le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
Teacher Man
le
Frank McCourt
————————————
Peadar Bairéad
.
Méaróg ar a charn
Tá a fhios ag an Saol Gaelach, faoi seo, gur bhásaigh an t-údar cáiliúil, Frank McCourt, ar na mallaibh, agus mar mhéaróg ar a charn, ba mhaith liom píosa beag a scríobh sa cholún seo, faoin leabhar deiridh a shil óna pheann líofa. Níl mé ag tagairt anseo do, Angela’s Ashes, nó do, ’Tis, an dá leabhar ba cháiliúla uaidh, ach tá mé ag tagairt don leabhar deiridh dá chuid, sé sin, do Teacher Man, leabhar a scríobh sé, le cur síos a dhéanamh ar ar bhain dó, agus é i mbun a cheird mar mhúinteoir, i Scoileanna éagsúla i gCathair mhór Nua Eabhrac. Tá sé soiléir ó thús, go bhfuil muid ag plé le duine umhal, carthannach, fiosrach, agus le duine a raibh tine ina bholg, de shíor á thiomáint i dtreo na foirfeachta i gceird na múinteoireachta.
Clú agus Cáil
Tá’s ag madraí an bhaile anois, faoi mar a d’éirigh leis dul i gcionn ar an saol mór, lena dháiríreacht, agus lena mhacántacht in Angela’s Ashes. Táid ann adeir, nach bhfuil sa leabhar sin ach cumadóireacht agus fiannaíocht, agus gur scríobhadh é le freastal ar bhrionglóidí Ghael Mheiriceá, ach ní mar sin atá, in aon chor, nó sa leabhar sin, déanann an t-údar cur síos ar an saol, faoi mar a bhí i measc a mhuintire, le linn a óige-sean i gcathair Luimní. Ní hamháin go raibh siad bocht, ach bhí siad an-bhocht. Thug sé faoi deara, faoi mar a diúltaiodh dó fhéin is dá mhuintir, nuair a rinne a athair iarracht ar áit a fháil dó mar chléireach Aifrinn. Agus arís, thug sé faoi deara, an chaoi a raibh ar a mháthair déirc a lorg ó shagairt, le goblach a choinneáil lena hál. Ach taobh ar taobh leis an mbochtaineacht uilíoch sin, feicimid mar a chabhraigh daoine lena chéile, agus an chaoi ar theastaigh ón údar fhéin a bhealach a dhéanamh chun tosaigh. Tuigtear dó fhéin gur mhill an bhochtaineacht chéanna sin a mhisneach agus a spiorad, agus gur leag sí é i mbogach an easpa muiníne, agus d’fhéadfadh cuidín eicínt den cheart a bheith aige sa mheid sin, ach le filleadh ar Teacher Man… caithfidh mé a rá, go ndeachaigh an leabhar céanna sin i bhfeidhm go mór orm fhéin, nó tá dáiríreacht, macántacht, agus neamhurchóid, le feiceáil go soiléir tríd na scéilíní uilig, ó thús deireadh. An Máistir ag plé lena ranganna, a chéaduair, agus ansin, lena dhaltaí mar dhaoine daonna, atá á chur os ár gcomhair ag an údar, sa leabhar seo.
That Irish Childhood !
Breathnaigh ar an gcaoi a chuireann sé tús leis an scéal, sa chéad chaibidil…
“If I knew anything about psychology, I’d be able to blame all my troubles on my miserable childhood in Ireland. That terrible childhood took away my confidence and filled me with self-pity; it made me afraid of my emotions, jealous of other people, unable to obey orders, and frightened of the opposite sex…..So, it’s surprising that I ever managed to become a teacher.
Sea, mh’anam! Ach ní dóigh liom go gcreidfeadh mórán daoine go raibh an t-údar lom dáiríre sa ráiteas sin, go háirithe, nuair a chuireann tú san áireamh, gur chaith an fear céanna sin triocha bliain dá shaol i mbun na múinteoireachta céanna sin, i gcathair mhór Nua Eabhrac, áit a chuirfeadh sceon i gcroí múinteora ar bith! Sea, agus i rith na mblianta sin freisin, bhí de mhisneach aige, tuilleadh staidéir Ollscoile a dhéanamh, staidéar a chuirfeadh ar a chumas dul chun cinn a dhéanamh sa chóras scolaíochta, agus sa tslí sin, go n-éireodh leis dul i gcionn níos fearr ar a dhaltaí.
Ach ag tagairt dá ráiteas thuas, go ndeachaigh a thabhairt suas agus a scolaíocht fhéin go mór ina choinne, nuair a chuaigh sé i gcionn oibre thall, nach luífeadh sé le réasún, gurb é a mhalairt ar fad a bheadh fíor, nó nár chuir a thabhairt suas fhéin ar a chumas, na daltaí bochta ó chúlshráideanna Nua Eabhrac a thuiscint níos fearr ná mar a dhéanfadh a chomhmhúinteoirí thall?
“Angela’s Ashes”
Tugann muid faoi deara freisin, an t-ionad gradamach a thuill a chéad-leabhar, Angela’s Ashes dó, agus an chaoi ar tugadh aird domhanda air, as ucht an leabhar sin amháin sin a scríobh, agus ar an dtaobh eile den scéal, níor thug éinne aird ar bith air as an triocha bliain a chaith sé mar mhúinteoir i gcathair mhór Nua Eabhrac!
B’iontach mar a bhain Frank McCourt úsáid as an scéalaíocht mar uirlis oideachais i measc na ndaltaí sin. Agus níos iontaí ná sin fhéin, gur chuir na daltaí stóinsithe sin suim ina scéalta, ó thús. Ní raibh siad cinnte riamh céard a dhéanfadh an tÉireannach buile sin a bhí acusan mar mhúinteoir, agus dá bhrí sin, bhídís ag faire amach i gcónaí, féachaint cén toradh a bheadh ar a mbligeardaíocht fhéin i rang Mhic Cuarta.
Tá mé cinnte go mbainfidh tú taitneamh agus toit as an leabhar seo, nó tá slua iontach carachtar ann, carachtair a bhainfidh gáire as anois, agus a bhainfidh deoir asat ar ball, nó bíodh go bhfuil siad stóinsithe, seanaimseartha, ag an am gcéanna, tá siad macánta, neamhurchóideach, dáiríreach.
Críoch Chuí ?
Breathnaith mar a chuireann an t-údar críoch leis an leabhar seo. Tá sé ag éirí as an múinteoireacht, agus seo a rang deiridh críochnaithe aige. Buaileann an clog, agus……………
“The bell rang, and they all said goodbye to me. I was told to have a good life. I wished them, the same. As I left the classroom for the last time, a voice called out to me.
‘Hey, Mr. McCourt, you should write a book.’
I’ll try.”
Críoch chuí, oiriúnach, le triocha bliain múinteoireachta, agus comhairle chuí ó dhuine anaithnid dá dhaltaí. Níor bronnadh fiú uaireadóir óir air, tar éis a shaothair go léir!
Ach, nach ’in an saol agat, a mhiceo?
.
le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
I mBéal an Phobail
The Last Runaway…by…Tracy Chevalier…Ceadchlo 2013...£7.99
.
Peadar Bairéad
Ó ‘Dorset’ go ‘Ohio’
Suíonn an t-údar an scéal seo, faoi’n saol in Ohio i lár an naoú haois déag agus bíodh go bhfuil scéal na gcarachtar éagsúil á sníomh go cliste, ealaíonta, aici i muabhrat ildaite a saoil, ag an am gcéanna, ní féidir éaló ó phríomh aidhm an scéil, i. éagóir agus leatrom na sclábhaíochta, faoi mar a chleachtaítí í i Stáit Deisceartacha Mheiriceá, ag an am sin. Braitheann inchreidteacht an scéil ar chruinneas, agus ar dhoimhneas, na taighde a deineadh mar dhúshraith don scéal seo. Ach le filleadh ar an scéal fhéin, is dócha go bhféadfá a rá, gurbh í Honor Bright, imirceach ó Dorset Shasana, ar bhall de Chuallacht na gCáirde ansin í, is dócha gurb í príomhcharachtar an scéil seo í. Bean óg, ar thréig a leannán Sasanach í, agus a shocraigh ansin go raghadh sí ar imirce go hOhio Mheiriceá in éineacht lena deirfiúr Grace, a bhí ag dul anonn le go bpósfadh sí a leannán, thall i dtír na bPuncán. Níor thaitin an turas farraige go ró-mhaith le Honor, ach bhí dán níos measa fós roimpi amach, nó níorbh fhada thall iad, nuair a sciob an fiabhras buí a deirfiúr, Grace, chun siúil. Fágadh Honor ar an mblár folamh ansin, ach d’éirigh lei bheith istigh a fháil ó, Bhelle Mills, haitéir áitiúil, mar ar tugadh deis di a ceird mar fhuálaí oilte a chleachtadh, rud a leath a cáil mar fhuálaí sciliúil, a raibh an-ghlaoch ar a saothar thall, ach tar éis di tamall a chaitheamh ar lóistín le Belle, d’imigh sí chun cónaithe, go hOberlin, mar a mhair ‘fiance Grace agus a dheirfiúr, Abigail. Níor éirigh go ró-mhaith lei san ionad sin, agus ar ball, phós sí feirmeoir áitiúil, Jack Haymaker.
An Bóthar Iarainn faoi Thalamh
Níor éirigh go ró-mhaith lei ansin, ach oiread, mar níor ró-chairdiúil, nó ró-chomharsanúil iad máthair a céile, Judith, nó deirfiúr a céile, Dorcas, ach oiread. Bhí ceataí eile sa scéal sin freisin, nó thosaigh Honor ag cabhrú le Gormaigh a bhí ag taisteal ar an ‘mBóthar Iarainn faoi Thalamh’, mar a thugtaí ar bhealach éalaithe na sclábhaithe gorma, agus iad ar a mbealach ó thuaidh, ar thóir saoirse ón sclábhaíocht ina raibh siad gafa gan dóchas, go nuige sin. Ní go ró-mhaith a thaitin sin le muintir a céile, nó bíodh go mba bhaill de Chuallacht na gCáirde iad, ag an am gcéanna, ba dhream iad nár theastaigh uathu dlí na tíre a bhriseadh, go háirithe ó bhí pionóis throma le gearradh orthu siúd a bhrisfeadh na dlíthe céanna sin, dlíthe a chosain cearta únéireachta sna Stáit Deisceartacha. Ba é deireadh an scéil sin nó gur fhág Honor teach a céile agus gur thug sí siopa Bhelle Mills uirthi fhéin, áit ar mhair sí ar feadh scathaimh, í ag obair sa siopa, ag cabhrú le Belle, a raibh galar a báis tolgtha aici faoin am sin. I rith an ama seo uilig, bhí Belle agus Honor ag cabhrú leis an gormaigh a bhí ag éaló ón sclábhaíocht agus iad ar a mbealach ó thuaidh go Ceanada go hairithe, áit ina mbeadh siad slán, sábháilte agus saor ó dhaoine cosúil le Donovan, daoine a bhíodh de shíor sa tóir orthu d’fhonn iad a thabhairt ar ais chuig a n-úinéirí ó dheas, nó b’in an tslí bheatha a bhí acu ag an am.
Tá an-trácht ar chuilteáil sa scéal seo freisin, nó ba scíl í imeasc baill de Chuallacht na gCáirde i Sasana, agus ar bhealach freisin, imeasc bhaill an Chumainn in Ohio. Feictear go soiléir go bhfuil Honor an–bhródúil as a scil fhéin sa cheird seo, agus léiríonn sí freisin an drochmheas a bhí aici ar iarrachtaí mhuintir Ohio caighdeán réasúnta a shroichint sa cheird ealaíonta sin.
Críoch oiriúnach?
Ar an muabhrat sin a chrochann an t-údar seo a scéal, scéal a thugann deis di a taighde ar shaol agus cultúr na bPuncán a leagan os ár gcomhair amach, agus chomh maith le sin, tugtar deis di an cultúr thall a chur i gcomparáid le cultúr mhuintir Dorset, ag an am sin. Conas a thiúrfaidh an t-údar an scéal spéisiúil seo chun críche? Cad a dhéanfaidh Honor? An éireoidh le Donovan í a mhealladh? Nó an ndíbreofar Honor as Cuallacht na mBráithre ? Agus céard faoi Belle Mills fhéin? Le freagra na gceisteanna uilig sin a fháil níl le déanamh ag duine ach an leabhar fhéin a fháil is a léamh, agus déarfainn fhéin gur fiú go maith an tairbhe an trioblóid.
.
.
.
.
.
le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
U a i r n a C i n n i ú n a
Peadar Bairéad
.
Dheamhan dabht ar domhan ach go bhfuil muid tagtha anois, i dtír seo na hÉireann, chuig tráth na cinniúna. Dhá bhealach ar aghaidh atá romhainn amach anois, ceann ar dheis, agus an ceann eile díreach ar aghaidh. Má leanann muid an ród atá romhainn amach anois, ionann sin is a rá, go bhfuil muid sásta leis an gcineál Poblachta atá i réim anseo faoi láthair, agus má iompaíonn muid ar dheis, ionann sin is a rá nach bhfuil muid sásta leis an treo a bhfuil muid ag gluaiseacht faoi láthair, agus go dteastaíonn uainn bealach nua a roghnú dúinn fhéin, bóthar a mheallfaidh muid ar bhealach ár leasa, sna blianta atá romhainn amach.
Athrú saolta?
An é nach bhfuil muid sásta leis an gcineál Éireann atá i réim in ár measc anseo, faoi láthair?
Is féidir leat a bheith cinnte nach bhfuil, nó leath-shásta fhéin, fiú.
Agus céard tá cearr leis an bPoblacht s’againne, faoi mar atá sí, i láthair na huaire seo?
Breathnaigh timpeall ort, in ainm an Áidh, agus feicfidh tú fhéin céard tá cearr lei. Ar an gcéad dul síos, tá an daonnacht caillte ag roinnt áirithe dár muintir faoi láthair, nó ní fiú an deich triuf, dár leosan, beatha an duine daonna feasta. Is féidir leat cos i bpoll a chur le duine ar bith, agus ní bheidh le déanamh agat ach thart ar chúig mhíle Euro a dhíol le gunnadóir eicínt, agus déanfaidh seisean an beart duit, agus ní bheidh ortsa fiú do lámha a shalú leis an ngníomh.
Meas a’ Mhadaidh!
Sa dara háit, níl meas a’ mhadaidh ag daoine áirithe ar dhlíthe na tíre, dlíthe a reachtaíoch le saol sibhialta, comharsanúil, daonna, a chur in áirthe dár muintir feasta. Sea, mh’anam, tá roinnt bheag daoine amuigh ansin, faoi láthair, agus chuirfidís scian, go feirc, trí lár do chroí, ar mhaithe le cupla Euro a fháil dóibh fhéin. Má tá an neart agat, bhuel, ansin, tá an ceart agat. Tá dearmad iomlán déanta acusan de na prionsabail a bhíodh i bhfeidhm fadó. Cé labhraíonn anois faoi Chothrom na Féinne? Nó faoi “troid le tréan agus taise le trua”. Nach bhfeictear an dearcadh sin á chur i bhfeidhm ar shráideanna ár gcathracha, agus ár mbailte, chuile lá anois, geall leis. Tá deireadh feasta le fearúlacht, agus le féaráilteacht, i gcúrsaí troda. Bain úsáid as an mbuille fill anois, má fhaigheann tú an deis chuige, sea, agus ná cuireadh sé as duit, a bheag nó a mhór, an chloch a bheith sa mhainchille agat.
Níl le déanamh agat ach breathnú ar na nuachtáin lá ar bith anois, agus feicfidh tú an chaoi a chaitear le créatúir bhochta nach mbíonn ar a gcumas iad fhéin a chosaint, agus iad ag iarraidh a mbealach a dhéanamh abhaile san oíche. sea, agus breathnaigh freisin ar an méid seandaoine a gcaitear go dona leo, ar mhaithe le cupla Euro a bhaint díobh!
Uair na Cinniúna
D’fhéadfainn leanúint ar aghaidh ag tochrais ar an gceirtlín sin go dtiocfadh na ba abhaile, agus ní bheadh an scéal ar fad ríofa agam, ach, nach leor a bhfuil ráite agam, le tuairim a thabhairt ar a bhfuil ag tarlú ar ár sráideanna, faoi láthair, agus ní hé sin an chuid is measa ar fad den scéal seo, ní hé muis! Is é an chuid is measa ar fad de, nó nach bhfuiltear ag déanamh mórán iarrachta le críoch a chur leis na céapair seo uilig.
Agus an gcreideann tú, i ndáiríre, gur féidir críoch a chur leis an mí-iompar seo uilig?
Bhuel, cuirfidh mé mar seo é, murar féidir linn críoch a chur leis, ansin bheadh sé chomh maith dúinn dul ag feadaíl, nó is gearr go mbeidh an tír ar fad faoina smacht ag na buíonta coirpeach seo, agus ansin beidh ar a gcumas rud ar bith is mian leo a dhéanamh, beidh siad in ann a gcuid drugaí a dhíol i lár an aonaigh, beidh siad in ann robáil agus mugáil a dhéanamh, tráth ar bith is mian leo, agus ní bheidh ar chumas éinne cur ina gcoinne, nó beidh fórsaí an stáit curtha faoi smacht acu, trí láimh láidir, trí bhullaíocht, trí imeaglú, agus trí chaimiléireacht de chuile chineál.
Daonlathas
Smaoinigh anois, nach bhfuil sna buíonta seo uilig ach uimhir an-bheag dár ndaonra, agus nach é an feall é, go mbreathnaíonn siad orthu fhéin faoi mar ba stát iontu fhéin iad, stát a reachtaíonn agus a chuireann a dhlíthe fhéin i bhfeidhm, beag beann ar fhórsaí slándála an Stáit Daonlathaigh s’againne. Sea, tá uair na cinniúna buailte linn, nuair a chaithfidh an Stát a chur ar a súile dóibh siúd, nach bhfuil aitheantas ar bith tugtha ag pobail na tíre seo dóibh, agus go gcaithfidh siad glacadh le flaitheas agus forlámhas Rialtais cheannasaigh, thofa, na tíre seo, faoi mar a dhéanann chuile shaoránach eile…….
.
le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
__W_BOBO___môà_____H_R_H_H_H_H_H_H__________________________________mó`_____________H_____________mód___________________môÈ__@_________________________________________________________________________________________________(_____
le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
ina loscadh sléibhe, like wildfire; a mhóradh, to extol; cuimhneamh céad, centenary; díogha, the worst; a chéaduair, for the first time; teangmháil, contact; cosnochta, barefooted; fuath, hate; binb, venom; in easnamh, missing; sciomartha, scoured.
I mBéal an Phobail
.
Áilleacht an tSaoil seo 2
Peadar Bairéad
Troubled Times
Nuair a chuir mé romham, caint a thabhairt faoin bPiarsach agus a shaothar, ag seisiún
de Dhaonscoil Osraí, in Óstán an Newpark, i gCill Chainnigh, i nDeireah Fómhair na bhliain úd, 1979, bhí na trioblóidí ag réabadh leo, ina loscadh sléibhe, i dTuaisceart Éireann fós, agus dá bharr sin, bhí cineál eagla orm, ag an am, an Piarsach a mholadh, nó a mhóradh, ar eagla, faoi mar adúirt an Yeatsach fadó, ar eagla go seolfadh mo chuid cainte-se ógánach eicínt chun gleo, i gcoinne Gall. Ach tar éis chuile shórt a chur san áireamh, tuigeadh dom, gur chóir dom tabhairt faoin ngnó sin, ó tharla cuimhne céad an Phiarsaigh a bheith á chomóradh, sa bhliain sin, ’79. Bhí roinnt oibre déanta agam, roimhe sin, ar an ábhar céanna sin, nó bhí sraith altanna uaim foilsithe sa nuachtán Gaeilge úd “Inniu”, faoin teideal, “A Man Called Pearse”. Mar sin, bhí fonn orm cur leis an méid a bhí déanta agam cheana, agus thosaigh orm ag ullmhú don ócáid.
The wise men have not spoken
Nuair a thosaigh mé ag iarraidh teacht ar bhealach oiriúnach le léacht dá leithéid a thosú, smaoinigh mé, i dtosach, ar fhocail an Phiarsaigh fhéin, nuair a scríobh sé….
“Since the wise men have not spoken
I speak who am only a fool…..”
Níor den díogha é, ach oiread, mar thús, dár liomsa.
Ach ansin, céard faoi chuntas gearr a thabhairt ar an chaoi ar chuala mé fhéin faoin bPiarsach, a chéaduair, agus tar éis dom mo mharana a dhéanamh, shocraigh mé ar ghlacadh leis an dara bealach sin mar rogha. Chun oibre, má sea.
A Mediaeval Society
Rugadh agus tógadh mise i bpobal saor, in Iorras ársa, thiar, mar a dtéann an ghrian i bhfarraige, ag deireadh gach lae. Ba phobal é a bhí eagraithe, agus tógtha, díreach mar a bhí, sna meánaoiseanna, agus díreach cosúil leis an bpobal ar dhein an Piarsach teangmháil leis, i dtús an chéid, thiar i gConamara. B’in an tIorras ar thit J.M. Synge i ngrá leis, agus ar úsáid sé mar shuíomh dá dhráma cáiliúil “The Playboy of the Western World”. Ba dhuine mé, de na gasúir shona sin, a rith cosnochta trí óige shásta, ar thránna geala an Iarthair.
The Master had spoken
Bíodh gur mhinic ganntanas earraí saolta ag cur as dúinn, níor chuir ganntanas grá isteach riamh orainn. Níor leag mé fhéin spag taobh istigh de dhoras scoile go raibh mo sheachtú bliain slánaithe agam. Ba sa scoil chéanna sin a chéadchuala mé trácht ar an bPiarsach, ar Mhac Donnchadha, ar an gCléireach, agus ar a gcomhleacaithe uilig, a thug sráideanna naofa Átha Cliath orthu fhéin, um Cháisc 1916, le tabhairt faoi shaoirse na tíre seo a bhaint amach. Las an Máistir solas a nglóire, agus a gcalmacht, sa chroí istigh ionainn an lá sin, ach ansin, nár bheag a thuig muidinne faoi na cúrsaí sin, sinne nár chuala urchar á scaoileadh i bhfeirg riamh, agus bhí ar an máistir a dhícheall a dhéanamh agus é ag iarraidh aithris a dhéanamh dúinn ar na fuaimeanna céanna sin, agus é ag iarraidh an difir a bhí idir shianaíl ghéar na sliogán, fead ghéar agus tuairt, na bpiléar, agus rat-at-at na meaisínghunnaí. Chomh fada is a bhain sé linne, ní raibh iontu sin uilig ach fuaimeanna, fuaimeanna nach ndéanfadh dochar do dhuine ar bith, ach ar ball, rinneamar ceangal eatarthu sin agus bailéid ar nós, “The Bold Fenian Men”, “The Foggy Dew”, “The Three Flowers”, “The Dying Rebel”, agus fiú, “Óró ’sé Do Bheatha Abhaile” an Phiarsaigh fhéin. Agus b’in mar a d’éalaigh an Piarsach isteach i gcroíthe ár n-óige. Sea, agus chuir sé sin an pictiúr de, a bhíodh le fáil go flúirseach sna leabhair scoile, ag an am, pictiúr d’fhear óg, a raibh cuma na soineannantachta, agus na macántachta air, agus tuigfidh tú, mar a chuaigh sé i gcionn orainne gasúir. Chomh fada is a bhain sé linne, ni raibh fuath, binib, nó mailís, ag roinnt leis, agus mhúscail an Máistir s’againne spéis ionain, sa bhfear fhéin agus ina scríbhinní, freisin.
A Different Era
Ní call dom a rá, gur mhór againne an leabhrán sin “Iosagán agus Scéalta eile”, leabhar a bhí lomlán le scéalta agus le hatmosféar an Iarthair.
D’fhéadfá a rá, mar sin, gur tháinig muidinne isteach ag an deireadh, nuair a bhí críoch le heachtraí agus le himeachtaí an Phiarsaigh, ach mar sin fhéin, mhúscail a scéal suim ina shaothar ionamsa, suim a mhair ionam anuas trí chaitheamh na mblianta, go dtí an lá atá inniu fhéin ann. Sea, agus ag caint ar a dhán, bhí earra amháin in easnamh, an t-am sin, nó ní bhfuarthas óráid deiridh an Phiarsaigh, nó a “Speech from the Dock”, mar adéarfá, nó ní raibh fáil air fiú, agus mise ag fás aníos in Iorras na nIontas, i dtriochaidí an ocrais, ach tuigeadh dá lán, go gcaithfeadh a leithéid a bheith ann, nó bhíothas cinnte, go mbeadh óráid ag an bPiarsach don ócáid sin, dá dtabharfaí deis chuige dó, sea, agus bí cinnte freisin, go mbeadh óráid dá leithéid, snasta, sciomartha, snoite, agus é cleachtaithe aige, roimh ré.
Speech from the Dock
Ar deireadh thiar, tar éis dó triocha bliain a chaitheamh ar deoraiocht, ní dócha go
bhféadfadh éinne a rá, go raibh aon rud nua in óráid deiridh úd an Phiarsaigh, nó dhearbhaigh sé arís ann, go sollúnta, gur mhionnaigh sé, in aois a dheich mbliana, go gcaithfeadh sé a shaol ag iarraidh a thír a shaoradh.
Caithfidh muid a thabhairt faoi deara anseo an difir mhór atá idir dhearcadh na laethe úd, agus dearcadh an lae inniu, ach smaoinigh freisin, go bhfuil beagnach céad blian imithe faoi dhroichead an ama, san idirlinn.
Seo mar a chuir sé fhéin é, i ngearrinsint dá óráid deiridh…
“When I was a child of ten I went down on my bare knees by my bedside one night and promised God that I would devote my life to an effort to free my country. I kept that promise. First among all earthly things, as a boy, and as a man, I have worked for Irish freedom. I have helped to organise, to arm, to train, and to discipline my fellow countryman to the same end, that when the
time came, they might fight for Irish freedom.”
An dara lá de Bhealtaine, 1916, an dáta atá ar an láimhscríbhinn sin.
(to be continued)
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Gaeilge 
English