by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized
Misean Santa Ynez agus an tAthair Albert
.
An Chéadaoin, an 20ú Lúnasa, 2003
Ar ár gcois le giolc an ghealbhain an mhaidin álainn seo, agus tar éis dúinn ár mbricfeasta a chaitheamh, ba ghearr an mhoill orainn bóthar a bhualadh, nó bhí chuile shórt pacáilte againn, ón oíche roimh ré. D’fhágamar an tÓstán, thart ar a haondhéag ar maidin, agus thugamar aghaidh, ar dtús, ar Solvang. Mura mbeifeá san airdeall, b’fhurasta dul thar Solvang, gan é a thabhairt faoi deara, fiú! Ach b’fhiú do dhuine ar bith bualadh isteach ann, nó is cosúil é le baile a d’fheicfeá ar chárta poist. Ba é an chéad rud a chuaigh i gcionn orainn, nó an Muileann breá Gaoithe, gona sheolta agus eile, atá ina sheasamh, go cosantach, os cionn an bhaile, agus ansin, chuirfeadh leagan amach na dtithe fhéin ionadh ort, toisc nach den dúiche seo ó dhúchas iad, ar aon tsaghas cuma. Is baile Damhnairgeach é Solvang, tógtha le grá ag Danmhairgigh, ar bhruach an Ynez i gCalafóirnia.
Ar ball, chuamar isteach i mBialann taitneamhach, i lár an bhaile. “The Little Mermaid” a bhí mar ainm air, agus ó tharla gur chaith siad go fial linn, agus muid ar chuairt ansin i Meán Fómhair na bliana 1988, tuigeadh dúinn gur chóir dul sa tseans leo arís. Rinneamar sin, agus ní raibh a chathú orainn.
Ní raibh orainn dul ró-fhada ó Solvang, nuair a thángamar ar Mhisean Santa Ynez. Ionann Ynez, agus Úna, nó Agnes i mBéarla. Bunaíodh an Misean seo dhá chéad bliain ó shoin, ar an seachtú lá déag de Mheán Fómhair na bliana 1804, an naoú misean déag a bunaíodh fan Chósta Thiar Chalafóirnia, le freastal ar Indiaigh na tíre sin. Ach cibé faoi sin, d’éirigh thar barr leis an Misean nua sin, agus bhí ainm in airde air, ó cheann ceann Chalafóirnia, ar fheabhas a cheardaithe agus a lucht oibre. Rinne na Meicsicigh an Misean a dhíeaglaisiú áfach, sa bhliain 1836. Agus tar éis dó seal a chaitheamh mar ionad oideachais, tugadh ar ais don Eaglais é, sa bhliain 1862. Ní fhéadfá gan suntas a thabhairt do na pictiúir bhreátha atá crochta ar fhallaí an Mhisin seo, agus gan dabht ar domhan, chuir áilleacht a shéipéil sciatháin áthais ar ár gcroí. Ní gá a rá, go ndeachaigh méad agus fairsinge, na háite i gcionn go mór orainn freisin, ach ba ar ár mbealach amach a baineadh an stangadh ba mhó ar fad asainn, nó ansin, crochta ar fhalla, chonaic muid pictiúr den Chaipisíneach cáiliúil sin, an tAthair Albert Bibby. Ní gá a rá, gur bheag nár leag an grianghraf céanna sin as ár seasamh sinn. Bhí alt fada ag gabhail leis an bpictiúr, alt inar cuireadh síos ar an sagart cáiliúil sin a d’fheidhmigh mar chéad “Pastor” Caipisíneach ar Mhisean Santa Ynez, ón mbliain 1924 go dtí an bhliain 1925.. Bhuel, nach fánach an áit ina bhfaighfeá breac, arsa mise liom fhéin, agus nach fada óna bhaile i gCill Chainnigh, a thaisteal an sagart cáiliúil s’againne, le dul i gceannas ar Mhisean Calafóirneach ansin i ngleann álainn Santa Ynez? Tuige, adéarfadh duine, b’fhéidir, nár fhan sé níos faide i mbun a phoist mar Shagart Pobail, ansin i Misean Santa Ynez? Bhuel, tá’s ag fia is ag fiolar anois, go bhfuair an fear bocht bás sa bhliain chinniúnach sin 1925. Bhí tuilleadh le léamh i ngearrthóg eile ansin, ag cur síos ar na searmanais a lean a bhás agus a shocraid ansin, i bhfad ó bhaile, i gCríocha Chalafóirnia. Bhí cur síos ar an óráid bhreá spreagúil a thug Seán T. Ó Ceallaigh uaidh, agus é i láthair ar an bhfód ansin, lá na lice. Mhol sé an tAthair Albert go spéartha nimhe, as a spioradáltacht, as a náisiúntacht, as a dhílseacht dá phobal fhéin, agus as an bpáirt tabhachtach a ghlac sé in Éirí Amach na Cásca i mBaile Atha Cliath, sa bhliain 1916. Ní call dom a rá, gurbh é an Seán T. céanna sin, a bhí mar Uachtarán ar an Stát s’againne, ar ball.
Nuair a bhí ár gcuairt ar an Misean críochnaithe againn, agus muid amuigh i siopa na gcuimhneachán, cheannaigh mé fhéin cupla leabhar, le scéal an Mhisin a athchruthú dhom, nuair a bheadh cúrsaí na cuairte dearmadta, cuid mhaith, agam. Chuir mé ceist ar an mbean a bhí ag freastal orm.
“An bhfuil aon chuimhne fanta in bhur measc ar shagart Eireannach, a chaith seal anseo, thart ar an mbliain 1925?” Arsa mise.
“Cén t-ainm a bhí air?” Ar sise.
“An tAthair Albert,” arsa mé fhéin, á freagairt.
An é “our Father Bibby atá i gceist agat” ? ar sise.
“An fear ceannan céanna,” arsa mé fhéin.
Ag an bpointe sin, chuir bean eile a ladar isteach sa scéal, go múinte, béasach.
“Fuair sé bás anseo sa bhliain 1925,” ar sise, “agus cuireadh anseo é. B’ócáid mhór a shochraid, agus tháinig daoine mór le rá ó Éirinn, le bheith ar an bhfód don adhlacadh. Níor fágadh anseo inár measc é, áfach, nó chomh fada agus is cuimhin liom, tógadh a chorp abhaile go hÉirinn, sa bhliain 1958, lena athchur i measc a Bhráithre fhéin, ansin.”
“Bhuel,” arsa mé fhéin leo,” b’as Cill Chainnigh don Athair Albert, agus tháinig mé fhéin ar chuairt chugaibh ón gCathair chéanna sin, agus is mór an tógáil croí domsa, go bhfanann cuimhne an tsagairt sin beo in bhur measc fós.”
“Thuill sé ár gcuimhne,” ar siadsan, dom fhreagairt.
D’fhágamar Misean Santa Ynez inár ndiaidh, ceann de na Misin is suimiúla, agus is mó a théann i bhfeidhm ar an gcuairteoir fiú, sa lá atá inniu fhéin ann, agus thugamar an bóthar orainn fhéin arís.
.
Peadar Bairéad.
******************
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized
Athrú Saolta
.
Peadar Bairéad
Ceirtlín na mBlianta
“Ní chuile lá a bhíonn Dónall ag pósadh, nó caoi aige chuige”, faoi mar adeireadh an seandream fadó, agus iad ag cur síos ar rud eicínt nach dtiteadh amach ach go hannamh. Bhuel, is é an dála céanna agamsa é, nó is féidir liomsa tochrais anois ar cheirtlín, nach mbíodh fonn orm tochrais air, siar thar na blianta.
Agus cén ceirtlín é fhéin, adeir tusa?
Ceirtlín na mblianta, atá i gceist agam, sa phíosa seo.
Le linn na mblianta atá caite, ba mhinic a chuala mé daoine aosta ag cur síos ar na laethe a bhí, iad ag éagaoin a n-óige caillte, iad ina nOisín i ndiaidh na Féinne, iad ag rá, nach mar seo, nó mar siúd, a bhíodh cúrsaí, le linn dóibhsean bheith i mbarr a maitheasa.
Ach nach mar sin a bhíonn i gcónaí ag seandaoine?
Is dócha é, ach tá difir mhór sa scéal anois, chomh fada is a bhaineann sé liomsa.
Agus cén difir mhór atá i gceist agat?
Bhuel, táimse anois im sheanóir, agus dá bharr sin, tá de phribhléid agamsa, bheith ag éagaoin na ré atá imithe lei thrí shúil dhroichead na mblianta.
Agus céard iad na difríochtaí móra a thugann tú fhéin faoi deara a bheith tagtha ar an saol, le linn do ré fhéin?
Glacadh le hÚdarás, an tráth úd
Is dócha, i ndáirire, go dtuigtear dom anois, go bhfuil an saol, mar a bhí, iompaithe bun os cionn, agus í ag ullmhú do ré nua, ré a bheidh difriúil ar fad leis an ré atá thart. Nuair a bhí mise i mo ghasúr, tuigeadh dom go raibh ord agus eagar ar chúrsaí an tsaoil seo. Bhí údarás ag daoine áirithe, agus bhí daoine eile sásta glacadh leis an údarás céanna sin, nó tuigeadh dóibh, gur chun a leasa é, a leithéid a dhéanamh.
Ach céard iad na húdaráis atá i gceist agat ansin?
An Eaglais
Bhail! ar an gcéad dul síos, bhí na daoine úd a bhain leas as údarás na hEaglaise, agus gan dabht ar domhan, bhí cumhacht thar na bearta acusan. Bhí lán-mhuinín ag daoine astu, agus dhéanaidís rud orthu. Ach, faraoir géar! ní mar sin atá cúrsaí, sa lá atá inniu ann. Is dócha gur tuigeadh dúinn, go mba eagraíocht osdaonna a bhí san Eaglais chéanna sin, agus go mba iad na heaglaisigh a bhí ag bronnadh na beatha síoraí orainn, agus rud ba mheasa fós, seans gur cheap cuid áirithe den chléir gur mar sin a bhí. Bhuel, tugadh le fios dúinn, sna laethe deireannacha seo, nach mar sin a bhí, agus scaoileadh muid uilig, idir chléir agus phobal, isteach i bhfásach an amhrais arís, nó ní hí seo an chéad uair arbh éigean don Eaglais a bealach a fháil amach as an bhfásach céanna sin, agus mura gcailltear dóchas, níl dabht ar domhan, ach go dtiocfaidh an dara Earrach, amach anseo.
An Stát
Bhí údarás freisin ag na fórsaí cosanta, ach má sea, tugadh le fios dúinn, ar na mallaibh, go mba dhaonnaithe freisin baill na bhfórsaí sin, agus nach raibh aon chumhacht osnádúrtha acusan, len iad a chosaint ar dhul amú, agus arís, léiríodh dúinn, le déanaí, go mba dhaoine mar chách iad, agus go raibh roinnt áirithe díobh ann, a raibh ar a gcumas dearmad a dhéanamh, agus a n-údarás a úsáid ar mhaith leo fhéin. Agus arís, níl le déanamh againn, mar phobal, ach a thuiscint gur mar sin atá, agus go gcaithfear a bheith níos cúramaí fós, i roghnú, i dtraenáil, agus i mbainsitiú na mball áirithe sin.
Na Scoileanna
Agus céard faoi chúrsaí oideachais? Nach raibh an-mhuinín go deo againn as an lucht múinte? Bhí gan amhras, ach arís, is dócha go raibh ró-mhuinín againn astu, agus bíodh nár theip an chuid ba mhó acu orainn, ag an am gcéanna, bhí roinnt áirithe a chuaigh thar fóir i láimhseáil a n-údaráis, agus arís, ní fál go haer é, nó nuair a bheidh fiacha a mí-úsáid siúd glanta, beidh ar ár gcumas, bóthar a bhualadh arís, agus ceacht tábhachtach foghlamtha againn do na laethe atá romhainn amach.
Tá daoine ann freisin, adéarfadh nár tháinig an dream ba mhó chumhacht ar fad slán ar fad as an gcoimheascar nua-aimseartha seo.
Agus cé hiad fhéin, an ea?
An Chlann fhéin, fiú
Na tuismitheoirí fhéin a lucht gaoil, nó nach iadsan na cosantóirí nádúrtha a bhronnann an nádúr fhéin ar an óige, an dream ar a bhfágtar dualgas cosanta, oideachais, agus riar a gcáis, a sholáthar dóibh. Faraoir géar! arís, ach tá faitíos orm nach i gcónaí a choimhlíon siadsan na dualgaisí sin, a leagann an nádúr orthu. Ar ámharaí an tsaoil seo, ní go ró-mhinic a tharlaíonn a leithéid, ach nuair a tharlaíonn, is coscrach go deo an toradh a bhíonn air, nó ní bheadh a fhios ag na páistí, i gcás dá leithéid, cá bhfaighidís furtacht.
An bhféadfadh a leitheid a tharlú anois? Is dócha nach bhféadfadh duine a rá nach bhféadfadh, ach is féidir linn a rá, go mbeadh sé i bhfad níos deacra sa lá atá inniu ann, nó tá tuiscint i bhfad níos fearr ag an óige fhéin, ar chúrsaí, sa lá atá inniu ann, agus lena chois sin, tá ar a gcumas glaoch ar eagraíochtaí áirithe a bunaíodh go speisialta, le teacht i gcabhair ar ghasúir dá leithéid, in am an ghátair.
AthEarrach chugainn
Mar sin, bíodh go bhfuil ceachtanna crua foghlamtha againn le cupla deichniúr anuas, ag an am gcéanna, tuigtear dúinn go bhfuil ar ár gcumas, na deacrachtaí sin uilig a shárú, sna laethe atá romhainn amach, agus go mbeidh muid in ann bóthar nua a fháil amach as fásach úd an amhrais, agus chuile sheans, nuair a bheidh íoctha againn go hiomlán as ár gcoireanna, ansin seans go mbeidh deis againn bóthar ár n-oilithreachta a bhuaileadh arís, agus b’fhéidir, an babhta seo, nach gcaillfidh muid ár slí chomh héasca sin ar fad, sna laethe atá romhainn amach.
.
********************************************
.
.
by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized
I mBéal an Phobail
Peadar Bairéad
.
(I mBéal an Phobail this week recalls the Eucharistic Congress Year of 1932.)
Náisiún ag éirí as a shuan
Tá cuimhne mhaith agam fós ar an mbliain 1932. Bhí an Stát s’againne fós ina óige. Bhí corraíl draíochta san aer, agus borradh úr ag teacht in anam, agus in aigne, an náisiúin. Bhí cónaí orm fhéin in Iorras na nIontas, thiar i gContae Mhaigh Eo, ag an am, agus thabharfadh duine ar bith faoi deara, go raibh meisce na saoirse fós ag coipeadh i bhfuil agus i bhfeoil na cosmhuintire. Ná ceap anois, go raibh saol an mhadaidh bháin fós curtha in áirithe dár ndaoine. B’fhada uainn an saol Útóipeach sin fós, nó ní raibh acu ach ón láimh go dtí an béal, agus Conchúr Mór sa chúinne ag a mbunús fós. Ach bhí dóchas ina gcroí istigh acu go raibh an Geimhreadh thart.
Filleann orm freisin, cuimhní ar thoghchán na bliana cinniúnaí céanna sin. Nár mhór an spórt a bhí againne, gasúir, agus muid ag éisteacht le hóráidíocht na n-iarrthóirí, taobh amuigh de Shéipéal an Gheata Mhóir, chuile Dhomhnach, agus muid ag druidim i dtreo Olltoghcháin na bliana sin. Is cuimhin liom freisin an corr-ghluaisteán, maisithe le balúin ildaite, ag déanamh a shlí thar dhrochbhóithre Iorrais, ag an am, agus iad ag scaipeadh billeoga daite fan Bhóithre Iorrais . Sea, gan dabht ar domhan, ba chorraitheach an tráth é don té a bhí óg, agus nár thuig doimhneas, nó deacracht na bhfadhbanna, a raibh an tír seo ag iomrascáil leo, i dtús thriochaidí an ocrais, ach nár chuma linne, gasúir, a raibh spraoi agus cleasaíocht ar ár n-aire againn, na laethe úd.
Ag ceiliúradh theacht na Críostaíochta
Ar scoil dúinn, rinne ar múinteoir, Iníon Ní Choinn, chuile iarracht ar sholúntacht na hócáide a chur i dtuiscint dúinn. Sea, agus thugadh sí sinn ar thurasanna chuig Teach Phobail an Gheata Mhóir, agus mhíníodh sí dúinn, tábhacht an cheiliúrtha a bhí ar siúl i dtír seo na hÉireann, ag an am. Mhínigh sí, go raibh muid ag ceiliúradh theacht na Críostaíochta chun na tíre seo, cúig chéad déag bliain roimhe sin, nó nár tháinig Pádraig Mac Calprainn fhéin chugainn, leis an gCríostaíocht a chraoibhscaoileadh anseo in ár measc, sa bhliain 432 AD. Thuig sí, nach mbeadh a chomhmhaith de cheiliúradh againn sa tír seo arís go dtí an bhliain 2032, agus chuile sheans, dár lei, nach mbeadh sise, nó sinne, páirteach sa cheiliúradh sin.
Bratacha ar foluain
Is cuimhin liom freisin, gur mhol an sagart paráiste dá phobal, gur chóir dóibh bratacha Náisiúnta agus bratacha an Phápa a fháil agus a chur in airde ar shimnéithe a dtithe, leis an ócáid stairiúil sin a cheiliúradh. Sea, agus rinneadar rud air freisin, agus geallaimse dhuit é gur ghalánta, chorraitheach, an radharc é, breathnú ar na bhratach sin, ar foluain le gaoith, os cionn shimnéithe na dtithe aoldaite, seascaire, ceanntuí, a sheol go bródúil ó cheann ceann an bhaile, faoi mar ba chabhlach mara iad. Sin iad na cuimhní a rith liom, an lá cheana, nuair a chuala mé go rabhthas le Comhdháil Eochairisteach a thionól i dtír seo na hÉireann arís, sa bhliain 2012, le cuimhne cheithre scór bliain Chomhdháil 1932, a chomóradh. Ba ansin a tuigeadh dom, go raibh breall ar Iníon Ní Choinn, agus nach mbeadh orainn fanacht céad bliain don chéad cheiliúradh eile.
.
by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized
An Chamchuairt úd 2
Peadar Bairéad
.
(This week we continue to review the memories of that Scottish visit.)
.
Cuimhní na Cuairte
.
Is filleann orm cuimhní mo Chuairte,
Mar fháinleoga beoga aneas,
Lem chroí bocht traochta a théamh
Le grian gheal, le díograis, le teas.
.
.
Ar Oileán Thíríodh, gona thránna,
Is a phobal caoin, carthannach, fial,
A pháistí, a dhaltaí, ’s a mhuintir,
Chuir caoinfháilte romhainne ó chroí.
.
.
Na sléibhte, na cnoic, is na beanna,
A rianaigh a n-áilleeacht ar spéir,
Iad cruachta, carntha, crochta,
Snoite, is sníofa faoi’n ngréin.
.
Sraid Sauchiehall
Ní raibh ar mo chumas fhéin srian a choinneáil ar mo chuimhní corraithe, agus muid ag siúl linn síos feadh na sráide fada sin. Siar liom bóithrín casta na smaointe, go dtí garraí cluainteach na hóige, agus na hoícheantaa fada geimhridh úd, nuair a chloisinn m’athair agus a chomrádaithe ag cur síos agus ag seanchas ar ‘Sockeyhall Street’ mar a thugaidís uirthi.
Smaoinigh mé ar na daoine sin, ina bhfir óga, ag an am, agus iad ag siúl leo go misniúil, rábach, cróga, ar an dtaobhchasán céanna sin, a raibh mise ag siúl air, an oíche bheannaithe sin. Nach ar m’athair agus a chomrádaithe a bheadh an bród agus an t-áthas, dá bhfeicidís an tIorrasach seo ar a bhealach chuig Ionad gradamach cosúil leis an Centre for Contremporary Arts, le mám dánta a aithris ansin, i dteanga ársa na nGael? Ar bhealach éigin, is dócha go raibh na hIorrasaigh chuideachtúla sin mar lucht éisteachta agamsa, an oíche iontach sin, i Sráid úd Sauchiehall Ghlaschú. Bhí slua an-mhór romhainn istigh, iad suite ag boirdíní, scaipthe ar fud an halla. D’éirigh thar barr le seó na hoíche sin, agus ghlac filí, ceoltóirí, agus amhránaithe Albanacha, páirt san agallamh freisin. Mo chuidse de, tá mé ag ceapadh go mbeadh na cairde úd, ó laethanta m’óige, breá sásta leis na dánta a d’aithris mé fhéin dóibh i Sockeyhall Street, an oíche sin.
Féile na nGael
I ndiaidh an tseó, mar a tharla go minic i rith na seachtaine, fuaireamar cuireadh chun a tí ó Flora MacNeill, amhránaí clúiteach, traidisiúnta. Ghlacamar go fonnmhar leis an gcuireadh céanna, agus geallaimse dhuit é, nár fágadh ocras, nó tart, ar aon duine againn, i dteach úd na féile, an oíche sin. Chomh maith le sin, bhí ceol, amhráin, agus seanchas den scoth, againn, go dtí a trí a chlog ar maidin! Go fiú, nár chan mé fhéin amhrán! tráth éigin, i rith na hoíche ! Deireanas na huaire, nó brí an fhuiscí, ba chúis leis, ní foláir! Cibé faoi sin, bhíomar ar ár gcois go breá luath maidin Dé Domhnaigh, agus tar éis dúinn bricfeasta Sasanach eile a chaitheamh, thugamar na sráideanna orainn féin arís, muid ag fanaíocht timpeall, ag tabhairt chuile shórt faoi deara, tamall anseo, is tamall ansiúd. Chonaiceamar an teach is sine n nGlaschú, teach a tógadh sa bhlaiin 1471. thugamar cuairt freisin ar The Barras, na margaí ollmhóra úd, atá amuigh faoin aer acu, sa chathair sin, margaí a raibh tarraingt na mílte orthu. Ag a haon a chlog, bhíomar ar ár nglúna in Eaglais Naoimh Alphonsus, i Sráid Londain, nó theastaigh uainn Aifreann a éisteacht i nGlaschú, an mhaidin Domhniagh sin. Thaitin an ceiliúradh sin go breá linn. Rud amháin eile, a thug mé fhéin faoi deara, in Eaglais Alphonsus, nó gur choinnigh siadsan thall na dealbha uile, ar fud na heaglaise, Taitníonn dealbha liomsa, agus ní dóigh liom, gur chóir iad a dhíbirt as ár séipéil. Folamh séipéal gan dealbha!
Turas abhaile
Arais go dtí an Babbity linn i ndiaidh an Aifrinn, lenár gcip is ár meanaithe a bhailiú, nó bhíomar tagtha go deireadh na camchuairte iontaí seo in Albain, agus bhí orainn aghaidh a thabhairt ar Aerfort Ghlaschú, agus an turas ar ais go hÉirinn. Ní dhéanfaidh muid dearmad go luath ar an tseachtain spreagúil a chaitheamar ag taisteal ó cheann ceann na hAlban, nó ar na Gaeil chairdiúla, lácha, flaithiúla, Albanacha, a casadh orainn thall sa bhliain úd, 1992.
Nár laga an Rí riamh iad.
.
.
by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized
Another little bit of Irish for Peter. I hope Peter that this will be of help in putting a letter together.
Remember to include…….1 Your address, 2 Date, 3 Opening of letter, 4 Body of letter, 5 Closing ( like…..Is mise etc.) 6 Your Signature…..Marks are given for each part.
.
Foclóir
.
An chéad smaoineamh a rith liom, the first thing I thought of; Na hOileáin Chanáireacha, the Canary Islands; Bloc mór Árasán, a large Block of Apartments; mar a d’iarrfadh do bhéal fhéin é a bheith, as you would wish it to be; an ghaoth ba lú, the shlightest breeze; aeráid neamhaí, heavenly climate; an leaba a thabhairt orthu fhéin, they go to bed; ar an dtaobh chontráilte den bhóthar, on the wrong side of the road; an chaoi a bhfuil mé tugtha don chluiche sin, how fond I am of that game; nua gach bia is sean gacha dí, the freshest of food and the oldest of drink; gan dochma, gan ghorta, without stint or sparing; dallamullóg a chur orainn, to hoodwink us; uisce buidéalaithe, bottled water; siúlóid, a walk; mo chuimhne, is mo dhearmad! Oh! I almost forgot. Iarscríbhinn, postscript.
*********************
Ceist
.
Bhí tú ar laethe saoire thar lear, agus anois teastaíonn uait litir a scríobh chuig cara leat, ag cur síos ar an tsaoire sin. Sa bhfreagairt duit, dean tagairt don tír ar thug tú cuairt uirthi, agus luaigh dhá nós faoi leith a bhaineann leis an tír áirithe sin, agus inis dó (nó di) faoi na rudaí ba mhó a thaitin leat le linn na saoire sin. O a Thiarcais; Gosh!
.
.
********************************************************************
.
Freagra
.
Áras Eoin,
5 Sráid an Mhuilinn,
Ceann Toirc.
8ú Meitheamh 2005.
.
A Sheáin, a chara,
Tá mé díreach tar éis teacht abhaile ón tsaoire ab fhearr a bhí agam riamh, agus ba é an chéad smaoineamh a rith liom nó, gur chóir dom an scéal ar fad a insint duit, mar ba mhinic a smaoinigh mé i rith na saoire sin, gur mhór an trua é nach raibh tú in éineacht linn, le toit agus sásamh ceart a bhaint as an ócáid. Ach ar aon nós, ba sna hOileáin Chanáireacha a chaith an chlann s’againne, an coicíos seo caite, agus bhíomar ag cur fúinn i rith an ama sin, sa Chorona Blanca, sin i mBloc mór Árasán, i lár Playa del Ingles, ar Oileán Ghran Canaria.
Ní gá dhom a insint duit, go raibh an aimsir mar a d’iarrfadh do bhéal fhéin é a bheith.
Bí ag caint ar spéartha glana gorma gan scamall! ar theocht sna fichidí arda chuile lá! gan ach an ghaoth ba lú ag séideadh! agus tuigfidh tú fhéin aoibhneas na haeráide neamhaí sin.
Is ait an dream iad na Canáirigh fhéin, agus tá nósanna dá gcuid fhéin acu, taobh amuigh de chúrsaí teanga ar fad! Ar an gcéad dul síos, tá nós an-ait go deo acu, agus sé sin, an leaba a thabhairt orthu fhéin i lár an lae ghil, nuair is fearr an aimsir, agus arís déanann siad a ngluaisteáin a thiomáint ar an dtaobh contráilte den bhóthar, i gcomparáid linne. Nós eile atá ag gasúir ansin nó, peil a imirt ar thalamh nach mbíonn ribe féir ag fás air! Sea, ait an dream iad na Canáirigh!
Ach thaitin rudaí eile go mór liom le linn mo shaoire ansin. Ar an gcéad dul síos, ní raibh faic le déanamh agam, ó mhaidin go hoíche, agus d’fhéadfainn dul ag imirt gailf chuile lá, agus tá’s agat fhéin an chaoi a bhfuil mé tugtha don chluiche chéanna sin. Agus céard faoi na bianna? Ó! a Thiarcais, a leithéid ní fhaca tú riamh, nó dáileadh nua gach bia, agus sean gacha dí, orainn gan dochma gan gorta, chuile uair a raibh ocras dá laghad orainn. Ná ceap anois, gur saor in aisce a tugadh na béilí breátha sin dúinn, nó bhí orainn íoc go daor astu, geallaimse dhuit é, ach nach breá an rud é, go bhfuil an Euro á úsáid anois mar airgead ansin acu freisin, nó cuireann sin cosc orthu dallamullóg a chur orainn i gcúrsaí airgid. Is breá an áit í, freisin, le gluaisteán a fháil ar chíos, agus ní bhíonn an táille sheachtainiúil leath chomh daor is a bhíonn anseo in Éirinn. Ní gá a rá go mbíonn fáil ar uisce buidéalaithe ansin ar phraghas an-íseal ar fad, agus deireann na daoine fásta liom, gurb é an scéal céanna é i gcás deochanna meisciúla freisin. Chaith mé fhéin roinnt mhaith ama ag siúl na dtránna, nó faoi mar is eol duit fhéin, is beag caitheamh aimsire is fearr liom fhéin ná an tsiúlóid chéanna sin cois trá.
Bhuel, caithfidh mé an chuid eile dem scéal a fhágáil go dtí go gcasfar ar a chéile sinn arís, an Domhnach seo chugainn, tráth bheidh muid ag imirt peile, thíos i bPáirc an Phiarsaigh, i gCeann Toirc. Go dtí sin, slán.
Is mise
Do chara go buan
Peadar Ó Giollagáin.
.
Iarscríbhinn,
Mo chuimhne is mo dhearmad, nár thosaigh mé fhéin ag foghlaim Spáinnise i rith na laethe saoire ceanna sin, agus geallaimse dhuit é go bhfuil fúm an Spáinnis a thógáil mar ábhar staidéir don Ardteistiméireacht, nuair a thosóidh muid ar ais ar scoil, Meán Fómhair seo chugainn, nó is deas, éasca, románsúil an teanga í!
Peadar.
English 
Gaeilge