Leabhar Conspóideach!

by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized

L e a b h a r C o n s p ó i d e a c h !****************************

Stupid White Men………….Céadchló Penguin sa Bhreatain………..2002.

Le

Michael Moore……………………………………………………………………….11.95 Euro.

************************

Ar mo bhealach go Meiriceá a bhí mé, i Lúnasa na bliana seo caite, nuair a thug mé faoi deara, agus mé ag aerfort Átha Cliath, nach raibh a dhath le léamh agam ar bord an eitleáin. Anois, nílim ag rá anseo, go léim an t-uafás ar fad, agus mé craptha, dingthe, leath-scanraithe, i mo chúng-shuíochán ar eitleán, ach ag an am gcéanna, níor mhaith liom bheith ar bord, gan leabhar de chineál eicint, a bheith faoi mo láimh agam, ar eagla go mbuailfeadh fonn léitheoireachta mé, agus mé cupla míle os cionn na talún, nó ní bheadh sé ró-aisiúil, ag an bpointe sin, dul ag cuardach leabhair, tharla nach mbíonn siopa leabhar, de chineál ar bith, le fáil ar thaobh shráideanna an aeir. Bhuel, le scéal gairid a dhéanamh de, agus ó tharla nach raibh an oiread sin ama le spáráil agam i mbun an ghnó, phioc mé suas an leabhar thuasluaite, “Stupid White Men” le Michael Moore, nó cheap me, go ndéanfadh sé cúis, an babhta sin. Thug mé faoi deara freisin, ón méid a bhí maíte acu ar an gclúdach, go raibh sé roghnaithe mar Leabhar na Bliana ag British Book Awards, cibé ciall atá le baint ag duine as an méid sin? agus chomh maith le sin, bhéic fógra beag eile, ar choirneél an chlúdaigh cheanna sin, The Number 1 Bestseller. Agus murar leor sin do dhuine ar bith, cuireadh in iúl dom freisin, gurbh é tuairim Time Out go raibh sé…”Furious and funny. A great book”

Caithfidh go raibh mé sásta leis an moladh sin ar chlúdach an leabhair, nó rinne mé é a cheannacht, ar an toirt, gan aird dá laghad a thabhairt ar a raibh le rá ag ár seanfhocal fhéin, i gcás dá leithéid, sé sin, gan leabhar a cheannacht riamh ar a chlúdach! Thug mé mo €11.95 dóibh ar an sladmhargadh seo, agus chun bealaigh liom, agus an rí-leabhar sin, go mórtasach, faoi m’ascaill agam.

Rinne mé a raibh le déanamh agam roimh dhul ar bord dom, agus ansin, ghlac mé m’áit sa scuaine a bhí ag fanacht le dul ar bord Eitilt EI 145, Eitilt de chuid Aer Lingus s’againne. Tuigeadh dúinn nach mbeadh orainn fanacht ró-fhada, ach ní mar a shíltear a bhítear, go minic, nó in áit dhul ar eite ag a 11.45 r.n. níor éirigh linn éirí den talamh go dti a trí a chlog san iarnóin! Níor insíodh tada dhúinn faoin mhoill sin go dtí 2.30 i.n. agus míníodh dúinn ansin, gurbh é an ceo bradach ba chúis leis an trioblóid ar fad, agus déanta na fírinne, d’fhéadfadh cúrsaí a bheith i bhfad níos measa, nó ba é ár n-eitiltne an eitilt deiridh a chuaigh ar eite an tráthnóna beannaithe sin. Ach, is é atá i gceist agam anseo, nó go raibh mo sháith ama agam, le mant maith mór a bhaint as Stupid White Men, sula ndeachaigh muid ar eite, an tráthnóna sin.

Ní call dom a rá, gur leabhar an-neamhghnách é an leabhar céanna seo, agus ón aithne atá faighte againn ar Mheiriceánaigh, ní bheifeá ag súil go scríobhfadh Meiriceánach ar bith leabhar chomh frithMheiriceánach leis an leabhar seo. Ní hé sin amháin é, ach scríobhadh an leabhar seo sna míonna roimh 11/ 9/ ’01, agus bhí 50,000 cóip den chéad eagrán clóite agus réidh le dul ar an margadh, tráthnóna an 10 Meán Fómhair, 2001, ach mar adeir an t-údar ina Réamhrá……

“I wrote Stupid White Men in the months preceding September 11, 2001. The first 50,000 copies of it came off the presses on the evening of September 10. Needless to say, those books were not shipped out to bookstores across the nation on the following day as had been scheduled.”

Theastaigh ón údar moill cupla seachtain a chur ar dháileadh an leabhair. Thoiligh na foilsitheoirí chuige sin, agus dúradar leis go dtiocfadh siad ar ais chuige, ar ball. Bhuel, d’imigh na seachtainí, agus níor chuala sé faic ó na foilsitheoirí, agus nuair a chuir sé scairt orthu, ag fiafraí cathain a chuirfí an 50,000 cóip úd den leabhar ar díol sna siopaí?

Ba é freagra a fuair sé, ar ball, nó nach bhféadfaidís an leabhar a chur ar an margadh faoi mar a bhí sé scríofa, toisc go raibh aeráid pholaitíochta na tíre athraithe ó cuireadh cló air, ach

Ní call dom a rá nach raibh an t-údar sásta a leithéid a dhéanamh dóibh, agus féach mar a chuir sé sin in iúl dóibh, ina fhreagra chucu….

“I am not going to change 50 percent of even one word of this book. I can’t believe what you are telling me. You already accepted this book and printed it! Now you are afraid – or worse, you are trying to censor me to conform to the corporation’s political philosophy…..

Ní gá a rá, nach raibh na foilsitheoirí, HarperCollins le Mr Rupert Murdoch, sásta géilleadh puinn don reibiliúnach seo, Michael Moore,

“Things rested so”…ar feadh tamaill, agus ansin, thug an t-údar caint uaidh, ar an gcéad la de Mhí na Nollag, 2001, áit eicint….off the New Jersey Turnpike, i seomra ina raibh thart ar chéad duine. Mhínigh sé don lucht eisteachta, nach raibh fonn air, an óráid a bhí ullamh aige, a thabhairt dóibh, agus tugadh cead dó a scéal fhéin, faoina leabhar, Stupid White Men, a insint dóibh. Bhí go maith. Chuaigh sé i gcionn go mór ar a lucht éisteachta, agus tharla go raibh leabharlannaí mná ar an bhfód, agus shocraigh sise an scéal a chur ar an idirlíon dá comhleabharlannaithe. Bhí toradh céatach ar a scéal, agus ba ghearr gur thosaigh leabharlannaiathe na tíre ag scríobh chuig na foilsitheoirí, ag áiteamh orhtu, go gcuirfí leabhar Moore ar díol láithreach. Le scéal gairid a dhéanamh de, shocraigh siad ar an 50,000 cóip úd a chur ar an margadh, ach dúirt siad nach ndéanfaí é a phoibliú, sna meáin chumarsáide. Ach dá ainneoin sin, chuaigh an t-údar fhéin ar an idirlíon, lena scéal a chur i láthair an phobail, agus ba é toradh a bhí air sin, nó gur díoladh an 50,000 cóip sin, taobh istigh de chupla uair a chloig. Faoin chúigiú lá ina dhiaidh sin, bhí an leabhar ina naoú chlóbhualadh, agus é ar bharr liostaí na leabhar mór-ráchairte, ar nuachtáin ghradamúla Mheiriceá. Sea, agus d’éirigh leis sin a dhéanamh, gan aon chabhair ó na Foilsitheoirí, nó ó na meáin, frí chéile. Ansin tharla rud ait. Thosaigh an leabhar ag baint amach an chéad áit ar liostaí na leabhar mór-ráchairte sa Bhreatain. Conas a tharla sin, an ea? Bhuel, bhíothas ag ceannacht na leabhar i Meiriceá, ar phraghas an-ard. Le freastal ar an trá sin, chuir na Foilsitheoirí eagrán speisialta ar fáil don Bhreatain agus d’Éirinn, agus é sin daor go maith freisin.

Ar ball, tháinig “Penguin” i gcabhair ar an údar, agus shocraigh siadsan, ar eagrán Penguin den leabhar a chur ar an maragadh, sa Bhreatain agus in Éirinn dó….

Well I am now free of the Murdoch machine – and to my aid have come the good people at Penguin Books in the UK with their offer to publish the foreign paperback edition of this book. Their letter to me was one of the most generous and powerful shows of commitment to my work that I have ever seen and I am very grateful for their support.

Bhuel, b’in mar a tharla go raibh an t-eagrán Penguin seo den leabhar le ceannacht agamsa, i siopa leabhar an Aerfoirt, i mBaile Átha Cliath, an mhaidin sin, an t-ochtú lá de Lúnasa 2003, agus sin an fáth gur cheap mé, gurbh fhiú dhom scéal an leaahar fhéin a insint daoibh anseo, nó ar bhealach, tá an scéal sin chomh spéisiúil leis an scéal atá á insint sa leabhar fhéin. Ach sin ráite, caithfidh mé a rá, gur bhain mé an-phléisiúr as an leabhar céanna sin, nó léiríonn an t-údar seo, de shliocht Gael, léiríonn sé misneach agus crógacht, sa tslí a ionsaíonn sé George W. fhéin, agus Rialtas agus Údaráis na Stát Aontaithe, gan fiacail a chur ina bhfuil le rá aige!

Mar sin, má theastaíonn uaitse, an scéal seo, ó údar, atá, mar adeir an…blurb…

Stupid White Men tells you everything you need to know about how the great and the good screw us over. It reveals – among other things – how ‘President’ Bush stole an election, aided only by his brother, cousin, his dad’s cronies, electoral fraud and tame judges; how the rich stay rich while forcing the rest of us to live in economic fear, and how politicians have wh**ed themselves to big business…..

A hilarious must-read for anyone who wants to know what the con is and how ‘they’ get away with it….

Agus rud is iontaí fós, nó go bhfuil an leabhar seo ag baint áite amach fós, ar liostaí na leabhar mór-ráchairte, abhus is thall.

Léigh é, agus faigh amach duit fhéin conas a d’éirigh leis an údar seo an lámh in uachtar a fháil ar Fhoilsitheoirí, ar Rialtas, agus ar Údaráis, ní hamháin thall, ach abhus, freisin.

****************

Peadar Bairéad.

****************

.

M e a r a i t h e

by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized

M e a r a i t h e .

.

Físeanna fuara

Mar mheanaithe géara,

Ag dealgadh, ag polladh

Croí agus coirp.

.

Deireadh mo laethe.

Mar dhrithlíní faitís

Ag ealú os íseal

Suas mo chnámh droma.

.

Filleann go rialta

Na físeanna céanna,

De ló, nó d’oíche,

Gan chuireadh gan iarraidh,

.

Is gan sásamh le fáil,

Ach laethe a ídiú,

Nó seolta a ardú

Fan ród na síoraíochta.

.

.

*********************************

.

.

.

.

.

.

N o l l a i g a C h e a l ú

by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized

.

N o l l a i g á C h e a l ú .

.

****************************

.

Skipping Christmas………………………………………………………………………

Le………………………………………………………………………………………………..

John Grisham……………………………………………………………………€12.68.

Foilsithe ag Century sa bhliain 2001.

.

****************************

Tá faitíos orm go bhfuil mé tite ar gcúl le leahair John Grisham, nó tá péire curtha i gcló aige, ó scríobh mé píosa faoina leabhar deiridh. Tá i dtosach, an ceann seo, “Skipping Christmas,” agus tá ceann eile curtha dhe aige ina dhiaidh sin, agus “The Summons” a bhaist sé ar an gceann sin. Níl an ceann deiridh sin léite agam fós, ach chomh luath is a bheidh, bí cinnte, go mbeidh píosa le léamh agaibh anseo in “I mBéal an Phobail”, faoi. Bhuel, nár scríobh mé píosa anseo faoi chuile cheann dá leabhair go dtí seo, agus níl fúm stopadh anois, agus go háirithe, ó tharla gur bhain mé toit agus taitneamh as chuile cheann dá leabhair, go nuige seo.

.

Ní gá dhom liosta iomlán dá chuid leabhar a thabhairt daoibh anseo, nó is dócha go bhfuil a mbunús léite agaibh fhéin freisin, ach ag an am gcéanna, sílim gur chóir dom cupla ceann acu a lua, le cúlra eicínt a líonadh isteach, mar adéarfá. Seo an tríú leabhar déag uaidh, agus tá sé i bhfad níos lú ná na leabhair a scríobh sé cheana. Níl sa leabhar beag seo ach 177 leathanach. Tá an-difir idir “Skipping Christmas” agus na leabhair eile a scríobh sé, in a lán slite eile freisin, nó is scéal Nollaigiúil é seo, sa chiall is fearr den bhfocal sin, agus níl dabht ar bith agam, ach go nglacfar leis an leahar seo mar clasaiceach, amach anseo. Ach ag tagairt do chuid de na leabhair mhór-ráchairte, a shil óna pheann, go dtí seo, cé dhéanfadh dearmad ar “The Firm”, “The Chamber”, “The Runaway Jury”, “The Street Lawyer”, “The Brethren”, nó ar “A Painted House”, gan ach dornán díobh a lua, ach mar adúirt mé cheana, is mór ar fad eatarthu sin agus an leabhar beag seo atá idir chamáin agam. Ach, b’fhéidir nárbh olc an smaoineamh é cupla rud a rá faoin leabhar fhéin, “Skipping Christmas”……..

.

Is iad Luther, agus Nora Krank, príomhcharachtair an scéil seo. Osclaíonn an scéal le

Luther, Nora, agus a n-iníon, ag fanacht ag Aerfort Mhiami, ar Thanksgiving Day, nó tá a n-iníon, Blair, in aois a trí bliana is fiche, ag imeacht uathu, ar a bealach go Peru, mar bhall den Peace Corps….

“The flight would take her to Miami, then to Lima, then by bus for three days into the mountains, into another century. For the first time in her young and sheltered life, Blair would spend Christmas away from home. Her mother clutched her hand and tried to be strong.”

Ar ball, tar éis don iníon dul ar eite, rinne siad roinnt siopadóireachta, agus ba ghearr gur thug siad faoi deara, go raibh brú na Nollag ag tosú cheana féin. Bhí na siopaí ag cur thar maoil, bhí na hionaid pháirceála lán go scóig, agus Santa uileláithreach le feiceáil, agus le clos, chuile áit dá ndeachaigh siad. Chuir an rud seo uilig Luther s’againne ag smaoineamh, ar an am amú, agus ar an strus uilig, a bhain le ceiliúradh fhéile na Nollag. Ach an raibh leigheas ar an scéal?

What a waste, Luther thought to himself. Why do we eat so much and drink so much in the celebration of the birth of Christ?

Ach bhí siad beirt ag smaoineamh ar a n-iníon, Blair bhocht, agus í ar a bealach go Peru, í ag imeacht as an nead den chéad uair, i ndáiríre, agus í ag dul chomh fada sin ó bhaile uathu. An mbeadh sí slán, sábháilte, thíos ansin sa dufair? Ar bhaol di? Agus an raibh rud ar bith a d’fhéadfaidís a dhéanamh, le cabhair nó cúnamh a chur ar fáil di? Ba ghearr gur tuigeadh dóibh nach raibh. Bhí sí imithe. Bhí uirthi teacht i dtír ar a chonlán fhéin feasta. Ach níor chuir sin deireadh leis an imní a bhí orthu beirt fúithi.

“Stop worrying, okay? The Peace Corps wouldn’t send her into a dangerous place”

“It wont be the same.

“What?”

“Christmas.”

It certainly will not, Luther almost said. Oddly he was smiling as he worked his way through traffic.

Tuige a’ raibh sé ag chomh sásta sin leis fhéin? adéarfadh duine, b’fhéidir.

Bhuel, bhí plean áiféiseach, míréasúnta, corraitheach, ag neadú i gcistin a aigne, plean a mbeadh air tamall a chaitheamh á fhorbairt, agus á scrúdú. Nuair a bhí a bhean ina cnap codlata, an oíche sin, thug sé an íoslach air fhéin, nó bhí obair le déanamh aige..

“An hour later he was in his basement office, at his desk with files open, the computer humming, spreadsheets in the printer, an investigator searching for evidence. Luther was a tax accountant by trade, so his records were meticulous. The evidence piled up and he forgot about sleep.”

Sea, ach céard a foilsíodh dó ina chuid taighde? An bhfuair se fuascailt a fhaidhbe ansin i lár na hoíche, agus é leis fhein, thíos san íoslach staidéir sin?

Bhuel, tuigeadh dó go bhfuair, agus bhí sé cosúil leis an gcat a d’ól an t-uachtar.

Sea, ach céard é go díreach a fuair sé?

.

Nuair a chuaigh sé siar ar a chuntais don Nollaig roimhe sin, fuair sé amach, gur chaitheadar $6,100.00 ag ceannacht na Nollag, an bhliain sin.

Sea, agus céard a bhí acu dá bharr?

Tada!

Chuir an scéal sin Luther ag smaoineamh arís, agus é ag iarraidh teacht ar phlean eicínt, leis an scéal sin a sheachaint don bhliain reatha.

Níos déanaí an mhaidin sin, thug sé cuairt ar Ghníomhaireacht Taistil. Dúradh leis ansin, gurbh é a leas é dul ar chúrsa farraige, agus d’inis an cailín freastail dó, dul ar an gcúrsa sin i Mí na Nollag, nó gurbh í sin an mhí ab fhearr le cúrsa dá leithéid a dhéanamh.

“December is the best time of year for a cruise,” she began, and Luther was already sold. The brochures came in a torrent. She unfolded them across her desk, under his dreamy eyes.”

Cúrsa ar an Muir Chairib a roghnaigh sé, ar deireadh thiar, agus smaoinigh sé ar na laethe breátha a chaithfidís, é fhéin agus Nóra, ag taisteal ó oileán go hoileán, feadh na mara iontaí, rómánsúla, sin.

.

Tuigeadh do Luther freisin, go bhféadfadh sé an tionscadal seo a dhíol le Nóra, tuige nach ndéanfadh, nó nach sásódh cúrsa dá leithéid críostaí ar bith?

Ar ball, tar éis dóibh béile a chaitheamh, rinne Luther a dhícheall leis an bplean seo a dhíol le Nóra, ach bhí sise cinnte go raibh ceataí eicínt sa scéal …

“What’s the catch?”

“The catch is simple. We dont do Christmas. We save the money, spend it on ourselves for once. Not a dime on food we wont eat or clothes we wont wear or gifts no one needs. Its a boycott, Nora, a complete boycott of Christmas”

Bhuel, b’in an plean, agus caithfidh tú a admháil nárbh olc in aon chor an plean é. Agus in áit ceataí a bheith sa scéal, bhí bua thar na bearta ag baint leis an bplean céanna sin.

Cén bua, an ea?

Bhí seo, go ndéanfaidís airgead as an mbeart mínádúrtha sin, sea, agus ní pingneacha beaga atá i gcaeist agam anseo, ach mám maith Dolar!

Conas a d’fhéadfaidís mám Dolar a dhéanamh ar chúrsa costasach farraige dá leithéid, nó nach gcosnódh an cúrsa céanna sin pingin mhaith?

Chosnódh, cinnte, ach dá ndéanfaidís boycott iomlán ar an Nollaig, dhéanfaidís thart ar $6,000.00 a shábháil, agus ansin, ní chosnódh an cúrsa farraige iontach sin ach $3,000.00. Sea, mh’anam, shábhálfaidís breis is trí mhíle Dolar!

Cheannaigh Nóra an plean ó bhun go barr, agus dheineadar na socruithe cuí. Bheidís ag fágaint an baile um mheánlae, ar Lá Nollag.

.

Bhuel, sin cúlra an scéil iontaigh Nollaigiúil seo dhuit, agus nach gceapfá nach bhféadfadh tada cur isteach ar a bpleananna cruinne don chúrsa farraige sin.

Bheadh breall ort áfach, nó baineann an t-údar craitheadh i ndiaidh craitheadh as ruball an scéil chéanna sin, agus chuile chraitheadh acu níos cliste, agus níos inchreidte, ná an ceann eile, sa chaoi gur deacair an leabhar beag seo a fhágáil uait, go dtí go mbíonn an bheatha súite as cnámha an scéil agat. Anois, níl fúm a thuilleadh den scéal a insint dhuit anseo, ar eagla go millfinn ort é, ach mholfainn dhuit an leabhar beag seo a fháil, ar ais nó ar éigean, agus é a léamh. Tá mé cinnte, go mbainfidh tú taitneamh as, agus tá mé ag ceapadh freisin, go dtuigfear duit, ag deireadh thiar, nach mar a shíltear a bhítear go minic, ach mar a chinntítear, agus nach bhfuil sé chomh héasca sin ar fad nós a dhéanamh, nó nós a bhriseadh!

An-leabhar, an-léamh, an-leagan amach.

.

*******************

Peadar Bairéad.

*******************

.

.

.

Nollaigí m_óige.

by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized

I mBéal an Phobail

Peadar Bairéad

(Memories of Christmases Past return at this time of year)

Nollaigí m’Óige .

Nuair a smaoiním anois ar Nollaigí m’óige, tagann na cuimhní chugam go mall, míchruinn, doiléir, i dtosach, ach tar éis tamaill a chaitheamh ag iascaireacht i loch doimhin na mblianta, tagann na cuimhní céanna sin ar ais chugam ina rabharta cruinn, soiléir. Rabharta, a chuireann an t-anam ag rince ar lic, sa chroí istigh ionam.

Tar liom, mar sin, siar go deireadh na bhfichidí, go tír álainn ghlé m’óige, go hIorras na nIontas. Is iad na cuimhní a shnámhann isteach chugam anois, ar thonn úd na gcuimhní nó páirceanna loma, scéirdiúla. Ar scáileán na cuimhne, feicim coinlíní geala aníos trí chré dhubh, bhriosc, Iorrais, mar a gcaithimisne, gasúir, ár laethe réamhNollaigeacha ag tóraíocht an dreoilín – agus caithfidh mé a admháil anois, nach mbíodh mórán dreoilíní le fáil againn sna páirceanna scéirdiúla céanna sin. Ba é a cheapainnse fhéin nó go dtéadh dreoilíní Iorrais i bhfolach, an tráth sin bliana, ar eagla na heagla! Bhíodh éanacha eile flúirseach go maith, druideanna, gealbhain, céirseacha agus a leitheid. Annamh mar sin, a d’éiríodh linne teacht ar dhreoilín, in am do Lá ’le Stiofáin, agus ar deireadh thiar, ní bhíodh de rogha againn ach dul amach le laindéar, oíche Lae Nollag, le breith ar shean-ghealbhan codlatach, sa bhundlaoi.

Is soiléir a thagann cuimhní an ullmhúcháin do Lá an Dreoilín chugam anois. Aighthe fidil á ndéanamh agus á ndathú. Bataí, boscaí, agus buataisí á gcuardach. Amhráin, ranna, agus damhsaí á gcleachtadh. Ó, sea, agus gúnaí, hataí, agus bibeanna ár ndeirfiúracha, á dtógáil ar iasacht, do Lá draíochta an Dreoilín.

Bhímis ar ar gcois le moiche na maidine, agus bóthar buailte againn sula mbeadh deis ag gasúir eile na háite, airgead, uibheacha, nó ollmhaitheas na comharsanachta a bhailiú chucu fhéin, mar chreach Nollaigiúil. Bhíodh tús bóthair againne orthu, agus bhímis sásta i gcónaí lenár gcreach, i ndeireadh an lae thiar. Nach ait an scéal é, ach i scannán sin an Dreoilín, ní airímse aon fhuacht, nó sioc, nó sneachta, riamh. Boige, úire, agus Earrachas, a shníonn chugam isteach ar thonn na cuimhne anois, i gcás an Dreoilín chéanna sin

But let's drop it as a story, and let's return to those Christmases of memory, Christmases of dreams, because it was on them that I drew the story, in the first place. When I think of them now, I think first of the Christmas Season. That season, for us, began on the first day of December. On that day, we started with an old Irish custom, the ‘Áibhéanna’ custom. We believed that the one who said five thousand "Aibhés" between then and Christmas Day would get his wish. We were saying them everywhere, at school, at home, on the road and travel, yes, and we would give that wish as a gift to Mom, on Christmas Eve, when she was tired, exhausted, after buying and dressing the Christmas for us.

Other memories that come to me now are:-

Ní bhíodh aon chrann Nollag againn, nó ní bhíodh crann ar bith ag fás sa dúiche, ag an am, gan trácht ar chrann Nollag. Bhíodh caint ar Dhaidí na Nollag fhéin, nó ar “Santy”, mar a thugtaí air, ach le fírinne, bhí sé éasca go maith dó an beart Nollaigiúil a dhéanamh thiar, na laethe sin, nó níor ró-throm an mála a bhíodh le hiompar aige, ar a thuras chugainne!

Chrochfadh muidinne, páistí, stocaí, cóngarach do pholl a’ bhaic, agus bhíodh éadáil de chineál eicínt le fáil againn iontu maidin lae Nollag…glac milseán, úlla, rísíní, oráiste, agus chomh maith le sin, b’fhéidir go bhfaighfeá féirín beag siopa, ar nós guinnín, ná cairrín, nó a leitheid.

Nár dheacair aon chodladh ar fónamh a fháil Oíche Nollag? Ach, sa deireadh, thitfeadh néal orainn, agus néal eile..agus an chéad rud eile, bheadh na daoine fásta ina suí, agus iad ag fáil réidh don Aifreann!

An stoca! Cuardach i ndorchadas an tseomra! Stoca lán! Ba chuma céard a bhí ann, bheadh cogaint agus spórt againn, i ndiaidh an Aifrinn, agus bhí “Santy” beo fós, cruthú eile go raibh seasmhacht agus buaine sa saol thart orainn, murab ionann is na laethe seo, nuair nach bhfuil buaine ag baint le tada. Ach bhí chuile dhuine ag fáil réidh don Aifreann faoi seo. Ní raibh aon chaint ar bhricfeasta, nó bhí chuile dhuine againn ag dul ar Aifreann ina throscadh. Nár dheas caoin é solas an lampa pairifín an mhaidin bheannaithe sin?

Bhí sé in am bheith ag triall ar an Séipéal anois, mar bhí muintir an bhaile ar a gcois, cheana féin, agus iad ag triall ar an séipéal ina mbuíonta beaga tostacha, agus bhí sé in am dúinne an cleas céanna a dhéanamh.. Ní cuimhin liom báisteach nó sneachta riamh ar mhaidin Nollag; sioc, cinnte; agus spéir lom-lán de réaltóga geala lonracha. Bhí naofacht agus diagacht rúnda ag baint leis an bhfuacht agus leis na réaltóga. Bhí láithreacht Dé le mothú iontu.

Chasadh mná an bhaile orainn. Iad sona, sásta, ag filleadh abhaile ón Aifreann luath, le dul i mbun cócaireachta. Gé a bhíodh againne don Nollaig, an t-am sin. Ní raibh an turcaí i mbéal an phobail, an uair úd. Ní raibh aon chultúr iasachta imithe i bhfeidhm orainn, an tráth sin. Nós trasatlantach is ea nós an turcaí, nach raibh glactha leis fós in Iorras.

Agus i gcás an tséipéil sin, sa Gheata Mór, ní raibh suíocháin ann ach do shiopadóirí, do mhúinteoirí, agus do dhaoine deisiúla eile an pharáiste, ach d’fhanadh an chosmhuintir ar a gcosa! Ach nár chuma. Ba é Teach Dé é, agus fáilte is fiche aige i gcónaí roimh chuile dhuine, pe bocht saibhir é. Ní raibh de sholas sa séipéal sin ach solas na gcoinnle, na coinnle sin a thug solas bog, buí, órga, dúinn, solas a raibh boige, cineáltas, agus teas, ann, solas a raibh draíocht na sástachta ag baint leis.

Deireadh an Aifrinn, agus breacadh an lae, ag teacht i bhfochair a chéile.

Bhuel, sin mar is cuimhin liomsa é.

Bheadh an chuid eile den lá faoi’n dtor againn, faoi mar adeireadh Peig Sayers fadó. Féasta, agus spórt go hoíche againn, agus bí cinnte freisin, go mbeadh a ghuinnín gé fhéin ag beirt againn, i ndiaidh dúinn slán a fhágáil le gé mhór na Nollag, mar, faraoir géar! ní bhíodh ar ghé ar bith ach an dá sciathán!

Agus nach mbeadh lá fada, tuirsiúil romhainn leis an Dreoilín, an lá dár gcionn?

Nár mhéanar a bheith beo, ach nár neamhaí bheith óg, na laethe úd fadó in Iorras thiar, agus go mbeirimid beo ag an am seo arís!

.

*******************************************

N O L L A I G N A h Ó I G E .

Um Nollaig, is na réaltaí ag rince,

Mar a rinc siad i mBeithil fadó,

Filleann chugam smaointe ina dtáinte,

Mar aingil ag canadh a dtráth.

.

An choinneal mhór ghorm ar lasadh

I bhfuinneog na cistineach glé,

Le teaghlach na Maighdine a mhealladh

Trí shioc is trí shneachta na ré.

.

Mo Mham i mbun cácaí is cístí,

Ag fuint is ag bácáil gan stró,

Agus sinne ag spraoi is ag comhrá,

Sa teach beag ceann tuí úd fadó.

.

An tine mhór ghorach dom mhealladh,

Le teas is le bladhairí go hard,

Dom shuaimhniú, dom chiúnú, dom spreagadh,

Lena físeanna geala gan chrá.

.

.

An dtiocfadh San Nioclás ar chuairt chugainn,

San oíche is an réalt Nollag thuas,

Nó an dtiocfadh an Naí is a Mhamaí,

Nuair a luífeadh an teaghlach faoi shuan?

.

Filleann chugam cuimhní na hóige,

Anocht fhéin, is an aois uaim ar strae,

Is molann an gasúr im chroíse

An leanbh a luigh sa mháinséar.

.

.

*******************

Peadar Bairéad.

*******************

.

P a p a c h t S p r e a g u i l

by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized

.

P á p a c h t S p r e a g ú i l .

.

*******************

.

Is dócha go bhféadfá a rá, go bhfuil meas thar na bearta ag Gaeil, frí chéile, ar a Naofacht, an Pápa Eoin Pól a Dó, nó ba é an chéad phápa riamh, a leag a chos phápúil ar thalamh beannaithe Oileán seo na Naomh agus na nOllamh. Is maith is cuimhin le cuid mhaith againn an ócáid spreagúil chéanna sin, agus nach raibh sé de phribhléid ag roinnt áirithe daoine, mé fhéin ina measc, an Chomaoin Naofa a ghlacadh uaidh, ag an Aifreann speisialta sin a cheiliúir sé i bPáirc fhairsing an Fhíonuisce, faoi scáth na croise móire pápúla ansin, i láthair thart ar 1.25 milliún daoine, an lá cinniúnach sin, i nDeireadh Fómhair na bliana 1979. Dá bharr sin, ní haon ionadh gur choinnigh muid súil ghéar ar a shaol agus ar a shaothar, ón lá sin amach. Thaistil muid an saol mór ina fhochair, agus é ag iarraidh Briathar Dé a scaipeadh sna ceithre hairde fichead. Thugamar faoi deara, an tionchar ollmhór a bhí ag a chuairt ar thír a dhúchais, an Pholainn, i ré chorraithe na gCumannach, agus chreid roinnt mhaith againn freisin, go raibh lámh aige i mbriseadh an chórais ainchreidmhigh chéanna sin. Thugamar aird, agus dhá aird freisin, ar a raibh le rá aige dá thréad, trína himlitreacha, agus trína ráitis iomadúla, a d’fhoilsigh sé dúinn, ó am go chéile, i rith a réime. Ar ball, ní fhéadfadh duine gan meáchan a chroise pearsanta a thabhairt faoi deara, nó níl sé éasca dó dualgais throma a oifige naofa a choimhlíonadh, i bhfianaise an ghalair anbhainnigh atá mar dhealg sa bheo aige, le blianta fada anois.

.

Bíodh sin mar atá, áfach, caithfimid é a mholadh agus a mhóradh as a mhisneach, agus as a dhíograis i mbun dualgas a Phápachta, nó bíodh go bhfuil a chorp lagaithe, crapalta, ag galar Pharkinson, agus ag ualach na mblianta, ní chuireann sin stop leis i mbun a chuid oibre i bhfíonghort an Tiarna. Agus anois fhéin, is féidir leis fós, an gníomh fónta a dhéanamh, gníomh a spreagann, ní hamháin a thréad fhéin, ach grúpaí eile freisin, ó cheann ceann na cruinne.

Cén gníomh atá i gceist agam, an ea?

Bhuel, tá mé ag tagairt don ghairm a chuir sé ar cheannairí na reiligiún éagsúla, ar fud an domhain, teacht le chéile in Assisi, ar an Déardaoin, an 24ú lá d’Eanair na bliana 2002.

.

Cá bhfuair mé an t-eolas uilig faoin tionól iontach seo, an ea?

Nach fánach an áit ina bhfaighfeá breac? Ach i ndáiríre, fuair mé an t-eolas seo uilig i nuachtlitir, anseo i bPharáiste Phádraig, Cill Chainnigh, an tseachtain seo chuaigh tharainn.

Bhuel, deirtear liom, gur de thairbhe na buamála a tharla i Nua Eabhrac, agus i Washington, ar Mháirt úd na Mire, an 11 Meán Fómhair, 2001, a smaoinigh an Pápa, a chéaduair, ar chruinniú dá leithéid a thionól, le seasamh na reiligiún iomadúla i leith na síochána, a dhearbhú os comhair an tsaoil mhóir. Bhí daoine áirithe ag ceapadh, nach dtiocfadh ionadaithe ó mhórán de na reiligiúin mhóra ar an bhfód don ócaid. Bhí breall ar na daoine ceanna sin, de réir an chuntais a bhí sa nuachtlitir thuasluaite, nó is cosúil go raibh breis is dhá chéad de cheannairí creidimh ar an bhfód, lena seasamh fhéin i leith na síochána a dhearbhú os ard. Agus nár mhór an t-éacht é sin do Phápa atá i ndeireadh a laethe, d’fhéadfá a rá! Ach is dócha go ndéarfadh seisean, nárbh eisean ba chúis leis, ach gurbh é Spiorad an Tiarna ag oibriú tríd ba chúis leis an bhfómhar a baineadh, agus d’fhéadfadh an ceart a bheith aige sa mhéid sin.

Ach céard a bhí le rá ag na ceannairí creidimh sin, i ndeireadh na dála, nó ar eisigh siad aon ráiteas aontaithe, i ndeireadh an chruinnithe?

D’eisigh sin, agus seo bunús a raibh le rá acu…

.

—-Ag ár gcruinniú anseo in Assisi, dheineamar cómhachtnamh ar an tsíocháin, (bronntanas Dé), agus leas an chine dhaonna. Agus cé go mbaineann muid le hoidhreachtaí éagsúla creidimh, dearbhaíonn muid uilig, nach síocháin go grá na gcomharsan, agus éiríonn an prionsabal sin as an tsár-riail sin adeir, gur chóir dúinn roinnt le daoine eile faoi mar ba mhaith linn go roinnfeadh siadsan linne.

Agus ó tharla go bhfuil muid ar aonfhocal faoin méid sin, dearbhaímid anseo go gcaithfimid ár ndúthracht feasta, i mbun na síochána a thógáil, agus dá bhrí sin, gheall siad uilig..

.

********************************

.

************************************

.

Níl sa mhéid sin ach iarracht lag uaimse, ar bhunús a raibh le rá ina ráiteas, a thabhairt duit anseo, nó is breá fada an ráiteas é. Críochnaíonn siad arís ag dearbhú, go saothróidís go dícheallach feasta, ag iarraidh a chur ar a súile do dhaoine, gur den tsíocháin an ceart. Ach b’fheidir nárbh olc an smaoineamh é, athlua gairid a thabhairt anseo, le blas an ráitis fhéin a thabhairt, faoi mar atá sé le fáil i nuachtlitir sin Pharáiste Phádraig, Cill Chainnigh.

“May God bless these our resolutions and grant justice and peaace to the world.

Pope John Paul ll concluded:

Violence never again!

War never again!

Terrorisn never again!

In the name of God

May every religion bring upon the earth

Justice and peace,

Forgiveness and life,

Love!”

.

Agus b’in sin. Bhuel, caithfimid a admháil, gur dheineadar uilig lá maith oibre ansin in Assisi na hEadáile, ar Dhéardaoin úd na Síochána, an 24ú lá d’Eanair na bliana seo, 2002. Sea, agus caithfear admháil freisin, gur oidhre Pheadair é Eoin Pól s’againne, gan aon agó, nó leathann sé an deascéal, i dtráth, agus in antráth, moch agus mall, Cuma cé acu éistear leis nó nach n-éistear. Agus nach beag aird a thugann sé orthu siúd a deir, gur chóir dó dul ar scor anois, ó tharla go bhfuil an aois agus an drochshláinte ina n-ualach trom anuas air. Daoine eile ag rá, go bhfuil sé ró-choimeádach, don aois seo ina bhfuilimid anois. Ní ar na guthanna sin a thugann sé aird áfach, ach ar an gcogar docheilte, a chuireann an Spiorad Naoimh ina chluais fhéin, sin an cogar a fhaigheann freagra, agus téadh na guthanna eile ag feadaíl. Is dócha, i ndáiríre, gurb é gnó an Phápa é, aird a thabhairt ar an oidhreacht a tháinig anuas chuige, trí shlabhra na mblianta, ó na hAspail, a fuair an deascéal ón Máistir fhéin. Nuair a dhéanann iriseoirí, go háirithe, ionsaí air, á rá nach dtugann sé aird ar thuairimí a thréada, nó á rá freisin, go bhfuil sé coimeádach, cúng-aigeantach, ró-aosta, ní bhíonn á léiriú acu, ach nach dtuigeann siad faic faoin ualach trom spioradálta a leagtar ar Phápa, nuair a thoghtar é, trí chumhacht, agus tinfeadh an Spiorad Naoimh, le bheith ina cheannaire ar Phobal Dé. Ach scaoilimis sin tharainn, agus arís, más iontaofa an téacs a fuair mé sa nuachtlitir sin Pharáiste Phádraig, nár mhór an t-éacht a rinne a Naofacht agus an breis is dhá chéad ionadaí úd, a tháinig le chéile in Assisi, ar Dhéardaoin na Síochána, 2002.

.

.

******************

Peadar Bairéad

******************

.

.

.

.

Reifreann Nice Achtaithe.

by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized

R e i f r e a n n N i c e A c h t a i t h e .

.

**************************************

Ar deireadh thiar thall, tá Reifreann Nice achtaithe ag vótóirí na tíre seo, agus tá ár ndualgas i leith náisiún Oirthear na hEorpa, coimhlíonta againn. Caithfear glacadh leis, gurb é seo an dara babhta againn dul thar na claíocha leis an Reifreann céanna sin, nó dhiúltaíomar glan do Chonradh Nice, an chéad uair a leagadh os ár gcomhair amach é. Conas a tharla mar sin, gur glacadh chomh héasca sin ar fad leis, an turas seo?

Bhuel, bhí mé fhéin agus mo sheanchara, Séimí an Droichid, ag iarraidh an cheist chéanna sin a chíoradh, is a scaoileadh, agus sinn in ár suí go deas sócúil istigh i gCailleach (snug), san Óstán cáiliúil sin, an Smugairle Róin, an oíche cheana, agus caithfidh mé a admháil anois, gur chuir géarchúis mo sheanchara ionadh an domhain ormsa, nó go nuige seo, ba é a cheap mé fhéin nó go raibh mo Shéimí bocht taobh thiar den doras, nuair a bhíothas ag roinnt na céille, fadó! Ach, ní mar a shíltear a bhítear, go minic, agus tá áthas orm anois an tuairim sin a cheartú, ar eagla na heagla. Ach b’fhéidir gur chóir dom tosú ag an tús, agus an scéal ar fad a leagan os do chomhair amach.

Bhí Séimí istigh sa Chailleach romhamsa, an babhta seo, rud ab annamh leis, agus d’fháiltigh sé romham go croíúil nuair a thug sé cuireadh isteach dom, agus tar éis na gnáthbheannachtaí a mhalartú, leag Séimí deoch spreagúil os mo chomhair amach.

“Caith siar é sin,” ar seisean, “agus ólaimis sláinte na náisiún úd uilig atá ag fanacht ar dhul isteach san Aontas Eorpach s’againne.”

“Sláinte agus saol chucu, agus i ndáiríre, beidh na múrtha fáilte rompu isteach sa teaghlach Eorpach arís, agus gura seacht fearr a bheas siad dhá bhliain ó anocht. Ach anois, ó tá an Reifreann sin Nice thart, agus achtaithe, tuige, an gceapann tú, nár ghlac muid leis, an chéad bhabhta?”

“Tá teoiric agam fhéin faoin diúltú sin a tugadh dó, a chéaduair, ach dár ndóigh, ní chuile dhuine a d’aontódh liom sa teoiric chéanna sin.”

Cén teoiric í fhéin, in ainm an Rí? a Shéimí.”

“Bhuel, tá’s ag madraí an bhaile, gurb iad na hÉireannaigh an dream is cliste i mbun Reifrinn, nó Toghcháin, sa mbith bhán, agus is féidir leo úsáid a bhaint astu le port ar bith is mian leo a sheint orthu.”

“Cén cineál cainte sin agat, nó má tá an ceart agat, is cliste go mór fada madraí an bhaile ná mise?”

“Bhuel, mar is eol duit fhein, ní mó ná sásta a bhíomar fhéin, nó éinne eile, dá ndéarfainn é, leis an gConradh sin Nice, nó an chaoi ar chuir sé teorainn lenár gcumhacht daonlathach, lenár bhflaitheas, agus lenár n-ionadaíocht san Aontas Eorpach feasta, sea mh’anam, níl an Conradh céanna sin thar mholadh beirte, ach, ag an am gcéanna, bhí snáithe eile ag gabháil tríd an gConradh céanna sin, snáithe a thabharfadh deis do thíortha Oirthear na hEorpa bheith ina mbaill den Aontas Eorpach, amach anseo.”

“Sea, sea, sea. Ach cén bhaint atá aige sin go léir leis an diúltú a thugamar don Chonradh céanna sin?”

“Bhí trí chúis againn diúltú don Chonradh, an chéad bhabhta, agus tabharfaidh mé na cúiseanna sin dhuit anois.

.

.

.

Bhí an ceart ag vótóirí cliste, eolgaiseacha, na Poblachta seo, nó ba bheag nach ndeachaigh an Rialtas s’againne, agus Rialtais eile an Chomhaontais, as a gcranna cumhachta, nuair a fuair siad amach, go raibh diúltaithe don Chonradh sin Nice ag ár gcosmhuintir, anseo ar imeall an domhain, sea, agus sin tar éis ar dhein siad, le sinn a ardú as an mbogach ina raibh muid sáite go dtí na cluasa, leis na céadta bliain. Chuaigh na tíortha sin in Oirthear na hEorpa, a bhí ag iarraidh teacht isteach san Aontas, le báiní freisin, nuair a chuala siadsan an scéal, go raibh muidinne chomh leithleasach, cointinneach, sin, nach raibh muid sásta deis a thabhairt dóibhsean teacht chun an trach bheathaithe, ó tharla go raibh muidinne sáthach, sásta, inár mbanbh biata, ag bianna beadaí an Aontais.

Bhí breall orthu uilig áfach, nó ba mhaith a thuig ár vótóirí, go dtiocfadh an Rialtas chucu, den dara babhta, agus san idirlinn, go mbeadh ar a gcumas, iachall a chur orthu athruithe inmhianaithe a dhéanamh ar chúrsaí an Reifirnn, agus nuair a thiocfadh siad chucu leis an Reifreann arís, go raghadh siad amach chun na bothanna vótála, an turas sin, agus go nglacfadh siad, le móramh maith, leis an gConradh a chuirfeadh fáilte roimh na tíortha úd as Oirthear na hEorpa, ar theastaigh uathu bheith ina mbaill den Aontas s’againne.”

“Agus a Shéimí, an gceapann tú, i ndáiríre, go bhfuil vótóirí na tíre seo, chomh glic, cliste, eolgaiseach sin, sa chaoi a ndéanann siad a vótaí a chaitheamh, i dtoghcháin agus i Reifrinn?”

“Bí cinnte dearfa de. Is féidir leis an dream s’againne ceol a bhaint as a vótaí, nó is féidir leo port ar bith is maith leo a sheinm ar thoghchán nó ar reifreann. Agus tá rud amháin eile ar mhaith liom tagairt a dhéanamh dó, sul má imíonn mé liom abhaile chuig Naipí is na rudaí beaga.”

“Agus céard é fhéin?”

“Bhuel, tá mé ag ceapadh, go raibh roinnt áirithe tíortha ar an Mór Roinn, a bhí ag guí Dé go ndiúltódh muidinne don gConradh sin Nice, an dara babhta freisin.”

“Ach a Shéimí, tuigeadh domsa go raibh chuile dhuine ar an Mór Roinn ag guí Dé, de ló is d’oíche, go nglacfadh muidinne leis an gConradh sin, ar ais, nó ar éigean.”

“Óra! Bíodh trí splaideog chéille agat! Níor mar sin dóibh, in aon chor, nó bhí roinnt mhaith feirmeoirí, ar fud na hEorpa, nár theastaigh uathu an ciste a roinnt ar fheirmeoirí iargúlta Oirthear na hEorpa, nó dá mhéad a roinntear orthusan, is ea is lú a bheidh fágtha le roinnt ar fheirmeoirí Iarthar na hEorpa, dream atá imithe ina chleachtadh, faoin am seo. Bheadh cúrsaí go hálainn dóibhsean, dá vótálfadh muidinne “NÍL”, nó d’fhéadfadh siad an milleán uilig a leagan ar vótóirí leithleasacha, cointinneacha, na hÉireann, sa chás sin, ach anois, caithfidh siad a gcath fhéin a throid, os ard, agus os comhair an bhaile, mar adéarfá.”

“Ach, a Shéimí, nach bhfuil sé deachair a chreidiúint, go bhféadfadh na vótóirí s’againne, bheith chomh glic, cliste, eolgaiseach, fadcheannach sin, i gcúrsaí vótála, agus gan deis acu pleananna dá leithéid a leagan amach, nó a shocrú, roimh ré?”

“Ní bhíonn gá le pleanáil roimh ré, nó tada dá leithéid, mar nuair atá pobal cosúil le pobal na hÉireann, tuigeann chuile dhuine acu céard is ceart dósan a dhéanamh, agus sin an chaoi a tharlaíonn, go n-éiríonn leo a dtoil mar phobal a léiriú. Geallaimse dhuit é, go bhfuil sé deacair a leithéid a thuiscint, ach má dhéanann tú torthaí na dtoghchán, agus na Reifreann, a ritheadh sa tír seo, le tamall de bhlianta anuas, feicfidh tú fhéin, go bhfuil an ceart agam.”

“Ach, a Shéimí…”

“Fóill ort anois, nó tá sé thar am agamsa bheith ag bogadh liom abhaile. Beidh Naipí is na rudaí beaga ag fanacht go foighdeach orm, nó bíonn eagla orthu, chuile bhabhta, go ndéanfaí mé a robáil, nó a mhugáil, má fhanaim amuigh ró-dhéanach san oíche. Ach beidh deis eile againn leis an gceist sin a chíoradh, agus a scaoileadh, an tseachtain seo chugainn, le cúnamh Dé, ach don bhabhta seo…Slán..”

“Slán abhaile,” a chuir mé fhéin ina dhiaidh, nó faoin am sin, bhí sé glanta leis amach doras na Caillí, agus mise fágtha liom fhéin, le mo dheoch a dhiúgadh go tóin. Níor aontaigh mé le chuile rud dá ndúirt mo Shéimí breá, ach mar sin fhéin, caithfidh mé a admháil dhuit, gur aontaoigh mé le roinnt mhaith dár leag sé os mo chomhair amach, ach caithfidh mé dul ar mo mharana, leis an gceist seo a chíoradh tuilleadh, agus b’fhéidir, go bhfillfinn ar an gceist arís, amach anseo. Idir an dá linn, céard é do thuairimse ar a raibh le rá ag mo Shéimí cóir? Ná bíodh drugall ar bith ort scríobh chugam, nó chuig Séimí cóir fhéin, má thograíonn tú é!

Go dtí an chead bhabhta eile….Slán…..

.

*******************

Peadar Bairéad.

*******************

.

.

.

.

.

.

.

.