Ní mór breith ar an uan ar an urla! (1)

Ní mór breith ar an uan ar an urla! (1)

   (Cuid 1)   

 

.

Tá rialtas nua ann agus níl aon dabht ach go mbeidh tasc ollmhór le déanamh ag Catherine Martin agus Dara Calleary ó thaobh na Gaeilge de! Is í Catherine Martin an tAire Meán, Turasóireachta, Ealaíon, Spóirt, Cultúir agus Gaeltachta. Tá cúram na Gaeltachta agus an Spóirt leagtha ar an Aire Stáit, an Príomh-Aoire Dara Calleary.

Bhí díomá ar a lán daoine agus eagraíochtaí, mar bhí siad dóchasach go mbeadh freagracht na Gaeltachta faoi Aire Sinsearach amháin, ach beag beann ar sin tá fonn orthu bogadh ar aghaidh go tapa.  Dúirt Julian de Spáinn, Ard-Rúnaí Chonradh na Gaeilge: “Beidh na hAirí in ann gníomhú as lámh a chéile láithreach bonn chun cothrom na féinne a bhaint amach don Ghaeilge agus don Ghaeltacht tríd Bille na dTeangacha Oifigiúla a láidriú le spriocdhátaí do na forálacha is tábhachtaí sa bhille agus cinntiú go mbeidh maoiniú sásúil curtha ar fáil d’Fhoras na Gaeilge agus d’Údarás na Gaeltachta mar ábhar práinne, rud nach raibh déanta ó 2008.”  Tá cruinniú á lorg ag Conradh na Gaeilge leis an dá Aire go luath chun ceisteanna móra a phlé leo maidir leis a gclár agus a bpleananna.

Thug Catherine Martin geallúint go mbeidh an tAire sinsearach agus an tAire Stáit sa roinn nua rialtais ag obair as lámha a chéile ar son na teanga. I mo thuairim, tá lán na lámh acu.  

Caithfidh mé a rá mar ghnáthdhuine, go bhfuil sé deacair na hAchtanna agus na Pleananna a bhaineann leis an nGaeilge a thuiscint, maidir leis a n-ábhar agus a staid. Agus mé ag iarraidh tuiscint a fháil, roghnaigh mé Acht amháin agus Plean amháin agus chuir mé achoimrí gairide le chéile a roinnfidh mé leat sa cholún seo.

Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003 / Bille na dTeangacha Oifigiúla (Leasú) 2019

.

Tá Treoirleabhar ar fáil ar an idirlíon, ina ndeirtear:

Is iad cuspóirí ginearálta an Achta (2003) úsáid na Gaeilge a chur chun cinn chun críoch oifigiúil sa stát, dualgais na gcomhlachtaí poiblí i leith theangacha oifigiúla an stáit a leagan amach agus Oifig an Choimisinéara Teanga a bhunú.

Cé gur fíor é an seanfhocal “Tús maith leath na hoibre”, ní foláir an obair a chríochnú chun na sochair a bheith leat. Ar an drochuair, bhí forálacha an Achta lag go leor. Mar sin, thosaigh obair chun an tAcht a neartú i 2011 agus i 2014, foilsíodh ceannteidil do bhille a dhéanfadh an t-acht a leasú. Ní raibh eagrais teanga agus fiú amháin an Coimisinéir Teanga sásta leis, áfach, agus tar éis a lán obair foilsíodh ceannteidil nua i 2017. Faoi dheireadh, i 2019, foilsíodh an bille féin.

sprioc sa bhille go mbeadh 20% d’earcaithe nua sa tseirbhís phoiblí ina gcainteoirí Gaeilge agus chinnteofaí gur trí Ghaeilge a dhéanfadh gach oifig phoiblí sa Ghaeltacht a cuid gnó. Deirtear sa reachtaíocht go mbunófar coiste comhairleach nua chun plean a chur le chéile.

Chuirfí deireadh chomh maith le córas na scéimeanna, chun caighdeán amháin a chur in áit do gach comhlacht poiblí. Ach níl eolas beacht ar bith tugtha faoi cad iad na dualgais reachtúla teanga a bheidh ar chomhlachtaí poiblí faoin gcóras nua sin seachas liosta ginearálta rudaí a d’fhéadfadh a bheith i gceist. 

Príomhlaige mór é freisin nach bhfuil dualgas reachtúil leagtha ar aon duine nó dream a bheadh freagrach as an mbille a chur i bhfeidhm.

Mar sin, is cinnte go mbeidh leasuithe á moladh ar an mbille. Beifear ag iarraidh sprioc-am a chur leis an gcuspóir 20% agus is dócha chomh maith go mbeifear ag iarraidh dualgas reachtúil a leagan ar dhuine nó dream éigin as cur i bhfeidhm an phlean. 

.

Dúirt an tAire nua Martin go mbeidh sí féin agus an tAire Stáit Calleary ag breathnú ar an bhféidearthacht an bille a láidriú roimh é a bheith os comhair an Oireachtais san Fhómhar.

Cén tslí agus cén uair? Ní fios.

.

Mar sin, seo iad mo cheisteanna dóibh. Cad iad na láidreachtaí go sonrach atá i gceist ag Catherine sa bhille? Cé a bheidh freagrach astu? Cén maoiniú a bheidh ag teastáil ón rialtas chun iad a dhéanamh? Cad iad na spriocamanna ag baint leo? Cén seicphointí a bheidh ann chun cinntiú go bhfuil tasc déanta de réir mar a bhí beartaithe, agus mura bhfuil cad é straitéis mhaolaitheach?  

Gan freagraí soiléire, níl ann ach béalghrá!

.

Nuacht is deireanaí – dochreidte!

Bhí mé ar tí an t-alt a sheoladh chuig an bpáipéar, nuair a ceapadh Jack Chambers mar aire stáit Gaeltachta in athrú airí a tharla tar éis Barry Cowen a bhriseadh as a phost mar Aire Talmhaíochta. Ábhar ailt eile atá anseo, ach críochnóidh mé anois le cad a bhí le rá faoin gceapachán sin ag Dónall Ó Cnáimhsí, an tOifigeach Plenála Teanga do cheantar Ghaoth Dobhair.

Cén t-ábhar dóchais atá ina cheapachán do mhuintir na Gaeltachta? Ar leag sé cois ariamh inár measc, nó an ndúirt sé focal riamh ar ár son, an bhfuil fhios aige gurbh ann do phobal labhartha na Gaeilge?

“Tá imní orm nach bhfuil againn anseo arís leis an chinneadh seo ach léiriú eile ar sheasamh na Gaeilge i gclár oibre an rialtais seo. Easpa suime, easpa físe agus mar sin easpa gnímh agus easpa dul chun cinn.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

Ní mór breith ar an uan ar an urla! (1)

I gCuimhne Gay Byrne

(Peadar Bairéad) 

Ba bheag nár baineadh as ár seasamh sinn, ar an Luan, an ceathrú lá de Shamhain nuair a chualamar go raibh Gay Byrne básaithe. Is fíor go raibh seal fada caite aige tinn, ag an am gcéanna nuair a tháinig an bás, ní raibh muid ag súil leis chomh luath sin, ach mar a deir an seanfhocal …’Galar fada ní abrann síoraí bréag’. Agus ní bréag ar bith a rá go raibh croí an náisiúin faoi dhraíocht ag an Gay céanna sin, a chomhartha sin, an slua ollmhór a tháinig ar an bhfód leis an gcré a roinnt lena laoch galánta. Cuir leo sin na mílte, agus na mílte, a chaith bunús an lae sin, faoi gheasa ag na searmanais a léiríodh ar an Teilifís  anseo in Éirinn, agus i dtíortha iasachta freisin, ach leor sin den chaint agus fágaimis slán lenár laoch, agus guímis áit ag bord an Tiarna go raibh aige, anois agus i dtólamh. Seo thíos cúpla véarsa, mar iarracht ar ár mbrón a chur i bhfoirm dána.

 

I gCuimhne Gay Byrne

 

Codail go sámh a chara, tá an greann arís le dúiseacht,

Níl éinne suas anois le croí ár náisiúin a mhúscailt,

Nuair a thiocfaidh do chom-mhaith ar fhód ghlas Inse Fáil,

Cuimhneofar ort fhéin Gay, is do mhiongháire caoin gan smál.

 

Fear nár spreag an bhuairt, nó an t-anró riamh,

Ach fíor dá ainm, an mheidhir is an  cion gan chlaon

Feasta nuair a smaoineoimid ar spraoi is ar ghreann gan ghruaim,

Cuimhneoimid gan teip, ar Gay is a gháire caoin faoi ghuaim.

 

.

.

  .

Ní mór breith ar an uan ar an urla! (1)

“Brave New World!”

Sa lá atá inniu ann, níl ach cúpla téama á dtuairisciú sna meáin, Brexit, Trump, agus gníomhartha sceimhlitheoireachta, san áireamh.  Ar an drochuair, tugann siad neamhaird ar scéalta tábhachtacha eile, agus níl aon eolas againn ina dtaobhsan.

Scéal mór mar sin is ea bith-haiceáil (biohacking), agus dá mhéad a fuair mé amach faoi sin is ea ba mhó buaireamh a tháinig orm!

.

Bitheolaíocht DIY

Bitheolaíocht atá i gceist anseo, agus déanann baill an ghrúpa sin gach saghas turgnamh bitheolaíochta ar ainmhithe agus orthu féin freisin, fiú.  Is é a dhéanann roinnt de na baill sin ná slis a inchlannú ina gcorp féin. Tá sliseanna féiniúlachta inchlannaithe ag níos mó ná 4,000 duine sa tSualainn, mar shampla.  Tá sé luath fós, ach tá imní ar roinnt mhaith daoine faoina shábháilteacht sin.

Ach tá mé i bhfad níos buartha faoin saghas eile de bhith-haiceáil, eagarthóireacht na géine, ina n-athraíonn daoine cuid bhunúsach na beatha féin – an DNA.  Cumas Diaga é sin, agus tá gá le cur chuige an-chúramach anseo. Ach ní mar sin atá sé ag an am seo, agus níl glactha le mórán rialacha ar chor ar bith. Bhí iontas an domhain orm nuair a  fuair mé amach cén sórt rudaí aisteacha a tharla le déanaí, agus b’fhéidir gurb é an rud is fearr dom a dhéanamh anois nó achoimre gearr a dhéanamh ar chúpla ceann acu sin a thabhairt daoibh.

Rí na Haiceálaithe

Is é Josiah Zayden, a bhfuil cónaí air  i gCalifornia, rí neamhoifigiúil an ghluaiseacht bhith-haiceála seo.  Tá sé mar Phríomhfheidhmeannach ar chomhlacht beag darb ainm ODIN, a dhíolann fearas bith-haiceála saor ar an idirlíon.  Leis an bhfearas seo, tá tú in ann do shaotharlann ghéine féin a bheith agat sa gharáiste. Díolann siad froganna beo freisin, ionas go mbeidh tú in ann instealladh géine a thabhairt dóibh mar thurgnamh saotharlainne, chun tabhairt faoi deara éifeacht na ndrugaí orthu.  Sa chás seo beidh siad ag éirí níos mó tar éis athrú a ngéine.

Ach rud níos aistí fós é go ndéanann Josiah beart de réir a bhriathair.  Cúpla bliain ó shin, rinne sé sruthú beo ar óráid a thug sé ag comhdháil eolaíochta, agus idir é ag caitheamh mallachtaí agus ag ól uisce beatha, thug sé instealladh dó féin.  Dúirt sé go n-athrófaí a ghéinte ionas go mbeadh matáin níos mó aige. Taobh istigh de chúpla mí, rinne cúpla duine eile aithris air, ceann amháin ag rá gur leigheas heirpéas a bhí i gceist, agus ceann eile gur leigheas ar  HIV a bhí ann. Tá sin samhnasach agus mífhreagrach, agus is drochshampla é do gach duine, dár liomsa.

Ach fan!  Éiríonn sé níos measa.  Le fearais saor mar sin a chur ar fáil, tá duine ar bith in ann eagarthóireacht na géine a dhéanamh, gan aon mhaoirseacht.  Agus is féidir rudaí uafásacha a dhéanamh.

An Bholgach ar ais?

Cuireadh deireadh leis an mBolgach sa bhliain 1980, tar éis na milliúin a mharú.  Ach sintéiseadh víreas den chineál céanna cúpla bliain ó shin. Rinne foireann bheag i gCeanada an obair sin gan deacracht, ag baint úsáide as an t-idirlíon chun píosaí DNA a fháil.  Thóg an obair timpeall sé mhí agus chosain sé thart ar 80K Euro. Dúirt an vireolaí Gerd Sutter as an Ghearmáin gur léirigh an obair sin go mbeadh sé indéanta an Bholgach a dhéanamh sa bhealach céanna go furasta freisin.  Nach scanrúil é sin?

Leanaí Deartha

Ag deireadh na bliana seo caite, d’fhógair an taighdeoir Síneach He Jiankui, saolú na chéad daoine le géanóim athruithe sa domhan.  Dúirt sé go raibh sé ag iarraidh cosc a chur le HIV dóibh, mar bhí an galar sin ag a n-athair. Leis an drochbheart seo, thosaigh sé ré nua an-chontúirteach ina mbeadh sé indéanta athruithe géine a dhéanamh agus a sheachadadh ar aghaidh ó ghlúin go glúin.   Ní dhearna sé aon tástáil ar ainmhithe, roimh ré, le fail amach céard a tharlódh do na hainmhithe sin agus dá sliocht.

Bhí sé ag cuardach trioblóide nuair a rinne sé an gníomh uafásach sin.  Tharraing sé raic ar fud an domhain, agus in Eanáir 2019, briseadh as a phost in Ollscoil sa tSín é.  Rinne Rialtas na Síne fiosrúchán faoin scéal, agus dúirt siad gur bhris sé an dlí, cé nach raibh a fhios ag éinne cén dlí a bhris sé.

.

Is uafásach na scéalta thuas, agus go deimhin, tá sé thar am dlíthe láidre náisiúnta agus idirnáisiúnta a chur ina n-áit, lena leithéid chosc.  Mura ndéantar sin, níl anseo ach tús an leabhair ‘Brave New World’, inar shamhlaigh Aldous Huxley domhan scanrúil am éigin amach anseo!

.

Ní mór breith ar an uan ar an urla! (1)

Sága an Leathanbhanda!

Níl leathanbhanda ardluais agam fós, mar tá fadhbanna móra ag baint leis an bPlean Náisiúnta Leathanbhanda.  Mura bhfuil a fhios agat cad atá i gceist agam, agus cén fáth gur ábhar tábhachtach é, is é atá i gceist ná rochtain idirlín in Éirinn.  Tá rochtain idirlín mar ocsaigin nó uisce sa lá atá inniu ann. Tá sé tábhachtach do dhaoine sa bhaile agus do ghnólachtaí. Tá sé tábhachtach d’eacnamaíocht na tíre anois, agus beidh sé i bhfad níos tábhachtaí sa todhchaí.  Níl seirbhísí idirlín ag breis is milliún daoine sna ceantair thuaithe. Agus mar sin, déanann na fadhbanna leis an bplean dochar millteanach do na ceantair sin. Ní rud maith don tír é seo!

Táimse féin ag fanacht le leathanbhanda le blianta anuas anois.  Tháinig cábla snáthoptaice chomh gairid dom le leath ciliméadair, ach stad sé ansin.  Tá mo theach i gCarraig Seabhac i ndeisceart an chontae. Shocraigh mé beagán taighde a dhéanamh ar an ábhar, le teann caidéise.  Bhain a bhfuair mé amach siar asam.

Tá scéal an Phlean Náisiúnta Leathanbhanda dochreidte.  Níl spás anseo an scéal go léir a insint, ach seo na buaicphointí.  Bhí an plean cumtha i 2012 le leathanbhanda ardluais a chur ar fáil do gach duine agus gach comhlacht in Éirinn faoi dheireadh 2020.  Thógfadh sé sin cáblaí snáthoptaice a crochadh go 840,000 áitreabh. Chuir an Rialtas amach cuireadh chun tairisceana don togra seo. I lár 2016 phioc siad trí thairgeoir agus thosaigh an chéad chéim eile den phróiseas ansin.  Thosaigh an trioblóid freisin.

I lár 2017 rinne ceann de na tairgeoirí – Eir, margadh leis an Rialtas, chun breis ar 300,000 do na háitreabh a choimeád dóibh féin, le gealltanas seirbhís leathanbhanda a chur ar fáil dóibh roimh dheireadh 2018  . D’fhan Eir in iomaíocht leis an dá thairgeoir eile freisin, sin SIRO (ilchomhlacht ESB agus Vodaphone) agus ENET (comhlacht snáthoptaice faoi úinéireacht Granahan McCourt ag an am sin).

I Meán Fómhair 2017, tharraing SIRO amach, ag rá nach raibh cás tráchtála ann a thuilleadh.  Is dócha tar éis na 300,000 áitreabh a bhaint amach, bhí an cás tráchtála níos measa dóibh.

In Eanáir 2018, tharraing Eir amach, ag rá go raibh imní orthu faoi rialacháin agus praghsáil.   Thart ar an am sin, tháinig SSE (comhlacht fóntais as Albain) agus John Laing (comhlacht forbraíocht infreastruchtúr) isteach le ENET sa mhargadh.  Ansin ní raibh ach an cuibhreannas sin fágtha. An iomaíocht go léir imithe! Agus anois bhí Dave McCourt (fiontraí Gael-Meiriceánach agus bunaitheoir a comhlacht infheistíochta Granahan McCourt Capital) mar chathaoirleach an cuibhreannas.

I lár na bliana 2018, bhí go leor cruinnithe idir an tAire Dennis Naughten, agus Dave McCourt.  I mí Iúl d’fhág SSE an cuibhreannas tairiscint. Rinne Granahan McCourt margadh le Irish Infrastructure Fund (IIF) ( comhlacht infheistíochta faoi thacaíocht an Stáit), agus cheannaigh IIF an chuid is mó den chomhlacht ENET.

I Meán Fómhair fuair an Rialtas an tairiscint dheireanach ón gcuibhreannas.  Bhí an cuibhreannas sin ag athrú fós, mar d’imigh John Laing amach agus tháinig Actavo (comhlacht Denis O’Brien), Nokia, The Kelly Group agus KN Group isteach.  Thart ar an am sin, d’íol McCourt an píosa ENET a bhí fágtha aige go IIF.

Beagán ina dhiaidh sin, thug comhlacht Luxembourg – Cube, cás i leith McCourt, ag deimhniú gur gheall sé go ndíolfadh sé cuid den ENET dóibh, agus mar sin go raibh sé ag sárú an chonartha eatarthu.

Agus ansin, fuair daoine amach go raibh cruinnithe idir Naughten agus McCourt, cruinnithe  príobháideacha san áireamh. Tarraingíodh go leor ceisteanna eiticiúla ansin faoi na cruinnithe sin.   Bhí brú ollmhór ar Naughten ansin, agus d’éirigh sé as a phost go luath ina dhiaidh sin.

I mí an Mhárta 2019, níl aon socrú fós.  Beidh an togra seo an daor – suas le 3 billiún Euro a deirtear.

Scéal an-chasta is ea é, agus ag deireadh an lae, níl ach tairgeoir amháin fágtha, atá tar éis athrú an oiread sin nach é an t-eintiteas céanna anois é.  B’fhéidir go bhfuil sé in am don Rialtas athbhreithniú a dhéanamh ar an bPlean, mar chomh maith le fadhbanna tairgeoirí, is fiú bheith ag machnamh ar theicneolaíochtaí nua freisin atá ar fáil anois nó go luath.

Idir an dá linn, ní bheinn ag féachaint ar Netflix ag mo theach go ceann tamall maith eile!

.

.

.

.

.

.

Cé hí an bhean sa phortráid?

Who is the woman in the portrait?

 

A couple of pictures hang side by side in the National Gallery of Ireland. Although everyone knows the person in one portrait - Sinéad O Connor, not many people know the person in the other portrait. But still, it could be argued that that woman had as strong an influence on the future of the country as Sinéad herself! In the portrait of the nondescript woman, she is sittiing in a plastic chair on the porch of her mobile home somewhere in the desert, perhaps in America. If you are of a certain age, it may well jog your memory when I tell you that that woman's name is Annie Murphy.

It could happen to a bishop!

When Annie Murphy came to Ireland from America in 1974, she hoped to start a new life and leave her previous life behind. Her marriage had ended in divorce and she was still grieving the loss of a child. Annie's father had a distant relationship with Bishop Eamonn Casey, and he wrote a letter to the bishop to help Annie when she arrived. Eamonn was an unusual bishop - a very serious man who liked to keep the spotlight on himself. He wanted the 'dulce vita', as they say in Italy. He was known for his love of fine wines and expensive meals. He loved to travel abroad. His heart was very much into fast cars and he was often seen racing around his diocese at high speed. He had the life of Riley, no doubt. There was only one thing missing. But now he would be able to fix that! Later, his critics would say that it was inevitable that illicit love was on the cards for this sinful bishop.

Anyway, after collecting Annie from the airport, the bishop gave her a room in his own house by the sea, called 'The Red Cliff House'. Annie was smitten with him, and vice versa. It's no wonder, then, that it wasn't long before he slipped into her room one night. The whole world knows what happened next! A secret relationship began between them. After a while, Annie expressed her concerns to Eamonn, questioning whether he would be able to continue the relationship. He answered her like this: "If God were here, he would approve of what I am doing." He told her she had to keep the relationship a secret, though.

But everything changed when she became pregnant. The fantasy world they were living came to an abrupt end. Eamonn suggested she give the child up for adoption, but Annie completely disagreed. In 1974, a year and a half after the beginning of their relationship, Annie moved back to the United States with her child, Peter. From then on for almost twenty years, the bishop sent money to Annie to support her son. But if the bishop thought that things would continue like that forever, he was wrong.

"Thrice you shall deny me"

In May 1988, Murphy's partner, Arthur Pennell, visited the bishop and informed him that Peter wanted to spend some time with him. The bishop gave him an answer that started a real upheaval, which would bring the bishop down in the short term, and would have a major long-term impact on the Catholic church in Ireland. This is what he said, according to Peter Murphy who heard it from Arthur himself: “Annie was a prostitute who would have sex with the whole town. And Peter is not my child.” That was the fatal blow and when Pennell returned to New York, Annie brought a case to court against the bishop, saying that she suffered because of the bishop's actions. When the case ended in 1990, Bishop Casey had to pay $98,000, but he did not admit that he was Peter's father. When the bishop went to New York to sign legal documents, he met Peter unexpectedly.

As Peter later recalled, it was a five-minute conversation and the bishop was "out the door". He felt that his father treated him as a "little clerical error in his life". From then on he decided that he would force his father to confess the truth publicly.

Annie Murphy then demanded that the bishop pay for Peter's education, who was attending university. The bishop did not give her a red penny, and Annie decided to make the story available to the public.

The bishop's version

Pennell and Murphy contacted the 'Irish Times' in 1992. The story about the bishop's son quickly spread across the front pages of the newspapers and shortly afterwards, the Vatican announced that Eamonn Casey had resigned as bishop of Galway, although he would remain in the priesthood. Soon after, Eamonn Casey left Ireland on an Aer Lingus flight to New York, where he issued a statement admitting that he was Peter Murphy's father and that he had used money from diocesan funds to support him. After six months, he was sent to Ecuador as a missionary priest for six and a half years. That was his "punishment". He then spent time in England, and was not allowed to return to Ireland until 2006.

Excellent response!

In 1993 a book was published, written by Annie Murphy and the author Peter de Rosa called: 'Forbidden Fruit: The True Story of My Secret Love Affair With Ireland's Most Powerful Bishop.' Annie detailed her relationship with Bishop Casey, and she didn't hide anything. The whole country was taken aback, but especially the older generation, who were loyal to the Catholic Church. This was a betrayal of trust to the country, and there was no turning back. In 1993 a book was published, written by Annie Murphy and the author Peter de Rosa called: 'Forbidden Fruit: The True Story of My Secret Love Affair With Ireland's Most Powerful Bishop.' Annie detailed her relationship with Bishop Casey, and she didn't hide anything. The whole country was taken aback, but especially the older generation, who were loyal to the Catholic Church. This was a betrayal of trust to the country, and there was no turning back.

When Annie Murphy was back in Ireland for her book launch, she was invited to the 'Late Late Show', with Gay Byrne. In that interview, Gay Byrne took the side of the church, implying that it was she who tempted the bishop. Gaybo ended the interview by saying: "Let's end on a note that says 'if your son is half as good as his father, he wouldn't be too bad.'

"I'm not doing too bad either, Mr Byrne," replied Annie Murphy, before leaving the show without shaking the host's hand. That moment would live as a decisive moment in the country's history. Although we didn't know it at the time, we were just at the beginning of an era of scandals for the Catholic Church in Ireland and around the world. The Church would never have such power in Ireland again, after its terrible betrayal of our trust.

.

.

.

.

.

en_USEnglish