by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized
Teachtairí Dé
Peadar Bairéad
(This week we consider “The Other Side” as seen, or as imagined, by humans)
.
Ar Sciatháin na nAingeal
Ar thug tú faoi deara, go bhfuil spéis, agus dhá spéis, á chur ag daoine sa saol eile, le tamall de bhlianta anuas? Tá roinnt mhaith leabhar ar fáil anois ina gcuirtear síos, go háirithe, ar Theachtairí úd Dé, a dhéanann teangmháil le daoine daonna, anois is arís, i ré na staire daonna. Tá roinnt leabhar ó pheann an údair cháiliúil Éireannach sin, Lorna Byrne, ina ndéanann sí cur síos ar áit, agus ar thionchar, na nAingeal, i gcúrsaí a saoil fhéin. Ba chuid dá saol laethúil iad na hAingil chéanna sin, ó laethe a hóige anonn, agus ba é a thuig daoine thart uirthi nó go raibh sí mallintinneach, ach ba é fírinne an scéil é nó gur mhair Lorna i saol an spioraid, bunús an ama, nó ba chuid de ghnáth-throscán a tuisceana iad na hAingil sin, a raibh sár-aithne aice orthu. I ndáiríre, scríobh mé píosa nó dhó anseo, i mBéal an Phobail, faoi Lorna fhéin, agus faoina cuid leabhar freisin. B’fhéidir gur cuimhin libh leabhar eile ar scríobh mé píosa faoi sa cholún seo, tamall maith ó shoin anois, inar deineadh cur síos ar chúigear a chasfadh ort sna Flaithis. Chomh maith leo siúd, tá sruth leanúnach leabhar á gcur ar fáil dúinn, na laethe seo, faoin saol thall, agus go háirithe faoi na hAingil, faoi na teachtairi úd a thagann ó Dhia chuig daoine speisialta, le scéal mór eicínt, scéal a chuirfeadh cor i gcinniúint, agus i saol, an duine daonna áirithe sin, nó i saol an chine s’againne ar fad.
Scéal ata i mbéal gach éinne
Ach, ní chucu sin uilig atá mé, an babhta seo, ach chuige seo. Nó is scéal é atá imbéal gach éinne, le tamall gearr anuas.
Cén scéal é fhéin, an ea?
Tá. Scéal faoin ngasúr úd, Colton Burpo, mac le Todd Burpo, Ministir in Eaglais Veislíoch, i Nebraska, Mheiriceá. Tharla anois, nuair nach raibh an gasúr sin ach thart ar thrí bliana d’aois, gur phléasc a aipindic agus go raibh sé i mbéal an bháis dá bharr sin. Anois, agus é crochta ansin idir an dá shaol, deir an gasúr, gur thug sé cuairt ar na Flaithis, agus gur casadh a lán daoine air ansin, agus gur casadh Íosa fhéin air i rith na tréimhse sin. Anois, is rud é atá coitianta go maith le blianta fada anuas, go ndeir daoine, a tharlaíonn gafa tamall idir an dá shaol, go ndeir siad sin, go bhfuair siad spléachadh ar an saol eile, tráth raibh siad crochta sa riocht sin, gar don bhás. Sea, agus deir a mbunús, go mbeadh siad breá sásta fanacht ansin, ach gur cuireadh ar ais ar an saol seo aris iad, le dualgaisí a mbeatha a chríochnú. Ach, le fileadh ar Colton Burpo. Admhaíonn a athair áfach, go raibh athrú ollmhór tagtha ar Cholton, tar éis na físe a léiríodh dó, athrú bisigh, dár leis-sean.
Thart ar an am gcéanna seo, bhí fís freisin ag Akaine Kramorik agus í thart ar cheithre bliana d’aois, agus deir sise, go bhfaca sí Íosa freisin, agus tharraing sí pictiúr de, faoi mar a chonaic sí é an t-am sin. Anois, agus Colton thart ar cheithre bliana déag d’aois anois, aontaíonn sé lei go raibh an pictiúr sin an-chosúil leis an Íosa a chonaic seisean agus é crochta ansin idir an dá shaol. Ach is suimiúil an rud é, nár casadh an bheirt sin ar a chéile riamh roimhe sin, agus sílim nár Chríostaí in aon chor í, Akaine.
“Heaven is for real”
Faoin mbliain 2010, chuir Todd an leabhar “Heaven is for Real” i gcló, agus ní call dom a rá, go raibh ráchairt mhór air, ó cheann ceann na cruinne. Sa leabhar sin, deir Todd linn, gur inis a mhac scéalta iomadúla dó faoina thuras ar an saol eile. Ar ball ansin, bunaíodh scannán ar an leabhar céanna sin. Sna scéalta a d’inis sé dá athair, deir sé gur casadh Íosa air, agus go raibh capall álainn ildathach aige, agus chomh maith le sin, deir sé gur shuigh sé ar ghlúin Íosa.
Caithfear an cheist a chur ag an bpointe seo, an fírinne nó fiannaíocht atá le fáil sa leabhar agus sa scannán seo? Faraoir! níl freagra na ceiste sin agamsa, agus caithfidh mé é a fhágáil fút fhéin a shocrú an fíor bréagach an scéal a insíonn Colton Burpo dúinn ina leabhar…”Heaven is for Real”, ach, caithfidh mé a admháil, go bhfuil fonn orm cuid áirithe den scéal a chreidiúint
by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized
I mBéal an Phobail
Peadar Bairéad
.
The Man from Beijing
By
Henning Mankell
.
A Mankell Creation
Anuraidh a foilsíodh an leabhar seo, a chéaduair. Ní hé seo an chéad leabhar ó pheann líofa an údair Sualannaigh seo, Henning Mankell, nó tá sraith leabhar againn uaidh cheana féin, leabhair lorgaireachta, ina bhfeidhmíonn Kurt Wallander mar laoch iontu, isea a mbunús. Ach, mór eatarthu sin agus seo, nó sa leabhar seo, bíodh go bhfuil páirt ghairmiúil ag póilíní na háite ann, ní hiad, i ndáiríre, a scaoileann fadhbanna iomadula an scéil, ach breitheamh meánaosta ó Dheisceart na Sualainne.
Judge Birgitta
Ach b’fhéidir gur chóir dom an breitheamh céanna sin a chur in aithne dhaoibh, i dtosach. Birgitta Roslin a bhí uirthi, agus ba bhreitheamh í i gcóras dlí agus cirt na Sualainne. Bhí cónaí uirthi i Helsingborg, sa tír sin, agus tharla gur chuir sí suim, agus dhá shuim, i gcoir uafásch a tharla i mbaile beag iargúlta Hesjovallen, um mheán oíche, ar an 12ú Eanair na bliana 2006. I lár na hoíche sin, rinne an Síneach, Liu Xan, sléacht ar mhuintir an bhaile bhig tuaithe sin, nuair a mharaigh sé, gan trua gan taise, muintir an bhaile sin uilig, cé is moite de thriúr seanduine, a tháinig slán ón mbúistéireacht dothuigthe sin. Níor fágadh fiú fear, nó bean, inste scéil, taobh amuigh den triúr thuasluaite, i ndiaidh an áir a deineadh orthu le Liu Xan, agus níorbh é sin amháin é, nó maraíodh chuile ainmhí, idir chait agus mhadraí, freisin.
Speak of Horror !
Roinnt laethe ina dhiaidh sin, tharla go raibh Karsten Hoglin ag taisteal tríd an dúthaigh iargúlta sin, agus ó tharla go mba dhuine é a chuir an-spéis i ngrianghrafanna, tuigeadh dó, go bhfeilfeadh sé dá ghnó, pictiúr nó dhó a thógáil de thithe an bhaile chéanna sin, Hesjovallen. Agus é i mbun an ghnó sin, tháinig sé ar radharc a bhain dá chosa é, beagnach, nó ba ghearr gur tuigeadh dó, go raibh muintir an bhaile sin uilig, chomh fada is a chonaic seisean é, sínte i gcosair cró, tar éis do dhuine éigin búistéireacht a dhéanamh orthu.
Amach leis as an mbaile sin le luas lasrach, agus tharla píosa ar shiúl ó Hesjovallen é, nuair a chuaigh a charr ó smacht, agus ba é deireadh an scéil é, nó gur tharla imbhualadh idir a charr agus feithicil eile a bhí ag teacht ina threo, ag an am. Ach sula bhfuair sé bás de thaom croí, d’éirigh leis cupla focal a rá, agus bhí, Hesjovallen, ar cheann de na focail sin.
Who did it?
Bhí go maith. Ba ghearr go raibh na póilíní i mbun oibre sa bhaile iargúlta sin, agus ba ghearr freisin, go ndeachaigh sé i gcionn orthu, nach mbeadh sé éasca in an chor, bonn an dúnmharfóra seo a chur. Ach, má sea fhéin, tuigeadh dóibh, go raibh an cás scaoilte acu nuair a d’admhaigh fear buile eicínt, go mba eisean a rinne an sléacht uilig ar áitreoirí an bhaile sin, Hesjovallen, Ba ghearr freisin gur chuir an Breitheamh Birgitta Roslin spéis sa scéal, nó ba ghaolta dá cuid fhéin iad, cuid de na daoine a maraíodh. Fuair sí Dialann i measc na marbh, dialann a scríobh Jan Andren, gaol dá cuid fhéin, a chuaigh ar imirce go Meiriceá, tarraingt ar chéad go leith bliain roimhe sin, agus a chaith blianta fada i mbun oibre ag tógáil bhóithre iarainn tras-mhór-Roinneacha, sa tír ollmhór sin. Ba leor sin leis an mBreitheamh Birgitta a chur i mbun oibre, agus í ag iarraidh teacht ar fhuascailt na faidhbe ollmhóire a d’fhág ‘fadhb Hesjovallen’ le scaoileadh ag póilíní na Sualainne.
The Man from Beijing
Tá scéal eile le léamh againn sa leabhar seo, faoi thriúr Síneach, a gabhadh, agus a seoladh, ina sclábhaithe, geall leis, go Meiriceá, thart ar an am gcéanna sin, agus níl léamh ná insint scéil ar an gcruatan, nó ar an anró, a d’fhulaing na créatúir sin agus iad i mbun an ghnó sin. Tháinig deartháir amháin acu sin slán, agus chuaigh ar ais chun na Síne, agus a chuntas, nó a Dhialainn fhéin, aigesean, faoin éagóir a rinne saoiste Sualannach orthu, le linn dóibh bheith faoina smacht thall. Ní call a rá, gur theastaigh díoltas ón Síneach cráite céanna sin. Bhuel, ar na táirní sin, éiríonn leis an údar ildánach Sualannach seo úrscéal ar dóigh a chrochadh. Tá mé ag ceapadh, go mbainfeá taitneamh agus toit as an úrscéal neamhghnách seo, nó le linn don údar bheith ag tabhairt an léitheoir leis ar thurasanna iomadúla ar fud an domhain mhóir, tugann sé léargus leathan-intinneach dúinn faoi pholaitíocht agus faoi shocheolaíocht domhanda an lae inniu.
An-scéal, an-láimhseáil. An-aistriúchán le Laurie Thompson.
by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized
Uisce, uisce, ar gach taobh 1
Peadar Bairéad
(This week we consider the problem of leaking water-pipes!)
.
Longbhriseadh an Hesperus
Uisce, uisce, ar gach taobh,
Na hadhmaid fhéin faoi stró;
Uisce, uisce, ar gach taobh,
Ach gan bolgam fhéin le hól.
Tuigeann muid uilig cás an tseanmháirnéalaigh bhuile ar an Hesperus fadó, agus a scúnar ar dí chórach, sáinnithe, faoi gheasa, agus an t-albatross úd crochta thart ar a mhuinéal, a iníon óg ceangailte de chrann an scúnair, ar eagla go dtuitfeadh sí thar bord, agus iad fágtha ansin sa chalm, gan braon uisce le hól ag duine ar bith acu. Ach bhí caiscín an Hesperus agus a foirne meilte, agus ar ball, shéid an stoirm úd an scúnar reoite, taibhsiúil, ar bhealach a bhasctha, go ndeachaigh sí i bhfastó ar sceir ‘Norman’s Woe.’
Oíche na Gaoithe Móire
Ait freisin, gur sa bhliain 1839, bliain Oíche na Gaoithe Móire, a tharla an stoirm uafásach sin ar chósta thoir Mheiriceá, ach amháin gur tharla Oíche na Gaoithe Móire s’againne i Mí Eanair, 1839, ach tharla stoirm an Hesperus i Mí na Nollag, an bhliain chéanna sin
“Water, water, everywhere,
And all the boards did shrink,
Water, water, everywhere,
Nor any drop to drink.”
Céard a chuir ag tochrais ar an gceirtlín sin mé agus me ar tí scéal a insint faoi’n bhaint a bhí agam fhéin le hUisce Éireann, ar na mallaibh?
Uisce, ní folair, easba an earra sin, ar thaobh amháin, agus a ró-fhlúirse, ar an dtaobh eile.
Na Méadair Uisce
Tá’s ag madraí an bhaile gur cuireadh isteach na méadair uisce, sna bólaí seo, an bhliain seo caite, agus iad ag gealladh dúinn, go mbeadh na chéad billí uisce chugainn in Aibreán na bliana seo, 2015. Tharla mar adúradar, ach gheall siad dúinn, go mbeadh teorainn leis na billí sin go ceann cupla bliain, sa chaoi nach mbeadh ort íoc as an méid uisce a d’úsáid tú, ach ina ionad sin, go mbeadh an bille céanna ag dul do ‘chuile theach ina mbeadh uimhir áirithe daoine ina gcónaí ann. Bhí go maith! Tháinig an bille chugainn in am tráth. Ach ar ball, nuair a scrúdaigh muid an bille céanna sin, thugamar faoi deara, nár chathair mar a tuairisc é an bille céanna sin, nó thugamar faoi deara, gur úsáid muid an t-uafás ar fad uisce, i rith na ráithe sin, ó thús Mhí Eanair go críoch Mhí na Márta. Sa tréimhse sin, dúirt an méadar gur úsáid muid 3,205.173 mhéadar ciúbach d’uisce, agus dá mbeadh orainn íoc as chuile líotar den uisce sin, bheadh orainn €11,859.57 a íoc le hUisce Éireann!!
Ag magadh fúinn atá tú?
Diabhal mugadh, nó magadh, atá idir chamáin agam anseo, ach lomchlár na dáiríreachta.
Agus ar iarr siad ort aon chuid den lab mór airgid sin a íoc?
Beag an baol! nó bhí a fhios acu go maith cén toradh a bheadh ar iarratas dá leithéid. Bí ag caint ar shúil Uí Dhubhda le hArd na Rí! Ach anois, ‘Fair Play’ dhóibh, bhí siad cineálta, dáiríreach, béasach, nuair a chuir mé glaoch fóin orthu, agus má theastaíonn uait an chuid eile den scéal corraitheach seo a fháil, bí cinnte go léifidh tú gála na seachtaine seo chugainn, nó beidh críoch an scéil le léamh agat sa phíosa sin!
by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized
.
.
I mBéal an Phobail
Peadar Bairéad
(This week “I mBéal an Phobail” again revisits our Rambling House, to trace the history of the Belmullet Bridges! )
.
Droichead Dhoire
Ní bhíonn in aon rud ach seal, agus ba é an dála céanna é ag sclóindroichead Bhéal an Mhuirthead, agus faoin mbliain 1900, tuigeadh go raibh a rás rite, agus shocraigh Comhairle Chontae Mhaigh Eo agus Bord na gCeantar Cúng ar dhroichead nua a chur ina ionad. Rinneadh an droichead sin a chur i dtoll a chéile i gCathair Dhoire, agus seoladh, ar bhád as sin go Sligeach é, i Meitheamh na bliana 1903. Thóg sé trí mhí an droichead a iompar as sin go Béal an Mhuirthead, nó bhí orthu, droichid, caidhséir, agus ceiseanna, a neartú, le meáchan an droichid nua a iompar. Droichead cruach, a bhí thart ar ocht dtroigh is daichead ar a fhad, a bhí ann. Socraíodh ina ionad é, i dtús na bliana, 1904. Ba bhreá láidir an droichead é, agus nach iomaí sin duine a thrasnaigh é, idir sin, agus an bhliain 1988, nuair a osclaíodh an droichead nua atá ann faoi láthair, thar an gcanáil, ag bun Shráid Mheiriceá. Bhíothas den tuairim, le scathamh maith roimhe sin, go raibh seandroichead Dhoire ag éirí contúirteach. Bíodh sin fíor, nó ná bíodh, ach thóg sé roinnt mhaith ama orthu, an seandroichead céanna sin a leagan, i ndeireadh na feide. Ba bheag nach raibh ar lucht na Comhairle Contae é a phléascadh, i ndeireadh na dála! Ba bheag Iorrasach nár shil deoir ina dhiaidh. mar nach iomaí sin deoraí a mhothaigh an seandroichead uaidh, agus é ar chuairt ar a dhúchas, agus nárbh iomaí sin deoraí a d’imigh thar an ndroichead céanna sin, agus nach bhfillfeadh go deo leis an ndroichead céanna sin a thrasnú arís.
Nach orm fhéin a bhí an t-áthas, mar sin, agus mé ar saoire in Iorras, i dtús Mhí Lúnasa, 1993, nuair a chonaic mé go raibh droichead nua, do choisithe, á thógáil thar an gcanáil, san áit ar leagadh Droichead Dhoire, sa bhlain 1988. Tuigeadh dom láithreach, go raibh scéal éigin taobh thiar den tionscadal nua seo, agus chuaigh mé sa tóir air.
Lorg na nDealbh
Lorg na nDealbh, is cúis leis an ndroichead coisithe seo, agus mar is eol do chách faoin am seo, is cuid de chomóradh an chúigiú mílaois de chultúr Mhaigh Eo é, an Lorg céanna seo. Socraíodh ar roinnt áirithe dealbha a shuíomh in ionaid éagsúla, i dTuaisceart Mhaigh Eo. Thart ar cheithre cinn déag díobh a bheadh ann, agus é d’aidhm acu, cuairteoirí a mhealladh isteach ar an iargúil, le háilleacht na dúiche a bhlaiseadh ina hiomláine. Taobh thiar de thionscadal seo an “Droichid” i mBéal an Mhuirthead, tá Comhar Iorrais, Clár “Leader”, Comhairle Chontae Mhaigh Eo, agus Údarás na Gaeltachta. George Trakas atá i mbun an tionscadail seo. Dealbhóir as Manhattan, Mheiriceá, is ea George. B’eisean a dhear agus a rinne an droichead nua coisithe, i Saotharlann Chomhar Iorrais, agus b’eisean freisin, a chuir an droichead galánta seo i gceann a chéile, ar an ionad céanna ar ar suíodh Droichead Dhoire, sa bhlain 1904. Duine lách, geanúil, is ea George Trakas, a bhfuil aithne curtha ag muintir Iorrais air, cheana féin, agus fear a bhfuil gach uile eolas curtha aigesean ar dhroichid Bhéal an Mhuirthead freisin. Chonaic mé fhéin i mbun oibre é, agus mé ag gabháil thar bráid, agus mé ar saoire thiar, roimh Lá Mór an Logha. Osclaiodh Droichead Trakas go gairid ina dhiaidh sin agus nach minic a chuaigh me fhein trasna thar an ndroichead ceanna sin san idirlinn. Má bhuaileann an fonn taistil thú, amach anseo, téigh siar, agus cuartaigh na ceithre dhealbh déag atá folaithe ar Lorg na nDealbh i dTuaisceart Mhaigh Eo. Súil agam go n-éireoidh leat teacht orthu uilig!
Ní gá dhom a rá gur thrasnaigh mé fhéin an droichead álainn céanna sin go mion agus go minic ó shoin i leith, agus ní call a rá, ach oiread, gur chríochnaigh George Trakas a chruid oibre, go deas, bláfar, cumasach, agus go mbeidh a ainm luaite feasta i seanchas Iorrais, le Sir Arthur Shaen, le Henry Boyle Carter, agus le Patrick Knight. A chonách sin air!
.
.
by Peter Barrett | 2017/04/04 | Uncategorized
coincheap an leithleachais, the concept of separatism; ábhair iomadúla, various topics; taighde, research; bata scóir, the tally stick; fabhalscéal, fable; todhchaí, future; círeibéanna, riots; ar seachrán, astray.
I mBéal an Phobail
Áilleacht an tSaoil seo 3
Peadar Bairéad
Writer and Orator
Sa ghála seo, díreoidh mé ar an bPiarsach mar scríbhneoir, agus mar óráidí. Is dócha gurbh é bunú Chonradh na Gaeilge, a chuir an lasair sa bharrach, i gcás na hathbheochana Náisiúnta de. Spreag an bunú sin borradh agus fás i gcúrsaí litríochta, agus nearthaigh, ag an am gcéanna, coincheap an leithleachais, i gcás an náisiúin bhig ársa seo. I rith an ama sin go léir, rinne an Piarsach, mar iriseoir, a dhícheall, lena chine a shaghdú i dtreo na creidiúnachta náisiúnta. Mar eagarthóir ar an gClaidheamh Solais, nochtaigh sé a thuairimí, chuile sheachtain, ar chúrsaí polaitíochta agus cultúrtha. Bhí ardáin eile ann freisin, ar ar nocht sé a dhearcadh don náisiún. Bhí píosa míosúil uaidh le léamh in “Irish Freedom”, nuachtán an IRB. Scríobh sé anois is arís sa “Mhacaomh”, agus sa “Bharr Bua”, irisí dá chuid fhéin. I rith na mblianta a chaith sé mar Eagarthóir ar an gClaidheamh Solais, i.e. ó Mhárta 1903, go dtí Samhain na bliana 1909, scríobh sé faoi ábhair iomadúla, a raibh baint acu le cúrsaí Náisiúnta agus le cúrsaí liteartha freisin. Labhair sé faoi…..
The Place of the Irish Language
1.An gaol a bhí idir an Ghaelige agus an Náisiúntacht. Dár leis, seolann an teanga chuig meon an náisiúin sinn. Ba í an Ghaeilge a bhí mar cheangal againn leis an tseansaol Gaelach, agus ba í freisin, an argóint ba láidre a bhí againn, le héagsúlacht náisiúnta a chruthú, tuairim a raibh tábhacht faoi leith ag baint lei, an tráth úd, nuair ba é an scaradh iomlán ó chumhacht Shasana, an chloch ba mhó ar phaidrín na náisiúntóirí.
Sa bhliain 1905, bhí sé den tuairim, go bhfaigheadh an náisiún bás, dá dteipfeadh orthu an Ghaeilge a athbheochan. D’fhéadfaí neamhspleáchas náisiúnta a chailliúint, agus a fháil ar ais arís, dá gcuirfí chuige sin i gceart, ach dá gcaillfí an náisiúntacht, a raibh an teanga mar ghné thábhachtach de, ní fhéadfaí í a fháil ar ais arís. Mar sin, ní raibh an dara rogha acu ach an teanga a choinneáil beo, agus a leathadh. B’in gnó an Chonartha. Bhí a thuairimí fhéin ag an bPiarsach, faoin mhodh ab fhearr leis an teanga a athbheochan, agus fiú sa bhliain 1902, dúirt sé go raibh dán na Gaeilge ag brath ar an gCléir, ní hamháin, mar cheannairí spioradálta an phobail, ach freisin, mar bhainisteoirí ar na Scoileanna Náisiúnta, agus arís, i nDeireadh Fómhair na bliana 1906, i ndá eagarfhocal, d’impigh sé ar na sagairt sa Ghaeltacht, na cainteoirí dúchais, ina bpobail, a spreagadh, le húsáid a bhaint as an nGaeilge feasta.
2.Ach céard faoin gcuid eile den tír? Céard faoin nGalltacht?
Bhuel, bhí roinnt taighde déanta ag an bPiarsach faoi chur chuige na mBreathnach, agus na mBeilgeach, sna cúrsaí seo, agus ba é toradh a thaighde nó gur shocraigh sé ar an dátheangachas. Chuirfeadh an socrú seo deireadh leis an mbata scóir, agus ag an am gcéanna, d’éireodh leis an Ghaeilge a leathadh i measc Béarlóirí na Galltachta.
3.Sa bhliain 1912, rinne sé an lucht léinn a aoradh, sa mBarr Bua, trí chur síos a dhéanamh ar an gcaoi ar dhein siad an dubh a chur ina gheal ar an gcosmhuintir. I bhfoirm fhabhalscéil a scríobh sé an píosa sin. Mhúin na fir léannta litriú agus scríobh ina dteanga fhéin don chosmhuintir, teanga a bhí i mbaol a báis, ag an am, agus nuair a bhí sin déanta acu, ansin tuigeadh do na scoláirí, nach raibh meas ag an bpobal orthu feasta, agus dá bhrí sin, bheartaigh siad ar an litriú a athrú, trí na litreacha a iompú, bun os cionn, agus bhaist siad an “Litriú Simplí” ar an litriú nua sin! D’éirigh na daoine as an dteanga sin a fhoghlaim, agus fágadh faoin na scoláirí arís í, rud a shásaigh go mór iad. Thuigfead an tAthair Peadar Ó Laoghaire an scéal sin, go seoigh, nó thhaobhaigh seisean freisin le teanga na ndaoine. Is í an Gheilge labhartha is fearr, agus is sa tobar sin atá slánú agus biseach na teanga
4.Cúrsaí litríochta.
Ba mhinic a scríobh an Piarsach, tráth raibh sé ina eagarthóir ar an gClaidheamh Solais agus é ar a dhícheall ag iarraidh scríbhneoirí nua a spreagadh chun pinn, agus ag moladh modhanna nua litríochta dóibh. Ba chóir don scríbhneoir a iomaire fhéin a threabhadh, agus gan aithris a dhéanamh ar scríbhneoir ar bith eile.
Tuigeadh dó, go raibh todhchaí rafar i ndán don ngearrscéal mar mheán litríochta, agus sa bhliain 1906 scríobh sé….
Gorki rather than Dickens suggests the style.
Agus céard faoin meán a d’iompródh an litríocht sin? Bhuel, d’aontaigh an Piarsach leis an Athair Peadar gurbh í Caint na nDaoine ab fhearr chuige sin. Ni gá a rá, go raibh scoláirí tábhachtacha ar an dtaobh eile den argóint sin, agus is dócha gurbh é an Dochtúir Richard Henebry, an duine ba mhó le rá díobh sin. Tuigeadh dóibhsean, gur chóir meán na litríochta nua a bhunú ar an litríocht chlasacach, litríocht na bhfilí is na scoláirí. Chuir an Piarsach béarlachas i leith roinnt mhaith de na scríbhneoirí a bhí suas lena linn, taobh amuigh den Athair Peadar. Dár leis-sean, (sa bhliain 1908), ba chóir an litríocht a bhunú ar chaint bheo na ndaoine Ach caithfear a thuiscint, nach litríocht í caint na ndaoine, ach gurb í an tsnáith as a fhítear taipéis bheo na litríochta.
Drama had its Place too
I gcás na drámaíochta, mhol an Piarsach dóibh siúd, ar mian leo drámaí a scríobh sa Ghaeilge, gan aithris a dhéanamh ar dhearcadh dhaoine eile, ach a ndearcadh fhéin ar an saol a chur ar an ardán. Sa bhliain 1904, dúirt Yeats, i Samhain, go raibh drámaí bolscaireachta chun tosaigh ar an ardán Gaelach, agus bhí faitíos air, go ruaigfeadh drámaí dá leithéid drámaí ealaíonta den ardán céanna sin. Tríd is tríd, d’aontaigh an Piarsach leis sa mhéid sin, ach ba é a thuairim, go bhféadfadh an Drámadóir mór, an dá thrá sin a fhreastal. Faoi’n am sin, bhí meas aige ar an Yeatsach, meas nach raibh aige air, blianta roimhe sin. Tar éis don Yeatsach an Irish Literary Theatre a bhunú, sa bhliain 1899, tráth raibh an Piarsach ina mhac léinn, thart ar scór bliain d’aois, i litir a scríobh sé chuig an Claidheamh Solais, dúirt sé nach bhféadfaí Litríocht Gaelach a chumadh sa Bhéarla, agus chomh fada is a bhain sé leis an Yeatsach fhéin, dúirt sé….
As for Yeats himself, he is of no consequence…..he was merely an English poet of the 3rd or 4th rank, but his theatre was a different matter, it would have to be strangled at birth.
Ach, sa bhliain 1905, scríobh sé faoi “Cathleen Ní Houlihan” gurbh é an dráma ab áille a scríobhadh in Éirinn, ina ré. Tuigeadh, ag an am, gurbh é Yeats a scríobh an dráma sin. Agus arís, sa bhliain 1913, d’fhéadfadh sé a rá fhaoi Yeats, gurbh é an file ba chruinne a thug guth don Náisiúnachas Éireannach, lena linn.
Sa bhliain 1907, scríobh sé faoi na círéibeanna a tharla san Abbey, círéibeanna an Phlayboy, agus cháin sé iad. Ach, sé bliana ina dhiaidh sin, sa bhliain 1913, rinne sé an cáineadh sin uilig a aistharraingt.
When a man like Synge uses strange symbols which we do not understand, we cry out that he has blasphemed and we proceed to crucify him.
Sin rud a thugtar faoi deara i gcás an Phiarsaigh, go bhfuil ar a chumas athrú, nuair a fheictear dó go bhfuil sé ag imeacht ar seachrán. Bhí macántacht dá leithéid ag baint leis.
English 
Gaeilge