd, John Keats.
.
Caithfidh mé a admháil áfach, gur bhain mé taitneamh as mar leabhar, nó in éineacht leis an teoiric úd, a luaigh mé, is iontach an píosa lorgaireachta a dhéanann an t-údar a leagan os ár gcomhair amach.
Má thagann tú trasna ar an leabhar seo, tá mé cinnte go mbainfidh tú taitneamh as.
.
.
******************
Peadar Bairéad.
******************
.
by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized
L e a b h a r C o n s p ó i d e a c h !****************************
Stupid White Men………….Céadchló Penguin sa Bhreatain………..2002.
Le
Michael Moore……………………………………………………………………….11.95 Euro.
************************
Ar mo bhealach go Meiriceá a bhí mé, i Lúnasa na bliana seo caite, nuair a thug mé faoi deara, agus mé ag aerfort Átha Cliath, nach raibh a dhath le léamh agam ar bord an eitleáin. Anois, nílim ag rá anseo, go léim an t-uafás ar fad, agus mé craptha, dingthe, leath-scanraithe, i mo chúng-shuíochán ar eitleán, ach ag an am gcéanna, níor mhaith liom bheith ar bord, gan leabhar de chineál eicint, a bheith faoi mo láimh agam, ar eagla go mbuailfeadh fonn léitheoireachta mé, agus mé cupla míle os cionn na talún, nó ní bheadh sé ró-aisiúil, ag an bpointe sin, dul ag cuardach leabhair, tharla nach mbíonn siopa leabhar, de chineál ar bith, le fáil ar thaobh shráideanna an aeir. Bhuel, le scéal gairid a dhéanamh de, agus ó tharla nach raibh an oiread sin ama le spáráil agam i mbun an ghnó, phioc mé suas an leabhar thuasluaite, “Stupid White Men” le Michael Moore, nó cheap me, go ndéanfadh sé cúis, an babhta sin. Thug mé faoi deara freisin, ón méid a bhí maíte acu ar an gclúdach, go raibh sé roghnaithe mar Leabhar na Bliana ag British Book Awards, cibé ciall atá le baint ag duine as an méid sin? agus chomh maith le sin, bhéic fógra beag eile, ar choirneél an chlúdaigh cheanna sin, The Number 1 Bestseller. Agus murar leor sin do dhuine ar bith, cuireadh in iúl dom freisin, gurbh é tuairim Time Out go raibh sé…”Furious and funny. A great book”
Caithfidh go raibh mé sásta leis an moladh sin ar chlúdach an leabhair, nó rinne mé é a cheannacht, ar an toirt, gan aird dá laghad a thabhairt ar a raibh le rá ag ár seanfhocal fhéin, i gcás dá leithéid, sé sin, gan leabhar a cheannacht riamh ar a chlúdach! Thug mé mo €11.95 dóibh ar an sladmhargadh seo, agus chun bealaigh liom, agus an rí-leabhar sin, go mórtasach, faoi m’ascaill agam.
Rinne mé a raibh le déanamh agam roimh dhul ar bord dom, agus ansin, ghlac mé m’áit sa scuaine a bhí ag fanacht le dul ar bord Eitilt EI 145, Eitilt de chuid Aer Lingus s’againne. Tuigeadh dúinn nach mbeadh orainn fanacht ró-fhada, ach ní mar a shíltear a bhítear, go minic, nó in áit dhul ar eite ag a 11.45 r.n. níor éirigh linn éirí den talamh go dti a trí a chlog san iarnóin! Níor insíodh tada dhúinn faoin mhoill sin go dtí 2.30 i.n. agus míníodh dúinn ansin, gurbh é an ceo bradach ba chúis leis an trioblóid ar fad, agus déanta na fírinne, d’fhéadfadh cúrsaí a bheith i bhfad níos measa, nó ba é ár n-eitiltne an eitilt deiridh a chuaigh ar eite an tráthnóna beannaithe sin. Ach, is é atá i gceist agam anseo, nó go raibh mo sháith ama agam, le mant maith mór a bhaint as Stupid White Men, sula ndeachaigh muid ar eite, an tráthnóna sin.
Ní call dom a rá, gur leabhar an-neamhghnách é an leabhar céanna seo, agus ón aithne atá faighte againn ar Mheiriceánaigh, ní bheifeá ag súil go scríobhfadh Meiriceánach ar bith leabhar chomh frithMheiriceánach leis an leabhar seo. Ní hé sin amháin é, ach scríobhadh an leabhar seo sna míonna roimh 11/ 9/ ’01, agus bhí 50,000 cóip den chéad eagrán clóite agus réidh le dul ar an margadh, tráthnóna an 10 Meán Fómhair, 2001, ach mar adeir an t-údar ina Réamhrá……
“I wrote Stupid White Men in the months preceding September 11, 2001. The first 50,000 copies of it came off the presses on the evening of September 10. Needless to say, those books were not shipped out to bookstores across the nation on the following day as had been scheduled.”
Theastaigh ón údar moill cupla seachtain a chur ar dháileadh an leabhair. Thoiligh na foilsitheoirí chuige sin, agus dúradar leis go dtiocfadh siad ar ais chuige, ar ball. Bhuel, d’imigh na seachtainí, agus níor chuala sé faic ó na foilsitheoirí, agus nuair a chuir sé scairt orthu, ag fiafraí cathain a chuirfí an 50,000 cóip úd den leabhar ar díol sna siopaí?
Ba é freagra a fuair sé, ar ball, nó nach bhféadfaidís an leabhar a chur ar an margadh faoi mar a bhí sé scríofa, toisc go raibh aeráid pholaitíochta na tíre athraithe ó cuireadh cló air, ach
1.dá mbeadh sé sásta a leath a athscríobh,
2. tagairtí géara don Uachtarán Bush a fhágáil ar lár,
3.a dhearcadh frithRialtais fhéin a mhaolú, agus ansin,
4.thart ar $100,000.00 a íoc leis an gComhlacht, as an 50,000 cóip úd a athfhoilsiú,
5.agus, chomh maith le sin, dá bhfágfadh sé cupla caibidil ar lár,
6. Ansin, bheadh siad sásta a leabhar a chur ar an margadh.
Ní call dom a rá nach raibh an t-údar sásta a leithéid a dhéanamh dóibh, agus féach mar a chuir sé sin in iúl dóibh, ina fhreagra chucu….
“I am not going to change 50 percent of even one word of this book. I can’t believe what you are telling me. You already accepted this book and printed it! Now you are afraid – or worse, you are trying to censor me to conform to the corporation’s political philosophy…..
Ní gá a rá, nach raibh na foilsitheoirí, HarperCollins le Mr Rupert Murdoch, sásta géilleadh puinn don reibiliúnach seo, Michael Moore,
“Things rested so”…ar feadh tamaill, agus ansin, thug an t-údar caint uaidh, ar an gcéad la de Mhí na Nollag, 2001, áit eicint….off the New Jersey Turnpike, i seomra ina raibh thart ar chéad duine. Mhínigh sé don lucht eisteachta, nach raibh fonn air, an óráid a bhí ullamh aige, a thabhairt dóibh, agus tugadh cead dó a scéal fhéin, faoina leabhar, Stupid White Men, a insint dóibh. Bhí go maith. Chuaigh sé i gcionn go mór ar a lucht éisteachta, agus tharla go raibh leabharlannaí mná ar an bhfód, agus shocraigh sise an scéal a chur ar an idirlíon dá comhleabharlannaithe. Bhí toradh céatach ar a scéal, agus ba ghearr gur thosaigh leabharlannaiathe na tíre ag scríobh chuig na foilsitheoirí, ag áiteamh orhtu, go gcuirfí leabhar Moore ar díol láithreach. Le scéal gairid a dhéanamh de, shocraigh siad ar an 50,000 cóip úd a chur ar an margadh, ach dúirt siad nach ndéanfaí é a phoibliú, sna meáin chumarsáide. Ach dá ainneoin sin, chuaigh an t-údar fhéin ar an idirlíon, lena scéal a chur i láthair an phobail, agus ba é toradh a bhí air sin, nó gur díoladh an 50,000 cóip sin, taobh istigh de chupla uair a chloig. Faoin chúigiú lá ina dhiaidh sin, bhí an leabhar ina naoú chlóbhualadh, agus é ar bharr liostaí na leabhar mór-ráchairte, ar nuachtáin ghradamúla Mheiriceá. Sea, agus d’éirigh leis sin a dhéanamh, gan aon chabhair ó na Foilsitheoirí, nó ó na meáin, frí chéile. Ansin tharla rud ait. Thosaigh an leabhar ag baint amach an chéad áit ar liostaí na leabhar mór-ráchairte sa Bhreatain. Conas a tharla sin, an ea? Bhuel, bhíothas ag ceannacht na leabhar i Meiriceá, ar phraghas an-ard. Le freastal ar an trá sin, chuir na Foilsitheoirí eagrán speisialta ar fáil don Bhreatain agus d’Éirinn, agus é sin daor go maith freisin.
Ar ball, tháinig “Penguin” i gcabhair ar an údar, agus shocraigh siadsan, ar eagrán Penguin den leabhar a chur ar an maragadh, sa Bhreatain agus in Éirinn dó….
Well I am now free of the Murdoch machine – and to my aid have come the good people at Penguin Books in the UK with their offer to publish the foreign paperback edition of this book. Their letter to me was one of the most generous and powerful shows of commitment to my work that I have ever seen and I am very grateful for their support.
Bhuel, b’in mar a tharla go raibh an t-eagrán Penguin seo den leabhar le ceannacht agamsa, i siopa leabhar an Aerfoirt, i mBaile Átha Cliath, an mhaidin sin, an t-ochtú lá de Lúnasa 2003, agus sin an fáth gur cheap mé, gurbh fhiú dhom scéal an leaahar fhéin a insint daoibh anseo, nó ar bhealach, tá an scéal sin chomh spéisiúil leis an scéal atá á insint sa leabhar fhéin. Ach sin ráite, caithfidh mé a rá, gur bhain mé an-phléisiúr as an leabhar céanna sin, nó léiríonn an t-údar seo, de shliocht Gael, léiríonn sé misneach agus crógacht, sa tslí a ionsaíonn sé George W. fhéin, agus Rialtas agus Údaráis na Stát Aontaithe, gan fiacail a chur ina bhfuil le rá aige!
Mar sin, má theastaíonn uaitse, an scéal seo, ó údar, atá, mar adeir an…blurb…
Stupid White Men tells you everything you need to know about how the great and the good screw us over. It reveals – among other things – how ‘President’ Bush stole an election, aided only by his brother, cousin, his dad’s cronies, electoral fraud and tame judges; how the rich stay rich while forcing the rest of us to live in economic fear, and how politicians have wh**ed themselves to big business…..
A hilarious must-read for anyone who wants to know what the con is and how ‘they’ get away with it….
Agus rud is iontaí fós, nó go bhfuil an leabhar seo ag baint áite amach fós, ar liostaí na leabhar mór-ráchairte, abhus is thall.
Léigh é, agus faigh amach duit fhéin conas a d’éirigh leis an údar seo an lámh in uachtar a fháil ar Fhoilsitheoirí, ar Rialtas, agus ar Údaráis, ní hamháin thall, ach abhus, freisin.
****************
Peadar Bairéad.
****************
.
by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized
M e a r a i t h e .
.
Físeanna fuara
Mar mheanaithe géara,
Ag dealgadh, ag polladh
Croí agus coirp.
.
Deireadh mo laethe.
Mar dhrithlíní faitís
Ag ealú os íseal
Suas mo chnámh droma.
.
Filleann go rialta
Na físeanna céanna,
De ló, nó d’oíche,
Gan chuireadh gan iarraidh,
.
Is gan sásamh le fáil,
Ach laethe a ídiú,
Nó seolta a ardú
Fan ród na síoraíochta.
.
.
*********************************
.
.
.
.
.
.
by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized
.
N o l l a i g á C h e a l ú .
.
****************************
.
Skipping Christmas………………………………………………………………………
Le………………………………………………………………………………………………..
John Grisham……………………………………………………………………€12.68.
Foilsithe ag Century sa bhliain 2001.
.
****************************
Tá faitíos orm go bhfuil mé tite ar gcúl le leahair John Grisham, nó tá péire curtha i gcló aige, ó scríobh mé píosa faoina leabhar deiridh. Tá i dtosach, an ceann seo, “Skipping Christmas,” agus tá ceann eile curtha dhe aige ina dhiaidh sin, agus “The Summons” a bhaist sé ar an gceann sin. Níl an ceann deiridh sin léite agam fós, ach chomh luath is a bheidh, bí cinnte, go mbeidh píosa le léamh agaibh anseo in “I mBéal an Phobail”, faoi. Bhuel, nár scríobh mé píosa anseo faoi chuile cheann dá leabhair go dtí seo, agus níl fúm stopadh anois, agus go háirithe, ó tharla gur bhain mé toit agus taitneamh as chuile cheann dá leabhair, go nuige seo.
.
Ní gá dhom liosta iomlán dá chuid leabhar a thabhairt daoibh anseo, nó is dócha go bhfuil a mbunús léite agaibh fhéin freisin, ach ag an am gcéanna, sílim gur chóir dom cupla ceann acu a lua, le cúlra eicínt a líonadh isteach, mar adéarfá. Seo an tríú leabhar déag uaidh, agus tá sé i bhfad níos lú ná na leabhair a scríobh sé cheana. Níl sa leabhar beag seo ach 177 leathanach. Tá an-difir idir “Skipping Christmas” agus na leabhair eile a scríobh sé, in a lán slite eile freisin, nó is scéal Nollaigiúil é seo, sa chiall is fearr den bhfocal sin, agus níl dabht ar bith agam, ach go nglacfar leis an leahar seo mar clasaiceach, amach anseo. Ach ag tagairt do chuid de na leabhair mhór-ráchairte, a shil óna pheann, go dtí seo, cé dhéanfadh dearmad ar “The Firm”, “The Chamber”, “The Runaway Jury”, “The Street Lawyer”, “The Brethren”, nó ar “A Painted House”, gan ach dornán díobh a lua, ach mar adúirt mé cheana, is mór ar fad eatarthu sin agus an leabhar beag seo atá idir chamáin agam. Ach, b’fhéidir nárbh olc an smaoineamh é cupla rud a rá faoin leabhar fhéin, “Skipping Christmas”……..
.
Is iad Luther, agus Nora Krank, príomhcharachtair an scéil seo. Osclaíonn an scéal le
Luther, Nora, agus a n-iníon, ag fanacht ag Aerfort Mhiami, ar Thanksgiving Day, nó tá a n-iníon, Blair, in aois a trí bliana is fiche, ag imeacht uathu, ar a bealach go Peru, mar bhall den Peace Corps….
“The flight would take her to Miami, then to Lima, then by bus for three days into the mountains, into another century. For the first time in her young and sheltered life, Blair would spend Christmas away from home. Her mother clutched her hand and tried to be strong.”
Ar ball, tar éis don iníon dul ar eite, rinne siad roinnt siopadóireachta, agus ba ghearr gur thug siad faoi deara, go raibh brú na Nollag ag tosú cheana féin. Bhí na siopaí ag cur thar maoil, bhí na hionaid pháirceála lán go scóig, agus Santa uileláithreach le feiceáil, agus le clos, chuile áit dá ndeachaigh siad. Chuir an rud seo uilig Luther s’againne ag smaoineamh, ar an am amú, agus ar an strus uilig, a bhain le ceiliúradh fhéile na Nollag. Ach an raibh leigheas ar an scéal?
What a waste, Luther thought to himself. Why do we eat so much and drink so much in the celebration of the birth of Christ?
Ach bhí siad beirt ag smaoineamh ar a n-iníon, Blair bhocht, agus í ar a bealach go Peru, í ag imeacht as an nead den chéad uair, i ndáiríre, agus í ag dul chomh fada sin ó bhaile uathu. An mbeadh sí slán, sábháilte, thíos ansin sa dufair? Ar bhaol di? Agus an raibh rud ar bith a d’fhéadfaidís a dhéanamh, le cabhair nó cúnamh a chur ar fáil di? Ba ghearr gur tuigeadh dóibh nach raibh. Bhí sí imithe. Bhí uirthi teacht i dtír ar a chonlán fhéin feasta. Ach níor chuir sin deireadh leis an imní a bhí orthu beirt fúithi.
“Stop worrying, okay? The Peace Corps wouldn’t send her into a dangerous place”
“It wont be the same.
“What?”
“Christmas.”
It certainly will not, Luther almost said. Oddly he was smiling as he worked his way through traffic.
Tuige a’ raibh sé ag chomh sásta sin leis fhéin? adéarfadh duine, b’fhéidir.
Bhuel, bhí plean áiféiseach, míréasúnta, corraitheach, ag neadú i gcistin a aigne, plean a mbeadh air tamall a chaitheamh á fhorbairt, agus á scrúdú. Nuair a bhí a bhean ina cnap codlata, an oíche sin, thug sé an íoslach air fhéin, nó bhí obair le déanamh aige..
“An hour later he was in his basement office, at his desk with files open, the computer humming, spreadsheets in the printer, an investigator searching for evidence. Luther was a tax accountant by trade, so his records were meticulous. The evidence piled up and he forgot about sleep.”
Sea, ach céard a foilsíodh dó ina chuid taighde? An bhfuair se fuascailt a fhaidhbe ansin i lár na hoíche, agus é leis fhein, thíos san íoslach staidéir sin?
Bhuel, tuigeadh dó go bhfuair, agus bhí sé cosúil leis an gcat a d’ól an t-uachtar.
Sea, ach céard é go díreach a fuair sé?
.
Nuair a chuaigh sé siar ar a chuntais don Nollaig roimhe sin, fuair sé amach, gur chaitheadar $6,100.00 ag ceannacht na Nollag, an bhliain sin.
Sea, agus céard a bhí acu dá bharr?
Tada!
Chuir an scéal sin Luther ag smaoineamh arís, agus é ag iarraidh teacht ar phlean eicínt, leis an scéal sin a sheachaint don bhliain reatha.
Níos déanaí an mhaidin sin, thug sé cuairt ar Ghníomhaireacht Taistil. Dúradh leis ansin, gurbh é a leas é dul ar chúrsa farraige, agus d’inis an cailín freastail dó, dul ar an gcúrsa sin i Mí na Nollag, nó gurbh í sin an mhí ab fhearr le cúrsa dá leithéid a dhéanamh.
“December is the best time of year for a cruise,” she began, and Luther was already sold. The brochures came in a torrent. She unfolded them across her desk, under his dreamy eyes.”
Cúrsa ar an Muir Chairib a roghnaigh sé, ar deireadh thiar, agus smaoinigh sé ar na laethe breátha a chaithfidís, é fhéin agus Nóra, ag taisteal ó oileán go hoileán, feadh na mara iontaí, rómánsúla, sin.
.
Tuigeadh do Luther freisin, go bhféadfadh sé an tionscadal seo a dhíol le Nóra, tuige nach ndéanfadh, nó nach sásódh cúrsa dá leithéid críostaí ar bith?
Ar ball, tar éis dóibh béile a chaitheamh, rinne Luther a dhícheall leis an bplean seo a dhíol le Nóra, ach bhí sise cinnte go raibh ceataí eicínt sa scéal …
“What’s the catch?”
“The catch is simple. We dont do Christmas. We save the money, spend it on ourselves for once. Not a dime on food we wont eat or clothes we wont wear or gifts no one needs. Its a boycott, Nora, a complete boycott of Christmas”
Bhuel, b’in an plean, agus caithfidh tú a admháil nárbh olc in aon chor an plean é. Agus in áit ceataí a bheith sa scéal, bhí bua thar na bearta ag baint leis an bplean céanna sin.
Cén bua, an ea?
Bhí seo, go ndéanfaidís airgead as an mbeart mínádúrtha sin, sea, agus ní pingneacha beaga atá i gcaeist agam anseo, ach mám maith Dolar!
Conas a d’fhéadfaidís mám Dolar a dhéanamh ar chúrsa costasach farraige dá leithéid, nó nach gcosnódh an cúrsa céanna sin pingin mhaith?
Chosnódh, cinnte, ach dá ndéanfaidís boycott iomlán ar an Nollaig, dhéanfaidís thart ar $6,000.00 a shábháil, agus ansin, ní chosnódh an cúrsa farraige iontach sin ach $3,000.00. Sea, mh’anam, shábhálfaidís breis is trí mhíle Dolar!
Cheannaigh Nóra an plean ó bhun go barr, agus dheineadar na socruithe cuí. Bheidís ag fágaint an baile um mheánlae, ar Lá Nollag.
.
Bhuel, sin cúlra an scéil iontaigh Nollaigiúil seo dhuit, agus nach gceapfá nach bhféadfadh tada cur isteach ar a bpleananna cruinne don chúrsa farraige sin.
Bheadh breall ort áfach, nó baineann an t-údar craitheadh i ndiaidh craitheadh as ruball an scéil chéanna sin, agus chuile chraitheadh acu níos cliste, agus níos inchreidte, ná an ceann eile, sa chaoi gur deacair an leabhar beag seo a fhágáil uait, go dtí go mbíonn an bheatha súite as cnámha an scéil agat. Anois, níl fúm a thuilleadh den scéal a insint dhuit anseo, ar eagla go millfinn ort é, ach mholfainn dhuit an leabhar beag seo a fháil, ar ais nó ar éigean, agus é a léamh. Tá mé cinnte, go mbainfidh tú taitneamh as, agus tá mé ag ceapadh freisin, go dtuigfear duit, ag deireadh thiar, nach mar a shíltear a bhítear go minic, ach mar a chinntítear, agus nach bhfuil sé chomh héasca sin ar fad nós a dhéanamh, nó nós a bhriseadh!
An-leabhar, an-léamh, an-leagan amach.
.
*******************
Peadar Bairéad.
*******************
.
.
.
by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized
I mBéal an Phobail
Peadar Bairéad
(Memories of Christmases Past return at this time of year)
Nollaigí m’Óige .
Nuair a smaoiním anois ar Nollaigí m’óige, tagann na cuimhní chugam go mall, míchruinn, doiléir, i dtosach, ach tar éis tamaill a chaitheamh ag iascaireacht i loch doimhin na mblianta, tagann na cuimhní céanna sin ar ais chugam ina rabharta cruinn, soiléir. Rabharta, a chuireann an t-anam ag rince ar lic, sa chroí istigh ionam.
Tar liom, mar sin, siar go deireadh na bhfichidí, go tír álainn ghlé m’óige, go hIorras na nIontas. Is iad na cuimhní a shnámhann isteach chugam anois, ar thonn úd na gcuimhní nó páirceanna loma, scéirdiúla. Ar scáileán na cuimhne, feicim coinlíní geala aníos trí chré dhubh, bhriosc, Iorrais, mar a gcaithimisne, gasúir, ár laethe réamhNollaigeacha ag tóraíocht an dreoilín – agus caithfidh mé a admháil anois, nach mbíodh mórán dreoilíní le fáil againn sna páirceanna scéirdiúla céanna sin. Ba é a cheapainnse fhéin nó go dtéadh dreoilíní Iorrais i bhfolach, an tráth sin bliana, ar eagla na heagla! Bhíodh éanacha eile flúirseach go maith, druideanna, gealbhain, céirseacha agus a leitheid. Annamh mar sin, a d’éiríodh linne teacht ar dhreoilín, in am do Lá ’le Stiofáin, agus ar deireadh thiar, ní bhíodh de rogha againn ach dul amach le laindéar, oíche Lae Nollag, le breith ar shean-ghealbhan codlatach, sa bhundlaoi.
Is soiléir a thagann cuimhní an ullmhúcháin do Lá an Dreoilín chugam anois. Aighthe fidil á ndéanamh agus á ndathú. Bataí, boscaí, agus buataisí á gcuardach. Amhráin, ranna, agus damhsaí á gcleachtadh. Ó, sea, agus gúnaí, hataí, agus bibeanna ár ndeirfiúracha, á dtógáil ar iasacht, do Lá draíochta an Dreoilín.
Bhímis ar ar gcois le moiche na maidine, agus bóthar buailte againn sula mbeadh deis ag gasúir eile na háite, airgead, uibheacha, nó ollmhaitheas na comharsanachta a bhailiú chucu fhéin, mar chreach Nollaigiúil. Bhíodh tús bóthair againne orthu, agus bhímis sásta i gcónaí lenár gcreach, i ndeireadh an lae thiar. Nach ait an scéal é, ach i scannán sin an Dreoilín, ní airímse aon fhuacht, nó sioc, nó sneachta, riamh. Boige, úire, agus Earrachas, a shníonn chugam isteach ar thonn na cuimhne anois, i gcás an Dreoilín chéanna sin
But let's drop it as a story, and let's return to those Christmases of memory, Christmases of dreams, because it was on them that I drew the story, in the first place. When I think of them now, I think first of the Christmas Season. That season, for us, began on the first day of December. On that day, we started with an old Irish custom, the ‘Áibhéanna’ custom. We believed that the one who said five thousand "Aibhés" between then and Christmas Day would get his wish. We were saying them everywhere, at school, at home, on the road and travel, yes, and we would give that wish as a gift to Mom, on Christmas Eve, when she was tired, exhausted, after buying and dressing the Christmas for us.
Other memories that come to me now are:-
• Aonach Mór na Nollag i mBéal an Mhuirthead, ar an 15 Nollaig.
• Margadh Mór na Nollag, ar an Satharn roimh Nollaig, ’chuile bhliain.
• Tine Mhór na Nollag, b’in an tine mhór a lastaí Oíche Nollag.
• Cácaí na Nollag, na cácaí a dhéanadh Mam a fhuint is a bhruith don Nollaig, cácaí a mbíodh rísíní, spíosra, agus deasa deasa eile iontu, lenár gcroí a thógáil, i séasúr beannaithe na Nollag.
• Teas na cistine, maisiúcháin, carthannacht, agus thar aon rud eile, coinneal mhór daite na Nollag.
• Bhí nós beag eile againne, páistí, in Iorras freisin, an t-am sin. Gheobhadh muid boscaí beaga stáin, agus dhéanaimis iad a ghlanadh is a sciúradh, ansin thugadh Mam giota beag taois dúinn as a cáca mór Nollag, agus chuireadh muidinne na giotaí sin á mbácáil dúinn fhéin sa ghríosach. Sa tslí sin, bhíodh ár gcácaí beaga Nollag fhéin againn!
Ní bhíodh aon chrann Nollag againn, nó ní bhíodh crann ar bith ag fás sa dúiche, ag an am, gan trácht ar chrann Nollag. Bhíodh caint ar Dhaidí na Nollag fhéin, nó ar “Santy”, mar a thugtaí air, ach le fírinne, bhí sé éasca go maith dó an beart Nollaigiúil a dhéanamh thiar, na laethe sin, nó níor ró-throm an mála a bhíodh le hiompar aige, ar a thuras chugainne!
Chrochfadh muidinne, páistí, stocaí, cóngarach do pholl a’ bhaic, agus bhíodh éadáil de chineál eicínt le fáil againn iontu maidin lae Nollag…glac milseán, úlla, rísíní, oráiste, agus chomh maith le sin, b’fhéidir go bhfaighfeá féirín beag siopa, ar nós guinnín, ná cairrín, nó a leitheid.
Nár dheacair aon chodladh ar fónamh a fháil Oíche Nollag? Ach, sa deireadh, thitfeadh néal orainn, agus néal eile..agus an chéad rud eile, bheadh na daoine fásta ina suí, agus iad ag fáil réidh don Aifreann!
An stoca! Cuardach i ndorchadas an tseomra! Stoca lán! Ba chuma céard a bhí ann, bheadh cogaint agus spórt againn, i ndiaidh an Aifrinn, agus bhí “Santy” beo fós, cruthú eile go raibh seasmhacht agus buaine sa saol thart orainn, murab ionann is na laethe seo, nuair nach bhfuil buaine ag baint le tada. Ach bhí chuile dhuine ag fáil réidh don Aifreann faoi seo. Ní raibh aon chaint ar bhricfeasta, nó bhí chuile dhuine againn ag dul ar Aifreann ina throscadh. Nár dheas caoin é solas an lampa pairifín an mhaidin bheannaithe sin?
Bhí sé in am bheith ag triall ar an Séipéal anois, mar bhí muintir an bhaile ar a gcois, cheana féin, agus iad ag triall ar an séipéal ina mbuíonta beaga tostacha, agus bhí sé in am dúinne an cleas céanna a dhéanamh.. Ní cuimhin liom báisteach nó sneachta riamh ar mhaidin Nollag; sioc, cinnte; agus spéir lom-lán de réaltóga geala lonracha. Bhí naofacht agus diagacht rúnda ag baint leis an bhfuacht agus leis na réaltóga. Bhí láithreacht Dé le mothú iontu.
Chasadh mná an bhaile orainn. Iad sona, sásta, ag filleadh abhaile ón Aifreann luath, le dul i mbun cócaireachta. Gé a bhíodh againne don Nollaig, an t-am sin. Ní raibh an turcaí i mbéal an phobail, an uair úd. Ní raibh aon chultúr iasachta imithe i bhfeidhm orainn, an tráth sin. Nós trasatlantach is ea nós an turcaí, nach raibh glactha leis fós in Iorras.
Agus i gcás an tséipéil sin, sa Gheata Mór, ní raibh suíocháin ann ach do shiopadóirí, do mhúinteoirí, agus do dhaoine deisiúla eile an pharáiste, ach d’fhanadh an chosmhuintir ar a gcosa! Ach nár chuma. Ba é Teach Dé é, agus fáilte is fiche aige i gcónaí roimh chuile dhuine, pe bocht saibhir é. Ní raibh de sholas sa séipéal sin ach solas na gcoinnle, na coinnle sin a thug solas bog, buí, órga, dúinn, solas a raibh boige, cineáltas, agus teas, ann, solas a raibh draíocht na sástachta ag baint leis.
Deireadh an Aifrinn, agus breacadh an lae, ag teacht i bhfochair a chéile.
Bhuel, sin mar is cuimhin liomsa é.
Bheadh an chuid eile den lá faoi’n dtor againn, faoi mar adeireadh Peig Sayers fadó. Féasta, agus spórt go hoíche againn, agus bí cinnte freisin, go mbeadh a ghuinnín gé fhéin ag beirt againn, i ndiaidh dúinn slán a fhágáil le gé mhór na Nollag, mar, faraoir géar! ní bhíodh ar ghé ar bith ach an dá sciathán!
And wouldn't there be a long, tiring day ahead of us with the Wren, the next day?
Nár mhéanar a bheith beo, ach nár neamhaí bheith óg, na laethe úd fadó in Iorras thiar, agus go mbeirimid beo ag an am seo arís!
.
*******************************************
N O L L A I G N A h Ó I G E .
At Christmas, with the stars dancing,
As they danced in Bethlehem long ago,
Thoughts return to me in their myriads,
Like angels singing for the season.
.
The big blue candle burning
In the bright kitchen window,
To entice the Virgin's family
Through the frost and snow of the season.
.
My Mom busy making cakes and pastries,
Kneading and baking effortlessly,
Agus sinne ag spraoi is ag comhrá,
In that little thatched house long ago.
.
The big roaring fire enticed me,
With warmth and loud crackling,
Soothing me, calming me, encouraging me,
With its bright, untroubled visions.
.
.
Would Saint Nicholas come to visit us,
At night when the Christmas star is above,
Or would the Baby and his Mom come,
When the family would lie down to sleep?
.
Memories of childhood return to me,
Tonight itself, and my age lost from me,
And the child in my heart praises
An leanbh a luigh sa mháinséar.
.
.
*******************
Peadar Bairéad.
*******************
.
English 
Gaeilge