Tréimhse Imní!

Tréimhse Imní!

Ní fhéadfaí a rá gur thosaigh an bhliain seo go maith, agus chuaigh rudaí in olcas le gach nóiméad dá ndeachaigh thart. Bhuel, níl mé ceart go hiomlán ansin, mar níl cúrsaí na pandéime COVID-19 chomh dona anois agus a bhí siad anuraidh. Ach chomh luath agus a bhí feabhas ag teacht sa réim sin, d’éirigh cúpla fadhb mhór eile. Ar 23 Feabhra, d’ionsaigh fórsaí na Rúise tír neamhspleách na hÚcráine, gan bunús ar bith leis. Is é seo an t-ionsaí is measa ag tír amháin ar thír eile san Eoraip ó dheireadh an Dara Cogadh Domhanda.

Ó thaobh na heacnamaíochta de, tá an ráta boilscithe os cionn 7% i mbeagnach gach tír, agus caithfimid dul i ngleic leis go tapa chun a bheith in ann smacht a chur air. Feicimid go léir go bhfuil praghsanna de gach cineál ag ardú an t-am go léir.

Ní haon ionadh é mar sin go bhfuil go leor dúinn níos éadóchasaí faoin todhchaí anois ná riamh. nach bhfuil muid in ann mórán a dhéanamh faoi na fadhbanna móra sin, táimid in ann rud a dhéanamh dúinn féin, rud tábhachtach. Táimid in ann ár n-imní a laghdú, agus mar sin feabhas a chur ar ár sláinte. Cad is féidir linn a dhéanamh, an ea? Seo cúig mholadh chun dul i ngleic le foinsí na himní sin.

Freagair an cheist seo!

Tóg cúpla nóiméad gach lá chun ceist a fhreagairt faoin rud is mó a chuireann imní ort.  An bhfuil mórán seans go dtarlódh an rud sin ar chor ar bith? Tá sé tábhachtach a bheith réalaíoch le d’fhreagra. B’fhéidir go gcaithfidh tú d’obair bhaile a dhéanamh chun an fíorfhreagra a fháil. Go minic, bíonn tuairim áibhéalach againn mar gheall ar an riosca atá ag baint le rud a chuireann imní orainn. Mar shampla, samhlaigh go bhfuil imní ort vacsaín in aghaidh COVID-19 a fháil mar chuala tú go raibh baol mór ag baint leis an vacsaín. Tar éis duit taighde a dhéanamh, fuair tú amach nach bhfuil ach baol an-íseal duit, go háirithe i gcomparáid leis an riosca mura bhfaigheann tú an vacsaín. Mar sin, faigheann tú an vacsaín, agus níl imní ort níos mó agus tá tú níos sábháilte freisin!

Cleacht scaradh na meán!

B’fhéidir go bhfuil tú buartha faoin éiginnteacht atá ann faoi láthair ar domhan. Mar sin, bíonn tú gafa leis na meáin (traidisiúnta agus sóisialta) an t-am ar fad chun an nuacht is déanaí a fháil. Cén mhaith atá ann, i ndáiríre, seachas d’imní a dhéanamh níos measa? Tóg sos ó na meáin gach lá agus déan rud eile ina ionad sin – b’fhéidir ceann de na moltaí eile luaite san alt seo!

Déan aclaíocht (go rialta)!

Tá an aclaíocht go maith dúinn go léir sa mhéid go gcuireann sé saol folláin chun cinn. Is é buntáiste amháin a bhaineann leis do strus a laghdú agus sa tslí sin do bhuairt aigne a mhaolú. Déan nós maireachtála den aclaíocht agus ní bheidh díomá ort faoin gcinneadh sin go deo!

Análaigh

Tá raidhse roghanna os ár gcomhair maidir le cleachtaí análaithe, ach tá an ceann seo simplí agus éifeachtach in aghaidh strus. Tugtar cleachtadh 4-7-8 air. Sa chleachtadh seo, tarraing anáil isteach trí do shrón, ag comhaireamh go dtí a ceathair i do chloigeann. Coimeád d’anáil istigh, agus comhair go dtí a seacht. Ansin, scaoil d’anáil amach trí do bhéal, agus comhair go dtí a hocht. Déan é sin ceithre bhabhta, uair nó dhó gach lá. Suaimhneasán nádúrtha is é an cleachtadh seo. Mar sin, tá sé úsáideach ní hamháin chun do strus a laghdú, ach chun cabhrú leat dul a chodladh freisin.

Déan rud amháin…

Roghnaigh agus déan rud amháin gach lá a chuireann gliondar ort! Mar shampla, cuir glaoch ar do chara lá amháin, léigh leabhar suimiúil lá eile agus amharc ar scannán iontach lá eile. Nuair a bhíonn tú ag déanamh rud taitneamhacha, laghdaíonn sé do thuirse shíceolaíoch. Ansin, bíonn tú in ann leanúint ar aghaidh arís agus athbhrí ort!

Conclusion

Thosaigh mé féin ag cleachtadh na moltaí thuasluaite tamall ó shin, agus caithfidh mé a go mothaím i bhfad níos fearr ó shin i leith.  hamháin sin ach ceapaim go bhfuil mé níos éifeachtaí freisin dá bharr sin. Bím in ann idirdhealú a dhéanamh idir na rudaí nach féidir liom faic a dhéanamh fúthu agus na rudaí is féidir, agus plean gníomhartha a chur i bhfeidhm dá réir sin. Bain triail as na moltaí thuasluaite agus abair liom conas a oibríonn siad duit féin!   

.

.

.

.

.

.

  

.

.

.

.

.

.

.

.

Tréimhse Imní!

Gearrthóga Nuachta!

Éiginnteacht!

Ar an drochuair, tá éiginnteacht ag baint leis na tumchúrsaí Gaeilge do dhaoine fásta i 2022. Is fadhb é sin, go háirithe do dhaoine as tíortha eile a bhfuil orthu socruithe taistil a dhéanamh roimh ré. Déanann sé dhá uair chomh deacair d’eachtrannaigh freastal ar thumchúrsaí. Is dócha go bhfuil sé deacair do dhaltaí agus a dtuismitheoirí freisin, mar níl siad in ann plean deimhin a chur in áit. Mar gheall ar sin, níl aon dabht ach go mbeidh níos lú daoine ag foghlaim agus ag caint Gaeilge sna Gaeltachtaí i mbliana ná mar is iondúil. Agus is trua mhór é sin.

Calafort Ros a Mhíl

D’fhógair an Rialtas go mbeidh infheistíocht €25 milliún ar fáil chun calafort Ros a Mhíl a fhorbairt. Cé gur chuir an tAire Talmhaíochta, Bia agus Mara Charlie McConalogue an bhéim ar na deiseanna nua a thabharfaidh cé domhainfharriage ó thaobh tionscail bia mara de, bhí Cathaoirleach Bhord Údarás na Gaeltachta Anna Ní Ghallachair ag dúil go mór le hearnáil nua an fhuinnimh in-athnuaite a fhorbairt i nGaeltacht na Gaillimhe. Pé scéal é, mar a dúirt Anna Ní Ghallachair: is fógra suntasach é seo ní amháin don Ghaeltacht ach don tír ar fad.

Caoga bhliain ó Dhomhnach na Fola

féidir aon leithscéal a dhéanamh don sléacht gan trua gan taise a rinne Paratrúpaí Arm na Breataine i nDoire 50 bliain ó shin. Mharaigh siad ceithre dhuine dhéag agus ghoin siad ceithre dhuine dhéag eile chomh maith. Dúirt Príomh-Aire na Breataine, David Cameron i 2010 go raibh an slad sin ‘unjustified and unjustifiable’, tar éis tuairisc Saville a léamh. Bhí sé soiléir sa tuairisc nach raibh na Paratrúpaí in aon bhaol ón lucht máirseála ar chor ar bith ar an lá a scaoil siad os cionn céad urchar leo gan cúis ar bith.

Tá sé dochreidte nach bhfuil aon duine ciontaithe fós as uafáis an lae sin.  Is iompar do-ghlactha do Rialtas na Breataine agus iad ag iarraidh bac a chur ar fhiosruithe ag baint leis na Trioblóidí, nuair ba cheart dóibh na fiosruithe céanna a bhrú ar aghaidh chomh tapa agus is féidir.

Tá na Rúisigh ag teacht!

Ghéill na Rúisigh d’iarratas Rialtas na ireann agus Eagraíocht Onnmhaireoirí agus Próiseálaithe Éisc na hÉireann a ndruileanna míleata a bhogadh amach laistigh de limistéar eisiach eacnamaíochta na hÉireann.  D’fhógair Aire Cosanta Chónaidhm na Rúise Sergey Shoigu go n-athlonnófar na cleachtaí míleata mar chomhartha dea-thola, ionas nach gcuirfidh siad iascairí Éireannacha i mbaol.

Go luath tar éis na fógartha sin, chonacthas aerárthaí míleata an RAF ag eitilt inár gcrios eisiach eacnamaíochta. Ní dhearna Rialtas na hÉireann gearán in éadan an ionraidh sin, mar níor chuir siad ár n-iascairí i mbaol, agus is rud maith é súil a choimeád ar na Rúisigh i gcónaí.

Is ábhar imní é nach bhfuil sé ar chumas na tíre monatóireacht a dhéanamh ar ár gcrios eisiach eacnamaíochta, gan trácht ar ár gcumas é a chosaint!

Tá Cabhlach na hÉireann ar aon mhéid le Cabhlach na hÍoslainne! Tá fadhb amháin leis sin – tá i bhfad níos mó daoine i gContae Chorcaí san Íoslainn!  Níl ach ocht n-ingearán inár bhfórsaí cosanta sa tír!  I dtíortha neodracha eile thart ar an méid céanna le hÉirinn, tá 61 ingearán ag an Ostair, 39 ag an Fhionlainn agus 21 ag Nua Shéalainn! Agus cé go bhfuil ingearáin na tíortha eile sin in ann éirí agus tuirlingt ar shoithí chabhlaigh, níl an cumas sin againn.

Níl aon leithscéal dúinn anois ach ár gcosaint a neartú ionas go mbeimid in ann monatóireacht a dhéanamh ar ár gcrios eisiach eacnamaíochta agus níos fearr, é a chosaint.

.

Boris i dtrioblóid

Bréagadóir cruthanta is ea príomh-Aire na Breataine, Boris Johnson, agus níos mór fianaise ag teacht leis gach lá, grianghraif san áireamh. Nuair a tháinig tuarascáil Sue Gray amach, faoi na hócáidí sóisialta i Sráid Downing le linn na dianghlasála, chuir sé sin tairne eile ina chónra. Dúirt an tuarascáil go raibh sé deacair aon leithscéal a dhéanamh mar gheall ar na cóisi sin, agus neamhaird ag na baill ar na srianta a bhí i bhfeidhm. Ba é tátal na tuarascála gur teip mhór a bhí ann, ó thaobh na ceannaireachta de i Sráid Downing. Níor scaoil Boris a ghreim ar an gcumhacht fós, ach an brú air ag méadú, agus b’fhéidir go mbeidh vóta rún mímhuiníne ina choinne sula i bhfad, agus go mbeidh air éirigh as ansin feicfimid!

Is dóigh liom gurb é sin é don tseachtain seo!

.

.

Tréimhse Imní!

Impireacht an Oilc ar Ais!

Le fada an lá bhí an Páirtí Poblachtánach sna Stáit Aontaithe den bharúil láidir gurb í an Rúis (agus roimhe sin Aontas na bPoblachtaí Sóivéadacha Sóisialacha) an namhaid is measa a bhí acu faoin spéir. I bhfocail cháiliúla an tIar-Uachtarán Reagan, Impireacht an Oilc (Evil Empire) a bhí inti.

Athrú Réimis sna Stáit Aontaithe

D’athraigh gach rud nuair a d’éirigh leis na Rúisigh Donald Trump a chur in oifig. Bhí siad in ann tionchar mór a imirt ar phobal na Stáit Aontaithe, le cibirfheachtas bolscaireachta ar na meáin sóisialta agus go háirithe ar Facebook. Sceith siad cáipéisí íogaire freisin a rinne díobháil pholaitiúil do Hilary Clinton sa toghchán uachtaránachta. Agus bhí Paul Manafort mar bhainisteoir feachtais ag Trump. Bhí naisc láidre idir Manafort agus na Rúisigh, agus thug sé cabhair dóibh Viktor Yanukovych a insealbhú mar uachtarán na hÚcráine i 2012. Chuaigh cúrsaí chun donais ar fad ansin, agus bhí ar Yanukovych teitheadh ón tír bliain ina dhiaidh sin. Dimpigh sé ar na Rúisigh é a ath-insealbhú mar uachtarán na hÚcráine. Ina ionad sin, d’ionghabh an Rúis an Chrimé ón Úcráin, agus thug siad tacaíocht mhór mhíleata do dhá limistéar eile sa tír freisin, i Donetsk agus Luhansk.

Rinne Trump i gcónaí cad a bhí ag teastáil ag Putin, chun na Stáit Aontaithe agus an domhan thiar a lagú agus a dheighilt. Bhí Trump an-chairdiúil le tíortha uathlathacha, cosúil leis an Rúis agus an Chóire Thuaidh. Ag an am céanna, chuaigh Trump in aghaidh Comhghuaillithe na Stáit Aontaithe, tíortha cosúil leis an Ghearmáin, an Fhrainc agus Ceanada. Bhí Trump go láidir in éadan ECAT (Eagraíocht Chonradh an Atlantaigh Thuaidh (NATO)), agus bhí sé ag bagairt go n-éireodh na Stáit Aontaithe as.  Rinne an Rúis iarracht eile tionchar a imirt ar thoghchán uachtaránachta na Stáit Aontaithe i 2020, agus ar ámharaí an tsaoil, theip uirthi an t-am sin. Ar an dea-uair, chaill Trump an toghchán sin, agus tá an dara seans ag na Stáit Aontaithe agus ag an domhan na prionsabail daonlathais a chosaint.

Dara Seans

Tá sé ríshoiléir go ndearna Vladimir Putin míléamh ollmhór nuair a rinne sé ionradh ar an Úcráin. Rinne sé dhá bhotún ollmhóra ar a laghad. Ar an gcéad dul síos, ní dhearna an t-ionsaí ach na hÚcránaigh a dhéanamh níos diongbháilte ná riamh ar son saoirse na hÚcráine. Tá arm agus pobal na hÚcráine ag troid go cróga agus go huasal in aghaidh fórsaí níos líonmhaire le huirlisí troda níos fearr ná iad.  

Ar an dara dul síos, baineadh preab nach beag as Putin gan dabht nuair a chonaic sé freagairt an domhan ar an gcoireacht uafásach a rinne sé.  Cé gur cheap Putin go raibh tíortha an iarthair deighilte agus lag, fuair sé amach gurb í a mhalairt atá fíor. Ní raibh aon mhoill ag go leor tíortha an t-ionsaí a cháineadh. Ach níos tábhachtaí ná sin, d’oibrigh siad as lámha a chéile chun smachtbhannaí eacnamaíochta géara a chur ar an Rúis. Chuir na Stáit Aontaithe, An tAontas Eorpach, an Bhreatain Mhór, an tSeapáin, an Astráil, agus fiú an Eilvéis smachtbhannaí an-suntasach ar an Rúis, ionas nach mbeidh an tír in ann feidhmiú sa gheilleagar domhanda.

Na chéad chéimeanna eile?

Caithfimid seasamh le chéile i gcoinne an ghnímh barbartha seo á dhéanamh ag an Rúis. Tiocfaidh iarmhairtí tubaisteacha as na smachtbhannaí curtha ar an Rúis le himeacht ama, agus is gá iad a choimeád in áit fad is atá an Rúis ag tabhairt neamhaird dúinn faoin ionsaí ar an Úcráin. Tá sé an-tábhachtach an Rúis a dhéanamh níos laige chomh tapa agus is féidir, ionas nach mbeidh sé éasca di leanúint ar aghaidh leis an ionsaí sin le fada.  Rinne Trump iarracht ECAT a scriosadh, agus ar an dea-uair theip air san iarracht sin. Tá a fhios ag gach duine anois cé chomh tábhachtach is atá ECAT chun Oirthear na hEorpa a chosaint ón Impireacht an Oilc sin, an Rúis.

Caithfimid ár dtacaíocht a thabhairt do phobal na hÚcráine freisin, agus fáilte a chur roimh na teifigh ón Úcráin. Ina threo sin, leag ár rialtas ceanglais víosa do shaoránaigh na hÚcráine ar leataobh. Agus an Pholainn, an Rómáin agus an Mholdóiv ag cur fearadh na fáilte roimh na céadta mílte teifeach ag teacht thar a dteorainneacha.  Déanaimis ár ndícheall ár gcuid luachanna daonlathacha a chosaint in aghaidh Putin agus a chúlaistíní!

Is ar scáth a chéile a mhaireann na daoine, agus is ar scáth a chéile beidh an lá linn!

.

Tréimhse Imní!

Tuar Dóchais?

ábhar ceiliúrtha againn agus deireadh curtha le formhór na srianta Covid-19 á fhógairt ag an rialtas! Labhair an Taoiseach Micheál Martin as Gaeilge agus dea-scéala taitneamhach le tabhairt aige dúinn.   an chuid is mó de na srianta scaoilte ó 22 Eanáir, agus ach cúpla ceann fágtha ar feadh tamaillín eile.

“Is iomaí cor agus casadh a bhí inár n-aistear tríd an bpaindéim ach lá maith atá sa lá inniu, a dúirt an Taoiseach. Tá an stoirm Omicron curtha dínn againn,” ar sé, agus is féidir linn “éirí le dóchas arís le breacadh an lae”.

Mhol an Taoiseach an sáriarracht a rinne muintir na hÉireann ó thús na paindéime agus dúirt gur “sábháladh beatha na mílte” dá barr. Dúirt nach bhfuil an pandéim críochnaithe fós agus go gcaithfí a bheith cúramach as seo amach freisin, agus treoirlínte an HSE a leanúint an t-am go léir go háirithe má tholgann tú Covid-19.

Srianta Scaoilte

Níl na srianta seo a leanas i bhfeidhm a thuilleadh, buíochas le Dia!

 An Pas Covid. Ní gá duit an pas a bheith agat chun dul i mbialann nó i dteach ósta nó i gclub oíche. Coinnigh do phas, áfach, chun é a úsáid ar thaistil idirnáisiúnta.
 Gnáthuaireanta. Faoi dheireadh, tá gnáthuaireanta oscailte ceadaithe ag earnáil an fháilteachais.
 Obair. Is féidir le daoine filleadh ar an ionad oibre de réir a chéile as seo go deireadh mhí Feabhra.
 Cuartaíocht. Is féidir le daoine cuartaíocht i dtithe a chéile.
 Imeachtaí. Is féidir leis an lucht féachana ar fad a bhfuil spás dóibh filleadh ar imeachtaí amuigh faoin aer nó taobh istigh.
 Ionaid Siamsaíochta. Is féidir leis an lucht féachana freastal arís ar phictiúrlanna, amharclanna agus ionaid siamsaíochta.

Srianta fós i bhfeidhm

Beidh cúpla srian i bhfeidhm go dtí an 28 Feabhra.

  mascanna riachtanach i siopaí agus ar an gcóras iompar poiblí.
 Is gá mascanna á gcaitheamh ag daltaí ar scoil.
 Caithfidh tú féinleithlisiú má tholgannCOVID-19.

.

Cén Fáth anois?

Is é an cineál Omicron den víreas an ceann is tógálaí gan dabht. Buaileadh an tír go dona le ráig den ghalar ag deireadh 2021 agus tús 2022.  Cé gur fhás líon na ndaoine a tholg an galar go sciobtha, ar an dea-uair d’fhás an méid daoine a fuair bás ón ngalar ag ráta i bhfad níos lú. I mí Eanáir, thosaigh an ráig ag laghdú chomh tapa agus a mhéadaigh sé! sciar mór den phobal vacsaínithe, agus an teanndáileog faighte ag roinnt mhaith dóibh siúd. Sin an fáth nach bhfuair i bhfad níos mó daoine bás de dheasca an víris. Deirtear freisin nach bhfuil an cineál Omicron den víreas chomh dona agus atá na cineálta eile a tháinig roimh Omicron – Delta, mar shampla. Mar sin, tá gach rud déanta againn anois agus is féidir chun an víreas a shárú agus tá sé in ann béim a chur ar chúrsaí eile an tsaoil, go háirithe cúrsaí eacnamaíochta, cúrsaí oideachais, agus cúrsaí siamsaíochta freisin.

Ceachtanna?

Cad atá foghlamtha againn? Bhuel, tá cleachtadh tábhachtach againn anois conas déileáil le pandéim mar seo. Le linn na pandéime, d’fhoghlaim muid go léir conas is féidir linn dul i ngleic le víreas dainséarach agus cad iad na cleachtaí is tábhachtaí dúinn – scaradh sóisialta, caitheamh na mascanna, ár lámha a ní go maith, tástáil a dhéanamh má tá siomptóim Covid-19 orainn agus féinleithlisiú más gá, agus an rud is tábhachtaí ar fad an vacsaín a fháil agus teanndáileog más féidir. B’fhéidir go bhfanfaidh cúpla cleachtadh linn tar éis na pandéime a bheadh úsáideach dúinn glanaim mo lámha go héigníoch anois agus níos minice freisin, agus tá taisce mascanna N95 agam sa gharáiste!

Gnáthshaol?

Tá athruithe suntasacha tagtha ar shaol gach duine, ceapaim, agus b’fhéidir nach mbeidh an gnáthshaol céanna againn go deo arís agus a bhí roimh na pandéime. Ceapaim go mbeidh an chianobair níos coitianta, mar shampla. I mo thuairim, beidh saol níos fearr againn ná riamh anois, agus roghanna nua againn nach raibh ar fáil roimh na pandéime. Ach an rud is fearr a d’fhoghlaim mise ná gur ainmhithe sóisialta muid, ar gá dúinn teagmháil a bheith againn le daoine eile. Tá an teagmháil sin chomh tábhachtach dár meonta agus a bhfuil ocsaigin dár gcoirp. Agus ná déan dearmad ar cé chomh tábhachtach is atá teagmháil fhisiceach! Ní féidir róbhéim a leagan ar chroitheadh lámh barróg nuair a chasann tú le do chairde!  Nach bhfuil an t-ádh dearg orainn go léir a thángamar slán ón víreas, agus mar sin nach bhfuil sé in am barróg mhór a thabhairt dá chéile mar cheiliúradh bheag roimh dúinn leanúint ar aghaidh go dóchasach!

.

.

.

.

ábhar ceiliúrtha againn agus deireadh curtha le formhór na srianta Covid-19 á fhógairt ag an rialtas! Labhair an Taoiseach Micheál Martin as Gaeilge agus dea-scéala taitneamhach le tabhairt aige dúinn.   an chuid is mó de na srianta scaoilte ó 22 Eanáir, agus ach cúpla ceann fágtha ar feadh tamaillín eile.

“Is iomaí cor agus casadh a bhí inár n-aistear tríd an bpaindéim ach lá maith atá sa lá inniu, a dúirt an Taoiseach. Tá an stoirm Omicron curtha dínn againn,” ar sé, agus is féidir linn “éirí le dóchas arís le breacadh an lae”.

Mhol an Taoiseach an sáriarracht a rinne muintir na hÉireann ó thús na paindéime agus dúirt gur “sábháladh beatha na mílte” dá barr. Dúirt nach bhfuil an pandéim críochnaithe fós agus go gcaithfí a bheith cúramach as seo amach freisin, agus treoirlínte an HSE a leanúint an t-am go léir go háirithe má tholgann tú Covid-19.

Srianta Scaoilte

Níl na srianta seo a leanas i bhfeidhm a thuilleadh, buíochas le Dia!

 An Pas Covid. Ní gá duit an pas a bheith agat chun dul i mbialann nó i dteach ósta nó i gclub oíche. Coinnigh do phas, áfach, chun é a úsáid ar thaistil idirnáisiúnta.
 Gnáthuaireanta. Faoi dheireadh, tá gnáthuaireanta oscailte ceadaithe ag earnáil an fháilteachais.
 Obair. Is féidir le daoine filleadh ar an ionad oibre de réir a chéile as seo go deireadh mhí Feabhra.
 Cuartaíocht. Is féidir le daoine cuartaíocht i dtithe a chéile.
 Imeachtaí. Is féidir leis an lucht féachana ar fad a bhfuil spás dóibh filleadh ar imeachtaí amuigh faoin aer nó taobh istigh.
 Ionaid Siamsaíochta. Is féidir leis an lucht féachana freastal arís ar phictiúrlanna, amharclanna agus ionaid siamsaíochta.

Srianta fós i bhfeidhm

Beidh cúpla srian i bhfeidhm go dtí an 28 Feabhra.

  mascanna riachtanach i siopaí agus ar an gcóras iompar poiblí.
 Is gá mascanna á gcaitheamh ag daltaí ar scoil.
 Caithfidh tú féinleithlisiú má tholgannCOVID-19.

.

Cén Fáth anois?

Is é an cineál Omicron den víreas an ceann is tógálaí gan dabht. Buaileadh an tír go dona le ráig den ghalar ag deireadh 2021 agus tús 2022.  Cé gur fhás líon na ndaoine a tholg an galar go sciobtha, ar an dea-uair d’fhás an méid daoine a fuair bás ón ngalar ag ráta i bhfad níos lú. I mí Eanáir, thosaigh an ráig ag laghdú chomh tapa agus a mhéadaigh sé! sciar mór den phobal vacsaínithe, agus an teanndáileog faighte ag roinnt mhaith dóibh siúd. Sin an fáth nach bhfuair i bhfad níos mó daoine bás de dheasca an víris. Deirtear freisin nach bhfuil an cineál Omicron den víreas chomh dona agus atá na cineálta eile a tháinig roimh Omicron – Delta, mar shampla. Mar sin, tá gach rud déanta againn anois agus is féidir chun an víreas a shárú agus tá sé in ann béim a chur ar chúrsaí eile an tsaoil, go háirithe cúrsaí eacnamaíochta, cúrsaí oideachais, agus cúrsaí siamsaíochta freisin.

Ceachtanna?

Cad atá foghlamtha againn? Bhuel, tá cleachtadh tábhachtach againn anois conas déileáil le pandéim mar seo. Le linn na pandéime, d’fhoghlaim muid go léir conas is féidir linn dul i ngleic le víreas dainséarach agus cad iad na cleachtaí is tábhachtaí dúinn – scaradh sóisialta, caitheamh na mascanna, ár lámha a ní go maith, tástáil a dhéanamh má tá siomptóim Covid-19 orainn agus féinleithlisiú más gá, agus an rud is tábhachtaí ar fad an vacsaín a fháil agus teanndáileog más féidir. B’fhéidir go bhfanfaidh cúpla cleachtadh linn tar éis na pandéime a bheadh úsáideach dúinn glanaim mo lámha go héigníoch anois agus níos minice freisin, agus tá taisce mascanna N95 agam sa gharáiste!

Gnáthshaol?

Tá athruithe suntasacha tagtha ar shaol gach duine, ceapaim, agus b’fhéidir nach mbeidh an gnáthshaol céanna againn go deo arís agus a bhí roimh na pandéime. Ceapaim go mbeidh an chianobair níos coitianta, mar shampla. I mo thuairim, beidh saol níos fearr againn ná riamh anois, agus roghanna nua againn nach raibh ar fáil roimh na pandéime. Ach an rud is fearr a d’fhoghlaim mise ná gur ainmhithe sóisialta muid, ar gá dúinn teagmháil a bheith againn le daoine eile. Tá an teagmháil sin chomh tábhachtach dár meonta agus a bhfuil ocsaigin dár gcoirp. Agus ná déan dearmad ar cé chomh tábhachtach is atá teagmháil fhisiceach! Ní féidir róbhéim a leagan ar chroitheadh lámh barróg nuair a chasann tú le do chairde!  Nach bhfuil an t-ádh dearg orainn go léir a thángamar slán ón víreas, agus mar sin nach bhfuil sé in am barróg mhór a thabhairt dá chéile mar cheiliúradh bheag roimh dúinn leanúint ar aghaidh go dóchasach!

.

.

.

.

Tréimhse Imní!

Tuairisc ó Mheiriceá: Is Treise beart ná focal!

Lá mór a bhí ann sna Stáit Aontaithe ar an 6 Eanáir, 2022, bliain go díreach tar éis an ruathair ag an gCaipeatól i Washington DC. Ba é Iaruachtarán Trump cúis na trioblóide sin, mar d’eagraigh slógadh ar an lá sin, gar don gCaipeatól, agus spreag sé a lucht leanúna chun éagóra. D’iarr sé orthu máirseáil go dtí an Caipeatól agus: troid go fíochmhar nó ní bheidh aon tír agaibh!”

Chonaiceamar go léir an sorcas a tharla ansin nuair a bhris dream bithiúnach isteach sa Chaipeatól agus iad ag troid go fíochmhar leis na póilíní agus ag lorg Mike Pence, Nancy Pelosi agus daoine tábhachta eile sa Rialtas, chun dochar a dhéanamh dóibh. “Croch Mike Pence, croch Mike Pence” a chan an drong mhallaithe, agus croch shealadach tógtha acu chun an jab sin a dhéanamh. Dar le Trump agus a lucht leanúna, ní raibh Iarleasuachtarán Pence dílis do Thrump, mar níor iarr sé an t-áireamh vótaí a stopadh mar ar iarradh air a dhéanamh. Lá uafásach a bhí ann, nuair a chonaiceamar go soiléir an daonlathas cáiliúil sin ar an dé deiridh, agus é faoi ionsaí ó chuid dá saoránaigh féin.

Chaill Trump an toghchán uachtaránachta gan dabht ar bith, agus cé go ndearna sé a dhícheall a mhalairt a chruthú, theip sé go hiomlán san iarracht sin. In ainneoin sin, 72 faoin gcéad de na Poblachtaigh sa tír nach nglacann leis an fhírinne sin. Agus bliain tar éis an ionsaithe sin agus in ainneoin na méideire fíricí a tháinig chun solais san idirlinn, sin an méid atá fós den tuairim sin!

Ag labhairt ar 6 Eanáir, 2022, cháin Uachtarán Biden Trump go géar, agus chuir sé an locht air go soiléir ar cad a tharla sa Chaipeatól ar 6 Eanáir, 2021, agus ansin dúirt sé go ndéanfaidh sé a seacht ndícheall tacaíocht láidir a thabhairt do dhaonlathas i Meiriceá. Cén fáth sa Diabhal ar fhan sé bliain fhada chun na focail troda sin a rá? Tá an daonlathas i Meiriceá faoi ionsaí i gcónaí, agus ní leor focail fholmha, fiú amháin ón Uachtarán, nuair atá sé thar am beart a dhéanamh.  Ach cad is féidir leis na Daonlathaithe a dhéanamh anois?

Reachtaíocht chun Cearta Vótála a chosaint

Sa bhliain 2013, rinne an Chuairt Uachtarach sna Stáit Aontaithe cinneadh uafásach a rinne damáiste as cuimse do reachtaíocht thábhachtach darb ainm ‘The Voting Rights Act’’, ionas go mbeadh aon Stát in ann dlíthe vótála nua a dhéanamh gan mhaoirseacht an rialtais fheidearálaigh. Thosaigh roinnt mhaith stát ag athrú a dlíthe ansin, chun é a dhéanamh an-deacair go háirithe do dhaoine nach den chine geal é iad a vótaí a chaitheamh.

Sa bhliain 2021, ritheadh 52 dlí sriantach sna Stáit Aontaithe reachtaíocht thoirmeascach claonta go tréan in aghaidh na mionlaigh ar Daonlathaithe iad go traidisiúnta. Tá dhá Acht ar ghá iad a rith i gComhdháil na Stáit Aontaithe gan mhoill chun cearta vótála a chosaint go tréan. Is í príomhaidhm an “Freedom to Vote Act”, ná spiorad bunleagain an ‘Voting Rights Act’ a chur i bhfeidhm arís, agus is í príomhaidhm an ‘Freedom to Vote Act, John Lewis Voting Rights Advancement Act’, ná ceal a chur ar aon riail leithchealach mar gheall ar chine, teanga nó eitneacht.  Ní bheidh sé éasca an dá acht a rith sa Seanad, agus beidh ar na Daonlathaithe an bac fadchainte (filibuster) a athrú, chun na hAchtanna a rith le 51 vóta in ionad na 60 a bheadh ag teastáil seachas sin.  In ainneoin na dúshláin ag baint leis an cur chuige sin, níl an dara rogha ag na Daonlathaithe ach triail a bhaint as.  

Fiosrúchán le hiniúchadh a dhéanamh ar na heachtraí ar 6 Eanáir, 2020

Tá fiosrúchán rialtais ar siúl ag coiste comhdhála faoi cad a tharla sa Chaipeatól ar an 6 Eanáir, 2021, agus tá eolas nua ag teacht chun solas beagnach gach lá. Tá sé soiléir anois go raibh go leor mionphleanála i gceist, agus gan dabht bhí Trump mar sheaimpín na n-iarrachtaí chun é féin a choimeád mar Uachtarán na tíre. Fiosrúchán ríthábhachtach é seo, agus ceisteanna móra le freagairt ann. Cén ról a bhí ag Donald Trump roimh, le linn, agus tar éis an ruathair?  Má tá Trump ciontach as na líomhaintí gur spreag sé a lucht tacaíocht chun gnímh agus éagóra agus ansin nár thug sé tacaíocht do na póilíní smacht a chur ar chúrsaí, is gá go gcuirfear cúiseanna coiriúla ina leith.

Caithfidh na Daonlathaithe an deis a thapú anois, mar ní bheidh seans eile acu an daonlathas sna Stáit Aontaithe a shábháil.

.

.

.

.

.

.

.

Tréimhse Imní!

Péacáin Ghlasa 

bliain nua tosaithe againn agus in ainneoin an méid cúiseanna imní atá ann, ag an am céanna tá cúpla péacán glas le feiceáil freisin.  Mar is eol do chách, táimid i bponc ceart mar gheall ar chúrsaí tithíochta agus sláinte sa tír seo agus feictear domsa nach bhfuil tobréiteach gasta le fáil sna cásanna sin. Ní thosóidh mé fiú amháin ag plé faoin mBreatimeacht nach bhfuil deireadh go deo leis!  Agus déan dearmad ar fad faoi thodhchaí an daonlathais sna Stáit Aontaithe! A Thiarcais!  Ach céard faoi na péacáin ghlasa sin? Fiú leo siúd, tá coinníoll ag baint leo! Ach seo cúpla péacán glas ar dtús agus ansin nochtfaidh mé an coinníoll ag baint leo!

COVID-19

Tá maidhm mhór cásanna den Covid-19 ar siúl anois in Éirinn agus ráta an-ard ionfhabhtaithe ann. Tá níos mó othar san ospidéal agus in aonad dianchúraim ná mar a bhí bliain ó shin. Ach níl rudaí mar an gcéanna anois mar gheall ar na huirlisí atá againn chun dul i ngleic leis an víreas, mar vacsaíní againn a n-oibríonn go maith in aghaidh drochráig den víreas – an cineál Delta agus Oimeacróin san áireamh. Agus anois piollairí frithvíreasacha nua forbartha ag Pfizer agus ag Merck, atá éifeachtach ó thaobh daoine a choinneáil ón ospidéal agus ón mbás.

Cé go bhfuil cúrsaí go dona anois, gach seans go mbeidh siad ag éirí níos fearr i rith na bliana!

An Timpeallacht

Socraíodh i bPáras ag COP21 i 2015 gur chóir téamh domhanda a choinneáil faoi bhun 2 °C os cionn na leibhéal réamhthionsclaíoch agus go ndéanfadh na tíortha forbartha an laghdú is mó ar astaíocht charbóin, agus go gcabhródh siadsan le tíortha eile chun laghdú níos a bhaint amach. Níor comhlíonadh na haidhmeanna sin ar an drochuair. Chonaiceamar go léir cad a tharlaíonn nuair a thugtar neamhaird do ghealltanais thábhachtacha mar sin. Táimid buartha ag léamh na ceannlínte: tuilte agus stoirmeacha marfacha, triomaigh, caidhpeanna oighir ag leá, an fharraige ag ardú, agus mar sin de. Mar sin, bhí níos mó suime ag gach duine go mbeadh comhaontuithe níos láidre idir na tíortha ag glacadh páirte i gCOP26 i nGlaschú. Go deimhin, rinneadh dul chun cinn suntasach ann, agus na comhaontuithe a d’eascair as COP26 níos láidre ná riamh. Beidh sé an-tábhachtach do gach tír a gealltanais a chomhlíonadh gan a thuilleadh moille! Táim dóchasach go dtarlóidh sé sin ag tosú i 2022, agus go mbeidh muid in ann ár bpláinéad a shábháil sula mbeidh sé ródhéanach!

An Ghaeilge dóchas mór!

Acht na dTeangacha Oifigiúla (Leasú) 2021 sínithe anois ag Uachtarán na hÉireann, Micheál D. Ó hUigínn.  Treisiú mór é ar Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003, a chuirfidh níos mó seirbhísí ar fáil don phobal as Gaeilge.

Mar a dúirt Príomh-Aoire an Rialtais agus an tAire Stáit Gaeltachta agus Spóirt, an Teachta Dála Jack Chambers:

“Tá ré nua i ndán anois don chaidreamh idir phobal na Gaeilge agus na Gaeltachta agus an tSeirbhís Phoiblí. Beidh mé ag dul i mbun oibre le teann dúthrachta le hoifigigh mo Roinne anois le feidhm a thabhairt d’fhorálacha an Achta leasaithe sa bhliain úr.”

Ar 1 Eanáir, 2022, fuair ár dteanga lánstádas san Aontas Eorpach mar theanga oifigiúil, agus is rud iontach é sin don tír agus dúinn go léir. Mar a dúirt Uachtarán na hÉireann, Michael D Ó hUigínn:

Cé go mbeidh an Ghaeilge in úsáid go laethúil san AE, ní mór dúinn an deis a thapú agus freagracht a ghlacadh lena chinntiú go bhfuil ciall léi inár saol féin. I gcroílár gnóthaí laethúla na hEorpa; i gcroílár an tsaoil sa Bhaile.

Chomh maith le Bille na dTeangacha Oifigiúla (Leasú), a chuir mé faoi mo lámh go gairid roimh an Nollaig, impím ar dhaoine ar fud na hÉireann an deis seo a thapú a gcaidreamh féin leis an teanga a athnuachan, teanga ar chuid ríthábhachtach dár n-oidhreacht í.

Coinníoll?

Céard faoin gcoinníoll a ndearna mé tagairt dó níos luaithe, an ea?

Bhuel, ní chomhlíonfaidh na tairngreachtaí iad féin gan ár gcabhair, ar an drochuair. Is tiománaithe muid go léir i dtreo ár dtodhchaí, agus caithfimid an fhreagracht sin a ghlacadh, agus tá dualgas orainn anois luí isteach ar an obair chun ár naislingí a fhíorú! Tá sé sin fíor i gcás na géarchéime, i gcás na timpeallachta agus go háirithe i gcás na Gaeilge. Mar sin, oibrímis as lámha a chéile i 2022 ar na spriocanna thuasluaite agus go háirithe maidir leis ár dteanga, agus tarlóidh rudaí iontacha – gan dabht ar bith!

.

.

.

.

.

en_USEnglish