by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized
Bhur gCéad Fáilte isteach!
Peadar Bairéad
(This week we consider the Refugee problem, today, and tomorrow.)
.
Tearmann do Dhídeanaithe
Ó tharla go bhfuil scéal seo na ndideanaithe i mbéal gach éinne, tuigeadh dom, gur chóir dom mo ladar fhéin a chur sa scéal freisin. Tá an saol mór suaite ag ceist seo na n-imirceach, atá faoi láthair ag iarraidh fáil isteach i gcríocha na hEorpa, agus iad ag lorg tearmainn agus dídean ó chruatan, ó léirscrios, agus ó ghéarleanúint de shaghas amháin, nó de shaghas eile, ina dtír dhúchais. Agus i measc na ndaoine seo go léir, tá sruth eile freisin de dhaoine a bhfuil saol níos fearr uathu, saol nach bhfuil fáil air ina dtíortha fhéin. Shnígh an sruth daonna seo i dtreo na hEorpa, ina nduine is ina nduine i dtosach, agus ansin, ina sruthán caol, fánach, ach de réir a chéile, chuaigh an sruthán sin i méad, agus faoi láthair, tá an sruthán sin ag líonadh, ina thuile do-stoptha, thar chríocha na hEorpa isteach. Tuigeadh i dtosach go bhféadfaí an tuile sin a fhódú, ach dá mhéad a d’iarr na hEorpaigh sin a dhéanamh is ea ba mhó a neartaigh an tuile, go dtí nach raibh an dara rogha acu ach géilleadh, agus fáiltiú roimh an dtuile dídeanaithe céanna sin. Anois, ba chóir a rá, nach raibh chuile dhream Eorpach chomh fáilteach sin ar fad rompu, nó bhí corrthír a thóg fallaí cosanta, leis an dtuile sin a stopadh.
‘Fair Play’ dAingeal na Gearmáine
Sea, agus ‘Fair Play’ d’Aingeal na Gearmáine, nó b’ise a thug an dea-shampla dúinn uilig a chéaduair, nuair a dúirt sí, go raibh an Ghearmáin ullamh le 800,000 dídeanaí a ligean isteach thar theorainn na tíre sin, roimh dheireadh na bliana seo 2015, cé gur admhaigh sí freisin, go ndéanfadh sin a dtír dhúchais a athrú ó bhonn. Ba ghearr ina dhiaidh sin gur shocraigh an Rialtas s’againne go mbeadh muidinne sásta glacadh le ceithre mhíle dídeanaí, roimh dheireadh na bliana reatha. Agus anois, is beag tír san Eoraip, nach bhfuil ullamh a cion fhéin a dhéanamh, le freastal ar an rabharta daonna seo atá ag líonadh isteach thar chríocha na hEorpa, i láthair na huaire seo, agus leis an scéal a dhéanamh níos dofhuascailte fós, tuigtear anois nach n-ísleoidh an rabharta céanna sin go ceann i bhfad fós. Tuigeadh cheana, go raibh ceart doshéanta ag chuile thír a shocrú cé ligfí isteach chun cónaithe taobh istigh dá gcríocha. Ní mar sin atá anois, nó shocraigh an tAontas Eorpach go mbeadh ar chuile thír san Aontas oiread áirithe dídeanaithe a ghlacadh le dídean a thabhairt dóibh chomh fada is a bheadh siad i mbaol dá bhfillfeadh siad ar a gcríocha fhéin. Ní féidir a shéanadh, go bhfuil gá le polasaí dá leithéid, i gcomhthéacs na géirchéime atá i réim, i láthair na huaire seo i stair chiníocha áirithe.
Ní féidir a shéanadh, ach oiread, go mbeidh costas ollmhór ag baint le polasaí dá leithéid, nó caithfear oideachas a chur ar fáil dóibh, agus seirbhísí leighis agus eile, freisin, agus caithfear chuile iarracht a dhéanamh len iad a ghlacadh isteach mar bhaill dá bpobail nua. Smaoinigh ar pháisti na ndideanaithe sin. Caithfear cur ar a gcumas teanga na tíre nua sin a fhoghlaim, agus caithfear ranganna teanga a chur ar fáil dá dtuistí freisin, más uainn iad a ghlacadh isteach, go hiomlán, ina bpobail nua. Má dhéantar na seirbhísí sin a chur ar fáil go ciallmhar dóibh, beidh ar a gcumas ansin páirt ghníomhach a ghlacadh sna tíortha a thug dídean dóibh. Ar an dtaobh eile den scéal, beidh dídeanaithe áirithe meáite ar fhilleadh ar thír a ndúchais, chomh luath is a bheidh an tír sin fillte ar bhealaí na síochána arís.
Comhar na Náisiún Aontaithe
Ba chóir dom a lua anseo, nach fadhb Eorpach amháin atá idir chamáin againn anseo. Ní hea, mh’anam! Fadhb Domhanda atá dúisithe anseo againn, agus dá bharr sin, bheadh muid ag súil go dtiocfadh ciníocha an domhain uilig i gcabhair ar na dídeanaithe seo. Anois an t-am le náisiúin an tsaoil mhóir ‘bheith istigh’ a thabhairt do na créatúir bhochta seo, a bhfuil orthu éaló ó bhaol, ó leatrom, agus ó ghorta. Sea, agus ba chóir freisin, chuile iarracht a dhéanamh, ar a dtíortha dúchais a mhealladh ar ais ar bealaí na síochána arís, sa chaoi go bhfáilteoidh siad roimh na dídeanaithe sin a d’éalaigh, go drogallach uathu, nuair a chonacthas dóibh, go mbeadh siad i mbaol a mbáis dá bhfanfaidís. Anois an t-am le Comhar na Náisiún Aontaithe a bhunú, le fadhb seo na ndídeanaithe a fhuascailt.
by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized
I mBéal an Phobail
Peadar Bairéad
Cá bhfuil ár dTriall, feasta?
(This week we take a look at our trendsetters as moulders of behaviour)
Ár seanchara, Séimí a’ Droichid, a chuir ag tochrais ar an gceirtlín sin mé, nuair a casadh ar a chéile sinn, thíos sa Smugairle Róin, an lá cheana. Bhíomar istigh sa Seomra cúil, agus muid ag múchadh tarta ar ár sáimhín só, nuair a bhain Séimí ceann de’n scéal.
“Bhfuil a fhios agat céard dúirt Mártan a’ Tairbh liom, an lá cheana?”
“Níl muis!” arsa mé fhéin, á fhreagairt.
“Bhail, ba é a dúirt sé nó gur tuigeadh dósan, go raibh an tírín bocht seo millte ag lucht na Meán”
“Agus meas tú, tuige ar dhúirt sé a leithéid, nó nach iontach a bhfuil á dhéanamh ag an dream céanna sin, Domhnach agus Dálach, agus ó cheann ceann na bliana. Nach mbeadh an tír millte gan iad?”
“Ní aontódh Mártan s’againne leat sa mhéid sin, nó dár leis, go bhfuil cláracha ar nós Tallifornia, Republic of Telly, agus tuilleadh den chineál céanna sin, ag milleadh agus ag scrios béasa agus caint ghasúr na tíre seo, sea, agus caithfidh mé a rá, go dtagaim cuid mhaith den bhóthar leis, sa mhéid sin.”
“Ach, a Shéimí, níor chóir dúinn dul thar fóir ar fad leis an dearcadh diúltach sin, agus chomh maith le sin, níor chóir dúinn an milleán a leagan ar na haisteoirí bochta, nuair nach bhfuil á dhéanamh acusan ach ag saothrú pingneacha dóibh fhéin, le linn an chúlú eacnamaíochta seo?”
Ag dul thar fóir?
“Ní hé amháin nach bhfuil muid ag dul thar fóir in ár ndearcadh sna cúinsí seo, nó táid ann adéarfadh, nach raibh muid ag dul sách fada in aon chor. Gan dabht, ní féidir an milleán ar fad a leagan ar na haisteoirí, nó ní hiadsan a scríobh an script, nó ní hiad a réalaigh fís an scríbhneora ar an ardán. Ag an am gcéanna, níor chóir dúinn a cheapadh, gur áilleagáin gan chonsias iad, a bheadh sásta cibé a n-iarrfaí orthu a dhéanamh, a dhéanamh, gan cheist, gan deacracht, gan chur ina choinne. Nach bhfuil dualgas orainn uilig bheith freagrach as ár ngníomhartha.”
“Ach, a Shéimí, i ndeireadh na feide, ní bhíonn i gceist ach píosa spraoi. Ní mharaítear éinne, ní ghortaítear éinne, agus go bhfios domsa, ní chuireann éinne go láidir i gcoinne chláracha dá leithéid.”
“B’fhéidir nach gcuireann, ach ní hionann sin is a rá, go nglactar go fonnmhar leo, nó gur féidir glacadh leo mar eiseamláir do dhaoine óga na tíre seo.”
“Ach céard tá cearr le cláracha dá leithéid a chur os comhair an phobail, ar scáileáin, ar raidió, nó i gcló, fiú?”
“Tá chuile shórt cearr leo, agus dá ndéarfainn é, ní bheinn ag súill le dearcdadh dá leithéid a bheith agatsa, agus nach bhfaca tú gur chuir David Norris fhéin, go tréan, i gcoinne cláracha ar nós, Tallifornia, nuair adúirt sé, go raibh siad ‘compulsive agus repulsive’ ag an am gcéanna.”
“An mbíonn tú fhéin ag breathnú orthu, a Shéimí?”
“Mh’anam nach mbíonn. Ach de thimpiste, tharla go raibh ceann de na cláracha sin ar an scáileán, ag duine de na gasúir, nuair a tháinig mé isteach ón ngarraí, an lá cheana, agus bhí sé chomh do-chreidte sin, gur fhan mé ag breathnú air, tamaillín. Thuigim do David Norris nuair adeir sé, go raibh siad compulsive and repulsive. Pé scéal é, tá sé deacair a shamhlú go mbeadh éinne sásta cláracha dá leithéid a chumadh, agus díreach chomh deacair céanna a chreidiúint, go mbeadh na húdaráis sásta cláracha dá leithéid a láithriú.”
“Ach, nach bhfuil roinnt mhaith daoine ann atá sásta, agus fonnmhar, lena leithéid a ghlacadh, agus chuile sheans, nach bhfeiceann siadsan tada mí-cheart leis cláracha sin.”
Foclóir teoranta!
“ Bíonn a bhfoclóir teoranta, garbh, agus a mbíonn iontu gáirsiúil go leor, agus bí ag caint ar fheisteas, nó a mhalairt, faoi mar adúirt Mártan a’ Tairbh! Agus mar chloch phréacháin ar an iomlán, nach bhfaca mé fhéin láithreoir áirithe ag urlacan gan náire, os comhair a lucht féachana, agus cheap siadsan go mba ghreannmhar an feic é sin! Sea, agus go gairid ina dhiaidh sin, chonaic muid duine eicínt ag múnadh, bhail ní fhacamar an duine, ach chonaic muid an mún, agus nuair a bhí críochnaithe aige, tugadh bualadh bos dó! An gcreidfeá a leithéid anois?”
“Ar éigean é, a Shéimí, ach ansin, nach iomaí sórt ceoil a bhíonns ann, faoi mar adúirt an bacach agus e ag baint ceoil as bianna a mhaide croise fhéin.”
“Bhail! chonaic mise an méid sin agus gan mé ach cupla nóiméad ag breathnú ar an gclár sin faoi Phoblacht bhuile eicínt. Ach b’fhéidir gur chóir dúinn cúrsaí a fhágáil faoi mar atá, an babhta seo, ach fillifidh muid ar an ábhar seo arís, amach anseo. Oíche mhaith agat anois, agus tabhair aire duit fhéin amuigh ansin.”
“Slán abhaile! agus bí cinnte go bhfanfaidh tú ar an dtaobhchasán.”
Agus le sin, d’imigh Séimí bocht na buile síos an taobhchasán faoi mar a bheadh cat scólta ann.
Go dtí an chéadh seachtain eile…………..Slán…………
.
by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized
I mBéal an Phobail
Peadar Bairéad
Memories of 1947
Ní dhéanfaidh an glún atá suas anois dearmad go luath ar an gcineál aimsire a bhí againn i ndeireadh na bliana seo caite agus i dtús na bliana reatha seo, nó ní raibh aimsir chomh crua leis againn i gcuimhne an té is sine dá bhfuil beo i láthair na huaire seo. Mhair an cruas sin ar feadh tarraingt ar mhí, agus i rith na tréimhse sin, bhí clocha ceangailte agus madraí scaoilte, ó cheann ceann na tíre seo. Bhí an talamh clúdaithe le sneachta i rith bhúnus an ama sin, agus ní cuimhin liom fhéin a leithéid d’aimsir a bheith ann ó reo mór na bliana 1947. Agus ag caint ar an mbliain chrua sin, ar inis mé dhaoibh cheana, go raibh mé fhéin ag cur fúm i gColáiste Cónaithe, an bhliain sin. Sea, mh’anam, im’ nóibhíseach sea bhíos, an bhliain sin!! agus mé i bhfad ó bhaile, i bhfad ó mo dhúchas, ach sin scéal eile, do lá eicínt eile, nuair a bheidh an t-am againn seal seanchais a dhéanamh ar ár sáimhín só.
Where did the frost go?
Ach ag caint ar na blianta crua sin, nach nádúrtha an rud é ceist a chur, ag fiafraí cár imigh an sioc? Is deacair freagra sásúil a thabhair ar an gceist chéanna sin, ach d’fhéadfadh duine a rá, gur tháinig leá chúr na habhann air, nó gur imigh sé, faoi mar a d’imeodh slam de cheo, nó sinneán gaoithe, uainn. Nó faoi mar a d’imigh an saibhreas a bailíodh i rith bhlianta flúirseacha an Tíogair Cheiltigh! Bhí an saibhreas ansin ag daoine, agus súil acu go mairfeadh sé chomh fada leis na sléibhte, ach ansin, tháinig lá an léin, agus faoi mar a bhuailfeá do dhá bhois ar a chéile, bhí sé imithe, imithe faoi mar a imíonn an sioc uainn, agus gan a rian fiú, fágtha ina dhiaidh.
Sea, cár imigh an sioc?
Changed Times
B’in an cheist a d’fhás mar dhris, sa chasán romham amach, agus mé ag smaoineamh ar na laethe a bhí, agus ar an saol a bhí ann tráth agus nach bhfuil fáil air a thuilleadh. Is cuimhin liom fhéin, agus mé i mo ghasúr, go raibh cónaí ar na hoileáin, amach ó chósta an Mhuirthead, in Iorras, i gContae Mhaigh Eo, bhí cónaí ar dhá oileán Inis Géidhe an tráth úd, sea, agus ar Inis Gluaire freisin, ach ní mhaireann ar na hoileáin chéanna sin anois ach na héin, is na hainmhithe, a bhíonn ag iníor leo go sásta ar a sraitheanna is ar a n-ardáin. D’imigh sin áfach, is tháinig seo, agus sa lá atá inniu ann, tá an saol sin ar fad imithe, faoi mar a d’imigh an sioc. Ach, taobh amuigh de na cúrsaí sin uilig, tomhais cad é an rud is mó a mhothóidh mé fhéin uaim, ar mo chéad chuairt eile ar Iorras na nIontas?
Demise of the Fog Horn
Ní hé feisteas na ndaoine, nó galántacht a dtithe; nó easpa cónaí ar na hoileáin, nó meicniú na feirmeoireachta; ní hiad mh’anam! ach sé an rud is mó a mhothóidh mé fhéin uaim an chéad bhabhta eile, nó glór slóchtach, carsánach, fiáin Bhonnáin Cheo Oileán Iolair (Eagle Island Foghorn). Sin an lead a mhothóidh mé fhéin uaim, nó faoi’n am sin, beidh cos i bpoll curtha ag an dul-chun-cinn le búir bhuile an bhonnáin chéanna sin, torann a chuireadh a chodladh mé, le linn m’óige thiar, agus torann a d’fháilteoinn roimhe, chuile bhabhta a chloisfinn é, ó laethe glórmhara m’óige i leith. Ach, cosúil le chuile ghné, geall leis, den saol a bhí sa treis, le linn m’óigese, tá siad glanta leo, faoi mar a d’imigh an sioc.
Cár imigh an Sioc?
An ionadh ar bith é, mar sin, gur minic an cheist sin, Cár imigh an Sioc? ar bharr mo theanga agamsa?
Dála an scéil, chuala go raibh léitheoirí áirithe ag ceapadh, um Nollaig, gurbh é a scéal céanna é i gcás ár gColúinín fhéin, “I mBéal an Phobail”, toisc nach raibh fáil, thíos nó thuas, air, ar feadh roinnt seachtainí! Bhuel! Is féidir liom sibh a chur ar bhur suaimhneas anois, mar geallaim dhaoibh, nach bhfuil an colún céanna sin imithe leis an sioc, go fóill, ar aon nós!
by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized
Cineál eile Leabhair
.
Peadar Bairéad
Theodore Boone…………………..£12.99
By
John Grisham……Céadchló……..2010
Faoi mar a scríobh mé thuas, cineál eile leabhair ar fad, ar bhealach, atá sa leabhar seo ó pheann John Grisham. Tá a fhios ag chuile dhuine anois, gur bhunaigh an Grishamach bunús a scéalta ar chúrsaí dlí, ar chúirteanna, ar dhlíodóirí, agus ar choirpigh. Cinnte, rinne sé cupla iarracht cheana, thar na blianta, cineál eile scéil a ríomh dúinn, nó nach cuimhin libh uilig go mba chineál eile leabhair a bhí sa “Painted House,” i “Skipping Christmas,” i “Playing for Pizza,” agus freisin san “Innocent Man,” sa mhéid go raibh an leabhar deiridh sin bunaithe ar an bhfírinne, chomh fada is a bhí na scéalta eile uaidh bunaithe ar fhinscéalaíocht. Is dócha gur chóir dom a lua anseo, gur thug sé faoi ghearrscéalta freisin, sa leabhar úd, “Ford County,” ach, sa chás seo anois, iompaíonn sé a aire go hiomlán ar lucht léite nua, ar an gcéad ghlún eile léitheoirí. Anois, bíodh gur bheartaigh sé ar fhócas a scile a dhíriú ar ghlún nua, ní hionann sin is a rá, gur fhág sé taobh thiar de, a dhúil i scéalaíocht dírithe ar dhlí is ar dhlíodóirí, ar chúirteanna is ar chleasaíocht, ach má sea fhéin, bhí air a mhodh inste, a chur chuige, agus a stíl, a chur in oiriúint do dhearcadh, do chleachtadh agus do chumas tuisceana a lucht léite nua. Sea, agus ní beag ná suarach iad na hathruithe céanna sin, ach b’in a chuir an t-údar ildánach seo roimhe a dhéanamh sa tionscnamh nua seo.
Ar éirigh leis?
Ar éirigh leis sin a dhéanamh? Bhuel, táid ann adéarfadh nár éirigh go huile is go hiomlán leis sa bheart sin, ach, ar an dtaobh eile den scéal, déarfainn nach bhfuil sa leabhar seo ach an tús, agus san iarracht seo, d’éirigh leis, an príomhcharachtar a chur ina steillebheatha os ár gcomhair amach, ar leathanaigh chorraitheacha an leahbair seo, agus chomh maith le sin, shocraigh sé leagan amach an troscáin i seomraí éagsúla na sraithe nua seo scéalta. Anois, mo chuidse de, léigh mé an leabhar ó chlúdach go clúdach, agus caithfidh mé a rá, gur thaitin idir leagan amach is stíl; chur chuige agus teanga; thar barr liom, sea, agus chomh maith le sin, tá mé meáite ar an gcéad leabhar eile sa tsraith seo, a fháil, is a léamh. Sea, mh’anam, ní haon dóithín é ár bpríomhcharactar, Theodore Boone, nó, faoi mar adeirtear ar chlúdach cosanta an leabhair seo… “Half the man, twice the lawyer”…
Ach fillimis ar an scéal fhéin….
An Dlíodóir Óg
Is é, Theodore Boone, nó Theo, an príomhcharactar sa scéal. Tá cónaí air i gcathair Strattenburg, agus níl sé ach trí bliana déag d’aois, ag am an scéil. Dlíodóirí is ea a thuismitheoirí, Marcella, agus Woods, Boone, beirt dlíodóir atá i bpáirtíocht le chéile i gComhlacht “Boone and Boone”. Tá suim, agus dhá shuim, ag an mBoone óg sa dlí, agus i ngach rud a bhaineann le cúirteanna, le breithiúna, agus le cúiseanna dlí. Ní haon ionadh mar sin, go bhfuil an-aithne aige ar lucht dlí na dúiche. Tá an oiread sin eolais aige ar an ndlí fhéin go bhfuil oifig dá chuid fhéin aige in oifigí dlí “Boone agus Boone,” agus go ligeann sé air gur dlíodóir é, agus dá chomhartha sin, tagann daoine óga chuige ag lorg eolais, cabhrach, agus fios fátha gach scéil uaidh, agus sé mian chroí an ógánaigh dlíthíoch seo, ná bheith ina Aturnae mór-le-rá. Mar sin, ní haon dóichín é Theodore s’againne, chomh fada is a bhaineann sé le cúrsaí dlí. Ach, crochann Grisham a scéal ar dhúnmharú a tharla sa dúiche sin. Maraíodh Myra Duffy, agus fágadh an milleán ar a fear céile. Dúradh gur thacht sé í, ar mhaithe le milliún dolar árachais a fháil le huacht, ina diaidh. Cuireadh an dlí ar Pete Duffy, agus bhí chuile chosúlacht ar an scéal go siúlfadh sé, nó go scaoilfí saor é i ndiaidh an iomláin. Ach ansin, tháinig ógánach bocht chuig Theodore, agus chuir ar a shúile dó é, go raibh fianaise thábhachtach ag cara leis, ach ó tharla go mba eachtrannach aindleathach é, an té sin a raibh an fhianaise sin aige, bhí faitíos air go ruaigfí as na Stáit é, da bhfaigheadh na póilíní greim air.
Fadhb le scaoileadh
B’in an fhadhb a bhí le scaoileadh ag ar ndlíodóir óg anois. Conas a d’fhéadfaí an finne súl sin a thabhairt os comhair na cúirte, ar choiníoll nach gcuirfí an dlí air fhéin, ar ball. Bhuel, chuaigh Theo i gcomhar le, Ike, uncail leis, agus lena thuismitheoirí, agus tar éis dóibh dul i gcomhairle leis an mBreitheamh Gantry, tháinig siad ar shocrú a scaoilfeadh an fhadhb dóibh.
Anois níl fúmsa an cat sin a ligint as a mhála dhaoibh, ach b’fhéidir gur mhaith libh fhéin fios fátha gach scéil a fháil amach daoibh fhéin. Más amhlaidh atá, bhuel, níl le déanamh agaibh ach an leabhar seo, “Theodore Boone” le John Grisham, a fháil is a léamh. Déarfainn gur maith is fiú do dhuine, sin a dhéanamh. Mo chuidse de, caithfidh mé a admháil arís, gur bhain mé taitneamh as an scéal, agus déarfainn, go mbeidh mé sásta an chéad leabhar eile sa tsraith sin a léamh, freisin. Bhuel, tá chuile leabhar dár scríobh Grisham, go nuige seo, léite agam cheana, agus ceapaim go bhfuil sé ró-dhéanach agam anois bheith ag iompó ina choinne!
Leabhar taitneamhach, spéisiúil. Bain taitneamh agus toit as!
by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized
Craobh na hÉireann sa Pheil….1951
Peadar Bairéad
Spéis sa Pheil!
Fuair mé post mar mhúinteoir Gaeilge i gColáiste Mhuireadhaigh, i mBéal an Átha, sa scoil-bhliain 1950 – ’51, agus tar éis dom an bhliain sin a chaitheamh i mbun na hoibre sin, tugadh post seasmhach dom sa Choláiste sin. Bhí áthas an domhain orm dá bharr sin, nó níorbh fhurasta post da leithéid a fháil, ag an am. Bí ag caint ar chúlú eacnamaíoch!
Bhí spéis, agus dhá spéis agam sa pheil agus mé ag fás aníos in Iorras. Lean an spéis sin le linn mo bhlianta Meánscoile agus le linn mo bhlianta Ollscooile. Mar sin, nuair a d’iarr Uachtarán an Choláiste, An Dochtúir Ó Lachtnáin, nó an ‘Doc’, faoi mar a thugtaí air, bunús an ama. Nuair a d’iarr seisean orm teacht go Páirc an Chrócaigh leis Domhnach na Craoibhe, le go bhfeicfeadh muid Maigh Eo agus an Mhí ag imirt i gCraobh na hÉireann sa Pheil, 1951, ní call dom a rá, gur ghlac mé go fonnmhar lena thairscint, agus ar an Satharn bhuaileamar bóthar um mheán lae, agus an ‘Doc’ ag tiomáint a Phrefect breá, nua, agus mise ansin feistithe sa seas tosaigh, ag coinneáil cainte leis. Ní gá a rá, gur bheag é m’eolas fhéin ar Bhleá Cliath ag an am, ach thóg an Doc go teach lóistín mé, agus rinne chuile shocrú dom, agus dúirt go dtiocfadh sé do mo thuairisc i ndiaidh an chluiche, ar na mhárach.
.
Liúireach agus Soncáil
Bhí go maith! Maidin Domhnaigh, i ndiaidh an Aifrinn, agus tar éis dom béile a chaitheamh, thug mé Páirc an Chrócaigh orm fhéin. Ní gá a rá nach raibh ticéad agam, ach tar éis dom tamall a chaitheamh ag ciúáil, fuair mé cead isteach, ach ní raibh le fáil agam, ag an bpointe sin, ach áit seasta ar an Seastán Fada. Ach, nár chuma? Nach raibh mé breá, óg, scafánta, ag an am, agus ní cuimhin liom anois go raibh tuirse, nó tada dá leitheid orm. Is cuimhin liom an plód ollmhór daoine a bhí thart orm ar an ‘Long Stand’ sin. Is cuimhin liom an brú ar chlé agus ar dheis, agus chun tosaigh freisin, sea, agus is cuimhin liom go glé, glinn, an liúireach bhodhrúil gan sos, thart orm. Ní cuimhin liom tada anois faoin scóráil, nó faoin imirt, bíodh go raibh cuntas reatha ar na hearraí sin ag teacht chugam, ó chuile chearn, ón lucht féachana corraithe a bhí thart orm! Ní fhanann liom anois ach cuimhne na soncála chun tosaigh agus leataobhach, chuile bhabhta a dhéantaí scóráil, nó chuile bhabhta a dhéantaí feall. Agus bíodh go raibh daoine ó Mhaigh Eo, agus daoine ón Mhí, thart orm, ní cuimhin liom anois go raibh siad in adharca a chéile, am ar bith, le linn na himeartha. Cinnte, bhí roinnt áirithe den mhagadh agus den mhugadh ann, ach ní raibh ann i ndáiríre ach cogadh na mbó maol. Bhí slua ollmhór (78,201) ag an gcluiche céanna sin, agus bhuaigh Maigh Eo le, 2.8, in aghaidh, 0.9, don Mhí agus geallaim dhuit é, nach raibh caint ar bith faoi mhallacht an tsagairt úd, an lá sin, nó bhain sin ar fad leis an todhchaí, ag an am!!!
Bród agus mórtas
I ndiaidh an cluiche, d’éirigh liom éaló ón slua ollmhór sin, agus d’éirigh liom an teach lóistín a bhaint amach in am, agus ba ghearr go raibh muid ar ár mbealach abhaile go Béal álainn an Átha i bPrefect glioscarnach an Doc. Ní gá a rá, go raibh áthas agus mórtas an domhain orainn i ndiaidh na bua. Is cuimhin liom an plódú tráchta fan an bhealaigh abhaile. Ach nár chuma? Nár bhain Maigh Eo an Chraobh i bPáirc an Chrócaigh? Ar deireadh thiar thall, shroicheamar an Coláiste agus deireadh an aistir. Fanann cuimhne na laethe sin liom go dtí an lá atá inniu fhéin ann. Ach, anois, agus sé bliana is trí scór sleamhnaithe leo isteach trí shúil dhroichead an ama, tharla nár éirigh le mo Chontae dhúchais a chómhaith de éacht a dhéanamh san idirlinn…..An bhliain seo, 2017, b’fhéidir…………
.
by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized
“Dá mbeinnse i mo sheasamh i gceartlár mo dhaoine” 1
*********************
(Ag ardú seolta)
Peadar Bairéad
An tráth sin den bhliain arís!
Nach deas, réidh, a shleamhnaíonn an t-am thart orainn, na laethe seo. Chomh luath is a bhíonn an Nollaig curtha dínn againn, tosaíonn na laethe ag sleamhnú uainn ar chosa inairde, agus an chéad rud eile a thugann muid faoi deara nó go bhfuil an lá is faide sa bhliain éalaithe uainn isteach faoi dhroichead an ama, agus is ansin a thuigtear dom fhéin, go bhfuil tráth na laethe saoire tagtha an doras isteach chugam, agus go bhfuil sé thar am agam laethe saoire na bliana reatha a eagrú agus a leagan amach go cúramach. B’in mar a tharla dom fhéin tamall ó shoin, agus tar éis chuile shocrú a dhéanamh, d’ardaíomar ár seolta agus as go brách linn siar, agus é d’aidhm againn, gan srian a tharraingt, go gcloisfeadh muid guth slóchtach, bodhrúil, an Atlantaigh arís, ach fan ort anois tamall, le seans a thabhairt dúinn taitneamh a bhaint as chuile shórt fan an bhealaigh siar.
Bhí an ghrian ag doirteadh anuas orainn
Bhí an aimsir mar a d’iarrfadh do bhéal fhéin é a bheith. Bhí an ghrian ag scoilteadh na gcloch, agus í ag taitneamh anuas orainn as spéir gan scamall, agus d’inis an teasmhéadar dúinn go raibh 23 chéim Ceilsius de theas san aer timpeall orainn.
Cé bhí sa charr in éindigh liom, an ea?
Bhuel! bhi mo bhean, agus mac agus iníon linn, sa charr freisin. Mo mhac, Micheál, a bhí ag tiomáint. Bhuaileamar bóthar thart ar mheán lae, ar an Máirt, an 4ú Iúil, 2017, agus ba ghearr go raibh muid ag lascadh linn siar. Bhí na bóithre ar fheabhas, agus an taobh tíre agus an radharcra thar mholadh beirte. Ní dóigh liom go bhféadfadh radharcra, nó aimsir, bheith níos fearr ná mar a bhíodar an lá beannaithe sin, agus dá ndéarfainn é, ní dóigh liom go bhféadfá mórán locht a fháil ar na bailte móra, fan na slí, ach oiread. Ach le filleadh ar an taobh tíre arís, nó ba uirthi a bhí mo shúil dírithe, bunús an ama. Thug mé faoi deara, go raibh a chuma air, go raibh sé ligthe chun fiántais, cuid mhaith. Mór idir an taobh tíre sin agus an taobh tíre s’againne, nó an taobh tíre idir Chill Chainnigh agus Áth Cliath. Ba bheag rud i bhfoirm curadóireachta a bhí le tabhairt faoi deara ón mbóthar siar. Bhí beithigh ag iníor leo go sásta anseo is ansiúd agus bhí cead fáis tugtha do ghiosadáin agus do luachair anseo is ansiúd freisin. Ar an dtaobh eile den scéal, breathnaigh ar pháirceanna agus ar ghoirt an Oirthir, agus léifidh tú scéal eile ar fad ansin. Sa taobh sin tíre sin d’fheicfeá páirceanna ag cur thar maoil le ba agus le beithigh, agus taobh leo, tá goirt mhóra saothraithe, ina bhfuil féar ag fás go buacach anseo, arbhar ansiúd, agus barraí éagsúla eile ag fás go spleodrach in áit eile.
Trasna na Sionainne
Ach tar éis dúinn an tSionnain a thrasnú, bhí scéal eile le léamh againn ansin. Cheapfá go ndeachaigh na goirt is na páirceanna i laghad, agus arís, ní raibh an talamh chomh saothruithe is a bhí thoir. Beithigh anseo is ba ansiúd, ach arís tuigeadh dom, go raibh cuma na faillí ar na tailte thiar. Ach,thar aon rud eile, ní fhéadfá gan aird a dhíriú ar an fallaí cloiche a bhí leagtha mar eangach cloiche anuas ar dhromcla na dúiche. Ba bheag rian de chéachta, nó de bhráca, nó fiú de spáid’ a bhí le léamh ar an dromchla céanna sin, ach sin uilig ráite, tuigeadh dom go raibh greim dofheicthe acu ar shreanga mo chroí istigh, chuireadh siad na línte úd as an amhrán i gcuimhne dhom..
“But those limestone walls of Connaught
They mean far, far, more to me,
Than the Lilies of Killarney,
Or the Roses of Tralee.”
Chaitheamar lón taitneamhach i dTuilsc, i lár na tíre, agus chun tosaigh linn ansin agus níor luíodh go trom ar na coscáin arís gur shroicheamar ceann ar scríbe, an ‘Ballina Manor Hotel’, agus déarfainn gur leor sin don bhabhta seo, ach bí linn anseo arís an tseachtain seo chugainn, nuair a bheidh tuilleadh le rá againn faoinár saoire thiar.
.
.
.
.
English 
Gaeilge