by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized
M i l l t e a g a n “E u r o” !
**************************
.
Amuigh ag siúl a bhí mé, an tráthnóna cheana, “gan aire agam ar raon mo shiúl”, nuair a thug mé faoi deara, go raibh mé ag gabháil thar dhoras mo sheanchara, Séimí cóir an Droichid. Bhí fhios agam ar an dtoirt, go gcaithfinn buaileadh isteach chuige, nó mharódh sé mé, dá gcloisfeadh sé gur ghabh mé thar a dhoras gan bualadh isteach ar chuairt chuige. I ndáiríre, ní raibh aon ró-fhonn cuartaíochta orm, ag an am, ach ba mhaith a thuig mé fhéin, nach raghadh mo Shéimí breá thar mo dhoras-sa, dá dtarlódh sna bólaí sin é, gan cos a chur thar thairseach mo thí-se isteach. Mar sin, isteach liom. Chnag mé go múinte ar a dhoras, agus d’fhan ansin ag éisteacht tamall. Ba ghearr a raibh orm fanacht nó gur chuala na céimeanna ag teacht im threo. Osclaíodh an doras, agus nocht Séimí os mo chomhair amach.
“Bhuel, do chéad fáilte, ach nach tú an strainséar sa limistéar seo? Buail romhat isteach, go ndéanfaidh muid ár gcomhrá, ar ár suaimhneas.”
Go raibh céad maith agat” arsa mé fhéin, á fhreagairt, agus lean mé isteach chun na cistine é. Bhí an lá fuar go maith amuigh, nó nach raibh muid i Meán an Fhómhair cheana féin, agus feasta, bheadh duine ag súil le gaimh fuachta a bheith ag teacht ar an aimsir, go háirithe, um thráthnóna, agus le moiche na maidine. Bhuel, bhí tine bhreá faoi lán-tseol ar an teallach ag fáiltiú romham, agus ba ghearr go raibh gloine bhreá fuisce leagtha os mo chomhair ag mo sheanchara.
“Seo braoinín beag le cúl a chur ar an bhfuacht,” ar seisean, “nó feictear domsa, go bhfuil gaimh ar an aimsir na tráthnóntaí seo.”
“Tá mé an-bhuíoch díot, a Shéimí, ach ní raibh gá ar bith leis an bhfuisce. Mar déanta na fírinne, ní raibh fúm ach seasamh sa doras, nó níor mhaith liom gabháil thar do dhoras, gan beannú dhuit;”
“Níl ann ach lán an mhéaracáin, Faoi thuairim do shláinte. Caith siar é.”
“Sláinte an bhradáin ort, croí folláin agus gob fliuch” arsa mé fhéin, agus mé ag baint smailce as mo ghloine fuisce. Leag mé mo ghloine uaim agus ansin, arsa mé fhéin le Séimí,
“Aon scéal nua agat,” arsa mise.
“Dheamhan scéal ar bith, muis, ach an scéal atá i mbéal an phobail, na laethe seo”
“Agus cén scéal é fhéin?
“Scéal an diabhal Euro sin, cad eile,” arsa mo Shéimí breá.
“Agus céard tá déanta ag an “Euro” bocht anois,” arsa mise, agus mé ag iarraidh scéal a mhealladh as Séimí bocht na mire.
“Céard tá déanta aige, an ea? Bhuel, níl déanta aige ach go bhfuil an tírín bocht seo ‘gainne uilig, loite, millte, robáilte, aige. Bí ag caint ar ionradh na nDanar, nó ar theacht na Normannach! níor dhada iad, taobh leis an scrios seo atá déanta orainn ag an diabhal seo Euro.”
“Ach, cén dochar seo uilig atá déanta orainn, ag an mbonn beag neamhurchóideach seo, an “Euro” bocht seo, a bhfuil glactha leis anois i measc náisiún uilig an Aontais Eorpaigh, geall leis ?”
“Cén dochar atá déanta aige, an ea? Tá seo, go bhfuil muid uilig robáilte, scriosta, ag na praghasanna arda a lean teacht an “Euro” go hÉirinn.”
“Ach, nach mbíodh praghasanna á n-ardú, i gcónaí, agus conas a d’fhéadfadh duine ar bith an milleán uilig a leagan ar an “Euro” bocht?”
“Go bhfóire Dia ar do chiall, nó cá raibh tusa aimsir na céille? Nach bhfuil fhios ag madraí an bhaile fhéin, go raibh lucht gnó, agus lucht gairme uilig, agus a dteanga bheag amuigh acu, ag fanacht ar an ndeis a thabharfadh teacht an “Euro” dóibh, le dallamullóg a chur ar an gcosmhuintir, sára dtiocfadh siad isteach ar an airgeadra nua, dallamullóg a chuirfeadh ar a gcumas, iad a robáil glan, i lár an lae ghil fhéin, agus saibhreas a dhéanamh dóibh fhéin, san idirlinn sin.”
“Ach nár gheall an Rialtas s’againne dúinn uilig, nach ligfí don lucht gnó, ná d’éinne eile, ach oiread, aon chneámhaireacht dá leithéid a chur i ngníomh, agus an pobal ag trasnú, ó chóras airgeadais amháin go córas eile, sé sin, ón bPunt go dtí an ‘Euro’.”
“Gheall, cinnte, ach cé chreidfeadh Rialtas i gcás dá leithéid, nuair nár reachtáil siad dlithe, a thabharfadh fiacla dá bhfocla. Gheall siad seo, agus gheall siad siúd, ach ar dhein siad faic, fad is a bhíothas dár robáil? Níor dhein. Faic na ngrásta!. Is amhlaidh a sheas siad ar an gclaí, agus a lámh thar a súile acu, ar eagla go bhfeicfeadh siad tada. Sea, agus fágadh muidinne ansin, cosúil le turasóirí i dtír iasachta, ag iarraidh scil eicínt a bhaint as an gcineál airgead reatha a bhí in úsáid acu sa tír iasachta sin, ach iad dall, amach is amuigh, ar luach an airgid sin.”
“Ach a Shéimí, nach deacair a chreidiúint, go ndéanfadh an lucht gnó, ná éinne eile ach oiread, beart gránna dá leithéid, ar a muintir fhéin, nó i ndáiríre, is beag idir ghoid, agus an cineál ruda atá i gceist agatsa sa mhéid sin?”
Is deacair, gan dabht, agus tagaim leat sa mhéid sin, ach ag an am gcéanna, tá an cruthú agat ansin os comhair do dhá shúl amach. Is féidir leat comparáid a dhéanamh idir na praghasanna a bhí i bhfeidhm sular tháinig an “Euro” isteach, agus praghasanna an lae inniu, agus feicfidh tú fhéin, go bhfuil sé soiléir, gur tháinig ardú do-chosanta, do-mhaite, orthu, san idirlinn.”
“Ach nár dhúirt an Rialtas nach dtabharfaí cead do dhuine ar bith a leithéid de rud a dhéanamh.”
“Bí cinnte gur dhúirt, ach nach bhfuil a fhios ag an lá fhéin gurb iomaí rud a gheallann Rialtais dúinn nach gcoimhlíontar riamh. Smaoinigh ar na geallúintí, a bhí ag eitilt timpeall chomh flúirseach le míoltóga lá fómhair, le linn an fheachtas toghchánaíochta. Ar coimhlíonadh a mbunús sin? An rabhthas dáiríreach nuair a rinneadh na geallúintí céanna sin? Ag Dia amháin atá a fhios sin, agus is beag seans go scéithfidh seisean orthu! Is é deireadh an scéil é, ar aon nós, nó gur deineadh feannadh an phoic ar an gcosmhuintir, le linn an athraithe ó airgeadra amháin go dtí an ceann eile, nó ón bPunt go dtí an ‘Euro’.”
“Ach, nár chóir a mhilleán sin a leagan orthu siúd, a líon a bpócaí agus a sparáin, nuair nach raibh aire an phobail dírithe orthu. Níor chóir an milleán uilig a leagan ar an ‘Euro’ bocht.”
“Caithfidh mé a admháil, go bhfuil cuid eicínt den cheart agat sa mhéid sin, ach ag an am gcéanna, ba é an diabhal Euro sin a thug an deis dóibh buntáiste a bhreith orainn uilig.”
“Ach cé hiad go díreach a líon a bpócaí sa tslí sin?”
“Bhuel, táid ann adeir liom, gurb iad an lucht leigis a chuir tús leis an bhfeannadh, nó chuaigh a dtáillí siúd in airde, go gairid i ndiaidh don Euro teacht i bhfeidhm mar airgeadra san Aontas Eorpach. Anois, b’fhéidir go raibh socraithe acu na táillí céanna sin a ardú ag an bpointe sin, cuma ann nó as don Euro, ach níl dabht ar domhan, gur rí-olc an t-am é le harduithe dá leithéid a chur i bhfeidhm, nó ní raibh aird an phhobail dírithe ar tháillí, ag an am, ach iad go dtí na cluasa, ag iarraidh dul i gcleachtadh ar an airgeadra nua. Sea, agus i ndáiríre, níor bhreathnaigh bunús na ndaoine ar an “Euro” mar airgead ceart, in aon chor, is amhlaidh a bhreathnaíonn roinnt mhaith air fós mar airgead Mhonoply, nó mar a bhreathnófá ar an bPeseta, fadó, nó ar an Lire, agus tú ar saoire sna limistéir airgeadra úd. Nach minic a fheicim seandaoine, ach go háirithe, sna siopaí, agus iad ag tabhairt mám airgid don bhfreastalaí, le luach na n-earraí a bhaint as, in ionad díol astu, mar a dhéanadh siad, nuair ba phuint agus pingneacha a bhí mar airgead againn. Le fírinne, ní fhéachann roinnt mhaith daoine fós ar an “Euro” mar airgead ceart, sea, agus rachaidh mé níos fuide leis an scéal, agus déarfaidh mé seo, gur fuath le roinnt mhaith daoine an “Euro” céanna sin, nó tuigtear dóibh, gurb é an “Euro” is cúis leis an dtrioblóid go léir. Tá a fhios againne nach ar an “Euro” bocht atá an locht ar fad, ach ar na daoine a bhain leas as an bhfaill a thug an “Euro” dóibh an chosmhuintir a lomadh dall.”
“Ach, an raibh éinne eile sásta úsáid a bhaint as an athrú airgeadra sin, lena bpócaí a líonadh le pingneacha na cosmhuintire?”
“Is féidir leat a bheith cinnte go raibh, agus roinnt mhaith díobh freisin. Bhí siad ag fanacht ansin sa bhfear fada, ag faire na faille, agus chomh luath agus a fuaireadar an deis, dheineadar an beart, agus bí cinnte, gur muidinne a bhí thíos leis. Cé eile a bhain leas as an ócáid lena bpócaí a líonadh, an ea? Bhuel, bhí lucht na nOllmhargaí, agus fiú nár bhain na hÚdaráis Áitiúla leas as freisin, lena dtáillí páirceála, agus a leithéid, a ardú. Sea, agus lucht bailithe bruscair freisin, agus níl muid críochnaithe fós, nó inniu, rinne an BSL ráiteas a eisiúint, á dhearbhú, go raibh fúthusan a bpraghasanna a ardú freisin, agus cé íocfaidh an chuid is mó den ardú céanna seo? An chosmhuintir, cé eile? Ní bheifeá ag súil go leagfaí an t-ualach trom seo ar an lucht gnó? “
“Ach an bhfuil leigheas ar an scéal seo?”
“Diabhal leigheas ar bith, déarfainn, mura bhfuil an Rialtas sásta dul siar ar na harduithe uilig a tharla, ó theacht i bhfeidhm don Euro, agus iachall a chur ar éinne a bhain leas as an ócáid, ar mhaithe leis fhéin, nó ar mhaithe lena ghnó, aisíoc a dhéanamh ann. An dtarlóidh a leithéid? Ag magadh fúm atá tú! Cén toradh a bheidh ar an obair seo go léir? Bhuel, tá mé cinnte go mbeidh toradh amháin air, sár i bhfad, agus sin go mbeidh oibrithe na tíre seo ag iarraidh arduithe pá a fháil, mar chúiteamh sna harduithe céanna sin. Agus níos measa fós, tá daoine áirithe ag iarraidh an chosmhuintir a shaghdadh i gcoinne Chonradh Nice, bíodh nach bhfuil baint dá laghad ag scéal seo an “Euro” le Conradh Nice.”
“A Shéimí, a chara, tá sé thar am agamsa bheith ag bogadh, nó beifear ag súil liom sa bhaile, thart faoin am seo. Tá mé thar a bheith buíoch díot as an bhfáilte a chuir tú romham, agus as an gcóir a chuir tú orm, agus geallaimse dhuit é, go n-íocfaidh mé an comhar leat, amach anseo. Beidh mé ag bogadh liom abhaile anois. Slán go fóill.”
“Slán leat,” arsa mo Shéimí breá, agus cineál aiféala air, cheap mé, toisc gur chuir mé clabhsúr ar a chuid cainte, agus é faoi lán tseol, mar adéarfá, ach tá mé cinnte, go mbeidh lá eile ag an bPaorach.
.
*****************
Peadar Bairéad.
*****************
by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized
N o l l a i g e i l e .
.
Im shuí dhom anseo cois na tine,
Is néallta na hoiche ag bagairt
Anuas gan trup, is gan torann,
Ó spéartha lán ceo agus scamall,
.
Ullmhaím mé fhéin faoi dheifir
D’Oilithreacht draíochta na Nollag,
Is buailimse bóthar na físe
Ar thuras dian fada an Chreidimh.
.
Mé ar thóir an Bheithilín Ríoga,
Mar a luíonn Mac ionúin Mhuire.
Is malartaím tine na Nollag,
Ar each mear draíochta an Chreidimh,
.
Cuirimse na mílte slí díom,
I gcomhluadar Ríthe is Aoirí,
Is bainim amach an stábla
Mar a luíonn go socair, ciúin, Íosa.
.
I máinséar lán eallach a luíonn,
Cruthaitheoir Neimhe agus Talaimh
E lag, É leochaileach, tnáite,
Cé cúng leis Críocha na bhFlaitheas..
.
Ar mo ghlúna dhomsa ansin
I láthair Rí mór na Reann
Is coraí casta an tsaoil
Ina ngála thart ar mo cheann,
.
.
Suaimhníonnn an Leanbh Neamhaí
Tonnta is rabharta mo ré,
Is bronnann sáimhe is síocháin
Ar m’anam tá corraithe tréith.
.
Ardaím mo sheolta ’na dhiaidh sin,
Is filleann abhaile gan chrá,
Is fanfad go foighdeach ag faire,
Go bhfeicfead a Réalta go hard,
.
Ag sméideadh is ag caochadh go drithleach
I láthair Chór Aingeal na dtéad
Is tabharfar dom grásta gan gorta,
Dom bhrostú ar Oilithreacht mo ré.
*****************************
.
(Cumtha do Nollaig na bliana 2002)
.
.
.
by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized
NORA WEBSTER by COLM TÓIBÍN
Céad-chló sa bhliain 2014……………………………………….£13.99
.
Peadar Bairéad
.
Ní gá a rá, nach é seo an chéad úrscéal a shil ó pheann Choilm, nó tá seacht gcinn d’úrscéalta spéisiúla curtha de aige cheana, leabhair ar nós, ‘The Heather Blazing’, ‘The Blackwater Lightship’, ‘The Master’, agus ‘Brooklyn’. In Inis Corthaidh, i gContae Loch gCarman, a rugadh an t-údar seo, tarraingt ar thrí scór bliain ó shoin. Tá cónaí air in Áth Cliath. Is dócha gur bhunaigh sé an scéal seo ar chúrsaí a shaoil fhéin nó fuair a athair bás agus é óg agus fágadh beirt mhac agus beirt iníon ina dhiaidh. Chuir an bás sin isteach go mór ar Cholm óg agus labhair sé go stadach ar feadh tréimhse ina dhiaidh sin. Bhí an saol dian go maith ar mháthair an údair agus í ag dul i ngleic le tógáil clainne in Éirinn na linne sin, ach léiríonn an chaoi ar éirigh le Colm a bhealach a dhéanamh sa saol, léiríonn sé gur éirigh go seoigh lei sa ghnó sin. Ní gá a rá, go bhfuil clú agus cáil idirnáisiúnta bainte amach ag an údar seo, agus go raibh roinnt dá shaothar ainmnithe do dhuaiseanna tábhachtacha liteartha, agus go raibh duaiseanna móra bainte amach ag ‘The Master’ agus ag ‘Brooklyn’, péire dá chuid úrscéal.
Is í ‘Nora Webster’ príomhcharactar an scéil seo. Maireann sí i seascaidí na haoise seo caite agus í pósta le ‘Maurice’, a céile fir. Tá ceathrar clainne orthu, beirt mhac, Conor agus Dónal, agus beirt iníon, Fiona agus Áine, ach faraoir géar! thit an tóin as an saol orthu nuair a bhásaigh Maurice agus an chlann fós óg. Fágadh gan mórán fáltais iad, ach ní raibh an dara rogha ag Nora ach aghaidh a thabhairt ar chúrsaí, agus chuile dhícheall a dhéanamh teacht i dtír mar ab fhearr a d’fhéadfadh sí. Feiceann muid sa mhéid sin uilig an chosúlacht idir cruachás Nora agus cruachás mháthair an údair. Dhíol Nora a dteach saoire i gCush, rud a d’fhág roinnt pingneacha aici, le billí a íoc, agus le goblach a chur i mbéal na clainne.
Tuigeadh do Nora, nach mbeadh uirthi dul ar ais ag obair arís, ach nuair is crua don chailleach, caithfidh sí rith, agus ba é an scéal céanna ag Nora é, agus i ndeireadh na dála, b’éigean di dul ar ais chuig gnó mhuintir Gibney, lenar chaith sí blianta ag obair sular pósadh í. Agus leis an scéal a dhéanamh níos measa fós, cé bheadh ina shaoiste aici ansin ach, bean a raibh faltanas aici do Nora, agus bean nár thaitin go ro-mhaith lei sna seanlaethe. Ach, ar bhealach amháin nó ar bhealach eile, d’éirigh lei sa phost, agus ansin, bhí ar a cumas teacht i dtír air, í fhéin is a clann. Bean ab ea Nora a bhí leithleach agus neamhspleách, agus ní raibh sé éasca di dul amach i measc daoine arís, ach níor lig sí do na tréithe sin laincis ar bith a chur uirthi, agus trí spéis a chur i gceol, agus i gcóir, d’éirigh lei saol nua a chruthú di fhéin agus caradas a shníomh le comharsanna agus le gaolta. Tríd an scéal ar fad, ní féidir leis an léitheoir éaló ó na nótaí dírbheathaisnéise a chloiseann sé go soiléir trí scéal Nora Webster agus a clann, agus tuigtear dó freisin, nach raibh ar chumas an údair, agus nár theastaigh uaidh, éaló ón scéal céanna sin.
Tríd is tríd, is breá, suimiúil, corraitheach, cumhach, inchreidte, an scéal a leagann an t-údar os ár gcomhair amach, agus mar a fheileann don ócáid, oireann an stíl don scéal, agus don saol a léirítear tríd, saol tuaithe in Éirinn sa dara leath den bhfichiú haois. Breathnaigh ar thús an scéil…
“ ’You must be fed up of them. Will they never stop coming?’ Tom Connor, her neighbour, stood at his front door and looked at her, waiting for a response.”
B’in iad na comharsanna ag teacht le comhbhrón a dhéanamh le Nora, i dtús an scéil, atá i gceist aige. Stíl lom, simplí, gan aon ornáidíocht, gan aon Aindriú Martins. Stíl an té a bhfuil máistreacht faighte aige ar a cheird.
Is fada linn uainn a chéad úrscéal eile.
.
by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized
P a t t e r s o n c h u g a i n n a r í s .
*******************************
The Lake House …………………..céadchló……………………….2003.
Le………………………………………………………………………………………….
James Patterson…………………………………………………………€25.55.
*************************************
“unputdownable!”
Níl ach tamall gearr ó shoin, ó scríobh mé píosa dhaoibh faoi leabhar eile leis an údar cáiliúil seo. “The Big Bad Wolf” atá i gceist agam, agus ní call dom a rá, go mba leabhar mór-ráchairte é, agus is dócha go bhfuiltear ag súil, go mbainfidh an leabhar nua seo an cháil chéanna amach dó fhéin freisin, nó sin nós atá ag an údar ildánach seo, sé sin, leabhair mhór-ráchairte (bestsellers) a chur de, ar bhonn rialta. Féach mar adeirtear faoi “The Lake House”,
“Megabestselling James Patterson delivers an unputdownable thriller that will chill your spine even as your imagination soars above the clouds.”
Sin jawbreakers agat, a mhic ó! Ach tuigeann muid cad chuige a bhfuiltear!
Caithfidh mé a admháil anseo, gur scríobh mé fhéin píosaí sa cholún seo, faoi chuid de leabhair an údair seo…leabhair ar nós Along came a Spider, The Jester, The Big Bad Wolf, Four Blind Mice, agus Pop goes the Weasel, agus caithfidh mé a admháil freisin, gur bhain mé taitneamh nár bheag as na leabhair chéanna sin, nó tá stíl leithleach, corraitheach, taitneamhach, ag an údar seo, a chuireann an léitheoir faoi gheasa, ó thús deireadh a scéil. Sea, agus taitníonn leagan amach, agus cur chuige, an údair seo liom freisin. Rinne mé tagairt thuas don leabhar deiridh, a shil ó pheann an údair ildánaigh seo, sé sin, “The Big Bad Wolf”. Leabhar ann fhéin ba ea an leabhar sin. International Bestseller ba ea é, freisin, bhuel, b’in mar a cuireadh é ar chlúdach dea-dheartha an leabhair chéanna sin, agus eachtraí coiriúla an choirpigh, chruálaigh, chiapaigh, sin “The Wolf”, idir chamáin aige, sa leabhar sin, leabhar a chuir an léitheoir faoi gheasa, (spell) go dtí go raibh an deoir deiridh diúgtha aige as an scéal corraitheach, teannasach, inchreidte sin.
The Lake House .
Ag caint ar an leabhair seo, “The Lake House” áfach, scéal eile ar fad atá ann, nó bíodh go bhfuil sé corraitheach, teannasach, ní hé mo thuairim, go bhfuil sé chomh hinchreidte sin, ar fad.
‘Tuige? Adéarfadh duine, b’fhéidir.
Bhuel, ar an gcéad dul síos, ní gnáthdhaoine iad na príomhcharachtair a leagtar os ár gcomhair amach sa scéal seo.
Agus cé’n cineál daoine iad, má sea?
Daoine éanúla! (bird people)
Daoine éanúla? Ag magadh fúm atá tú?
Diabhal mugadh nó magadh atá ar siúl agam sa mhéid sin, ach lomchlár na fírinne. Eolaithe buile a chuaigh i mbun oibre, agus ar bhealach amháin, nó ar bhealach eile, d’éirigh leo ginidín éanúil a mheascadh le pór daonna, i saotharlann, agus ba é toradh a bhí ar an tionscadal sin nó, daoine, a raibh sciatháin orthu, agus a raibh mianach, agus meon, éanúil iontu freisin, agus i ndeireadh na dála, d’éirigh leosan an dá thrá a fhreastal, nó bhí buanna éanúla, agus buanna daonna, ginte i smior na gcnámh iontu. Ach, b’fhéidir go bhfiafrófá díom, arbh fhéidir a leithéid a dhéanamh, bhuel, seo mar a chuireann an t-údar é, i nóta i dtús an leabhair…….
“When I researched it, I interviewed dozens of scientists. All of them said that things like those that happen in The Lake House will happen in our lifetimes. In fact, a scientist in New England claims that he can put wings on humans right now. I’ll bet he can.
So settle in, you believers, and even you Muggles.
Let yourself fly.”
The Mad Doctor .
Ba é an Dochtúir, Ethan Kane, a bhí taobh thiar den obair seo go léir, agus d’éirigh leis, na créatúir aite sin, a choinneáil i gcásanna, (in cages) ar feadh na mblianta. Max, Matthew, Icarus, Ozymandias, Peter agus Wendy, na hainmneacha a bhí ar na daoine éanúla sin, ach i ndeireadh na dála, d’éalaigh siad as a gcásanna, agus d’éirigh le Kit Brennan, lorgaire, agus le Frannie O’Neill, tréidlia, na créatúir sin a thógáil faoina gcoimirce, agus chaith siad uilig roinnt ama sa Lake House úd, a thug a ainm don leabhar, ach níor fágadh an scéal mar sin, nó cuireadh an dlí orthusan, nuair a theastaigh ó thuismitheoirí bitheolaíocha (biological parents) na bpáistí, iad a fháil ar ais dóibh fhéin. I ndeireadh na dála, bhronn na Cúirteanna a n-aisce (request) orthu, ach chuir an Breitheamh Dwyer, aguisín lena bhreith, nuair a dúirt sé,
This is a temporary order. There is a contingency mandated by law that I hold another hearing at a later date. If, as Dr O’Neill posits, this “flock” fails to thrive, I will reverse this ruling. Dr O’Neill, Mr Brennan, please accept my regrets. I’m sorry. I know you love these children like your own.
B’in breith na Cúirte, agus cheapfá ansin, go mairfidís uilig go sona sásta as sin suas. Ach ní mar a shíltear a bhítear, mar ar an gcéad dul síos, ní raibh na páistí fhéin ró-shásta lena margadh, agus chomh maith le sin, bhíothas sa tóir orthu. Ní call a rá, go raibh an Dochtúir, Ethan Kane, taobh thiar den uisce faoi thalamh seo go léir. Bhí fuadar eile faoin nDochtúir buile sin frieisn, nó bhí bealach fionnta aige, le baill bheata na n-óg a nódú (transplant) i seandaoine, agus sa tslí sin, theastaigh uaidh, lucht eolais, agus lucht ceannais, a athnuachan, ar bhealach go bhféadfadh siad leanúint ar aghaidh i mbun a ngraithí, ar feadh na mblianta. Ní call a rá, go raibh a chuid trialacha uilig i gcoinne chuile chineál dlí.
A Good Read .
Bhuel, sin agat anois cnámharlach (skeleton) an scéil seo, agus fágfaidh mé fút fhéin é, a fháil amach, céard a tharla do na páistí éanúla, agus ar éirigh leis an nDochtúir buile teacht slán ó dhlithe a thíre, ach tá mé cinnte, go mbainfidh tú taitneamh as an scéal seo, a chuirfidh sruthanna teannais síos suas cnámh do dhroma.
Sa scéal seo, d’éirigh leis an údar dul céim eile chun tosaigh, agus é ag iarraidh teorainneacha na scéalaíochta a shíneadh amach tuilleadh, i dtreo íor spéir na hinchreidteachta (The horizon of credibility). Súil agam go mbainfidh tú taitneamh as!!
******************
Peadar Bairéad.
******************
.
by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized
I mBéal an Phobail
(This week I mBeal an Phobail tries to come to terms with Saturday’s Referendum.)
Peadar Bairéad
Reifreann Romhainn
Déarfainn gur beag duine sa tír nár chuala trácht ar an Reifreann a sheolfar ar an 10ú lá de Mhí seo na Samhna, nuair a iarrfar ar vótálaithe na tíre seo, an mbeidís sásta Alt 5 dAirteagal 42 den Bhunreacht a chealú, agus Airteagal nua, Alt 42A, a chur isteach i ndiaidh Alt 42. San Alt nua seo, 42A, geallfaidh an Stát go seasfaidh sé le “cearta nádúrtha dochloíte na leanaí uile, agus nach foláir dó na cearta sin a chosaint is a shuíomh lena dhlíthe sa mhéid gur féidir é”. Ina dhiaidh sin, liostáiltear ceithre fo-roinn an Airteagail nua seo, ag tabhairt cead don Stát, ag feidhmiú mar chosantóir agus mar chaomhnóir leas an phobail, tugtar cead dó, i gcás go dteipeann ar na tuistí a ndualgas i leith na leanaí a choimhlíonadh go cuí, teacht ar an bhfód chun ionad na dtuistí sin a thógáil orthu fhéin, ar choinníoll go dtabharfar aire i gcónaí nach sárófaí cearta nádúrtha dochloíte an linbh. Chomh maith le sin, déanfar socrú dlí, ar choinníollacha áirithe, le leanbh ar bith a uchtáil i gcás nach ndearna na tuistí a ndualgas ina leith. Tabharfar cead de réir dlí le leanaí a shuíomh le haghaidh uchtála agus a uchtáil.
Leas an Linbh
Sa chéad chuid d’alt a ceathair den Airteagal nua, glactar leis, go rithfear dlíthe, le cinntiú go bhfeidhmeodh an Stát ar mhaithe le leas an linbh, am ar bith a mbeidh uchtáil, caomhnóireacht, coimeád, nó rochtain aon linbh i gceist. Sa dara cuid den alt céanna sin, féachfar chuige, go déanfar socrú le dlí, chun a chinntiú, sa mhéid gur féidir sin a dhéanamh, teacht ar bharúlacha an linbh fhéin, agus aird a thabhairt ar na barúlacha sin, agus meáchan cuí a thabhairt dóibh, ag cur san áireamh aois agus foirfeacht an linbh, agus iad ag teacht ar réiteach na faidhbe. Sin agat anois cuid den eolas a bhain mé fhéin as an bhfillteán úd, “Ráiteas mar Eolas do Vótálaithe Reifreann a bhaineann le Leanaí” a seoladh chuig vótálaithe, ar na mallaibh.
Tá na Páirtithe Polaitíochta ar aon fhocal faoin Reifreann seo, nó tá siad uile go léir sásta glacadh leis gur maith, gur inmholta, agus gur cuí an socrú é seo ar dheacrachtaí doshocraithe áirithe, a bhaineann le hábhar an Reifrinn seo le blianta fada anois. Ceann de na deacrachtaí sin, i gcorrchás anois is arís, nuair nach gceadaítear leanaí áirithe a uchtáil, bíodh gurb é mian an linbh go ndéanfaí a leithéid, agus bíodh freisin, go bhfuil saoránaigh oiriúnacha reidh agus sásta iad a uchtáil. Táid ann adéarfadh, gur chóir dúinn deighleáil anois leis an bhfadhb sin, trí ghlacadh le tairiscint an Reifrinn seo.
Ach an bhfuil éinne ag moladh dúinn, gan glacadh le tairiscint an Reifrinn seo, má sea?
Ar thaobh amháin, nó ar an dtaobh eile?
Bhuel! Tá. An té a éisteann le, nó a léann, a bhfuil le rá ag an iriseoir aitheanta sin, John Waters, tuigfidh sé go bhfuil John ag moladh dúinn vótáil i gcoinne na tairisceana sin, nó, dár leis, tá ár ndóthain dlíthe againn cheana féin le ‘chuile shaoránach, idir óg agus aosta, a chosaint, agus lena chearta a chur in áirithe dó. Ach is soiléir freisin, nach réitíonn an tAire, Alan Shatter, le John, sa chás seo, mar i gcás an Aire, ní bheifeá ag súil lena mhalairt uaidh. Dár leis an Aire, ba chóir dúinn vótáil i bhfábhar na tairisceana sa Reifreann seo, nó is soiléir do chuile dhuine, gur deineadh leatrom agus éagóir ar leanaí áirithe sa tír seo, le blianta anuas. Ba chóir don vótálaí na tuairimí sin uilig a chur san áireamh sul má chaitheann sé a ghuth, ar an Satharn seo chugainn, an 10ú lá de Shamhain na bliana seo, 2012. Mar sin, déan do mharana sul má chaitheann tú do vóta sa Reifreann seo agus smaoinigh freisin, ar stair na faidhbe seo ó bhunú an Stáit s’againne i leith. Mo chuidse de, caithfidh mé a admháil, nach bhfuil socraithe agam fos mo vota a chaitheamh ar thaobh amháin, nó ar an dtaobh eile, ach tá mo dhóthain ama agam fós le sin a dhéanamh.
.
by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized
S a o l t a a g A t h r ú .
***********************
.
Nach nádúrtha an rud é, an tráth seo bliana, agus muid ag bogadh linn go misniúil isteach i mbliain 2002, súil a chaitheamh siar, ar na hathruithe atá tagtha ar an saol, go nuige seo, ach go háirithe, ó thosach na bliana seo 2001, agus nach bhfuil sé díreach chomh nádúrtha, an tsúil eile a chaitheamh romhainn, féachaint cad iad na hathruithe atá le teacht, nó is féidir linn uilig a bheith cinnte de rud amháin, nach bhfanfaidh an saol ina stad, ach go leanfaidh sé ag síor-athrú ó lá go lá, ó bhliain go chéile, agus ó aois go haois.
Cé chreidfeadh, bliain ó shoin, go leagfaí na Túir Thrádála Domhanda sin i gcathair Nua Eabhrac, agus go gcaillfí na mílte san ár gan áireamh úd, a imríodh ar phobal Mheiriceá, ar an lá cinniúnach úd an 11, Meán Fómhair, 2001?
Cé chreidfeadh, ach oiread, go bhfógrófaí cogadh buan ar sceimhlitheoireacht idirnáisiúnta, de bharr an áir chéanna sin, gan choinne, a deineadh i dtír úd na saor?
Ní gá a rá, nach bhfuil an cogadh sin ach tosaithe, agus n’fheadar éinne againn go díreach cá bhfuil cónaí ar an namhaid, a bhfuiltear sa tóir air, sa chogadh neamhghnách seo, nó níl fhios againn, ach oiread, cathain a bheidh an troid sin críochnaithe, ach faoi mar atá cúrsaí faoi láthair, is cosúil go leanfaidh an troid chéanna sin píosa fada eile. Is dócha gurb é an cineál cogaidh a bheidh ann, nó cath á chur anseo, agus síocháin tamall dá éis, agus ansin cogadh á fhógairt san áit úd eile, go dtí sa deireadh, go mbeidh críoch curtha leis an sceimhlitheoireacht idirnáisiúnta sin, a raibh sé de chuspoir aici, cos i bpoll a chur leis an tsibhialtacht, faoi mar a bhfuil aithne againne uirthi.
Ní gá a rá, gur tháinig athruithe eile ar chúrsaí, le tamall anuas. Is dócha go bhféadfaí a rá, gur tháinig feabhas ar chúrsaí ó thuaidh, le scathamh anuas. N’fheadar an bhfuil baint ar bith ag an gcogadh úd a fógraíodh ar an sceimhlitheoireacht idirnáisiúnta leis an maolú a tháinig ar an gcogaíocht ó thuaidh. Ní féidir a shéanadh, ag an am gcéanna, go bhfuil buíonta áirithe ann fós, nár thug aird dá laghad ar pholasaí Mheiriceá agus a Chomhghuallaithe Idirnáisiúnta i leith na sceimhlitheoireachta, mar ghléas polaitíochta, le troid a chur ar Stát oifigiúil, a bhfuil aitheantas faighte aige ón gcomhluadar idirnáisiúnta.
Ní gá a rá, ach oiread, go bhfuil athruithe bunúsacha tagtha ar chúrsaí sa Mheán-Oirthear, ó thús na bliana seo, fiú. I dtús na bliana seo, bhí daoine ag ceapadh, go raibh na trioblóidí sa limistéar sin ag druidim chun críche. Bhí iarracht eicínt á déanamh le socruithe áirithe a choimhlíonadh, ar an dá thaobh, agus ansin, níorbh fhada gur cuireadh ar ár súile dúinn, nach raibh daoine áirithe sásta leis an méid a bhí le fáil ag a dtaobh fhéin, agus ní raibh bealach ar bith eile acu le tuilleadh a éileamh ach trí filleadh ar an mbuama agus ar an bpiléar. Pléascadh buamaí i mbailte agus i gcathracha Iosrael, agus mar a tharlaionn i gcás dá leithéid, bhain Iosrael díoltas amach, gan aon ró-mhoill. Ba é toradh a bhí ar an ndíoltas sin nó tuilleadh buamaí agus tuilleadh piléar. In olcas atá na cúrsaí sin ag dul, i láthair na huaire seo, agus leis an scéal a dhéanamh níos measa fós, dá bhféadfaí a leithéid a dhéanamh, thaobhaigh Uachtarán Mheiriceá, George W. Bush, le Rialtas Iosrael, á dhearbhú go raibh an ceart acu smacht a chur ar na sceimhlitheoirí, agus ag moladh freisin dá chomhghuallaithe, cúnamh a thabhairt dóibh, sa bhfiontar sin. B’fhéidir nach raibh an dara rogha aige, sa chás seo, nó dá ndéarfadh sé gur chóir d’Iosrael éirí as an gcogaíocht, agus slí na síochána a lorg feasta, d’fhéadfadh Iosrael a rá leis, nach raibh á dhéanamh acusan sa Mheán-Oirthear ach díreach mar a bhí á dhéanamh ag an gComhghuallaíocht i dtír na hAfganastáine, sin nó b’fhéidir go ndéarfadh Príomhaire Iosrael leis dul ag feadaíl! Céard d’fhéadfadh an tUachtarán Bush a dhéanamh i gcás dá leithéid, go háirithe, nuair a chuireann tú san áireamh, go bhfuil chuile sheans ann go mbeidh cúnamh Iosrael ag teastáil go géar uaidh, amach anseo, nuair a bheidh cath eile, sa chogadh i gcoinne na sceimhlitheoireachta idirnáisiúnta, le bualadh.
Nach ait freisin mar a tháinig Meiriceá agus an Rúis níos cóngaraí dá chéile, le bliain anuas. I láthair na huaire seo, is comhghuallaithe iad, ag cur catha ar fhórsaí na sceimhlitheoireachta idirnáisiúnta. Bí ag caint ar athrú! Ní hathrú go dtí é! An tír a scanraigh an t-anam asainn uilig, ar feadh tarraingt ar dhá scór bliain, breathnaigh uirthi anois, agus ár seasamh uilig uirthi i gcoinne fhórsaí ár mbasctha. Sea, is ait an mac an saol, gan aon agó! Agus nach ait freisin a rá is go raibh an domhan i bhfad níos sábháilte, nuair a bhí na Stáit Aontaithe agus an Rúis in adharca a chéile, ó lá go lá agus ó bhliain go bliain! Tharla sin toisc nach raibh meá na cumhachta ag stát acu thar an stát eile, agus dá bharr sin, bhí eagla orthu, go bhfaigheadh an fear eile an lámh in uachtar orthu i gcoimheascar ar bith a tharlódh eatarthu. Sea, agus muidinne ag ceapadh, go mbeadh linn, dá bhféadfaí an Rúis a chloí! Sea, ait an mac an saol, geallaimse dhuit é.
Leanamar linn, sa tír seo, ag fáil tuilleadh amach faoi na daoine a bhí thuas, tamall de bhlianta ó shoin. De réir a chéile, tá sé ag éirí soileir, nach raibh i roinnt mhaith díobh ach scabhaitéirí den chéad ghrád. Gan dabht ar domhan, d’éirigh leo dallamullóg ceart críochnaithe a chur orainn, tráth raibh chuile chamastaíl níos measa ná a chéile é dhéanamh acu. Sea, mh’anam, agus níorbh iad na sagairt amháin a bhí ag baint a bhfaic amach. Níorbh ea, muis, bhí chuile dhream, níos ghradamaí ná a chéile, ag briseadh chuile riail ina mbunreacht fhéin, ar mhaithe leo fhéin, faoi mar a dhéanann an cat crónán! Ach uisce faoin droichead é sin uilig anois, agus scaoilimis tharainn é.
B’uafásach an bhliain í, ar bhealach eile, nó cé go raibh an tíogar Ceilteach fós ag guairdeall thart inár measc, agus ag líonadh sparáin anseo is ansiúd, ag an am gcéanna, tháinig an galar crúb is béil, le sinn a chrá. Cuireadh rialacha dochta i bhfeidhm ar fud an Stáit uilig, agus caithfear a rá, gur deineadh pobal amháin dínn i gcoinne an anachain, agus de bharr an chur le chéile uilig sin, d’éirigh linn cosc iomlán a chur le leathadh na bhfrídíní diobhálacha sin, sa tír seo. Ba mhór an t-éacht é sin, i dtír chomh beag leis an tír s’againne, ach ní gan dua a deineadh sin, nó chaill roinnt mhaith daoine cibé sochar a bhainfeadh siad amach, de ghnáth, an tráth sin bliana, ina n-iarrachtai, le srian a chur le leathadh an ghalair dhiabhalta sin. Táid ann adéarfadh nár íoc na feirmeoirí an comhar leis an bpobal s’againne, nuair a chuir siad stop iomlán le forbairt ár bhfostruchtúir, i gcás na mbóithre ach go háirithe, go dtí go bhfuair siad an craiceann is a luach, mar íocaíocht as a gcuid talaimh. Ach sin an saol agat adeirtear, mura bhfuil agat ach pocaide gabhair bí i lár an aonaigh leis, nó sin an áit a bhainfidh tú an phingin is airde amach air, agus níor dhein ár bhfeirmeoirí ach mar a dhéanfadh duine ar bith eile sa stát seo ‘gainne, dá dteastódh ón Rialtas beart a dhéanamh a mhillfeadh, nó a bhearnódh a slí bheatha, nó sin mar a tharlaíonn go minic, nuair a chuirtear bóthar nó bealach mór trí lár feirme. Níor chóir go mbeadh trioblóid ar bith againn feasta i dtógáil bóithre sa tír seo, agus nach mór an gar é sin, dúinn uilig?
Athrú ollmhór eile a chuirfear i gcrích, tús na bliana seo chugainn, 2002, agus sin breith an Euro ( € ), nó ó Lá Coille na bliana sin, beidh an Euro céanna ina airgead reatha, ó cheann ceann an Aontais Eorpaigh, geall leis, nó tá cupla tír san Aontas, nach bhfuil réidh le páirt a ghlacadh sa bhfiontar sin, go fóill beag. Cheana féin, tá muid uilig ar na mine ghéire ag ullmhú don athrú ollmhór céanna sin. Ní call dom a rá, go mbeidh deacrachtaí ag baint leis an léim seo sa dorchadas, go háirithe, do na daoine atá imithe anonn sna blianta, ach, “nuair is crua don chailleach caithfidh sí rith”, mar adeireadh an seandream fadó, agus mar a gcéanna linne, caithfimid glacadh leis an athrú Alpach seo. Tá dream amháin sa tír, dár ndóigh, agus ní chuirfidh athrú dá leithéid stró ar bith orthu, nó nach bhfuil cleachtadh laethúil acusan ar bheith ag deighleáil le hairgead ó thíortha éagsúla a láimhseáil go cruinn éifeachtach, agus do bharúil, nach bhfuil lab airgead le fáil acusan as deighleáil leis an athrú seo ón bPunt s’againne go dtí an Euro! Agus ar smaoinigh éinne ar lab beag, fiú, a bhronnadh ar an gcosmhuintir s’againne, a bhfuil a n-airgead reatha á chur ar ceal, agus airgead nua á thabhairt dóibh ina áit. Nach mbeidh sé i bhfad níos deacra dóibhsean deighleáil leis an ollathrú seo, ná mar a bheidh sé ar lucht na mBanc? Céard a tharlódh, dá ndéarfadh an chosmhuintir, nach raibh fúthusan glacadh leis an airgead nua seo, mura ndéanfaí cúiteamh a thabhairt dóibh ann? An bhféadfaí a leithéid a dhéanamh? Cinnte, d’fhéadfaí, ach cur chuige. Sea, agus bheadh toradh ar bheart dá leithéid freisin, agus nach bhfuil fhios ag an saol Fodlach, gurb iad an chosmhuintir chéanna sin a dhéanfar a lomadh, amach anseo, de bharr an athraithe chéanna seo. Deirimse ‘Cothrom na Féinne’ leat! Ní fhaigheann éinne dinnéar saor ar an saol seo, nó ní call a rá, go mbíonn ar dhuine eicínt íoc as, i ndeireadh na feide.
B’fhéidir go bhfuil mo sháith chlamhsáin déanta agam don bhabhta seo, ach ó tharla go bhfuil bliain nua romhainn uilig anois, nár mhaith an rún athbhliana againn uilig é, súil ghéar, súil an tseabhaic fhéin, a choimeád orthu siúd a dhréaachtann, agus a dhéanann na dlithe dúinn, nó nár chóir dúinn uilig féachaint chuige, go ndéanfadh an dream céanna na dlithe céanna sin a choimeád, go cruinn, pointeáilte, agus gan a bheith ar nós an Tréadaí úd, a ndéanann Shakespeare tagairt dó, an Tréadaí sin, a mholann an tslí chaol, anacair, chun na bhFlaitheas dá thréad uilig, fad is a leanann seisean fhéin casán sámh, éasca, an phléisiúir.
Ní gá dhom a rá, go leanfaidh mé fhéin nós an ‘Chéadchoisí’, nó an “firstfooter” arís i mbliana. Nós ba ea é sin, a thóg m’athair abhaile leis ó Albain, mar ar chaith sé blianta a óige ag náibhíocht. Sé sin, rachaidh mé amach as an teach, díreach roimh mheánoíche, agus ansin, tiocfaidh mé isteach arís tar éis bhuille an mheánoíche, le rath, agus ádh, na bliana úire a thabhairt isteach liom. Is dócha go gceapfá nach bhfuil ansin ach amaidí, agus pisreoga, ach nach doiligh críoch a chur le nós a lean mé ar feadh mo laethe, agus ar lean m’athair romham? Ná déan nós agus ná bris nós, mar adeirtí fadó. Beidh mé ag smaoineamh oraibhse freisin, agus an bhliain úr sin á thabhairt isteach agam, agus beidh mé ag guí chuile shonas oraibhse freisin, ag an nóiméad sin, a bheidh ina dhroichead idir dhá bhliain.
Níl le déanamh agam anois, ach athbhliain faoi shéan agus faoi mhaise a ghuí orainn uilig. Go mbeirimid beo ag an am seo aris, agus gura seacht fearr a bheidh chuile dhuine againn, bliain ó anocht.
.
********************
Peadar Bairéad.
********************
.
English 
Gaeilge