P a p a c h t S p r e a g u i l

by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized

.

P á p a c h t S p r e a g ú i l .

.

*******************

.

Is dócha go bhféadfá a rá, go bhfuil meas thar na bearta ag Gaeil, frí chéile, ar a Naofacht, an Pápa Eoin Pól a Dó, nó ba é an chéad phápa riamh, a leag a chos phápúil ar thalamh beannaithe Oileán seo na Naomh agus na nOllamh. Is maith is cuimhin le cuid mhaith againn an ócáid spreagúil chéanna sin, agus nach raibh sé de phribhléid ag roinnt áirithe daoine, mé fhéin ina measc, an Chomaoin Naofa a ghlacadh uaidh, ag an Aifreann speisialta sin a cheiliúir sé i bPáirc fhairsing an Fhíonuisce, faoi scáth na croise móire pápúla ansin, i láthair thart ar 1.25 milliún daoine, an lá cinniúnach sin, i nDeireadh Fómhair na bliana 1979. Dá bharr sin, ní haon ionadh gur choinnigh muid súil ghéar ar a shaol agus ar a shaothar, ón lá sin amach. Thaistil muid an saol mór ina fhochair, agus é ag iarraidh Briathar Dé a scaipeadh sna ceithre hairde fichead. Thugamar faoi deara, an tionchar ollmhór a bhí ag a chuairt ar thír a dhúchais, an Pholainn, i ré chorraithe na gCumannach, agus chreid roinnt mhaith againn freisin, go raibh lámh aige i mbriseadh an chórais ainchreidmhigh chéanna sin. Thugamar aird, agus dhá aird freisin, ar a raibh le rá aige dá thréad, trína himlitreacha, agus trína ráitis iomadúla, a d’fhoilsigh sé dúinn, ó am go chéile, i rith a réime. Ar ball, ní fhéadfadh duine gan meáchan a chroise pearsanta a thabhairt faoi deara, nó níl sé éasca dó dualgais throma a oifige naofa a choimhlíonadh, i bhfianaise an ghalair anbhainnigh atá mar dhealg sa bheo aige, le blianta fada anois.

.

Bíodh sin mar atá, áfach, caithfimid é a mholadh agus a mhóradh as a mhisneach, agus as a dhíograis i mbun dualgas a Phápachta, nó bíodh go bhfuil a chorp lagaithe, crapalta, ag galar Pharkinson, agus ag ualach na mblianta, ní chuireann sin stop leis i mbun a chuid oibre i bhfíonghort an Tiarna. Agus anois fhéin, is féidir leis fós, an gníomh fónta a dhéanamh, gníomh a spreagann, ní hamháin a thréad fhéin, ach grúpaí eile freisin, ó cheann ceann na cruinne.

Cén gníomh atá i gceist agam, an ea?

Bhuel, tá mé ag tagairt don ghairm a chuir sé ar cheannairí na reiligiún éagsúla, ar fud an domhain, teacht le chéile in Assisi, ar an Déardaoin, an 24ú lá d’Eanair na bliana 2002.

.

Cá bhfuair mé an t-eolas uilig faoin tionól iontach seo, an ea?

Nach fánach an áit ina bhfaighfeá breac? Ach i ndáiríre, fuair mé an t-eolas seo uilig i nuachtlitir, anseo i bPharáiste Phádraig, Cill Chainnigh, an tseachtain seo chuaigh tharainn.

Bhuel, deirtear liom, gur de thairbhe na buamála a tharla i Nua Eabhrac, agus i Washington, ar Mháirt úd na Mire, an 11 Meán Fómhair, 2001, a smaoinigh an Pápa, a chéaduair, ar chruinniú dá leithéid a thionól, le seasamh na reiligiún iomadúla i leith na síochána, a dhearbhú os comhair an tsaoil mhóir. Bhí daoine áirithe ag ceapadh, nach dtiocfadh ionadaithe ó mhórán de na reiligiúin mhóra ar an bhfód don ócaid. Bhí breall ar na daoine ceanna sin, de réir an chuntais a bhí sa nuachtlitir thuasluaite, nó is cosúil go raibh breis is dhá chéad de cheannairí creidimh ar an bhfód, lena seasamh fhéin i leith na síochána a dhearbhú os ard. Agus nár mhór an t-éacht é sin do Phápa atá i ndeireadh a laethe, d’fhéadfá a rá! Ach is dócha go ndéarfadh seisean, nárbh eisean ba chúis leis, ach gurbh é Spiorad an Tiarna ag oibriú tríd ba chúis leis an bhfómhar a baineadh, agus d’fhéadfadh an ceart a bheith aige sa mhéid sin.

Ach céard a bhí le rá ag na ceannairí creidimh sin, i ndeireadh na dála, nó ar eisigh siad aon ráiteas aontaithe, i ndeireadh an chruinnithe?

D’eisigh sin, agus seo bunús a raibh le rá acu…

.

—-Ag ár gcruinniú anseo in Assisi, dheineamar cómhachtnamh ar an tsíocháin, (bronntanas Dé), agus leas an chine dhaonna. Agus cé go mbaineann muid le hoidhreachtaí éagsúla creidimh, dearbhaíonn muid uilig, nach síocháin go grá na gcomharsan, agus éiríonn an prionsabal sin as an tsár-riail sin adeir, gur chóir dúinn roinnt le daoine eile faoi mar ba mhaith linn go roinnfeadh siadsan linne.

Agus ó tharla go bhfuil muid ar aonfhocal faoin méid sin, dearbhaímid anseo go gcaithfimid ár ndúthracht feasta, i mbun na síochána a thógáil, agus dá bhrí sin, gheall siad uilig..

.

********************************

.

************************************

.

Níl sa mhéid sin ach iarracht lag uaimse, ar bhunús a raibh le rá ina ráiteas, a thabhairt duit anseo, nó is breá fada an ráiteas é. Críochnaíonn siad arís ag dearbhú, go saothróidís go dícheallach feasta, ag iarraidh a chur ar a súile do dhaoine, gur den tsíocháin an ceart. Ach b’fheidir nárbh olc an smaoineamh é, athlua gairid a thabhairt anseo, le blas an ráitis fhéin a thabhairt, faoi mar atá sé le fáil i nuachtlitir sin Pharáiste Phádraig, Cill Chainnigh.

“May God bless these our resolutions and grant justice and peaace to the world.

Pope John Paul ll concluded:

Violence never again!

War never again!

Terrorisn never again!

In the name of God

May every religion bring upon the earth

Justice and peace,

Forgiveness and life,

Love!”

.

Agus b’in sin. Bhuel, caithfimid a admháil, gur dheineadar uilig lá maith oibre ansin in Assisi na hEadáile, ar Dhéardaoin úd na Síochána, an 24ú lá d’Eanair na bliana seo, 2002. Sea, agus caithfear admháil freisin, gur oidhre Pheadair é Eoin Pól s’againne, gan aon agó, nó leathann sé an deascéal, i dtráth, agus in antráth, moch agus mall, Cuma cé acu éistear leis nó nach n-éistear. Agus nach beag aird a thugann sé orthu siúd a deir, gur chóir dó dul ar scor anois, ó tharla go bhfuil an aois agus an drochshláinte ina n-ualach trom anuas air. Daoine eile ag rá, go bhfuil sé ró-choimeádach, don aois seo ina bhfuilimid anois. Ní ar na guthanna sin a thugann sé aird áfach, ach ar an gcogar docheilte, a chuireann an Spiorad Naoimh ina chluais fhéin, sin an cogar a fhaigheann freagra, agus téadh na guthanna eile ag feadaíl. Is dócha, i ndáiríre, gurb é gnó an Phápa é, aird a thabhairt ar an oidhreacht a tháinig anuas chuige, trí shlabhra na mblianta, ó na hAspail, a fuair an deascéal ón Máistir fhéin. Nuair a dhéanann iriseoirí, go háirithe, ionsaí air, á rá nach dtugann sé aird ar thuairimí a thréada, nó á rá freisin, go bhfuil sé coimeádach, cúng-aigeantach, ró-aosta, ní bhíonn á léiriú acu, ach nach dtuigeann siad faic faoin ualach trom spioradálta a leagtar ar Phápa, nuair a thoghtar é, trí chumhacht, agus tinfeadh an Spiorad Naoimh, le bheith ina cheannaire ar Phobal Dé. Ach scaoilimis sin tharainn, agus arís, más iontaofa an téacs a fuair mé sa nuachtlitir sin Pharáiste Phádraig, nár mhór an t-éacht a rinne a Naofacht agus an breis is dhá chéad ionadaí úd, a tháinig le chéile in Assisi, ar Dhéardaoin na Síochána, 2002.

.

.

******************

Peadar Bairéad

******************

.

.

.

.

Reifreann Nice Achtaithe.

by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized

R e i f r e a n n N i c e A c h t a i t h e .

.

**************************************

Ar deireadh thiar thall, tá Reifreann Nice achtaithe ag vótóirí na tíre seo, agus tá ár ndualgas i leith náisiún Oirthear na hEorpa, coimhlíonta againn. Caithfear glacadh leis, gurb é seo an dara babhta againn dul thar na claíocha leis an Reifreann céanna sin, nó dhiúltaíomar glan do Chonradh Nice, an chéad uair a leagadh os ár gcomhair amach é. Conas a tharla mar sin, gur glacadh chomh héasca sin ar fad leis, an turas seo?

Bhuel, bhí mé fhéin agus mo sheanchara, Séimí an Droichid, ag iarraidh an cheist chéanna sin a chíoradh, is a scaoileadh, agus sinn in ár suí go deas sócúil istigh i gCailleach (snug), san Óstán cáiliúil sin, an Smugairle Róin, an oíche cheana, agus caithfidh mé a admháil anois, gur chuir géarchúis mo sheanchara ionadh an domhain ormsa, nó go nuige seo, ba é a cheap mé fhéin nó go raibh mo Shéimí bocht taobh thiar den doras, nuair a bhíothas ag roinnt na céille, fadó! Ach, ní mar a shíltear a bhítear, go minic, agus tá áthas orm anois an tuairim sin a cheartú, ar eagla na heagla. Ach b’fhéidir gur chóir dom tosú ag an tús, agus an scéal ar fad a leagan os do chomhair amach.

Bhí Séimí istigh sa Chailleach romhamsa, an babhta seo, rud ab annamh leis, agus d’fháiltigh sé romham go croíúil nuair a thug sé cuireadh isteach dom, agus tar éis na gnáthbheannachtaí a mhalartú, leag Séimí deoch spreagúil os mo chomhair amach.

“Caith siar é sin,” ar seisean, “agus ólaimis sláinte na náisiún úd uilig atá ag fanacht ar dhul isteach san Aontas Eorpach s’againne.”

“Sláinte agus saol chucu, agus i ndáiríre, beidh na múrtha fáilte rompu isteach sa teaghlach Eorpach arís, agus gura seacht fearr a bheas siad dhá bhliain ó anocht. Ach anois, ó tá an Reifreann sin Nice thart, agus achtaithe, tuige, an gceapann tú, nár ghlac muid leis, an chéad bhabhta?”

“Tá teoiric agam fhéin faoin diúltú sin a tugadh dó, a chéaduair, ach dár ndóigh, ní chuile dhuine a d’aontódh liom sa teoiric chéanna sin.”

Cén teoiric í fhéin, in ainm an Rí? a Shéimí.”

“Bhuel, tá’s ag madraí an bhaile, gurb iad na hÉireannaigh an dream is cliste i mbun Reifrinn, nó Toghcháin, sa mbith bhán, agus is féidir leo úsáid a bhaint astu le port ar bith is mian leo a sheint orthu.”

“Cén cineál cainte sin agat, nó má tá an ceart agat, is cliste go mór fada madraí an bhaile ná mise?”

“Bhuel, mar is eol duit fhein, ní mó ná sásta a bhíomar fhéin, nó éinne eile, dá ndéarfainn é, leis an gConradh sin Nice, nó an chaoi ar chuir sé teorainn lenár gcumhacht daonlathach, lenár bhflaitheas, agus lenár n-ionadaíocht san Aontas Eorpach feasta, sea mh’anam, níl an Conradh céanna sin thar mholadh beirte, ach, ag an am gcéanna, bhí snáithe eile ag gabháil tríd an gConradh céanna sin, snáithe a thabharfadh deis do thíortha Oirthear na hEorpa bheith ina mbaill den Aontas Eorpach, amach anseo.”

“Sea, sea, sea. Ach cén bhaint atá aige sin go léir leis an diúltú a thugamar don Chonradh céanna sin?”

“Bhí trí chúis againn diúltú don Chonradh, an chéad bhabhta, agus tabharfaidh mé na cúiseanna sin dhuit anois.

.

.

.

Bhí an ceart ag vótóirí cliste, eolgaiseacha, na Poblachta seo, nó ba bheag nach ndeachaigh an Rialtas s’againne, agus Rialtais eile an Chomhaontais, as a gcranna cumhachta, nuair a fuair siad amach, go raibh diúltaithe don Chonradh sin Nice ag ár gcosmhuintir, anseo ar imeall an domhain, sea, agus sin tar éis ar dhein siad, le sinn a ardú as an mbogach ina raibh muid sáite go dtí na cluasa, leis na céadta bliain. Chuaigh na tíortha sin in Oirthear na hEorpa, a bhí ag iarraidh teacht isteach san Aontas, le báiní freisin, nuair a chuala siadsan an scéal, go raibh muidinne chomh leithleasach, cointinneach, sin, nach raibh muid sásta deis a thabhairt dóibhsean teacht chun an trach bheathaithe, ó tharla go raibh muidinne sáthach, sásta, inár mbanbh biata, ag bianna beadaí an Aontais.

Bhí breall orthu uilig áfach, nó ba mhaith a thuig ár vótóirí, go dtiocfadh an Rialtas chucu, den dara babhta, agus san idirlinn, go mbeadh ar a gcumas, iachall a chur orthu athruithe inmhianaithe a dhéanamh ar chúrsaí an Reifirnn, agus nuair a thiocfadh siad chucu leis an Reifreann arís, go raghadh siad amach chun na bothanna vótála, an turas sin, agus go nglacfadh siad, le móramh maith, leis an gConradh a chuirfeadh fáilte roimh na tíortha úd as Oirthear na hEorpa, ar theastaigh uathu bheith ina mbaill den Aontas s’againne.”

“Agus a Shéimí, an gceapann tú, i ndáiríre, go bhfuil vótóirí na tíre seo, chomh glic, cliste, eolgaiseach sin, sa chaoi a ndéanann siad a vótaí a chaitheamh, i dtoghcháin agus i Reifrinn?”

“Bí cinnte dearfa de. Is féidir leis an dream s’againne ceol a bhaint as a vótaí, nó is féidir leo port ar bith is maith leo a sheinm ar thoghchán nó ar reifreann. Agus tá rud amháin eile ar mhaith liom tagairt a dhéanamh dó, sul má imíonn mé liom abhaile chuig Naipí is na rudaí beaga.”

“Agus céard é fhéin?”

“Bhuel, tá mé ag ceapadh, go raibh roinnt áirithe tíortha ar an Mór Roinn, a bhí ag guí Dé go ndiúltódh muidinne don gConradh sin Nice, an dara babhta freisin.”

“Ach a Shéimí, tuigeadh domsa go raibh chuile dhuine ar an Mór Roinn ag guí Dé, de ló is d’oíche, go nglacfadh muidinne leis an gConradh sin, ar ais, nó ar éigean.”

“Óra! Bíodh trí splaideog chéille agat! Níor mar sin dóibh, in aon chor, nó bhí roinnt mhaith feirmeoirí, ar fud na hEorpa, nár theastaigh uathu an ciste a roinnt ar fheirmeoirí iargúlta Oirthear na hEorpa, nó dá mhéad a roinntear orthusan, is ea is lú a bheidh fágtha le roinnt ar fheirmeoirí Iarthar na hEorpa, dream atá imithe ina chleachtadh, faoin am seo. Bheadh cúrsaí go hálainn dóibhsean, dá vótálfadh muidinne “NÍL”, nó d’fhéadfadh siad an milleán uilig a leagan ar vótóirí leithleasacha, cointinneacha, na hÉireann, sa chás sin, ach anois, caithfidh siad a gcath fhéin a throid, os ard, agus os comhair an bhaile, mar adéarfá.”

“Ach, a Shéimí, nach bhfuil sé deachair a chreidiúint, go bhféadfadh na vótóirí s’againne, bheith chomh glic, cliste, eolgaiseach, fadcheannach sin, i gcúrsaí vótála, agus gan deis acu pleananna dá leithéid a leagan amach, nó a shocrú, roimh ré?”

“Ní bhíonn gá le pleanáil roimh ré, nó tada dá leithéid, mar nuair atá pobal cosúil le pobal na hÉireann, tuigeann chuile dhuine acu céard is ceart dósan a dhéanamh, agus sin an chaoi a tharlaíonn, go n-éiríonn leo a dtoil mar phobal a léiriú. Geallaimse dhuit é, go bhfuil sé deacair a leithéid a thuiscint, ach má dhéanann tú torthaí na dtoghchán, agus na Reifreann, a ritheadh sa tír seo, le tamall de bhlianta anuas, feicfidh tú fhéin, go bhfuil an ceart agam.”

“Ach, a Shéimí…”

“Fóill ort anois, nó tá sé thar am agamsa bheith ag bogadh liom abhaile. Beidh Naipí is na rudaí beaga ag fanacht go foighdeach orm, nó bíonn eagla orthu, chuile bhabhta, go ndéanfaí mé a robáil, nó a mhugáil, má fhanaim amuigh ró-dhéanach san oíche. Ach beidh deis eile againn leis an gceist sin a chíoradh, agus a scaoileadh, an tseachtain seo chugainn, le cúnamh Dé, ach don bhabhta seo…Slán..”

“Slán abhaile,” a chuir mé fhéin ina dhiaidh, nó faoin am sin, bhí sé glanta leis amach doras na Caillí, agus mise fágtha liom fhéin, le mo dheoch a dhiúgadh go tóin. Níor aontaigh mé le chuile rud dá ndúirt mo Shéimí breá, ach mar sin fhéin, caithfidh mé a admháil dhuit, gur aontaoigh mé le roinnt mhaith dár leag sé os mo chomhair amach, ach caithfidh mé dul ar mo mharana, leis an gceist seo a chíoradh tuilleadh, agus b’fhéidir, go bhfillfinn ar an gceist arís, amach anseo. Idir an dá linn, céard é do thuairimse ar a raibh le rá ag mo Shéimí cóir? Ná bíodh drugall ar bith ort scríobh chugam, nó chuig Séimí cóir fhéin, má thograíonn tú é!

Go dtí an chead bhabhta eile….Slán…..

.

*******************

Peadar Bairéad.

*******************

.

.

.

.

.

.

.

.

S a o l t a a g A t h r ú

by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized

.

S a o l t a a g A t h r ú .

.

***********************

.

Rinne mé tagairt cheana, d’fhógraíocht sna meáin, agus d’fhógraíocht ar an teilifís, ach go háirithe. Labhair mé faoi chomh hamaideach, saonta, is a bhíonn cuid de na fógraí a léirítear ar an scáileán beag, agus rinne mé tagairt freisin, don chlaonadh atá i measc lucht déanta na bhfógraí sin, ar bhealach an ghnéis a thaisteal, am ar bith a bhíonn sé ag teacht crua orthu smaoineamh ar bhealach na samhlaíochta a ghabháil chun an cheann scríbe chéanna a bhaint amach, ach go bhfios dom, níor dhein mé aon ró-thagairt fós, don chlaonadh atá ann, le tamall anuas, úsáid a bhaint as bealach an chreidimh, lena mangaireacht a fhógairt ar an scáileán beag, geal.

.

Anois, bíodh go raibh na smaointe sin ag sníomh trí phóirsí m’aigne, agus ag dó na geirbe agam, le scathamh anuas, níor dhein mé tada faoi, agus b’fhéidir nach ndéanfainn anois fhéin, ach go bhfaca mé litir san eagrán, dár dáta, 2 Bealtaine, den Kilkenny People. Litir a scríobh John Fitzgerald, as Calainn, faoin gceannteideal “Seven Deadly Sins become choc ices !” Chuir an litir sin an lasair sa bharrach dom, nó caithfidh mé a admháil dhuit, go gcuireann an fógra sin le báiní mé, chuile bhabhta a fheicim ar scáileán an teilifíseáin é.

.

Tuige a gcuirfeadh fógra dá leithéid an oiread sin feirge ort? adéarfadh duine liom, b’fhéidir. Ba chóir a lua anseo, gur duine mé a bhfuil meas thar na bearta aige ar chreideamh, ar chreideamh ar bith, dá ndéarfainn é, agus nuair a thagann duine, nó eagraíocht ar an bhfód, agus nuair a dhéanann siad mugadh magadh den chreideamh sin, bhuel, nach bhfuil sé de cheart agamsa sin a chur in iúl go neamhbhalbh dóibh? Sa bhfógra faoi na, “Deadly Sins”. a chuireann lucht déanta “Magnum” ar an scáileán, le daoine a mhealladh chun a gcuid uachtar reoite seacláideach, nó “seacoighrí”, a cheannach, cuireann na fógróirí na seacht gcinnpheacaí marfacha i gcomparáid le huachtar reoite seacláideach, agus deineann siad an scéal a chur in ár lathair, trí bhean a léiriú agus í ag ithe a slí go pléisiúrtha, trí na seacht gcineálacha uachtair reoite seacláideacha sin, a chuireann lucht déanta Magnum ar an margadh. Cheapfadh duine, nár chóir go gcuirfeadh sin fearg ar dhuine ciallmhar ar domhan, ach má fhéachann tú go grinn ar an bhfógra arís, tabharfaidh tú faoi deara, go bhfuil na fógróirí ag iarraidh a chur i dtuiscint dúinn, nach bhfuil difir ar bith idir na seacht gcinnpheacaí mharfacha sin, agus ceann ar bith de na cineálacha uachtair reoite seacláideacha a chuireann siadsan ar an margadh, agus nach bhfuil sé intuigthe uaidh sin, gur chóir dúinn dul tríotha uilig, chomh tapaidh is a ghabhann an bhean úd, go neamhnáireach, trí na peacaí céanna sin.

.

Anois, má thuigtear domsa gur ábhar tromchúiseach é bheith ag cur síos ar na peacaí thuasluaite, fágann sin go dtuigtear dom freisin, gur maslaitheach an beart é mugadh magadh a dhéanamh de na peacaí céanna sin. Nach gceapfadh duine, go bhféadfadh lucht déanta na bhfógraí céanna sin, go bhféadfadh siad teacht ar bhealach eile lena gcuid uachtar reoite seacláideeach, nó “seacoighrí”, a fheistiú i lár an aonaigh, gan bheith ag maslú daoine neamhurchóideacha, nár dhein tada riamh lena bhfaltanas siúd a thuilleadh. Ach is dócha nár chóir dom, scéal chailleach an anró, a dhéanamh de scéal seo na bhfógraí, ach ag an am gcéanna, níor chóir ligint do dhaoine úsáid dá leithéid a bhaint as creideamh ar bith, le hearraí a fhógairt ar mhodh a dhéanann mugadh magadh den chreideamh sin.

.

Agus anois, ó tharla gur tharraing mé an scéal ar an gcineál sin fógraíochta, nár chóir dom, tagairt a dhéanamh do chupla sampla eile d’fhógraíocht ar an dtéad céanna sin. Is é an chéad fhógra eile den chineál sin, a ritheann liom, nó an fógra sin a dhéanann iarracht ar dhaoine a mhealladh le cáis bhog, bhlasta, eatrom, áirithe a cheannacht, agus arís, in áit iarracht a dhéanamh ar sin a dhéanamh go deas cliste, is amhlaidh a bhaineann siad úsáid as creideamh arís, mar thaca acu, lena ngnó a dhéanamh. Sa bhfógra seo, cuirtear dhá aingeal bhaineanna, inár láthair ar an scáileán, aingil nach bhfuil ar a n-aire acu ach bia, agus, ar mhodh magúil arís, tugtar le tuiscint go bhfuil gnéas ar an gclár acu freisin, nó labhraíonn duine de na haingil sin, nach mbíonn text i gceist riamh, ar an gcead choinne, aicese, agus ní gá dhom a rá gur sex, in áit text, atá ar aigne an fhógróra, mura bhfuil sé ar aigne an aingil fhéin fiú! Cuirtear críoch leis an bhfógra sin le gáire ard, amaideach, a chuirfeadh an nath i mBéarla i gcuimhne do dhuine…”the loud laugh that spake the vacant mind.” Agus arís anseo, tuigteear dom, gur beag duine a cheapfadh gur masla do chreideamh ar bith é, daoine a bheith ag baint úsáide as, ar bhealach magúil dá leithéid. Ach, chomh fada is a bhaineann sé liomsa, níl cur chuige dá leithéid inghlactha, feasta. Ní dóigh liom, gur chóir cur suas le “carry on” dá leithéid. Tuige a gcuirfeadh muidinne suas leis?

.

Anois, ní gá dhom a rá, nach n-aontaím go ró-mhinic le lucht déanta fógraí, ach ní orthusan amháin atá an locht sa chás seo. Ní hea, mh’anam. Bheadh ar dhuine roinnt mhaith den mhilleán a leagan ar lucht stiúrtha RTE, nó má tá siadsan sásta na fógraí céanna sin a theaspáint ar an teilifís, ansin leanfaidh na comhlachtaí a dhéanann na fógraí, leanfaidh siad leo, ag soláthar fógraí, faoi mar atá á dhéanamh acu faoi láthair. Bheadh duine ag súil go leagfadh lucht stiúrtha an stáisiúin polasaí cinnte amach, a chuirfeadh ar a súile dóibh, nach mbeadh cineálacha áirithe fógraí inghlactha, feasta.

Agus ó tharla ag tochrais ar an gceirtlín sin mé, céard faoi na fógraí uilig sin, a dhéanann buanna iomadúla an tobaca agus an óil a mholadh, d’óg agus d’aosta, d’fhir is do mhná, an náisiúin seo? Ní “Cool” duit, mura gcaitheann tú toitín.

Ach, fan neomat anois, nach bhfuil fógraí tobaca dá leithéid crosta ar na stáisiúin s’againne, ag an am áirithe seo?

Tá, muis! ach má tá fhéin, tá bealaí eile le cat a mharú, seachas é a thachtadh le him! Nach mbíonn caitheamh an tobaca á léiriú go minic ar scannáin, agus ar fhógraí a thagann chugainn isteach ón iasacht? Sea, agus cuir le sin, mar a dheintear an t-earra sin a fhógairt, nuair a bhíonn cluichí áirithe ón iasacht, á léiriú ar ár scáileáin fhéin, anseo in Éirinn. Sea, sa tslí sin, mealltar sinn le tuiscint, go bhfuil soifisticiúlacht eicínt ag baint le húsáid, nó le mí-úsáid fiú, na fiaile mallaithe céanna sin.

.

Agus céard faoi’n ól? An ndéantar an t-earra sin a fhógairt ar bhealach míchuibhiúil freisin?

Bí cinnte go ndéantar, dár liomsa, nó tá’s ag an Rí fhéin, gur dream sinn, nach réitíonn an iomarca den alcól linn, olc, maith, nó dona. Sílim go bhfuil na saineolaithe ar aonfhocal faoi sin fiú, agus ní focal beag nó bídeach é sin, geallaimse dhuit é!

Ach conas a dheintear an t-ól sin a fhógairt ar an scáileán beag, geal, má sea?

Bhuel, déantar chuile iarracht é a chur ar ár súile dúinn, nach féidir spraoi nó toit a bhaint as an saol gruama seo, gan tamall a chaitheamh “ag cur preab san ól”. Féach ar na fógraí, agus feicfidh tú dream de dhaoine óga, agus spórt an domhain acu, iad ag gáire is ag baint sult as an saol, sea, agus ábhar a ndeaghiúmair, i bhfoirm rang pionntaí, ina líne, os a gcomhair amach ar chuntar an tí ósta. Ó sea, agus breathnaigh ar chleas eile a úsáideann lucht déanta na bhfógraí céanna sin, agus sin a chur ar ár súile dúinn, nach bhfuil seans dá laghad ag an mbuachaill óg cailín a mhealladh, mura bhfuil ualach óil faoina chrios aige. Ní “cool” go dtí é! Ceannaigh an deoch chuí di, agus is leatsa í, an mana a bhíonn á chraoibhscaoileadh tríd na fógraí sin. Agus nach tríd na fógraí céanna sin a dhéantar mangaireacht ar na hAlco-pops, agus ar na Red Bulls, agus ar dheochanna eile den chineál céanna sin. Ach, nach bhfuil a fhios ag an saol Fodlach, i láthair na huaire seo, nach grá nó gean, spórt nó spraoi, a shaothraítear trí dhul thar fóir leis an ól céanna sin. Ní hea, mh’anam, ach troid, agus póit, imreas agus tinneas cinn. Ó, sea, agus an Rialtas s’againne ar a míle dhícheall, ag iarraidh srian a chur leis an troid agus ar an mbrúidiúlacht, a dhéanann fuil a dhoirteadh ar ár sráideanna, chuile oíche, geall leis, sea, agus a spreagann an óige le gluaisteáin a ghoid, ar mhaithe lena scileanna tiomána a léiriú don tsaol mór. Agus arís, níl fúm scéal mhadra na n-ocht gcos a dhéanamh den bhfógraíocht chéanna sin, nuair is léir do chuile dhuine, gur chóir deireadh a chur leis, gan aon ró-mhoill.

.

Mar sin, le críoch a chur leis an bpíosa seo, nach bhfuil sé thar am againn, mar chine, agus mar Phoblacht, breathnú ar lucht déanta na bhfógraí céanna sin, nó is dream iad nár chóir don Stát cead a gcinn a ligint leo, feasta. Ba chóir gan cead a thabhairt dóibh, dul i mbun na ceirde sin, mura bhfuil ceadúnas chuige, bainte amach acu, agus ansin, mura leanfadh an fógróir sin na rialacha, go bhféadfaí a cheadúnas a bhaint de, rud a fhágfadh, nach mbeadh ar a chumas fógraí a dhéanamh feasta, agus déarfainn go múinfeadh leagan amach dá leithéid fios a bhéas dó, feasta.

Agus anois, tá socraithe agam, gan scríobh faoin ábhar seo arís, go ceann bliana! Sé sin, mura dtagann fógra uafásach, dána, míchuibhiúil, os ár gcomhair, ar scáileáin ar dteilifíseán, san idirlinn!!!

.

****************

Peadar Bairéad.

****************

.

Saolaíodh Áilleacht Uafar….2

by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized

Saolaíodh Áilleacht Uafar 2

.

(Thoughts of the Rising, and of its leaders, are beginning go come to the fore as we approach the centenary of that Easter Week 1916)

.

Áilleacht an tSaoil seo

.

‘Áilleacht an tsaoil seo’ a bhaist mé ar shraith altanna a scríobh mé, blianta ó shoin anois, agus mé ag smaoineamh ar dhán úd an Phiarsaigh …”The Wayfarer”, faoi Áilleacht an tSaoil seo.

“The beauty of the world hath made me sad,

This beauty that will pass.

Sometimes my heart hath shaken with great joy

To see a leaping squirrel in a tree,

Or a red lady-bird upon a stalk,

Or little rabbits in a field at evening,

Lit by a slanting sun”

Sea, nár chumasach an file i mbun pinn é? agus nár leochaileach é luí a smaointe ar iontaisí an dúlra? I laethe an Phiarsaigh, bhí an tír seo fós faoi smacht Shasana, agus bíodh go raibh roinnt dár bpobal oilte agus sciliúil i gcúrsaí polaitíochta, agus riaracháin, ag an am gcéanna, ní raibh cleachtadh faighte fós ag éinne acu ar rialú tíre, An tráth sin freisin, ó bhunú eagraíochtaí cosúil le Conradh na Gaeilge, Cumann Lúthcheas Gael, agus Sinn Féin, lean spiorad an náisiúnachais ag fás is ag forbairt i measc mhuintir na tíre ársa seo, Ní call dom a rá, go raibh an Piarsach fhéin páirteach sna gluaiseachtaí nua sin, tharla go raibh sé bainteach le hiriseoireacht, le múinteoireacht, agus le litríocht, tráth a raibh na fórsaí réabhlóideacha sin ag múnlú, agus ag dul i bhfeidhm, ar phobail na tíre. Breathnaigh ar an tír, faoi mar a bhí, an tráth úd, agus faoi mar atá sí inniu, agus tabharfaidh tú faoi deara, an fás ollmhór a tháinig ar shaol eacnamaíochta, agus ar stíl bheatha na muintire, san idirlinn, agus feicfidh tú freisin, gur tháinig fás as cuimse ar fhís, agus ar aisling, mhuintir na hÉireann, sa tréimhse chéanna sin.

“The Fool” .

Chreid an Piarsach go raibh seans ann, go bhfíorófaí a fhís, agus go dtiocfadh an ‘Éire Gaelach’ úd i réim, ar ball.

“O wise men riddle me this

What if my dream comes true?

What if my dream comes true

And if millions unborn should dwell

In the house I have shaped in my heart

The noble house of my thought.”

Thuig an Piarsach ina chroí istigh, céard a bhí uaidh, agus chuaigh sé i mbun oibre, go luath ina shaol, le sin a chur i gcrích. D’fhoghlaim sé an Ghaeilge, agus in éineacht le spiorad na teanga sin, shlog sé siar neamhspleáchas fiáin an Ghaeil. Sea, agus d’fhoghlaim sé freisin ceird na saighdiúrachta. Ná ceap anois, go mba ghaeilgeoir buile, amach is amuigh é, nó níorbh ea, nó ba é an chuspóir a chuir sé roimhe sa scoil sin, nó córas dhátheangach a bhunú, sa chaoi go mbeadh idir Ghaeilge agus Bhéarla ag daltaí Scoil Éanna. Ba sa Bheilg a chonaic sé mar a d’oibrigh córas dá leithéid sin go seoigh. B’in an chuspóir a chuir sé roimhe mar oideachasóir i Scoil Éanna. Breathnaigh freisin ar a chuid iriseoireachta, agus ar a chuid scríbhneoireachta. Bhí meas aige ar an dá theanga, agus gan fuath aige do cheachtar acu. Déarfainn go bhfuil sin le feiceáil go soiléir, sna focail seo, óna pheann fhéin….

…”and he who would segregate Irish history, and Irish men, into two sections…..Irish-speaking and English-speaking is not helping towards achieving Ireland a Nation…”

.

Caolaigeantach ?

.

Déarfainn go bhfuil sé soiléir go maith ón méid sin, nach raibh aon chaolaigeantacht ag baint leis an bPiarsach, chomh fada is a bhain sé le cúrsaí teanga. Ach céard faoi’n ráiteas úd….

“Not free merely but Gaelic as well,

Not Gaelic merely but free as well.”

Nach sásódh an dátheangachas forálacha na fise sin?  Agus tabhair faoi deara freisin, chomh cóngarach is a thagann an dearcadh sin do fhís Mhic Dhiarmada, ach shásófaí eisean dá mbeadh Gaeltacht agus Galltacht i réim sa tír, rud nárbh ionann is dátheangachas. B’fhearr é fís an Phiarsaigh, agus seans aige teacht i dtír, ar feadh tréimhse, ar aon nós.

.

.

.

.

.

.

                                                                                .

.

Scrudu Cainte Cuid a Do

by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized

Scrúdú Cainte Cuid a Dó

Cad a dhéanfá dá dtoghfaí thú id’ Thaoiseach ar an tír seo?

.

Ar an gcéad dul síos, bheinn den tuairim, nach bhfuil baol ar bith ann go dtarlódh a leithéid, ach, dá dtarlódh sé, bheadh áthas an domhain orm, nó bheadh deis agam, iarracht a dhéanamh ar fhadhbanna uilig na tíre seo a leigheas.

Ba é an chéad rud a dhéanfainn nó coirpigh uilig na tíre seo a ghabháil agus a chur isteach in Ionad Ceartaithe, agus sa tslí sin, chuirfinn deireadh láithreach le mí-iompar ár ndaoine, idir óg agus aosta. Ansin, de réir mar a bheadh a gceacht foghlamtha acu, ligfinn saor arís iad, ar choinníoll nach mbrisfidís an dlí arís, agus go bhfanfadh siad glan amach ó choirpeacht, agus aindlí.

Nuair a bheadh sin déanta agam, d’fhéachfainn chuige, go mbeadh teacht isteach réasúnta ag chuile oibrí sa tír, agus ghearrfainn cáin trom ar mhilliúnaithe na tíre seo. Chuirfinn tuilleadh airgid ar fáil do na scoileanna agus do na múinteoirí. Chuirfinn deireadh le fadhb na n-ospidéal, agus nuair a bheadh an meid sin déanta agam, d’iarfainn ar an bpobal a dtuairimí fhéin a chur ar fáil don Rialtas, sa tslí go mbeadh muid in ann freastal orthu, mar ba chóir.

.

Deirtear uaireannta, gur pobal ciníoch muid anseo in Éirinn. An gceapfá go bhfuil an ceart ag na daoine adeireann sin?

.

Tá agus Níl. Mar sa chéad áit, nach ndeirtear sa tseanfhocal, gur cara gach duine go dtéann a bhó isteach i do gharraí. Bhuel, is é an chás céanna ag na hinimircigh é. Chomh fada is a fhanann siad ina dtír fhein, bíonn muid breá cairdiúil leo, agus fiú, bheadh muid sásta chuile chabhair a chur ar fáil dóibh, chomh fada is a fhanann siad ansin, ach nuair a thagann siad isteach sa tír s’againne, agus nuair a éiríonn postanna gann, ansin, ní bhíonn muid chomh cairdiúil sin ar fad leo, agus má tharlaíonn gur daoine gorma iad, na hinimircigh a thagann isteach chugainn agus a thógann na postanna ganna sin, bhuel! ansin éiríonn eascairdeas idir sinne agus na gormaigh sin. An té a thabharfadh sin faoi deara, is dócha go gceapfadh sé, agus go ndéarfadh sé, gur ciníochas lom atá á chleachtadh againn, ach i ndáiríre, dá mba dhaoine as Contae eile sa tír seo, a dhéanfadh an rud céanna sin, mhúsclófaí an t-eascairdeas céanna chucu, i gcroíthe na ndaoine a fágadh gan obair.

I ndáiríre, déarfainn fhéin nach bhfuil muid ciníoch in aon chor, ach go mbíonn drugall ar chuile dhuine, glacadh leis an rud atá strainséartha, ach chomh luath is a chuireann muid aithne cheart ar na hinimircigh, bíonn muid chomh cairdiúil leo is a bheadh muid le duine as ár dtír fhéin.

.

Céard é do mheas ar lucht polaitíochta na tíre seo?

.

Ba chóir a rá i dtosach, go bhfuil daoine ann, a cheapann, nach dtéann le polaitíocht, ach an dream a dteastaíonn uathu crónán ar mhaithe leo fhéin, agus b’fhéidir go bhfuil an corr-pholaiteoir ann, a bheadh sásta breab a ghlacadh, ar mhaithe le fábhar a dhéanamh do dhuine eicínt, agus sa tslí sin bíonn siad sásta dearmad a dheanamh de leas an phobail, ach is é mo thuairim fhéin, go bhfuil polaiteoirí againn sa tír seo, atá chomh maith, agus chomh macánta, agus níos fearr déarfainn, ná na polaiteoirí a gheofá in aon tír eile ar domhan. Anois, is féidir a rá go n-íoctar go maith iad as a saothar, ach ní bréag ar bith é a rá, go mbíonn ar an bPolaiteoir bheith i mbun a shaothair ó mhaidin go hoíche, Domhnach is Dálach, agus ó cheann ceann na bliana, nó caithfidh sé freastal ar shaoránach ar bith a thagann chuige ag lorg cabhrach.

I láthair na huaire seo, tá daoine ann a deireann seo, agus daoine a deireann siúd, faoinár dTaoiseach, Bertie Ahearne, ach, is annamh a chloiseann tú duine den dream sin ag labhairt faoin méid oibre a dhéanann an fear sin, ar mhaithe lena Thír, gan tracht in aonchor ar a ndéanann sé ar mhaithe lena Pháirtí, nó ar mhaithe lena Phobal. Iarr ar na daoine sin, a dtugann sé cabhair dóibh, cén cineál duine é Bertie, agus déarfaidh siad leat, nach bhfuil a shárú mar pholaiteoir le fáil ar dhroim talún.

Sea, caithfidh mé a rá, go bhfuil meas, agus dhá mheas, agam fhéin ar an lucht polaitíochta, as a ndúthracht, as a macántacht, agus as a dtír-ghrá, nó is dream iad, a chaitheann a gcuid ama ag saothrú ar son an phobail, agus nach deacair daoine dá leithéid sin a fháil, na laethe seo.