Na déanaimis dearmad ar na laochra

Na déanaimis dearmad ar na laochra

Ba mhaith liom plé a dhéanamh ar chur chuige i gcás feiniméan uafásach comhaimseartha atá  forleathan sna Stáit Aontaithe agus a tharlaíonn freisin, ó am go ham, sa chuid eile den domhan.  An oll-lámhach atá i gceist agam anseo.

Tar éis oll-lámhach uafásach i Christchurch inar cailleadh 51 duine, dúirt Príomh-Aire na Nua-Shéalainne, Jacinda Ardern an rud seo faoin dúnmharfóir srathach:

“D’iarr sé a lán rudaí a bhaint amach lena ghníomh sceimhlitheoireachta, ach nior cheann acu sin an droch-chail a thuill sé do fhéin .  Agus sin é an fáth nach gcloisfidh sibh mé ag rá a ainm, riamh. Is sceimhlitheoir é, is coirpeach é, is antoisceach é. Ach nuair a labhraím, beidh sé gan ainm.”

Chomh maith leis sin, thóg sé níos lú ná mí chun reachtaíocht nua maidir le gunnaí a thabhairt isteach, agus chuir siad cosc ar ghunnaí leath-uathoibríocha.  Gan dabht, rinne siad an rud ceart sa Nua-Shéalainn.

Bhí an marfóir sin ag lorg poiblíocht, mar rinne sé sruthú beo ar a eachtra uafásach, agus scríobh sé forógra lán d’fhuath ciníoch agus inimirceach.  Toisc de ghnáth, bíonn an marfóir ag lorg poiblíocht, is é an chéad rud is cóir dúinn a dhéanamh sna meáin ná ainm an choirpigh a choimeád anaithnid gach uair, an oiread agus is féidir.

Ach ceapaim gur chóir dúinn  rud eile a dhéanamh freisin. Tá laochra nua againn le déanaí, daoine a thug a mbeatha ionas go sábhálfaí daoine eile.  Mar sin, is é an dara rud a mholfainn ná ainmneacha na laochra a cheangail leis na heachtraí sin in áit ainmneacha na ndúnmharfóirí.  Glaofaidh mé amach cúpla ceann anseo maidir le oll-lámhaigh a tharla i mbliana agus fanfaidh na coirpigh gan ainm.

Abdul Aziz – Christchurch i Nua Shéalainn, mí an Mhárta 2019

Ní dheachaigh Abdul Aziz i bhfolach nuair a tháinig lámhachóir go dtí mosc Linwood i  gChristchurch. Dídeanaí Afganastánach is ea é, agus bhí sé agus a ceathrar mhac i láthair ag an mosc ar an lá tubaisteach sin.

Bhí an marfóir tar éis níos mó ná 40 duine a mharú cheana i mosc eile i gChristchurch, Mosc Al Noor.   Bhí sé ag iarraidh an rud céanna a dhéanamh ag Mosc Linwood. Ach nuair a chonaic Aziz cad a bhí ar siúl, phioc sé suas meaisín cártaí creidmheasa agus chuaigh sé sa tóir ar an marfóir.  Scaoil an marfóir leis, ach níor bhuail sé é. Phioc Abdul suas gunna a chaith an marfóir ar an talamh, agus bhris sé fuinneog a charr leis. Thiomáin an marfóir leis agus ghabh na gardaí é gan mhoill.  Bhí an marfóir in ann seachtar a mharú ag mosc Linwood.

Lori Gilbert Kaye, Jonathan Morales, Oscar Stewart – Poway, California, mí Aibreán 2019

Ar an lá deireanach Cásca na nGiúdach, maraíodh Lori Gilbert Kaye nuair a thosaigh fear ag lámhach ag an tsionagóg.  Fuair Lori bás nuair a chuir sí í féin os comhair an Raibí chun é a chosaint. Ba í an duine amháin a fuair bás. Chuaigh beirt fhear, Jonathan Morales agus Oscar Stewart sa tóir ar an marfóir, nuair a chuala siad pléasc ghunna.  Rith an marfóir go dtí a charr agus thosaigh Oscar Stewart ag scaoileadh leis. Thiomáin sé leis, ach ghabh na póilíní é go tapa.

Riley Howell – Charlotte, North Carolina, mí Aibreán 2019

Nuair a thosaigh fear ag lámhach san Ollscoil, thosaigh daoine ag rith agus ag dul i bhfolach.  Thosaigh Riley Howell ag rith freisin, ach i dtreo an mharfóra. Streachail an lúthchleasaí neamheaglach seo an marfóir go talamh, ach le linn é sin a dhéanamh, fuair sé trí philéir agus maraíodh é.   Ach fágadh ina staic an marfóir go dtí gur ghabh na póilíní é.

Kendrick Castillo, , Joshua Jones, Brendan Bialy – Denver, Colorado, mí na Bealtaine 2019

Nuair a thosaigh ceann de beirt chomhscoláirí ag lámhach ag scoil i Denver, Colorado, thug Kendrick fogha faoin marfóir go díreach.  Maraíodh Kendrick de bharr sin, ach chuir sé stad leis an marfóir fada go leor gur chuir an bheirt Joshua Jones agus Brendan Bialy é faoin smacht.  Díreach ina dhiaidh sin, tháinig na póilíní. Ba é Kendrick an duine amháin a fuair bás.

.

Mura  gcuimhnímis ach amháin ar na laochra sna h-oll-lámhaigh seo, b’fhéidir nach mbeadh an spreagadh céanna ag daoine a d’fhéadfadh bheith ina ndúnmarfóiri srathacha.  

.

Na déanaimis dearmad ar na laochra

Am agus airgead roimh sábháilteacht – Drochscéal an Boeing 737 MAX 8!

Le déanaí, tharla dhá thimpiste thubaisteach i gcás eitleán nua 737 MAX 8 le Boeing.  Bhí na h-eitiltí i gceist díreach tar éis éirí de thalamh nuair a chuaigh rudaí ar fad trí chéile agus thuairteáil na h-eitleáin agus fuair gach duine ar bord bás.  Ar an gcéad dul síos, tar éis eitilt Lyon Air i mí Dheireadh Fómhair na bliana seo caite, dúirt Lucht Boeing gurbh ar na píolótaí a bhí an locht, toisc nár lean siad an seicliosta réamheitilte.  Ach nuair a thuairteáil an dara eitleán i mí Mhárta i mbliana, agus nuair a rinneadar scrúdú ar na boscaí dubha, bhí patrún an dá eitilt an-cosúil le chéile. Stad gach tír eitiltí an 737 MAX 8 tar éis sin.  Fuair siad amach go raibh an fhadhb chéanna freagrach as na timpistí, agus ní ar na píolótaí a bhí an locht, ach ar drochdhearadh an aerárthaigh féin.

Ba é idirghabháil córas nua uathoibríoch a bhí ciontach, nuair a bhí sé ag iarraidh stalla sciatháin a seachaint, bunaithe ar ionchur ó bhraiteoir uillinn ionsaithe a cheap go raibh an t-eitleán ar tí loiceadh.  Agus cé go raibh dhá bhraiteoir i ngob an eitleáin, níor úsáid an córas nua (darb ainm MCAS) ach ceann amháin, agus sna chásanna seo, bhí an ceann sin briste agus ag rá go raibh gob na n-eitleáin ró-ard nuair nach raibh.  Dá bhrí sin, dhírigh an MCAS an gob síos. Ní raibh na píolótaí in ann réiteach a fháil in am, agus ar an drochuair, bhí an toradh scáfar céanna sa dá chás.

Sa deireadh, ghlac Boeing leis an locht, ghabh siad a leithscéal, and dúirt siad go raibh siad ag obair ar réiteach.  Ceapann formhór daoine gur scéal mí-ámharach é, ach go bhfuil sé idir lámha ag Boeing anois.

Ar an drochuair, níl an fhírinne chomh simplí leis sin!

Uasal agus Íseal

Ar bhealach amháin, is féidir lorg na faidhbe a leanúint ar ais chuig an staighre infhillte a cuireadh ar an gcéad leagan amach den Boeing 737.  Chun éascaíocht a dhéanamh, socraíodh ar eitleán níos ísle ná mar ba ghnáth. Chuir an sonra sin srianta ar dearaí gach leagan amach nua tar éis sin.   Tharla sé sin de bharr fealsúnacht forbairt incriminteach a bhí ag Boeing. In ionad athdhearadh ó bhonn a dhéanamh ar an eitleán, chuir Boeing acmhainní nua ar bharr an bundearadh a bhí acu.  Mar sin, tá a lán de threalamh an eitleáin 737 as feidhm anois. Cé go bhfuil próiseas casta ag píolóta an Boeing 737 chun an eitleán a thosú, níl ach cnaipe a bhrú ar Boeing 767, nó ar ‘Airbus’.  Tá sé níos fearr athdhearadh a dhéanamh chun athruithe móra a dhéanamh, ach tógann sé níos mó airgid agus ama, rudaí a raibh drogall ar Boeing a dhéanamh. Sa lá atá inniu ann, tá nuatheicneolaíocht ann atá i bhfad níos fearr, go háirithe teicneolaíocht ríomhaireachta agus meicniúla.

Le himeacht aimsire, d’éirigh an t-eitleán níos faide, agus chuir siad scairdinnill níos láidre air.  Bhí sé deacair scairdinnill níos mó a chur air, mar ní raibh a lán glanspás acu! Mar réiteach, chuir siad na scairdinnill níos airde ar na sciatháin.  Ach fothoradh den chinneadh sin ná go mbrúfaí gob an eitleáin níos airde amanna. Mar réiteach ar an bhfadhb sin, d’athraigh siad páirt den uathphíolóta darb ainm MCAS, chun an gob a ísliú sna chásanna sin. Ní raibh a fhios ag píolótaí Lion Air faoi na hathruithe sin ar chor ar bith.  Ní raibh ionsamhlóir eitilte ar fáil chun traenáil a thabhairt do na píolótaí, mar ní raibh sé réidh ag an am. Sé an traenáil a fuair siad ná físeán gearr agus leabhar beag. Ag míniú sin, dúirt Boeing go mbeadh obair an phíolóta beagnach mar an gcéanna is mar a bhí cheana, agus nach raibh gá le traenáil bhreise.

Agus céard faoin FAA, foras deimhniúcháin sna Stáit Aontaithe?  Is leor a rá gur lig siad do Boeing an chuid is mó den deimhniúchán a dhéanamh iad féin – sin an-smaoineamh!

Ag deireadh an lae, léiríonn na tubaistí uafásacha sin scannail mhóra ag Boeing agus an FAA.  Tá súil agam nach mbeidh bás 346 daoine in aisce, agus go spreagfaidh siad athruithe móra san FAA agus i mBoeing – go háirithe ar dhearadh a gcéad eitleán eile.

.

Na déanaimis dearmad ar na laochra

Ar Bhealach a Shlánaithe!

Buaileann na ‘Sopranos’ leis an ‘Apprentice’!  B’in é an smaoineamh a bhí agam nuair a chonaic mé Michael Cohen ag tabhairt fianaise do Chomhdháil na Stát Aontaithe le déanaí.  Saghas teilifís réaltachta atá ar siúl, ach ag an am céanna, tá a fhios agam gur eachtra stairiúil atá ar siúl, cosúil le cúrsaí Nixon sa seachtóidí.

D’éist mé le beagnach gach rud a tharla agus bhí cúpla rud aisteach le tabhairt faoi deara.  Seo na rudaí is tábhachtaí a d’fhan liom tar éis na n-Éisteachtaí sin.

Iar-dhlíodóir an Uachtaráin Trump is ea Michael Cohen.  Seo an fear a dúirt uair amháin go nglacfadh sé piléar don Uachtarán.  Ach, ar chlár na mionn, ba scéal eile ar fad aige é. Rinne sé a lán rudaí a d’iarr Trump air a dhéanamh, nuair a bhí a fhios aige nach raibh siad ceart nó dlíthiúil.  Agus cuirfear sa phríosún é ar feadh trí bliana dá mbarr.

Ag tús a fhianaise, leag sé síos an chaoi a mbeadh cúrsaí an chuid eile den lá, nuair a d’fhógair sé gan frapa gan taca faoin Uachtarán Trump: “Tá náire orm mar tá a fhios agam cén saghas duine é an tUasal Trump.  Is ciníoch é, is cneámhaire é agus is séitéir é!” Focail thintrí ba ea iad sin, go háirithe nuair a thuigtear nach raibh sé ag caint faoi cheann feadhna ar bhuíon coirpeach, ach faoi Uachtarán Mheiriceá féin!

Thug Cohen a lán samplaí de rudaí dona ar chabhraigh sé le Trump iad a dhéanamh.  Mhínigh sé a ról in a lán gníomhaíochtaí neamhcheadaithe, ó imeachtaí eastát réadach go ceannach portráid an Uachtaráin, ó litreacha bagracha faoi mharcanna an Trumpaigh ar scoil go híocaíochtaí Stormy Daniels!

D’inis sé dúinn faoi rudaí a chonaic sé á ndéanamh, agus ar chuala sé á rá ag an Uachtarán agus ag oibrí sa Teach Bán.  I gcás amháin, nuair a bhí sé leis an Uachtarán ag tiomáint trí cheantar bocht i Chicago, dúirt an tUachtarán gurb iad na daoine gorma amháin a chaithfeadh a saol mar sin.  I gcás eile, dúirt an tUachtarán go raibh an breithiúnas is measa ar domhan ag a mhac is sine, Donald Trump Junior. Bhí sé sin ag tagairt do chruinnithe leis na Rúisigh faoi Thúr Trump agus b’fhéidir faoi thoghchán na hUachtaránachta.  I gcás eile fós, bhí a fhios roimh ré ag Trump faoi dhumpáil ríomhphost na nDaonlathach ó Wikileaks, mar chuala Cohen Trump agus Roger Stone ag caint faoi ar fón callaire cúpla lá roimh an sceitheadh sin.

Cé go bhfuil na liostaí thuas neamhiomlán, caithfidh tú a admháil nach bhfuil aon easpa eachtraí amhrasacha iontu!

Tar éis a ráiteas tosaigh, chuir Ionadaithe na Comhdhála ceisteanna ar Cohen.  Dá mba Phoblachtánach Comhdhála a bhí ag cur ceisteanna, chuir sé/sí an bhéim go léir ar a phearsantacht, ag iarraidh a thaispeáint gur bhréagadóir a bhí ann, agus gur bréagadóir anois é freisin.  Níor caitheadh mórán ama ag cosaint an Uachtaráin. Má ba Daonlathach Chomhdhála a bhí ann, chaith sé/sí a lán ama ag aontú le Cohen, agus ag ionsaí an Uachtaráin.

Tar éis na gceisteanna, dúirt Cohen an rud aisteach seo:

“Tá imní orm má theipeann air an toghchán a bhuachaint i 2020, nach mbeidh athrú cumhachta síochánta riamh ann agus sin an fáth ar aontaigh mé teacht os bhur gcomhair inniu.”

Bhí focail tábhachtacha le rá ag Cathaoirleach na hÉisteachta, Elijah Cummings (Daonlathach Maryland) ag an deireadh.  Seo mar a dúirt sé:-

“Tá a fhios agam go raibh sé sin deacair.  Tá a fhios agam go bhfuil dúshlán mór romhat.  Tá a fhios agam go bhfuil tú imníoch ar son do chlainne.  Ach is é seo cuid de do chinniúint. Agus tá súil againn go dtreoróidh an chuid seo de do chinniúint chuig an Michael Cohen is fearr,  chuig an Donal Trump is fearr, chuig na Stáit Aontaite ís fearr, agus chuig domhan níos fearr dúinn uilig! Ó mo chroí istigh a thagann an ghuí sin.  Nuair a bhímid ag damhsa leis na haingil, cuirfear an cheist, i 2019, céard a rinneamar chun a chinntiú go mbeadh ár ndaonlathas slán? Ar sheasamar ar leataobh gan tada a rá?  Ar shuíomar fúinn?”

Nach cumhachtach na focail iad sin!  Nach am ríthábhachtach é seo, nuair a tharlaíonn rudaí mar sin sa domhan, fiú amháin i Mheiriceá!

Tá an domhan go léir ag breathnú orainn anois, agus tá súil againn go ndéanfaimid mar ba cheart, agus mar ba chóir dúinn a dhéanamh.

Na déanaimis dearmad ar na laochra

Parthas Caillte!

Tá bagairt an Téamh Domhanda beo, slán!  Ach ní rud maith é sin!

Is é loscadh sléibhe Campáil an tine ba mhilltí i stair Chalifornia.  Tar éis an tsléachta iomláin seo, tá sé dhuine ochtó marbh, agus tá ceithre mhíle dhéag  tithe agus cúig míle foirgnimh eile scriosta. Tá fiche cúig dhuine fós nach bhfuil tásc orthu fós.

Thosaigh loscadh Champáil ar an ochtú lá de Shamhain ach níor éirigh le os cionn míle comhraiceoir tine é a smachtú go dtí seacht lá dhéag ina dhiaidh sin.  Loisceadh níos seasca míle heictéar sa tubaiste uafásach seo. Nuair ba mheasa é, loisceadh cúig míle cearnach gach soicind le siotaí de chéad ciliméadar san uair!

I ndeisceart California, san áit chéanna in ar mharaíodh trí dhuine dhéag i mbeár le déanaí, bhí loscadh mór thart ar an am céanna le loscadh Champáil.  Fuair triúr bás sa loscadh sin- loscadh Woolsey, agus míle cúig céad foirgnimh scriosta. Loisceadh níos daichead míle heictéar sa tine sin.

Is oth liom a rá, ach i rith an loiscthe féin, thosaigh cluiche an mhilleáin!  Ar an deichiú lá de Shamhain, nuair a bhí an loscadh ar buile fós agus os cionn céad duine ar iarraidh, bhí Uachtarán na Stát Aontaithe ag tvuiteáil.  D’fhág an locht ar Stát Chalifornia, ag rá go raibh a bainistíocht foraoise go huafásach agus mar sin b’fhéidir nach gcuirfeadh airgead ar fáil do na Stáit sa todhchaí.   Ní raibh feidhmeannaigh Chalifornia sásta leis sin, agus dúirt siad go bhfuil an Rialtas feidearálach mar úinéir ar sheasca faoin gcéad d’foraoiseacha Chalifornia agus go bhfuil siad tar éis na n-acmhainní a laghdú, neamhchosúil le California.  Dúirt siad freisin go bhfuil cúiseanna suntasacha eile i gceist, mar ábhar casta atá ann. Tosaíonn agus scaipeann loscadh in áiteanna ina bhfuil daoine ina gcónaí, ina bhfuil línte cumhachta, in áiteanna oscailte le fásra tirim, nuair atá gaotha láidre ag séideadh, nuair atá an aimsir an-te agus an t-aer an-tirim agus nuair a chuidíonn an gheografaíocht féin le leathadh an dochair.

Ach ar an dá lá dhéag de Shamhain, tháinig athrú meoin air tar éis é a fheiceáil drochiarmhairtí politiciúla a sheasamh. Ansin, d’fhógair an tUachtarán staid éigeandála i gCalifornia.

Ar an seachtú lá dhéag de Shamhain, chuaigh an tUachtarán ar cuairt go dtí Parthas (Paradise).  Thug óráid ann, agus dúirt go gcaithfidh California foghlaim ón Fhionlainn agus a bheith ag rácáil na talún sna foraoiseacha, mar níl loscadh ansin ar chor ar bith. D’inis Uachtarán na Fionlainne an scéal sin dó, a dúirt an tUachtarán Trump.  Ach níor chuimhin leis an Uachtarán Sauli Niinisto aon chomhrá mar sin.

Á fhreagairt é sin, dúirt  Rep. Ted Lieu (Democrat, California) nach trua é go bhfuil Uachtarán againn nach gcreideann san eolaíocht.  Dá mbeadh sé chomh furasta le rácáil, bhíodh sé déanta againn cheana. Ach is ábhar casta é, agus ról mór ag athrú aeráide a dúirt sé!

Ar an drochuair, níor tháinig an tUachtarán Trump i gcabhair ar Chalifornia i rith na dtubaistí uafásacha seo – loscadh Campáil agus Woolsey.

Cad é mo thuairim?   Nuair a chuirtear an fhírinne as a riocht, go háirithe nuair atá an tUachtarán féin ag iarraidh leas polaitiúil a bhaint as na tubaistí sin, beidh deireadh tubaisteach leis an scéal. Níl aon dabht ach go bhfuil an Téamh Domhanda ar siúl anois, agus níl mórán ama againn le leas a bhaint as an eolas sin, nó beidh sé ródhéanach stad a chur leis!  Deir an tUachtarán Trump gur bhréag é an Téamh Domhanda, ach ag an am céanna, d’fhógair trí ghníomhaireacht déag feidearálach don rialtas tuarascáil mhór faoin athrú aeráide, ag rá go bhfuil sé ag tarlú anois agus ag tuar an leagan amach a bheidh ar chúrsaí, amach anseo.  Sa leagan amach sin, de réir na n-údar, ndéanfaimis neamhaird den fhianaise, beidh orainn íoc as in a lán bealaigh – i mbeagán focal, beidh sé uafásach!

Ach ainneoin diúltú an Uachtaráin Trump, caithfimid a bheith dearfach.  Le déanaí, d’aontaigh beagnach dhá chéad tír, na Stáit Aontaithe san áireamh, ar rialacha chun astúcháin dhíobhálacha a laghdú!  Sin léas dóchais dúinn go léir!

.

Boeing!

Boeing!

We were excited and I booked everything for our holiday, including the flights. This year, my wife and I made the decision to go to Hawaii to celebrate our birthdays. We love the big island as we have had great holidays there a few times before. The Island of Hawaii is not as crowded with people as the other islands in the State. Although we also like the island of Maui very much, unfortunately there are big problems to solve after the big fire that destroyed Lahaina, the historic Town of that island. Anyway, the ink wasn't even dry on our tickets when a Boeing 737 Max 9 plane had an accident.

It was a new plane that was traveling from Portland Oregon to Los Angeles California. The plane was taking off and at 5,000 meters when a piece of the fuselage tore off leaving a hole in the passenger cabin. There was a great draft of air from the cabin due to the air pressure being much greater inside than outside the plane. Fortunately, there were no passengers sitting near the hole, as in that case, there was a high chance that they would have been lost through the hole. The plane had not reached its cruising altitude - (usually at least 10,000 meters) - or things would have been much worse with the air pressure outside only half the amount at 10,000 meters as it is at 5,000 meters. All in all it is a miracle that not even one person was lost in the accident. The crew of the plane were great in dealing with the emergency and the pilot brought the aircraft back to the ground perfectly.

What the hell happened to the aircraft?

To tell the truth, this is not the first time the 737 MAX has been in the news. There were two plane crashes with the 737 MAX 8 in 2018 and 2019. No one survived those crashes and 648 souls were lost. At first Boeing said that pilot error was the cause of the accidents but after investigations by the governments of Ethiopia, France and the United States, it was very clear that there was a fundamental problem with the plane itself. Boeing was well aware of that problem and instead of solving it, they worked around it by using new software, but they didn't inform their customers - the airlines - about it at all. Unfortunately, a new problem was introduced with that software, which relied on input from only one angle-of-attack sensor - despite having two. When that one sensor failed, the software thought the plane was at the stall point and forced the plane nose down. The pilots did not know what was going on and were unable to correct matters in time to avoid the accidents. After the accidents, all Boeing MAX 8 type airplanes were kept on the ground until the end of 2020 when a long recertification process was completed.

Due to the major deficiencies in Boeing from the management point of view, Dennis Muilenburg, chief executive at the time, was fired. David Calhoun was then appointed chief executive of Boeing, a man who is still in the role. Boeing's board of directors said at the time that Calhoun was appointed to implement major changes in the safety of its products and services.

Step back

The latest crash is a devastating blow for Calhoun and Boeing. Boeing and its suppliers still have many difficult questions to answer regarding the manufacturing process and in particular about the tension of the bolts that failed to hold the panel in place as part of the plane. There is a good chance that Calhoun will be scapegoated and resign during the investigation. In my view, Boeing's pattern of bad behavior will continue, without significant changes in the oversight process.

Boeing is a profit making organization and without strong oversight from the regulatory authorities, especially the Federal Aviation Authority (FAA) in the United States and the European Aviation Safety Agency (EASA) in the EU, Boeing will put its own profit before the safety of passengers! I hope that these same authorities will be closely monitoring Boeing in relation to the manufacturing of their aircraft from now on. If that doesn't happen, Boeing and their aircraft will be back in the news before long.

We were very lucky with our own flight, because United changed the type of aircraft from the 737 Max 9 to an Airbus 320. We were very happy with that, because this amazing aircraft has a high standard of safety! From now on, we will be paying more attention to the type of aircraft we travel on and will avoid the Boeing 737 MAX, if possible!

.

.

.

.

.

.

en_USEnglish