le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
.
Smaointe Athbhliana
.
Im Naomh ar thalamh!
Tá mé ag ceapadh anois, go bhfuil sé thar am agamsa éirí as na rúin athbhliana, nó le fírinne, dá mbeadh maitheas ar bith iontu domsa, bheinn im naomh ar thalamh, faoin am seo! Tá sé soiléir, mar sin, gur bheag tionchar a bhí ag na rúin athbhliana chéanna sin ormsa, i rith mo shaoil. Ach, bíodh sin mar atá, níl dabht ar domhan, ach go mbuaileann fonn chuile dhuine, an tráth seo bliana, seal a chaitheamh ag dul siar bóithrín na smaointe. N’fheadar cén fáth? Ach is dócha go bhfeictear dúinn, go bhfuil muid ag tús bliana nua, agus nach bhfuil sé nádúrtha go maith, breathnú siar ar na blianta atá caite againn cheana, féachaint an bhfuil ceacht ar bith le foghlaim againn, ón chaoi ar éirigh linn, i rith na mblianta céanna sin?
Saol Athraithe
Ceann de na rudaí is mó a chuireann ionadh orm fhéin, nó na hathruithe ar fad atá tagtha ar an saol, ón tráth ar saolaíodh mé fhéin. Athruithe, adeir tú! Nach bhfuil an saol ar fad iompaithe bun os cionn ón tráth úd. Breathnaigh ar chleachtadh an Chreidimh i measc an phobail. Nuair a bhí mise i mo ghasúr, théadh chuile dhuine ar an mbaile ar Aifreann, chuile Dhomhnach, ach amháin an té a d’fhanadh sa bhaile i mbun na rudaí beaga, nó ní thógtaí an daoine beaga chun an tséipéil, an tráth úd, go dtí go mbeadh siad fadcheannach go leor le fanacht breá ciúin, le linn an tsearmanais.
Síocháin
B’annamh freisin a tharlaíodh troid nó scliúchas i measc comharsan, an tráth úd. Níl dabht ar bith ach go dtarlaíodh easaontas, corruair, nó níor naoimh ar thalamh iad na daoine a mhair an t-am sin, ach fiú, nuair a tharlaíodh a leithéid, troid a bhíodh i gceist acu de ghnáth, agus ní leadradh nó mugáil, nó ionsaí gan chúis, a bhíodh i gceist acu, níorbh ea muis, drochfhuil, díoltas, nó mioscais de chineál eicínt a bhíodh taobh thiar de na troideanna céanna sin, bunús an ama. Ní bhíonn cúis ar bith ag teastáil na laethe seo, le tabhairt faoi dhuine eile agus é a leadradh agus a leonadh! Sea, agus b’annamh a d’fheicfeá buille fill á bhualadh ag duine, an t-am sin.
Na Meáin Chumarsáide
Rud eile atá athraithe go mór isea na nuachtáin a leagtar os comhair daoine, sa lá atá inniu ann! Anois, ar an gcéad dul síos, ba bheag nuachtán a bhí á fhoilsiú sa tír s’againne, an tráth sin, agus bíodh nach raibh orthu ach pingin, nó leathphingin fiú, ag an am gcéanna, bhíodh ganntanas airgid ag cur as don chosmhuintir, ach go háirithe, agus ní chaitheadh daoine pingneacha uathu go fánach, an t-am sin.
Ach ní chuige sin atá mé. Na nuachtáin a bhíodh ar díol, ba bheag rud i bhfoirm scanaill a bhíodh le léamh iontu, agus cúrsaí pictiúr, bhuel! ní raibh seans dá laghad go mbeadh stuaire ina peilt le feiceáil agat ar leathanach a trí! murab ionann is an lá atá inniu ann! Diabhal pictiúr dá leithéid a d’fheicfeá ar nuachtán an tráth úd, dá dtitfeadh an dá shúil as do cheann amach, mura bhfaighfeá spléachadh ar phictiúr dá leithéid, áit a mbeidís ag fógairt fo-éadaí ban! sin, nó mura bhfaighfeá ceann de nuachtáin bhuí Shasana ar iasacht ó dhuine eicínt a mhair sna bailte móra! Annamh, amach is amuigh, a bhíodh cur síos ar dhúnmharú nó a leithéid, mar b’annamh a tharlaíodh a leithéid, na laethe sin.
Inimirce
Ní call dom a rá, nach mbíodh trácht ar bith ar eachtrannaigh ag teacht chun na tíre seo, ar thóir oibre nó a leithéid. A mhalairt glan a bhíodh ag tarlú anseo, an tráth úd. Daoine ina mílte, agus ina mílte, ag fágáil na tíre seo, chuile bhliain, nó ní bhíodh saothrú ar bith le fáil acu anseo. D’imigh sin is tháinig seo áfach, agus sa lá atá inniu ann, is minic a bhíonn trácht ar na mílte, agus na mílte, a tháinig thar theorainn isteach chugainn, ar thóir oibre, nó dídine, sea, agus trácht freisin ar na milliúin a chaithear, in aghaidh na bliana, ag freastal orthu. Agus nach maith an scéal é sin, ag tír a bhí chomh bocht is a bhí an tír s’againne, scór bliain ó shoin, nó níos lú.
Seachain an Gabhar sin!
Ach ó tharla go bhfuil muid ag trácht ar smaointe athbhliana, an tseachtain seo, céard faoin ngabhar sa phárlús, adéarfá, b’fhéidir?
Cén gabhar, arsa tusa?
An Lucht Taistil s’againne! cé eile a bheadh i gceist agam? Nach bhfuil a fhios ag chuile mhadra sa bhaile, go bhfuil na milliúin á gcaitheamh againn, ag cabhrú leo siúd atá ar an ngannchuid, cuma cén cúinne den chruinne ina gcónaíonn siad, ach céard faoin Lucht Taistil s’againne? Nach bhfuil a fhios ag chuile dhuine againn, go bhfuil ár gcúnamh ag teastáil uathusan, agus ní hé sin amháin é, ach go bhfuil an cúnamh sin dlite dóibh, nó nach cuid den chine s’againne iad?
Anois an tAm!
Anois, agus muid ag bualadh bóthar isteach i ngort na bliana úire seo, nach bhfuil se thar am againn uilig, brú eicínt a chur ar an Rialtas s’againne, an cúnamh cuí a chur ar fáil dóibh, i rith na bliana reatha seo. Sea, agus in ionad na milliúin a gealladh do chiníocha i bhfad i gcéin, bíodh gur maith an beart é sin freisin, ach cuirimis mám airgid ar fáil dár Lucht Taistil fhéin, nó is náire shaolta dúinn uilig, sea, do chuile dhuine againn, go mbeadh ar bhaill dár gcine fhéin, cónaí a dhéanamh amuigh ar thaobh na mbóithre nuair atá ciste an Stáit ag cur thar maoil le hairgead! Sea, agus chuile dhuine ag iarraidh iad a chur píosa eile óna ndoras fhéin.
Nach bhfuil sé thar am againn, mar phobal, agus mar Stát, bliain faoi leith a chur in áirithe don Lucht Taistil. Sea, agus céard faoi sin a dhéanamh i mbliana?
Sin cuid de na smaointe athbhliana atá ag eitilt leo thart sa chroí istigh ionnam, ó thosaigh an bhliain úr seo, ’08. B’fhéidir go bhfuil na smaointe athbhliana céanna do do chrá fhéin, freisin? Tá súil agam go bhfuil !!!
le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
Straitéis fiche bliain don Gaeilge
Peadar Bairéad
Dea-scéal ó Dhia chugainn, faoi mar adeireadh an tseandream fadó. B’in iad na focail a rith liom, tráth chuala mé faoi Straitéis nua seo an Rialtais s’againne. Is fearr go deireanach ná go deo, adéarfadh duine b’fhéidir, nó bíodh go bhfuil na Rialtais s’againne ag útamáil le cúrsaí na haithbheochana le tarraingt ar cheithre scór bliain anois, ní fhéadfadh duine ar bith a mhaíomh, gur éirigh le hiarracht ar bith acu deireadh a chur le cúlú na teanga i rith an achair chéanna sin. Is fíor freisin, gur tuigeadh, blianta fada roimhe sin, go raibh an Ghaeilge i mbaol a báis, agus go raibh gá le holliarracht an náisiúin leis an mbaol sin a mhaolú. Nach iomaí iarracht a deineadh, nach iomaí coimisiún a cuireadh i mbun taighde, agus nach iomaí páipéar bán agus páipéar glas a foilsíodh, d’fhonn an gnó sin a chur i gcrích, ach bheadh sé deacair ag duine ar bith a mhaíomh, gur éirigh le hiarracht ar bith dár deineadh, talamh slán a dhéanamh de shlánú na teanga s’againne.
Nach mithid?
Tuigeadh dúinn áfach, go raibh an Rialtas meáite, le tamall anuas, ar iarracht amháin eile a dhéanamh leis an dteanga a shlánú, agus uimhir na gcainteoirí Gaeilge a mhéadú ó thart ar 83,000, faoi mar atá i láthair na huaire seo, go 250,000, ag deireadh thréimhse fiche bliain. Is fearr déanach ná go deo, adéarfadh duine b’fhéidir, agus más maith fhéin, nach míle mithid? Ba chóir a thabhairt faoi deara freisin, an bláthú as cuimse a tháinig, ar litríocht na Gaeilge, agus ar chineálacha eile ealaíon trí mheán na Gaeilge, le tamall de bhlianta anuas,
B’fhéidir go bhfuil corrdhuine inár measc adéarfadh gur trua nár shocraigh siad ar an Straitéis chéanna sin blianta ó shoin, nuair a bheadh deis eicínt acu an straitéis sin a chur i gcrích go hoifigiúil, in ionad é a dhéanamh anois, nuair nach bhfuil fágtha acu sa diallait ach thart ar mhí amháin? Agus leis an scéal a dhéanamh níos measa fós, nuair atá príomhailtirí an Rialtais nua meáite, ar ábhar deonach a dhéanamh den Ghaeilge san Ard Teistiméireacht, feasta! Cuir le sin ar fad, an scéal a chuala mé, ar na mallaibh, go raibh socruithe déanta ag an Rialtas gearradh siar ar an méid airgid a chuirfí ar fáil d’obair na Gaeilge feasta, agus tuigfidh tú an fáth a bhfuil lagmhisneach orm i dtaobh na Straitéise nua seo.
A thóin leis!
D’fhágfadh cinnidh dá leithéid an Plean Fiche Bliain sin agus a thóin leis. Ach sin uilig ráite, admhaithe, caithfear a rá, gur fearr ann ná as é, agus má thugtar aird air, bhuel, déarfainn go mbeidh toradh céatach air.
Níl le déanamh agat ach stracfhéachaint a thabhairt ar an doiciméad fhéin le sin a thabhairt faoi deara. Tosaíonn sá le cur síos ar an bhfís atá taobh thiar den bplean seo. “An Fhís” a bhaistear ar an gcaibidil seo, agus déantar cur síos ann, ar an straitéis fhéin agus an gá atá lei. Dearbhaíonn sé i dtús báire, go maireann ár dteanga beo mar theanga phobail, agus mar theanga teaghlaigh, agus chomh maith le sin, go bhfuil eolas na teanga chéanna sin ag céatadán ard dár ndaonra, cé go bhfuil a lán talamh caillte aice leis na céadta bliain. Is é polasaí an Rialtais, mar sin, nó a chinntiú go mbeadh an oiread agus is féidir dár ndaoine dhátheangach, i nGaeilge agus i mBéarla, ach, chomh maith le sin, tuigtear an gá atá le slánú, le forbairt, agus le leathnú, na Gaeltachta, nó ní bheadh an dátheangachas inshroichte, nó inmharthana, go fadtéarmach, mura mbeadh Gaeltacht bheo ar an bhfód, mar nach droichead é an dátheangachas idir dhá theanga éagsúla?
Teanga labhartha
Chomh maith le sin, is é polasaí an Rialtais nó cur le méid na dteaghlach a bhaineann úsáid as an nGaeilge mar theanga chumarsáide laethúil, agus mar thaca do na polasaithe sin, féachfar chuige, chomh fada agus is féidir, go mbeidh deis ag chuile shaoránach úsáid a bhaint as a rogha den dá theanga, ina theangmháil leis an bpobal, agus le seirbhísí an Stáit freisin. Tá caint freisin ar an dteanga a dhéanamh níos infheicthe sa tsochaí, mar theanga labhartha ag ár gcuid saoránach, mar aon le bheith le feiceáil ar chomharthaí, agus i litríocht. Dearbhaítear freisin, go gcoinneofar súil ghéar ar dhán na teanga i dTuaisceart Éireann, nó is toradh nádúrtha é sin ar na socruithe idirnáisiúnta a ceangladh idir an dá chuid dár dtír, ar na mallaibh.
“An dá arm aigne”
Tá líofacht sa Bhéarla tábhachtach freisin i saol an náisiúin seo, agus chuige sin, agus dá bharr sin, leanfar ar bhéim a leagan ar an dátheangachas, ach amháin a thuiscint, nach i gcónaí a d’oirfeadh polasaí dá leithéid do na ceantracha Gaeltachta. Ach sin uilig ráite, admhaítear go mbraitheann todhchaí na teanga ar dhaoine a roghnóidh, go cinnte, ar leas a bhaint as na deiseanna a chuirfidh an Rialtas ar fáil dóibh, tríd an Straitéis seo.
Ní gá a dhearbhú anseo, go mbunaítear an straitéis uilig seo ar an méid a dlitear i mBunreaht Éireann, in Airteagal 8…”Ós í an Ghaeilge an teanga náisiúnta is í an phríomhtheanga oifigiúil í”. Níor chóir dearmad a dhéanamh de sin, nó is cinnte go seasann stádas dlithiúil na teanga náisiúnta, go huile is go hiomlán, ar a bhfuil reachtaithe ansin i mBunreacht Éireann.
Spriocanna cinnte
Tá mé cinnte, go mbeidh an-toradh ar an Straitéis Fiche Bliain seo, ach ag an am gcéanna, bheadh duine ag súil go leagfaí síos an dátheangachas mar sprioc do Dháil Éireann freisin, sa chaoi is go mbeifí ag súil go sroichfeadh obair an Oireachtais spriocanna cinnte, chomh maith le duine. Rud eile a mbeifí ag súil leis, nó go leagfaí síos spriocanna áirithe do thréimhsí áirithe i rith an scór bliain sin. Ní leor go ndéarfadh an Rialtas go ngríosfaí an pobal le seo, siúd, agus eile, a dhéanamh, agus gan am faoi leith a lua, le seo, siúd, nó eile, a thabhairt chun críche. Féach mar a leagann an IMF spriocanna áirithe síos i gcás aisíoc na n-iasachtaí a thug siad don Rialtas s’againne, ní hé sin amháin é, ach tá socraithe acu teacht chugainn chuile mhí, le féachaint chuige, go mbeadh na spriocanna sin sroichte againn. Sin an cineál ruda atá i gceist agam sa chomhthéacs seo freisin. Ach sin uilig ráite, caithfear an t-ath a mholadh mar a fhaightear. Leor nod don eolach!
.
.
.
.
le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
Teachtairí Dé
Peadar Bairéad
(This week we consider “The Other Side” as seen, or as imagined, by humans)
.
Ar Sciatháin na nAingeal
Ar thug tú faoi deara, go bhfuil spéis, agus dhá spéis, á chur ag daoine sa saol eile, le tamall de bhlianta anuas? Tá roinnt mhaith leabhar ar fáil anois ina gcuirtear síos, go háirithe, ar Theachtairí úd Dé, a dhéanann teangmháil le daoine daonna, anois is arís, i ré na staire daonna. Tá roinnt leabhar ó pheann an údair cháiliúil Éireannach sin, Lorna Byrne, ina ndéanann sí cur síos ar áit, agus ar thionchar, na nAingeal, i gcúrsaí a saoil fhéin. Ba chuid dá saol laethúil iad na hAingil chéanna sin, ó laethe a hóige anonn, agus ba é a thuig daoine thart uirthi nó go raibh sí mallintinneach, ach ba é fírinne an scéil é nó gur mhair Lorna i saol an spioraid, bunús an ama, nó ba chuid de ghnáth-throscán a tuisceana iad na hAingil sin, a raibh sár-aithne aice orthu. I ndáiríre, scríobh mé píosa nó dhó anseo, i mBéal an Phobail, faoi Lorna fhéin, agus faoina cuid leabhar freisin. B’fhéidir gur cuimhin libh leabhar eile ar scríobh mé píosa faoi sa cholún seo, tamall maith ó shoin anois, inar deineadh cur síos ar chúigear a chasfadh ort sna Flaithis. Chomh maith leo siúd, tá sruth leanúnach leabhar á gcur ar fáil dúinn, na laethe seo, faoin saol thall, agus go háirithe faoi na hAingil, faoi na teachtairi úd a thagann ó Dhia chuig daoine speisialta, le scéal mór eicínt, scéal a chuirfeadh cor i gcinniúint, agus i saol, an duine daonna áirithe sin, nó i saol an chine s’againne ar fad.
Scéal ata i mbéal gach éinne
Ach, ní chucu sin uilig atá mé, an babhta seo, ach chuige seo. Nó is scéal é atá imbéal gach éinne, le tamall gearr anuas.
Cén scéal é fhéin, an ea?
Tá. Scéal faoin ngasúr úd, Colton Burpo, mac le Todd Burpo, Ministir in Eaglais Veislíoch, i Nebraska, Mheiriceá. Tharla anois, nuair nach raibh an gasúr sin ach thart ar thrí bliana d’aois, gur phléasc a aipindic agus go raibh sé i mbéal an bháis dá bharr sin. Anois, agus é crochta ansin idir an dá shaol, deir an gasúr, gur thug sé cuairt ar na Flaithis, agus gur casadh a lán daoine air ansin, agus gur casadh Íosa fhéin air i rith na tréimhse sin. Anois, is rud é atá coitianta go maith le blianta fada anuas, go ndeir daoine, a tharlaíonn gafa tamall idir an dá shaol, go ndeir siad sin, go bhfuair siad spléachadh ar an saol eile, tráth raibh siad crochta sa riocht sin, gar don bhás. Sea, agus deir a mbunús, go mbeadh siad breá sásta fanacht ansin, ach gur cuireadh ar ais ar an saol seo aris iad, le dualgaisí a mbeatha a chríochnú. Ach, le fileadh ar Colton Burpo. Admhaíonn a athair áfach, go raibh athrú ollmhór tagtha ar Cholton, tar éis na físe a léiríodh dó, athrú bisigh, dár leis-sean.
Thart ar an am gcéanna seo, bhí fís freisin ag Akaine Kramorik agus í thart ar cheithre bliana d’aois, agus deir sise, go bhfaca sí Íosa freisin, agus tharraing sí pictiúr de, faoi mar a chonaic sí é an t-am sin. Anois, agus Colton thart ar cheithre bliana déag d’aois anois, aontaíonn sé lei go raibh an pictiúr sin an-chosúil leis an Íosa a chonaic seisean agus é crochta ansin idir an dá shaol. Ach is suimiúil an rud é, nár casadh an bheirt sin ar a chéile riamh roimhe sin, agus sílim nár Chríostaí in aon chor í, Akaine.
“Heaven is for real”
Faoin mbliain 2010, chuir Todd an leabhar “Heaven is for Real” i gcló, agus ní call dom a rá, go raibh ráchairt mhór air, ó cheann ceann na cruinne. Sa leabhar sin, deir Todd linn, gur inis a mhac scéalta iomadúla dó faoina thuras ar an saol eile. Ar ball ansin, bunaíodh scannán ar an leabhar céanna sin. Sna scéalta a d’inis sé dá athair, deir sé gur casadh Íosa air, agus go raibh capall álainn ildathach aige, agus chomh maith le sin, deir sé gur shuigh sé ar ghlúin Íosa.
Caithfear an cheist a chur ag an bpointe seo, an fírinne nó fiannaíocht atá le fáil sa leabhar agus sa scannán seo? Faraoir! níl freagra na ceiste sin agamsa, agus caithfidh mé é a fhágáil fút fhéin a shocrú an fíor bréagach an scéal a insíonn Colton Burpo dúinn ina leabhar…”Heaven is for Real”, ach, caithfidh mé a admháil, go bhfuil fonn orm cuid áirithe den scéal a chreidiúint
le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
I mBéal an Phobail
Peadar Bairéad
.
The Man from Beijing
By
Henning Mankell
.
A Mankell Creation
Anuraidh a foilsíodh an leabhar seo, a chéaduair. Ní hé seo an chéad leabhar ó pheann líofa an údair Sualannaigh seo, Henning Mankell, nó tá sraith leabhar againn uaidh cheana féin, leabhair lorgaireachta, ina bhfeidhmíonn Kurt Wallander mar laoch iontu, isea a mbunús. Ach, mór eatarthu sin agus seo, nó sa leabhar seo, bíodh go bhfuil páirt ghairmiúil ag póilíní na háite ann, ní hiad, i ndáiríre, a scaoileann fadhbanna iomadula an scéil, ach breitheamh meánaosta ó Dheisceart na Sualainne.
Judge Birgitta
Ach b’fhéidir gur chóir dom an breitheamh céanna sin a chur in aithne dhaoibh, i dtosach. Birgitta Roslin a bhí uirthi, agus ba bhreitheamh í i gcóras dlí agus cirt na Sualainne. Bhí cónaí uirthi i Helsingborg, sa tír sin, agus tharla gur chuir sí suim, agus dhá shuim, i gcoir uafásch a tharla i mbaile beag iargúlta Hesjovallen, um mheán oíche, ar an 12ú Eanair na bliana 2006. I lár na hoíche sin, rinne an Síneach, Liu Xan, sléacht ar mhuintir an bhaile bhig tuaithe sin, nuair a mharaigh sé, gan trua gan taise, muintir an bhaile sin uilig, cé is moite de thriúr seanduine, a tháinig slán ón mbúistéireacht dothuigthe sin. Níor fágadh fiú fear, nó bean, inste scéil, taobh amuigh den triúr thuasluaite, i ndiaidh an áir a deineadh orthu le Liu Xan, agus níorbh é sin amháin é, nó maraíodh chuile ainmhí, idir chait agus mhadraí, freisin.
Speak of Horror !
Roinnt laethe ina dhiaidh sin, tharla go raibh Karsten Hoglin ag taisteal tríd an dúthaigh iargúlta sin, agus ó tharla go mba dhuine é a chuir an-spéis i ngrianghrafanna, tuigeadh dó, go bhfeilfeadh sé dá ghnó, pictiúr nó dhó a thógáil de thithe an bhaile chéanna sin, Hesjovallen. Agus é i mbun an ghnó sin, tháinig sé ar radharc a bhain dá chosa é, beagnach, nó ba ghearr gur tuigeadh dó, go raibh muintir an bhaile sin uilig, chomh fada is a chonaic seisean é, sínte i gcosair cró, tar éis do dhuine éigin búistéireacht a dhéanamh orthu.
Amach leis as an mbaile sin le luas lasrach, agus tharla píosa ar shiúl ó Hesjovallen é, nuair a chuaigh a charr ó smacht, agus ba é deireadh an scéil é, nó gur tharla imbhualadh idir a charr agus feithicil eile a bhí ag teacht ina threo, ag an am. Ach sula bhfuair sé bás de thaom croí, d’éirigh leis cupla focal a rá, agus bhí, Hesjovallen, ar cheann de na focail sin.
Who did it?
Bhí go maith. Ba ghearr go raibh na póilíní i mbun oibre sa bhaile iargúlta sin, agus ba ghearr freisin, go ndeachaigh sé i gcionn orthu, nach mbeadh sé éasca in an chor, bonn an dúnmharfóra seo a chur. Ach, má sea fhéin, tuigeadh dóibh, go raibh an cás scaoilte acu nuair a d’admhaigh fear buile eicínt, go mba eisean a rinne an sléacht uilig ar áitreoirí an bhaile sin, Hesjovallen, Ba ghearr freisin gur chuir an Breitheamh Birgitta Roslin spéis sa scéal, nó ba ghaolta dá cuid fhéin iad, cuid de na daoine a maraíodh. Fuair sí Dialann i measc na marbh, dialann a scríobh Jan Andren, gaol dá cuid fhéin, a chuaigh ar imirce go Meiriceá, tarraingt ar chéad go leith bliain roimhe sin, agus a chaith blianta fada i mbun oibre ag tógáil bhóithre iarainn tras-mhór-Roinneacha, sa tír ollmhór sin. Ba leor sin leis an mBreitheamh Birgitta a chur i mbun oibre, agus í ag iarraidh teacht ar fhuascailt na faidhbe ollmhóire a d’fhág ‘fadhb Hesjovallen’ le scaoileadh ag póilíní na Sualainne.
The Man from Beijing
Tá scéal eile le léamh againn sa leabhar seo, faoi thriúr Síneach, a gabhadh, agus a seoladh, ina sclábhaithe, geall leis, go Meiriceá, thart ar an am gcéanna sin, agus níl léamh ná insint scéil ar an gcruatan, nó ar an anró, a d’fhulaing na créatúir sin agus iad i mbun an ghnó sin. Tháinig deartháir amháin acu sin slán, agus chuaigh ar ais chun na Síne, agus a chuntas, nó a Dhialainn fhéin, aigesean, faoin éagóir a rinne saoiste Sualannach orthu, le linn dóibh bheith faoina smacht thall. Ní call a rá, gur theastaigh díoltas ón Síneach cráite céanna sin. Bhuel, ar na táirní sin, éiríonn leis an údar ildánach Sualannach seo úrscéal ar dóigh a chrochadh. Tá mé ag ceapadh, go mbainfeá taitneamh agus toit as an úrscéal neamhghnách seo, nó le linn don údar bheith ag tabhairt an léitheoir leis ar thurasanna iomadúla ar fud an domhain mhóir, tugann sé léargus leathan-intinneach dúinn faoi pholaitíocht agus faoi shocheolaíocht domhanda an lae inniu.
An-scéal, an-láimhseáil. An-aistriúchán le Laurie Thompson.
le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
Uisce, uisce, ar gach taobh 1
Peadar Bairéad
(This week we consider the problem of leaking water-pipes!)
.
Longbhriseadh an Hesperus
Uisce, uisce, ar gach taobh,
Na hadhmaid fhéin faoi stró;
Uisce, uisce, ar gach taobh,
Ach gan bolgam fhéin le hól.
Tuigeann muid uilig cás an tseanmháirnéalaigh bhuile ar an Hesperus fadó, agus a scúnar ar dí chórach, sáinnithe, faoi gheasa, agus an t-albatross úd crochta thart ar a mhuinéal, a iníon óg ceangailte de chrann an scúnair, ar eagla go dtuitfeadh sí thar bord, agus iad fágtha ansin sa chalm, gan braon uisce le hól ag duine ar bith acu. Ach bhí caiscín an Hesperus agus a foirne meilte, agus ar ball, shéid an stoirm úd an scúnar reoite, taibhsiúil, ar bhealach a bhasctha, go ndeachaigh sí i bhfastó ar sceir ‘Norman’s Woe.’
Oíche na Gaoithe Móire
Ait freisin, gur sa bhliain 1839, bliain Oíche na Gaoithe Móire, a tharla an stoirm uafásach sin ar chósta thoir Mheiriceá, ach amháin gur tharla Oíche na Gaoithe Móire s’againne i Mí Eanair, 1839, ach tharla stoirm an Hesperus i Mí na Nollag, an bhliain chéanna sin
“Water, water, everywhere,
And all the boards did shrink,
Water, water, everywhere,
Nor any drop to drink.”
Céard a chuir ag tochrais ar an gceirtlín sin mé agus me ar tí scéal a insint faoi’n bhaint a bhí agam fhéin le hUisce Éireann, ar na mallaibh?
Uisce, ní folair, easba an earra sin, ar thaobh amháin, agus a ró-fhlúirse, ar an dtaobh eile.
Na Méadair Uisce
Tá’s ag madraí an bhaile gur cuireadh isteach na méadair uisce, sna bólaí seo, an bhliain seo caite, agus iad ag gealladh dúinn, go mbeadh na chéad billí uisce chugainn in Aibreán na bliana seo, 2015. Tharla mar adúradar, ach gheall siad dúinn, go mbeadh teorainn leis na billí sin go ceann cupla bliain, sa chaoi nach mbeadh ort íoc as an méid uisce a d’úsáid tú, ach ina ionad sin, go mbeadh an bille céanna ag dul do ‘chuile theach ina mbeadh uimhir áirithe daoine ina gcónaí ann. Bhí go maith! Tháinig an bille chugainn in am tráth. Ach ar ball, nuair a scrúdaigh muid an bille céanna sin, thugamar faoi deara, nár chathair mar a tuairisc é an bille céanna sin, nó thugamar faoi deara, gur úsáid muid an t-uafás ar fad uisce, i rith na ráithe sin, ó thús Mhí Eanair go críoch Mhí na Márta. Sa tréimhse sin, dúirt an méadar gur úsáid muid 3,205.173 mhéadar ciúbach d’uisce, agus dá mbeadh orainn íoc as chuile líotar den uisce sin, bheadh orainn €11,859.57 a íoc le hUisce Éireann!!
Ag magadh fúinn atá tú?
Diabhal mugadh, nó magadh, atá idir chamáin agam anseo, ach lomchlár na dáiríreachta.
Agus ar iarr siad ort aon chuid den lab mór airgid sin a íoc?
Beag an baol! nó bhí a fhios acu go maith cén toradh a bheadh ar iarratas dá leithéid. Bí ag caint ar shúil Uí Dhubhda le hArd na Rí! Ach anois, ‘Fair Play’ dhóibh, bhí siad cineálta, dáiríreach, béasach, nuair a chuir mé glaoch fóin orthu, agus má theastaíonn uait an chuid eile den scéal corraitheach seo a fháil, bí cinnte go léifidh tú gála na seachtaine seo chugainn, nó beidh críoch an scéil le léamh agat sa phíosa sin!
Gaeilge 
English