by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized
Saicéadach agus Luaithreach
Peadar Bairéad
Pionós agus Aithrí
Nach minic a léitear sa tSean Tiomna faoi’n nós a bhí acu sna laethe úd saicéadach agus luaithreach a úsáid mar chomhartha aithrí. Chaithidís saicéadach, agus shuídís i luaithreach, le teaspáint don tsaol mór, go raibh pionós á dhéanamh acu ina bpeacaí. Gan dabht, don té a raibh cleachtadh aige ar éadach breá, bog, uasaicmeach, ba mhór an gaisce spioradálta dósan é, an saicéadach garbh, gránna, míchompórdach, a chaitheamh lena chraiceann, agus nuair a chuireann tú le sin, go gcaithfeadh sé a sheal ina shuí ar luaithreach shalach céasta, cráite, in ionad bheith suite ar a sháimhín só ar tholg bog taitneamhach, faigheann muid léargas eicínt ar an bpionós a bhí á dhéanamh aige, mar chomhartha aithrí ina pheacaí. Nach cuimhin le beagnach chuile dhuine againn léamh faoi ghaisce úd Rí Nineveh, nuair a thug an Fáidh Jonah cuairt ar an gcathair ollmhór ársa sin, agus nuair a thairngir sé go scriosfaí Nineveh i gcionn daichead lá. Thug an Rí cluas dá thairngreacht, agus rinne rud air. Chuir sé uaidh a róbaí ríoga agus shuigh sé síos ar luaithreach, i saicéadach an aithrígh, agus níorbh é sin amháin é, ach chuir sé iachall ar a mhuintir uilig an cleas céanna a dhéanamh, agus d’fhógair troscadh do dhaoine agus do bheithígh, ar mhaithe le fearg Dé a mhaolú. Shásaigh pionós sin an Rí úd Dia, agus níor agair Dia díoltas air fhéin, nó ar a mhuintir. Agus ó tharla ag tochrais ar an gceirtlín seo muid, is dócha gur chóir a lua, nach iad na gnáthdhaoine a dhéanadh an beart seo, de ghnáth, nó nach mbíodh an saol sách-dian orthusan, cheana féin? níorbh iad a chaitheadh an saicéadach, nó a shuíodh ar an gcarn luaithrigh, ach oiread, níorbh iad muis! nó b’iad na ríthe agus na boic mhóra a theaspáinfeadh go raibh aithrí á dhéanamh acu trína comharthaí sin, mar nárbh iad ba mhó a dhéanadh an éagóir, agus an slad, ar bhochtáin agus ar oibrithe, agus b’iad freisin ba mhó a dhéanadh Aitheanta an Tiarna a bhriseadh, agus sa tslí sin, a tharraingíodh fearg an Tiarna anuas ar an bpobal frí chéile.
B’in iad na seanlaethe
Ach b’in iad na seanlaethe, b’in iad na laethe, nuair a chreid daoine, go raibh Dia Mór na Glóire sna Flaithis thuas, a raibh súil ghéar á choinneáil aige ar chúrsaí daonna, agus a d’fhéadfadh díoltas a agairt ar phobal, mura ndéanfaidís siúd a orduithe agus a aitheanta a choimhlíonadh. Nach éasca a shleamhnaíonn Sodom agus Gomorrah chugainn mar shamplaí dá leithéid.
Ach ní chuige sin atá mé an babhta seo, nó ba é a chuir ag tochrais ar an gceirtlín seo mé, nó an chaoi a bhfuiltear ag iarraidh pionós oiriúnach a ghearradh ar an Eaglais Chaitliceach abhus, le scathamh de bhlianta anuas anois, i ngeall ar ar tharla sna Scoileanna Saothair agus sna Scoileanna Ceartúcháin, a raibh siad ina mbun, faoi stiúir an Stáit, blianta ó shoin . Tá daoine ar aon fhocal anois gur chóir oiread áirithe airgead a bhailiú ó na hOird agus ó na Cumainn Chrábhaidh sin, a raibh roinnt dá mbaill ciontach sa mhí-iompar sin uilig, agus a tharraing mí-chlú, agus náire, anuas orthu fhéin, ar a nOird, agus ar an Eaglais frí chéile, agus go ndéanfaí an t-airgead sin a úsáid, le chuile chúnamh a chur ar fáil dóibh siúd, ar deineadh an éagóir sin orthu. Tá daoine eile ann adéarfadh, gur chóir an dlí a chur ar na baill chéanna sin, agus iad a tharraingt tríd na cúirteanna, len iad a ainmniú agus a náiriú. Sea, d’fhéadfá a rá, go bhfuil a shocrú fhéin ag chuile dhuine ar an scéal céanna sin, ach, níl dabht ar domhan ach go gceapann chuile dhuine, geall leis, gur chóir go n-íocfadh na hOird agus na Cumainn sin go daor as mí-iompar roinnt áirithe dá mbaill, agus dá dtarlódh go bhfágfaí gan sciúrtóg fhéin cuid acu, ní dóigh liom, go gcuirfeadh sin as go ró-mhór do roinnt áirithe daoine.
Glanadh an Scláta
Ach, fiú dá ndéanfaí a leithéid, agus níl dabht ann ach gur chóir go ndéanfaí, ní dóigh lena lán, go nglanfadh sin an scláta glan, amach is amuigh. Mar nach cuimhin le chuile dhuine againn go raibh mí-iompar agus mí-úsáid eile i gceist freisin sios tríd na blianta, ag daoine a mbeifeá ag súil le dea-shampla agus ceannaireacht uathu san Eaglais chéanna sin. Bhí mé ag caint, ar na mallaibh, le mo sheanchara, Séimí cóir an Droichid, agus tháinig seisean leis an socrú sin freisin, ach chuaigh sé píosa níos fuide ná sin leis an scéal, nó ba é a dhearcadh siúd nó gur chóir don Eaglais Chaitliceach abhus, an bhliain seo chugainn, bliain ár dTiarna, 2010, a fhógairt mar Bhliain Aithrí, le deimhin a dhéanamh de, nach ndéanfaí dearmad go luath ar ar tharla anseo, i rith thréimhse úd an mhí-iompair agus na mí-úsáide do-thuigthe, do-chosanta sin. B’fhéidir gur leag mo sheanchara Séimí a mhéar ar an gcnaipe ceart an babhta seo.
Céard a cheapanns tú fhéin faoi?
by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized
Saolaíodh Áilleacht Uafar 2
.
(Thoughts of the Rising, and of its leaders, are beginning go come to the fore as we approach the centenary of that Easter Week 1916)
.
Áilleacht an tSaoil seo
.
‘Áilleacht an tsaoil seo’ a bhaist mé ar shraith altanna a scríobh mé, blianta ó shoin anois, agus mé ag smaoineamh ar dhán úd an Phiarsaigh …”The Wayfarer”, faoi Áilleacht an tSaoil seo.
“The beauty of the world hath made me sad,
This beauty that will pass.
Sometimes my heart hath shaken with great joy
To see a leaping squirrel in a tree,
Or a red lady-bird upon a stalk,
Or little rabbits in a field at evening,
Lit by a slanting sun”
Sea, nár chumasach an file i mbun pinn é? agus nár leochaileach é luí a smaointe ar iontaisí an dúlra? I laethe an Phiarsaigh, bhí an tír seo fós faoi smacht Shasana, agus bíodh go raibh roinnt dár bpobal oilte agus sciliúil i gcúrsaí polaitíochta, agus riaracháin, ag an am gcéanna, ní raibh cleachtadh faighte fós ag éinne acu ar rialú tíre, An tráth sin freisin, ó bhunú eagraíochtaí cosúil le Conradh na Gaeilge, Cumann Lúthcheas Gael, agus Sinn Féin, lean spiorad an náisiúnachais ag fás is ag forbairt i measc mhuintir na tíre ársa seo, Ní call dom a rá, go raibh an Piarsach fhéin páirteach sna gluaiseachtaí nua sin, tharla go raibh sé bainteach le hiriseoireacht, le múinteoireacht, agus le litríocht, tráth a raibh na fórsaí réabhlóideacha sin ag múnlú, agus ag dul i bhfeidhm, ar phobail na tíre. Breathnaigh ar an tír, faoi mar a bhí, an tráth úd, agus faoi mar atá sí inniu, agus tabharfaidh tú faoi deara, an fás ollmhór a tháinig ar shaol eacnamaíochta, agus ar stíl bheatha na muintire, san idirlinn, agus feicfidh tú freisin, gur tháinig fás as cuimse ar fhís, agus ar aisling, mhuintir na hÉireann, sa tréimhse chéanna sin.
“The Fool” .
Chreid an Piarsach go raibh seans ann, go bhfíorófaí a fhís, agus go dtiocfadh an ‘Éire Gaelach’ úd i réim, ar ball.
“O wise men riddle me this
What if my dream comes true?
What if my dream comes true
And if millions unborn should dwell
In the house I have shaped in my heart
The noble house of my thought.”
Thuig an Piarsach ina chroí istigh, céard a bhí uaidh, agus chuaigh sé i mbun oibre, go luath ina shaol, le sin a chur i gcrích. D’fhoghlaim sé an Ghaeilge, agus in éineacht le spiorad na teanga sin, shlog sé siar neamhspleáchas fiáin an Ghaeil. Sea, agus d’fhoghlaim sé freisin ceird na saighdiúrachta. Ná ceap anois, go mba ghaeilgeoir buile, amach is amuigh é, nó níorbh ea, nó ba é an chuspóir a chuir sé roimhe sa scoil sin, nó córas dhátheangach a bhunú, sa chaoi go mbeadh idir Ghaeilge agus Bhéarla ag daltaí Scoil Éanna. Ba sa Bheilg a chonaic sé mar a d’oibrigh córas dá leithéid sin go seoigh. B’in an chuspóir a chuir sé roimhe mar oideachasóir i Scoil Éanna. Breathnaigh freisin ar a chuid iriseoireachta, agus ar a chuid scríbhneoireachta. Bhí meas aige ar an dá theanga, agus gan fuath aige do cheachtar acu. Déarfainn go bhfuil sin le feiceáil go soiléir, sna focail seo, óna pheann fhéin….
…”and he who would segregate Irish history, and Irish men, into two sections…..Irish-speaking and English-speaking is not helping towards achieving Ireland a Nation…”
.
Caolaigeantach ?
.
Déarfainn go bhfuil sé soiléir go maith ón méid sin, nach raibh aon chaolaigeantacht ag baint leis an bPiarsach, chomh fada is a bhain sé le cúrsaí teanga. Ach céard faoi’n ráiteas úd….
“Not free merely but Gaelic as well,
Not Gaelic merely but free as well.”
Nach sásódh an dátheangachas forálacha na fise sin? Agus tabhair faoi deara freisin, chomh cóngarach is a thagann an dearcadh sin do fhís Mhic Dhiarmada, ach shásófaí eisean dá mbeadh Gaeltacht agus Galltacht i réim sa tír, rud nárbh ionann is dátheangachas. B’fhearr é fís an Phiarsaigh, agus seans aige teacht i dtír, ar feadh tréimhse, ar aon nós.
.
.
.
.
.
.
.
.
by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized
Tús Tuile…..1
Peadar Bairéad
.
(This week I take a second look at a piece I wrote here some years ago.)
Memories returning
Nuair a smaoiním anois ar an bPiarsach, tagann chugam isteach ar thonn na cuimhne, an lá úd fadó, i dtriochaidí na haoise seo caite, nuair a d’inis an Máistir Ó Cróinín, i Scoil Náisiúnta na Cille Móire, Iorras, scéal an Phiarsaigh dúinn. Tagann chugam freisin, an grianghraf úd, a léirigh cló leicinn an Phiarsaigh, pictiúr, dár linne, a léirigh séimhe, macántacht, agus fearúlacht. Sea, agus tugaim chun cuimhne freisin, na huaigheanna néata, rangaithe, úd, i gCnoc an Arbhair, gona gcrainn arda lásacha, gona leacht ard, snoite, clochach. Sea, ba naoimh ar thalamh dúinne laochra an Éirí Amach.
That Terrible Beauty!
Ach thar aon rud eile, tagann línte úd an Yeatsaigh chugam, agus é ag smaoineamh ar an bPiarsach céanna sin.
“This man kept a school
And rode our winged horse..”
Agus arís…
I write it out in a verse
McDonagh and McBride
And Connolly and Pearse
Now and in time to be
Wherever the Green is worn
Are changed, changed utterly
A terrible beauty is born”
.
An Gearrscéalaí
Ach ní chuige sin atá mé, an iarraidh seo, nó is é atá ag déanamh tinnis dom sa phíosa seo, nó scéal amháin, agus altanna, leis an bPhiarsach, mar bíodh go raibh scileanna aige i mbun filíochta agus i mbun drámaíochta, agus fiú i mbun óráidíochta, is é mo thuairim fhéin, nó gur mar ghearrscéalaí ba mhó a bhain sé clú agus cáil amach dó fhéin. Chuaigh sé i mbun pinn agus é an-óg, agus lean den nós sin thar na blianta fada. Sa bhliain 1902, agus é trí bliana is fiche, thosaigh sé ag scríobh altanna agus cuntais chuig an Claidheamh Solais. Cur síos ar a imeachtaí agus ar a eachtraí i gConamara, ba mhó a bhíodh idir chamáin aige sna píosaí sin. Ba chara leis an eagarthóir Eoin Ó Neachtain é, agus d’fhoilsíodh seisean chuile shórt uaidh. Ag cur síos ar aiste acu sin, “Lá Fá’n Tuaith” dúirt Ruth Dudley Edwards, ina Beathaisnéis scolártha, dea-thaighithe, faoin bPiarsach…..
“It smacked more of the schoolboy essay than of the serious literary effort of an adult. But as with oratory, so with writing. Pearse had to learn his craft, he was only beginning.”
Ag scaipeadh an scéil
“Fair enough”, adéarfadh duine, b’fhéidir, ach ag an am gcéanna, chaithfeadh duine smaoineamh, nach raibh an oiread sin eiseamláirí ag an bPiarsach, le bheith ag déanamh aithrise orthu, an t-am sin. I ndáiríre, is dócha go bhféadfá a rá, go raibh sé ag iarraidh litríocht na Gaeilge a chur in oiriúint don ré inar mhair sé. Rinne sé a dhícheall ar roinnt scríbhneoirí Gaeilge a spreagadh, le gearrscéalta nua-aoiseacha a scríobh i nGaeilge, ach ba bheag aird a tugadh air, agus i ndeireadh na dála, tuigeadh dó, nach raibh an dara rogha aige ach rogha an chircín rua fhéin, sé sin tabhairt faoin ngnó é fhéin! Sa bhliain 1905, d’éirigh leis an gearrscéal “Poll an Phíobaire” a chur de, bíodh nár chuir sé a ainm fhéin leis an scéal sin, ach bhain úsáid as, Colm Ó Conaire, mar ainm cleite. Sa chéad phíosa eile, an tseachtain seo chugainn, feicfidh muid nár ró-chliste an t-ainm a bhaist sé ar an scéal céanna sin, nó lig an tAth. Ua Duinnín air, gur bhain sé ciall contráilte as an teideal céanna sin, agus é ag ligint air go mba theideal gháirsiúil é, le ceap magaidh a dhéanamh den údar óg!
.
……………………….Ar leanúint an tseachtain seo chugainn.…………………………
.
.
by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized
SEO SLÁINTE NA BÓ…5
Peadar Bairéad.
(This week, we take a look at the place of the cow, in Erris, in the youth of the last century.)
.
–Seo píosa a chuir mé isteach ar chomórtas, blianta fada ó shoin. Níor bhuaigh sé an chéad duais, ach tháinig sé sa dara háit, agus bhí mé lán-tsásta le sin. B’fhéidir nár ró–olc an smaoineamh é, deis a thabhairt duit fhéin é a léamh anois, ar do chaothúlacht, tar éis na blianta fada sin uilig. Seo anois ‘Cuid a Cúig’ den phíosa sin. Tá súil agam gur bhain tú taitneamh as an tsraith aistí seo.
.
Saolta ag athrú
Tá rud a chuireann ionadh orm, an lá atá inniu fhéin ann, agus sin an t-athrú mór atá tagtha ar an saol san idirlinn, mar ní théann bó ar bith i ndíg, nó ní théann bó ar bith ag tachtadh, na laethe seo, Mór gan dabht idir inné agus inniu!
Cuireann an smaoineamh deiridh sin m’aigne ag tochrais ar cheirtlín eile, agus mar ba dhual dár muintir riamh, tosóidh mé ag tochrais le seanfhocal..Is cara gach éinne go dtéann do bhó ina gharraí… agus gan mugadh nó magadh, ní raibh sa seanrá sin ach lomchlár na fírinne. Ach le sleamhnú isteach go deas réidh sa ghort sin, conas a tharla go mbíodh an oiread sin de bha bradacha ann, an t-am sin? Mar, déanta na fírinne, dá dtiúrfa do dhroim leo, ar feadh ala amháin, bheidís sáite go dtí na cluasa i mbradaíocht éigin, id’ghort fhéin, rud a bhí dona go leor, nó rud a bhí i bhfad níos measa, b’fhéidir, go raghaidís ag bradaíocht i ngort na comharsan. Anois, is cuimhin leat go ndúirt mé ó chianaibh, nach raibh tréidlia, nó dlíodóir i ngiorracht dhá scór míle dúinn. Conas, mar sin, a dhéanfaí an réiteach? Furasta go leor…moladh beirte….Abair go ndeachaigh do bhó-sa isteach i ngort coirce lioma, agus gur chaith sí oíche ann, bheadh an-dochar déanta aici. Thiúrfainn do bhó chugat ar maidin. Mhíneoinn an scéal duit agus d’fhiafróinn díot an mbeifeá sásta an scéal a fhágáil faoi mholadh beirte? Dá mbeadh, d’ainmneoimis moltóir an duine, le gníomhú thar ár gceann. Scrúdóidís-sean an dochar, agus shocróidís an éiric…oiread áirithe airgid, b’fhéidir, nó laethe oibre, nó fiú, coirce agus tuí, nuair a thiocfadh an Fómhar. Mura mbeifí sásta dul i muinín mholadh beirte, bheidís sásta an scéal a fhágáil faoi shagart an Phobail, agus glacadh lena bhreith siúd.
Bealaí sibhialta
Nár bhreá sibhialta na bealaí a bhí acu le fadhbanna casta mar sin a réiteach?
D’imigh sin áfach, ach sin luach an dul chun cinn, más dul chun cinn é! Ach cé’n chaoi ar tharla go mbíodh ba na laethe úd chomh tugtha don bhradaíocht?
Ní bhíodh aon rath ar na claíocha, nó claíocha fód ar fad beagnach a bhí iontu, agus bhídís ag caitheamh i gcónaí, agus níor ró-mhór an t-éacht é ag bó ar bith dul tharstu amach.
Ní bhíodh leath a ndóthain le fáil ag na beithigh bhocha, bunús an ama, rud a chuireadh fonn bhradaíle orthu, agus buile ocrais taobh thiar de. Annamh a tharlaíonn a leithéid, sa lá atá inniu ann, nó is soiléir go bhfuil ré na bhfeirmíní beaga thart, agus go bhfuil ré na mbó an doras isteach chugainn anois, agus ní chloistear faoi chás dá leithéid anois ach go fíor-annamh, agus nuair a tharlaíonn cás dá leithéid anois, is faoi’n gCúirt a fhágtar an focal deiridh, agus tugann an Breitheamh Cothtrom na Féinne do na ba i gcás dá leithéid, trí éiric trom a ghearradh ar an bhfeirmeoir a cheadaigh a leithéid
Seo sláinte na bó
.
Is maith í an bhó.
Is bainne í le hól.
Is im í is feoil,
Agus is solas í ar bord.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
SEO SLÁINTE NA BÓ 4
Peadar Bairéad.
(This week, we take a look at the place of the cow, in Erris, in the youth of the last century.)
Níor bhuaigh mé an chéad duais!
Seo píosa a chuir mé isteach ar chomórtas, blianta fada ó shoin. Níor bhuaigh sé an chéad duais, ach tháinig sé sa dara háit, agus bhí mé lán-tsásta le sin. B’fhéidir nár ró-olc an smaoineamh é, deis a thabhairt duit fhéin é a léamh anois, ar do chaothúlacht, tar éis na blianta fada sin uilig. Seo anois ‘Cuid a Dó’ den phíosa sin. Tá súil agam go mbainfidh tú taitneamh as.
.
.
Nach orainne gasúir a bhíodh an faitíos, nuair a deireadh m’uncail, tar éis na hobráide… “Déarfainn go bhfuil sé in am againn jab a déamamh ar na gasúir seo, ó tharla go bhfuil na rópaí agus an rásúr anseo anois againn”
“D’fhéadfadh an ceart a bheith agat, a Sheáin, ach nár chóir breathnú orthu i dtosach?”
“Ó, Muise! tá an ceart ar fad agat. Gabh isteach anseo……”
Bhuel, a dhuine mo chroí, ni fhanaimis lena thuilleadh a chlos. Thugaimis do na bonnaibh é, agus srian ní tharraingíodh muid go mbíodh cupla míle slí eadrainn fhéin agus diabhal úd an rásúir!
Ag briseadh a gcroí ag gáire fúinn a bhíodh na cleasaithe, ach geallaimnse dhuit é, nach aon fonn spóirt, nó gáire a bhíodh orainne, agus muid ag éaló linn go magairle-slán, luchtaithe, fearúil. Ach sin scéal eile ar fad do uair éigin eile….
Bhíodh súil againn ar na bulláin choillte sin ar feadh míosa ina dhiaidh sin, go dtí go mbíodh siad cochall-chneasaithe arís. Gnó eile a dhéanadh an fear céanna sin, nó gaiarleog, agus púdar dubh air, a chur isteach i ngualainn ghamhna. obráid shimplí go leor a bhí anseo. Bheadh an ghamhain sa stábla, agus ghearrtaí an craiceann sa ghualainn, agus dhéantaí póca beag faoin gcraiceann, agus isteach sa pháca sin chuirtí píosaí beaga gairleoige. An díghalrán céanna arís, ansin, dhúntaí an gearradh le tearra te, leáite, faoi mar a chuirfeá ar churrach. Cosaint ba ea é seo ar an ngalar crúb is béil. Obráid bheag amháin eile, agus beidh mé críochnaithe le m’uncail, le fear an rásúir. Uaireannta d’fheicfeá bó agus í bacach. Loscadh buaile ba chúis le sin. Ní raibh leigheas ar bith ar an loscadh céanna sin ach é a ghearradh le rópa a tharraingt idir ladhracha na bó , arís, dheallródh sé go raibh Daid sásta le toradh oibre agus scile fhear an rásúir.
Ach ní raibh Daid fhéin gan scileanna, taobh amuigh ar fad de na leigheasanna a bhí scríofa síos ar leathanaigh bhána Dictionary an World Press sin, a bhí i bhfolach ar théastar na leapan.
Bhí dhá scil eile aige, ach go háirithe, agus ba bheag duine sa pharáiste a bhí inchurtha leis ag tógáil bó as díog, agus geallaimse dhuit é, go mba riachtanach, amach is amuigh , an scil chéanna sin im bhaile-se, an uair úd, mar bhí poill phortaigh, agus díoga doimhne, ró-fhlúirseach ar fad ann. Nuair a thiocfaí crauaidh ar chomharsa ar bith, agus nuair a raghadh bó leis i ndíog, chuirtí fios ar chabhair. Thógadh Daid spád agus rópa leis. Ansin dhéanaidis an díog a leathnú, agus dhéanaidís an rópa a oibriú isteach faoi bholg na bó. Agus ansin théidís ag obair, agus fear na bó fhéin faoin eireaball, agus ba ghearr go mbíodh an bhó bhocht ardaithe acu as an ndíog, nó as an bpoll portaigh ina raibh sí sáinnithe.
Thógaidís an bhó amach agus í ina líbín fliuch, salach, báite. Áthas ar gach éinne. An bhó á tiomáint abhaile. Ní fhaca mé cás riamh nár éirigh leo an bhó a ardú amach as an bpoll, cé go mbíodh sé dian go maith orthu, uaireannta.
.
by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized
SPÓRT! adeir tú?
Peadar Bairéad
(This week we take another look at our understanding of sport)
Spórt agus Mamónna!
Is dócha, mo dhála fhéin, go gcaitheann tú roinnt áirithe ama os comhair an teilifiseáin na laethe seo, sea, agus na hoícheanta seo, freisin, ag breathnú ar na peileadóirí is fearr ar domhan, ag iomaíocht le chéile i gComórtas Chorn an Domhain. Níl dabht ar bith ach go mbeadh sé deacair, nó do-dhéanta, fiú, a chomhaith de sheó a fháil áit ar bith ar domhan, na laethe seo. Ní hionann sin is a rá gur féidir linn breathnú air mar eiseamláir do lucht spóirt an tsaoil mhóir. Bheadh duine ag súil, go bhféadfaí a rá leis an aos-óg go bhféadfaidís aithris a dhéanamh ar iompar na bpeileadóirí sin, ach bheadh dul amú orainn a leithéid a mholadh dóibh, nó is suarach, díoltasach, iompar roinnt áirithe de pheileadóirí an chomórtais, fiú, nár bhain imreoir amháin greim fiacla as peileadóir eile agus an bheirt acu ag iarraidh buntáiste a bhreith ar a chéile imeartha. Bhí cuid eile den iompar a léiríodh le linn na himeartha, bhí sé míchuibhiúil, meirgeach, tútach. Léirigh cuid áirithe de na himreoirí go raibh siad confach, taghdach.
Daoine Uaisle
Ní gá a rá, gur cheap mé fhéin, nós a lán eile, go mba dhaoine uaisle chuile mhac a pheata acu, agus fear spóirt lena chois sin, ach nach orm a bhí an breall nuair a chonaic mé na himreoirí trodacha a sheas an fód dá dtír is dá bpobal, ach nach ‘in an saol agat, agus nach ndeirtear fúthu go mbítear ag súil go n-imreoidís go fearúil, misniúil, ar fhaiche na himeartha. Sea, agus lena cois sin, is inreoirí gairmiúla iad. Bíodh sin mar atá, ach baineadh stangadh asamsa oíche amháin, nuair a bhí saineolaithe sna cúrsaí sin ag cur iompar na bpeileadóirí trí chéile. Ag pointe áirithe, labhair fear amháin acu faoi pheileadóir iontach, peileadóir ar ceapadh nach raibh a shárú le fáil. Peileadóir maith é, gan amhras ar bith, ach is í an cheist atá agamsa arsa mo dhuine, nó an mbeadh sé réidh lena mhamó a mharú ar mhaithe le bua a bhaint. Níl a fhios sin agamsa, arsa an fear eile, agus i ndáiríre, ní bheinn ag súil go mbeadh sé sásta a mhamó a mharú, nó tá sé an-cheanúil ar a mhamó. Bhuel, arsa an saineolaí eile, ní chuige sin atá mé, in aon chor, nó ní bheinn fhéin ag súil go maireodh sé a mhamó, nó a dhaideo, ach oiread, ach is é atá á mhaíomh agam nó nach ligfeadh sár-pheileadóir do chonstaic ar bith teacht idir é fhéin agus bua a fháil sa chluiche, sea, ní bheadh a mhamó fhéin sábháilte dá dtiocfadh sí sa bhealach air agus é ag déanamh ar an gcúl, leis an scór bhuaite a chur idir an dá chuaille.
B’in an chéad uair riamh, Dia idir sinn is an anachain, a chuala mé go mbeadh críoch dá leithéid i ndán do mhamó ar bith! Tá mé ag ceapadh, nach gcuirfidh na mamónna céanna fáilte ar bith feasta roimh Chomórtas Chorn an Domhain, mura n-athraíonn siad a mbéasa is a stíl imeartha!
Plaic bainte
Chuala mé, anois beag, gur gearradh pionós sách trom ar an bhfear úd a bhain greim fiacla as an Eadáileach bocht. Táid ann adéarfadh, go raibh a leithéid tuillte, agus tuillte go maith aige, ach, ag an am gcéanna, nach mbeadh trua agat dó freisin? nó níl ann ach duine daonna, a rinne beart amaideach, mí-chomharsanúil. Nach mór an feall é, nach bhfuil ar a chumas srian a chur ar an bhfonn mínádúrtha sin atá air plaic a bhaint as a chéile imeartha. Bíodh sin mar atá, ach mura bhfuil sé ábalta sin a dhéanamh as a stuaim fhéin, bhuel, ansin, tá dualgas ar an eagraíocht fios a bhéas a mhúineadh dó, trí phionós dá leithéid a ghearradh air. Agus sin uilig ráite admhaithe, caithfear a admháil, go bhfuil peileadóirí eile ansin ar chóir an cleas céanna a imirt orthusan.
Tá súil agam, go bhfuil ceannairí Chumann Lúthchleas Gael ag smaoineamh ar iompar ár n-imreoirí fhéin, agus má tá ceachtanna le foghlaim acu ón iompar céanna sin, bhuel, bíodh acu. Táthar ann adeir, go bhfuil sé thar am acu súil a chaitheamh ar chuid de rialacha ár gcluichí .
.
.
.
.
by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized
Patterson chugainn arís
.
“Suzanne’s Diary for Nicholas”
úrscéal le James Patterson
.
Faoi mar a fheiceann sibh, is leabhar eile le James Patterson é seo. Agus ó tharla gur mar sin atá, bheifeá ag súil le scéal lorgaireachta, nó le scéal eicínt dá leithéid uaidh. Anois, caithfidh mé a admháil, nach leabhar nua, amach is amuigh, é an leabhar seo, nó ba sa bhliain 2001 a cuireadh i gcló é, a chéaduair, ach tá sé chomh difriúil sin leis na leabhair eile ón údar cáiliúil, ildánach seo, go gceapá, ar an gcéad dul síos, go mba shaothar údair eile ar fad a bheadh idir chamáin agat. Ní hé seo an chéad leabhar le James Patterson ar dhein mé píosa a scríobh faoi, sa cholún seo, nó b’fhéidir gur chuimhin leat píosaí a léamh anseo, faoi leabhair eile dá chuid, leabhair cosúil le The Beach House, The Big Bad Wolf, Four Blind Mice, The Lake House, agus The Jester. Leabhair den chéad scoth, chuile cheann acu sin, agus chuile cheann acu ag cur síos ar fhoshaol cruálach na coirpeachta, ach sa leabhar seo, léiríonn an t-údar go bhfuil ar a chumas scríobh faoi chineál eile ar fad ábhair, agus faoi chineál ar fad eile saoil, nó sa leabhar seo, níl gadaí nó robálaí, coirpeach nó dúnmharfóir, le feiceál againn, ó thús deireadh an scéil. Ar an dtaobh eile den scéal, is é atá idir chamáin aige nó, grá agus suirí, brón agus briseadh croí.
An Scéal agus an Dialann
Ach, céard faoin scéal féin, an ea?
Tosaíonn an scéal seo le Katie Wilkinson, agus í ina suí ina dabhach folctha ag léamh dialainne. Ag pointe áirithe, d’fhág sí an dialann ar leataobh, agus í buartha, cráite, faoinar léigh sí sa dialann chéanna sin…..
“She lowered her head as she finished reading the diary. her body shivered, and she set the leather-bound book on the wooden stool beside the tub.
Then she started to sob, and Katie saw that her hands were shaking. She was losing it, and she didn’t lose it often.”
Cén fáth, mar sin, ar chorraigh an méid a léigh sí sa dialann sin chomh mór sin í? Toisc nárbh aon ghnáth dhialann í “Suzanne’s Diary for Nicholas”. Níorbh ea, in aon chor. D’fhéadfadh Katie Suzanne a shamhlú ag cur fúithi ina teach fhéin ag Beach Road i Martha’s Vineyard, d’fhéadfadh sí a maicín gormshúileach óg a shamhlú freisin, agus ar deireadh thiar, céard faoi Matt, athair Nicholas, agus fear céile Suzanne? Nárbh é an Matt céanna sin a hiarleannán dílis fhéin, a bhí tar éis í a thréigint tamall gearr roimhe sin? Ba phríomheagarthóir le Comhlacht mór foilsitheoireachta í Katie, agus ba fhile, agus scríbhneoir é Matt, agus ba é sin a chuir i mbealach a chéile iad, a chéaduair. D’éirigh thar barr leo ar feadh tarraingt ar bhliain, agus bhí Katie cinnte go gcuirfeadh sé ceiliúr pósta uirthi, ar ball, ach ansin, faoi mar a bhuailfeá do dhá bhois ar a chéile, bhí Matt glanta leis as a saol, agus Katie fágtha ar an mblár folamh, agus leis an scéal a dhéanamh níos measa fós, bhí sí ag iompar, ag an am sin.
Beart gan Choinne
Lá amháin, nuair a chuaigh sí thar nais chuig a hárasán, fuair sí beart beag fágtha taobh amuigh dá doras,
Do bharúil céard a bhí ann?
An ceart agat, bhí ann “Suzanne’s Diary for Nicholas”.
Cé d’fhág ansin é?
Ceart arís! Ba é Matt fhéin a d’fhág ansin é.
Ach céard a bhí le léamh ag Katie sa Dialann ait sin?
Bhuel, bhí ann, cuntas a scríobh Suzanne dá mac óg, Nicholas, cuntas ar chuile shórt a bhain le saol Suzanne fhéin agus lena fear céile Matt, sa chaoi go mbeadh ar chumas Nicholas, nuair a bheadh sé fásta suas, chuile shórt a fháil amach faoina mháthair agus faoina athair, agus faoin gcineál saoil a chaitheadar i bhfochair a chéile i Martha’s Vineyard, nuair a bhí seisean ag fás suas. B’fhéidir go raibh cúis eile le scríobh na dialainne sin freisin, nó bhí a fhios ag Suzanne, ar dhochtúir í, bhí a fhios aici go raibh seans ann nach mbeadh sí fadsaolach, agus dá bhrí sin, nach mbeadh sí fhéin sa timpeall leis na cúrsaí sin, faoi laethe a óige, a mhíniú dó, nuair a bheadh sé fásta suas.
Tuige ar tugadh an Dialann do Katie?
Ach, an cheist is tábhachtaí ar fad, Tuige ar thug Matt an Dialann sin do Katie Wilkinson?
Bhuel, is dócha nach raibh ar chumas Mhatt cur síos ar chúrsaí a shaoil le Suzanne agus le Nicholas, agus nach bhféadfadh sé labhairt fiú, le Katie, faoi na cúrsaí croíbhristeacha sin, agus b’in an fáth ar thug sé an Dialann sin di, sa chaoi go bhféadfadh sise chuile eolas a bhailiú, di fhéin, as an dialann neamhghnách sin.
Sin agat, má sea, cnámharlach an scéil seo, agus ar an gcnámharlach sin, togann an t-údar seo, James Patterson, tógann sé a scéal grá. Tríd an scéal seo, feiceann muid Katie agus í ag léamh sleachta as an Dialann, agus sin mar a leagann an t-údar scéal Suzanne agus Matt os ár gcomhair amach.
Ar mhair Suzanne?
Tuige ar thug Matt an Dialann do Katie, nó níor di a scríobhadh í?
Ar tharla tada do Nicholas fhéin?
Nó ar éirigh le Katie agus Matt éirí mór le chéile athuair?
Fútsa atá sé
Bhuel, ba bhreá liom freagraí na gceisteanna sin a thabhairt daoibh, ach, dá ndéanfainn, bheadh an baol ann, go millfinn an scéal oraibhse, agus nach mbeadh fonn oraibh an leabhar fhéin a fháil agus a léamh. Mar sin, fágfaidh mé fúibh fhéin é freagraí na gceisteanna sin a fháil amach daoibh fhéin, nó ba bhreá liom dá léifeadh sibh an scéal seo, le comórtas a dhéanamh idir an scéal seo agus scéalta eile an údair chéanna seo, leis an difir ollmhór atá eatarthu a thabhairt faoi deara. Ní hionann sin is a rá, nach bhfuil an leabhar seo inchurtha le ceann ar bith de na leabhair mhór-ráchairte eile, a scríobh an t-údar seo, go nuige seo.
.
English 
Gaeilge