le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
Leabhar mór-ráchairte
.
The Girl on the Train……le……Paula Hawkins
Céadchló…….2015
(This week we review Paula Hawkins’s first Thriller)
.
A céad Scéinséir
Is breá liom fhéin teacht ar shaothar le húdar úrnua, agus mé ag súil i gcónaí le nuaíocht eicínt a fháil ina shaothar, agus caithfidh mé a admháil, nach raibh aon dul amú orm sa chás áirithe seo. nó leagann an t-údar nua seo stíl, cur chuige, agus tuiscint úrnua ar a cuid carachtair, os ár gcomhair ina céad scéinséir.. Anois, dúirt, mé go mba scríbhneoir úrnua í an bhean seo Paula Hawkins, ach is dócha gur chóir a lua, go raibh saothar curtha ar fáil aici cheana, faoi’n ainm, Amy Silver, ach ‘genre’ eile ar fad a bhí idir chamáin aici sa saothar sin, saothar ar a mbaistear ‘Chicklit’ air, de ghnáth.
Ach cérbh í an t-údar úrnua seo? Bhuel, rugadh Paula Hawkins i Zimbabwe, breis is dhá scór bliain ó shoin, agus cé gur rugadh agus gur tógadh í sa tír sin d’athraigh sí go Londain, sa bhliain 1989, agus is ann a mhaireann sí fós. Chuaigh sí le hiriseoireacht i dtosach, agus tar éis cúig bliana déag a chaitheamh leis an gceird sin rinne sí iarracht iompó ar an scríbhneoireacht, go lán aimseartha. Bhí an t-ádh ina caipín, nó seo a céad iarracht, agus cheana féin glactar leis go bhfuil an ciste gróite aici, nó tá ráchairt an-mhór ar an saothar úrnua seo.
‘The Girl on the Train’.
Ach, le filleadh ar an leabhar fhéin. Caithfidh mé a rá, gur thaithin idir leagan amach agus chur-chuige an údair sa saothar seo go mór liom, Triúr ban a leagann an scéal seo os ár gcomhair amach, agus tá difir eile anseo freisin, sa chaoi go bhfuil cuma Dialainne ar an modh ina n-instear a scéal dúinn, Tugtar an Dáta dúinn i dtosach, agus ansin, tugtar an tráth den lá dúinn, cé acu Maidin, Iarnóin, nó Tráthnóna, atá i gceist, agus chomh maith le sin, tugtar dúinn ainm na mná áirithe sin atá ag labhairt linn. Tosaíonn Rachel scéal na Dialainne ar maidin Dé hAoine, an 5ú Iúil, 2013, agus í ar bord an 8.04 ó Ashbury go Euston, í tuirseach, traochta, tar éis a seachtain oibre a bheith críochnaithe aici, agus í ag súil le faoiseamh, agus deoch, mar chuiteamh. Ba bhean í a raibh dúil, agus dhá dhúil, aici san ól, agus chomh maith le sin, agus b’fhéidir dá bharr sin, bhí sí dearmadach, agus níorbh aon réalt scannáin í, ach oiread, agus ó tharla go mbíodh sí ag taisteal isteach sa chathair chuile mhaidin, agus ag filleadh abhaile chuile thráthnóna, théadh sí thar gháirdíní cúil na dtithe fan an bhóthar iarainn, agus chuireadh sí suim faoi leith i dteach amháin, nó ba le lánúin dathúil é, lánúin ar bhaist sí Jess agus Jason orthu. Minic a bhídis siúd amuigh sa chúlgháirdín. Lá amháin áfach, thug sí faoi deara, go raibh ceataí eicínt sa scéal sin, agus ar ball, d’fhoghlaim sí go raibh Jess ar iarraidh. Ní Jess a hainm, i ndáiríre, ach Megan, agus ní Jason a bhí ar a céile, ach Scott. Déanann Megan roinnt iontrála sa Dialann freisin, sular imigh sí as radharc, mar adéarfá, rud a chabhraíonn go mór le gluaiseacht an scéil chun tosaigh. Tosaíonn Rachel ag smaoineamh ar an oíche sular maraíodh Megan, ach ba bheag dá chuimhneamh a bhí fanta, nó bhí sí dallta ar meisce an oíche sin.
An Tríú Bean
Tagann bean eile isteach sa scéal freisin, agus sin í Anna, bean atá pósta anois le h-iarchéile Rachel, nó tá sí fhéin agus a céile, Tom, céasta, cráite, ag Rachel, agus cuireann Anna corr-iontráil isteach sa Dialann freisin. Go deas réidh, trí úsáid a bhaint as fianaise na Dialainne, éiríonn leis an údar fírinní an scéil a leagan os comhair an léitheora, ar bhealach spreagúil, inchreidte, corraitheach.
Ní gá a rá, gur leabhar é, ar deacair é a chur uait go dtí go mbíonn an deoir dheiridh dá chorraitheacht diúgtha, slogtha, alptha, tuigthe, agat.
Tá mé ag ceapadh go mbainfeá fhéin taitneamh as freisin.
.
le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
Millfear sinn uilig !
Peadar Bairéad
.
De thimpiste a tháinig mé ar chóip den seanleabhar úd a foilsíodh i dtús fhicidí na haoise seo caite, “Around the Boree Log,” agus rinne mé caol díreach ar an ndán sin, a gcuirimis uilig spéis ann, blianta fada ó shoin. Léigh mé ó thús deireadh é, agus ní fhéadfainn gan cheangal eicínt a fheiceáil idir an dán sin, “Said Hanrahan,” agus cás na tíre seo, i láthair na huaire seo. Níl le déanamh agat ach éisteacht le comhairle shaineolaithe áirithe, ar an raidió, nó ar an teilifís, nó déan fiannaíocht na saoithe eile sin ar ár nuachtáin a léamh, agus iad ar a gcliatha fis, ag cur a ndán crua in iúl don chosmhuintir bhocht s’againne, agus tuigfidh tú céard chuige a bhfuilim. Dár leo, tá an tír bhocht seo imithe tigh an diabhail le roinnt bheag blianta anuas. Tá muid millte, briste, creachta, báite go dtí na cluasa i bhfiacha, agus gan ar ár gcumas na fiacha sin a ghlanadh. Sea, tá an sean-náisiún s’againne bancbhriste, bánaithe, dár leosan. Nach gcuirfeadh sin an dán “Said Hanrahan” leis an sagart úd, Patrick Joseph Hartigan, a scríobh faoin ainm cleite úd, John O’Brien, i gcuimhne do dhuine. Nach é an deilín céanna a bhíonn ag chuile shaineolaí acu…
Millfear sinn uilig, nó níl slánú i ndán dúinn.
“We’ll all be rooned”, said Hanrahan,
In accents most forlorn,
Outside the church, ere Mass began,
One frosty Sunday morn.
Ba é cúis a bhí lena thuar éadóchais nó go raibh triomach mór ag cur in iúl do dhaoine, go raibh baol ann, go millfí féar agus barraí orthu.
“The crops are done; ye’ll have your work
To save one bag of grain;….”
“If rain dont come this month,” said Dan,
And cleared his throat to speak-
“We’ll all be rooned,” said Hanrahan,
“If rain don’t come this week.”
Sea, an-chosúil leis na saoithe a thuarann bascadh, creachadh, is milleadh, orainn ó lá go lá, na laethe seo. Tiocfaidh an ECB. nó an IMF, isteach sa mhullach orainn, agus geallaimse dhuit é, go múinfidh na boicíní sin fios ár mbéas dúinn i ngearraimsir!
Nach cuma céard a tharlóidh?
Ach le filleadh ar Hanrahan…
In am tráth, tháinig an fhearthainn, agus d’fhás agus d’fhorbair na barraí agus an féar, agus nuair a bhí a ndóthain fearthainne faighte ag na daoine uaisle seo, thosaigh siad ag clamhsán arís…
“And every creek a banker ran,
And dams filled overtop;
“We’ll all be rooned,” said Hanrahan,
If this rain doesn’t stop.”
Agus in am tráth, stop an bháisteach, agus lean chuile shórt ag fás leis go buacach. Ach céard a tharlódh dá dtiocfadh triomach mór, agus go mbeadh an féar sin i mbaol a dhóite? Seo mar a chuirtear sa dán sin é…
“There’ll be bush-fires for sure, me man,
There will, without a doubt;
We’ll all be rooned,” said Hanrahan,
Before the year is out.”
Is cuma céard a tharlódh sa todhchaí, tá ár gcaiscín meilte sea, agus ar gcosa nite freisin, nó creachfar sin uilig gan dabht ar domhan.
Ach, nach bhfuiltear ag déanamh dearmad ar neart, ar theacht aniar, agus ar spreacadh, an chine s’againne. Caithfear glacadh leis, go bhfuil sliabh ard le dreapadh againn, an babhta seo, ach más féidir linn cur le chéile, éireoidh linn. Acn céard faoi na hEorpaigh? In am an ghátair a aithnítear na cairde!
Cinnte beidh na cairde sin againn, chomh fada is nach dteastaíonn cúnamh airgid saor in aisce uainn! Cairde móra, ‘how are yeh!’. Tiocfaimid slán, ach caithfimid cur chuige mar phobal aontaithe.
Sea, agus fear na bó faoin ruball, feasta!
.
.
.
le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
Nollaig eile dár spreagadh
.
Nollaig eile ag múscailt ’nainn cuimhní
Ar laethe is ar chairde a bhí,
Is a dhúisíonn ’nár gcroí istigh cumha,
Mar nach bhfillfidh a sárú arís.
.
Ach stiúraíonn céasadh na gcuimhní
Ár gcoiscéim go Beithil na nUamh,
le sólás a chuartú sa Stábla,
Mar a chodlaíonn an Naí i dtromshuan.
.
Is tógann an Mhaighdean ár gcroí istigh
Lena suantraí lán áthais is bróid
Is í ag bogchanadh fuascailt ár gcine
Ó dhlúthgheataí Ifreann na nDeor.
.
Is cuirtear go glé ar ár súile
Go bhfuil dhá thaobh ar bhonn úd na rún
Is nach féidir bheith ag súil leis an sólás
Gan an dólás a fháil ar a chúl.
.
Glac misneach mar sin ar do thuras,
Nó saolaíodh an Naí sin fadó,
Le sinne a fhuascailt ó pheannaid,
Is lenár gcroí ‘stigh a shaoradh ó bhrón.
.
.
.
.
.
le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
O I L E Á I N I N I S G É I D H .
.
*****************
.
Mayo’s Lost Islands
T H E I N I S H K E A S……………………………………………………….2000.
l e
B R I A N D O R N A N ………………………………………………………£10.00.
.
*****************
.
Rugadh an t-údar, Brian Dornan, i gCiarraí, agus tógadh é i nDún Laoghaire. Fuair sé a chuid oideachais i gColáiste na Toirbhirte, Glas Tuathail, agus bhain sé a chéim amach i gColáiste na hOllscoile, Áth Cliath, áit ar ghnóthaigh sé MA sa tSeandálaíocht. I dtús na seachtóidí, agus é ag tochailt i gContae Mhaigh Eo, tharla gur thug sé a chéad chuairt ar Oileáin Inis Géidh, agus ansin, sna nóchaidí, agus céim i Stair Áitiúil idir chamáin aige, dhírigh sé tóirse a thaighde ar na hoileáin chéanna sin do Dhochtúireacht a bhí idir lámha aige, in Ollscoil na hÉireann, Má Nuat. Tá Brian pósta, agus tá cónaí air fhéin agus ar a chlann, i nDún Droma, Áth Cliath. Feictear ón méid sin, nach raibh aon bhaint nó páirt aige leis na hOileáin, roimhe sin, agus gur thug sé aghaidh a scoláireachta orthu, toisc gur tuigeadh dó, go mba dhíol staidéir iad, ó tharla nár deineadh aon staidéar doimhin ar shaol sóisialta, nó ar chúrsaí eacnamaíochta an oileáin, roimhe sin.
Ní haon leabhrán gan toirt atá i gceist againn anseo, nó is leabhar mór toirtiúil é “The Inishkeas” a bhfuil 304 leathanach ann, agus é lomlán d’eolas agus de scoláireacht, ó thus deireadh
Ach cá bhfuil na hoileáin seo, Inis Géidh, an ea?
Bhuel, tá na hoileáin seo suite roinnt bheag mílte amach ó chósta Leithinis an Mhuirthead, in Iorras, i gContae Mhaigh Eo. Ní hoileáin mhóra iad, nó níl in Inis Géidh Theas ach thart ar 388 acra ar fad, agus téann an taoide trasna an oileáin sin, i roinnt áiteacha, le linn stoirme. Éiríonn “Cnocknaskea”, an pointe is airde ar an oileán seo, 72 mhéadar os cionn leibhéal na farraige, agus ar an taobh thiar den gcnoc sin tá faill rite, a thiteann 60 méadar, síos díreach, go leibhéal na farraige.
Tá Inis Géidh Thuaidh níos mó ná an t-oileán eile, nó tá thart ar 574 acra d’fhairsinge inti, ach ní éiríonn an pointe is airde inti seo thar 24 mhéadar os cionn leibhéal na farraige. Tá thart ar leath an oileáin seo insaothraithe, agus gan sa leath eile ach sraitheanna gainimheacha.
Ach céard faoi dhaonra na n-oileán? Cé mhéad duine a bhí ina gcónaí ar na hoileáin chéanna sin?
Breathnaigh ar dhaonra na n-oileán sa bhliain 1841. De réir dhaonáireamh na bliana sin, bhí 155 duine, ar Inis Géidh Theas, agus 62 ar an oileán thuaidh, agus tráth a raibh an daonra ag titim i ngach áit eile ar fud na hÉireann, bhí fás tagtha ar dhaonra Inis Géidh, faoin mbliain 1851, nó insíonn daonáireamh na bliana sin, go raibh 172 ar an oileán theas, agus 85 dhuine ag cur futhu ar an oileán thuaidh.
I dtús na haoise seo caite, sa bhliain 1901, de réir tuairisc dhaonáireamh na bliana sin,
bhí 130 duine ina gcónaí ar Inis Géidh Theas, agus 159 nduine ar Inis Géidh Thuaidh. Nár mhór an lear daoine é sin d’oileáin chomh beag sin? Sea, agus breathnaigh ar na huimhreacha a fhaigheann muid ó dhaonáireamh na bliana 1911. An bhliain sin, bhí 180 duine ar an oileán theas, agus 178 ar an oileán thuaidh. Léiríonn sin, gur tháinig fás sláintiúil ar dhaonra na n-oileán sa deichniúr sin, ó 1901 go 1911. Faraoir! níor lean cúrsaí mar sin áfach, agus tar éis bháthadh uafásach na bliana 1927, nuair a cailleadh deichniúr d’iasacairí Inis Géidh, agus nuair a cailleadh beirt eile, i dtimpist farraige, dhá bhliain ina dhiaidh sin, socraíodh go dtréigfí Inis Géidh, scun scan, agus nuair a d’fhág muintir Raghallaigh, dream a chaill beirt i mbáthadh mór na bliana 1927, nuair a d’fhág siadsan an t-oileán sa bhliain 1934, fágadh Inis Géidh gan cónaí daonna uirthi, don chéad uair, le scathamh maith de bhlianta.
Séard tá sa leabhar seo, i ndáiríre, nó toradh na taighde a rinne an t-údar, Brian Dornan, agus é i mbun staidéir dá Chéim Dochtúrachta. Tuigeadh don údar, go raibh an cineál seo taighde déanta cheana, i gcás roinnt mhaith d’oileáin na hÉireann, ach nach raibh tada déanta, i gcás oileáin Inis Géidh. Cinnte, rinne Francoise Henri roinnt mhaith oibre seandálaíochta ar na hoileáin, sna triochaidí, agus is dócha gur dhein T.H. White, údar Sasanach, roinnt taighde freisin, ar chúrsaí Inis Géidh, tráth raibh sé ina chónaí in Iorras, le linn an chogaidh mhóir, ní raibh seisean sásta dul san arm thall, ag an am, agus is dócha nár theastaigh uaidh blianta a chaitheamh i bpríosún! Scríobh sé leabhar, ar ball, ar ar bhaist sé “The Blackamoor And The Godstone”. Ba é an Blackamoor, nó Gormach a thagadh go rialta go Béal an Mhuirthead, ar laethe aonaigh, le cleasa de chuile chineál a dhéanamh, agus bhain an “Godstone” le hoileáin Inis Géidh. Ag caint ar “an Naomhóg”, a bhí sé, Naomhóg Inis Géidh. Ní currach atá i gceist againn anseo, faoi mar a bheadh ag na Muimhnigh, ní hea, in aon chor, ach dealbh bheag, de chineál eicínt. Dealbh ársa, b’fhéidir, faoi mar a bhí coitianta go maith ar fud na Críostaíochta fadó, a raibh cumhachtaí áirithe aici, in am an ghátair. B’ionann Naomhóg agus Naoimhín. B’féidir gurbh í Deirbhile fhéin, nó Colmcille, a d’fhág an Naoimhín céanna acu, mar chuimhneachán, fadó. De réir na scéalta, choinnítí an dealbh sin i dteach áirithe, ar feadh bliana, agus ansin, ag deireadh na bliana sin, tar éis do mhuintir an tí culaith nua flainín a chur uirthi, sheoladh siad ar aghaidh í go teach eile, agus mar sin dóibh, ó bhliain go chéile. Bhí de bhua ag an “Naomhóg” chéanna sin, go gciúnódh sí an stoirm, nó ar ócáidí eile, go bhféadfadh sí stoirm a thógáil. Ba é a dhéanadh siad nó an dealbh a thógáil leo síos chun na farraige, agus ansin, agus na daoine timpeall uirthi i gciorcal, agus paidreacha áirithe á rá acu, agus an dealbh á thumadh san uisce acu, d’ísleodh an ghaoth, dá mba é sin a bhí á lorg ag na daoine. Feictear dúinn, mar sin, go raibh áit lárnach, áit mhíorúilteach, ag an dealbh chéanna sin i saol an phobail oileánaigh, nó d’fhéadfaidís an fharraige a thógáil, dá mbeadh tiarna talaimh nó a leithéid chucu, agus ar an dtaobh eile den scéal, dá mbeadh iascairí an oileáin ar an bhfarraige, agus dá n-éiroedh an ghaoth, bhuel, ansin d’fhéadfaidís an “Naomhóg” a thabhairt síos chun na trá, leis an bhfarraige a chiúnú, le deis a thabhairt do na hiascairí teacht i dtír, slán sábháilte. Anois, b’in mar a bhaintí úsáid as “Naomhóg” Inis Géidh, ach dár le T.H. White, bhí baint eicínt ag an “Naomhóg” le torthúlacht, agus chaith sé roinnt mhaith ama, ag iarraidh cosa a chur faoin dearcadh sin. Féach mar a chuireann an t-údar é….
“T.H. White thought that the naomhóg may have been used as a fertility symbol, and although this does not appear to have been the case, he pursued this concept throughout his research.”
Dá mbeadh an chumhacht sin uilig ag an “Naomhóg” sin Inis Géidh, tuige nár baineadh úsáid aisti, le linn na stoirme uafásaí úd, a shéid ar na farraigí thiar, i nDeireadh Fómhair na bliana sin 1927, nuair a báitheadh an deichniúr sin, ar dhein mé tagairt dóibh, anois beag? Bhuel, tá cúis mhaith le sin, nó tharla sa dara leath den naoú haois déag, gur ghabh an sagart paráiste an “Naomhóg”, agus ar bhealach amháin, nó ar bhealach eile, chuir sé cos i bpoll lei. Ba é cúis a bhí leis an ionsaí sin ar an dealbh, nó go raibh daoine ag maíomh go raibh dia bréige á adhradh ag muintir Inis Géidh. Féach mar a scríobh an tUrramach T.A. Armstrong…
Some years later the Rev T.A. Armstrong, who was ordained in Ballina in 1846 wrote that…
“still more gross superstition in the neighbouring island of Inishkea where a stone idol was invoked for the protection of the inhabitants and vengeance on their enemies. This image was carefully clothed in flannel and when taken out for any special purpose was dressed in a new suit on return to the house in which it had been lodged. It was warmed by the fire and put into the comfortable bed that was alotted for it.
Is dócha gur spreag altanna dá leithéid na sagairt chun gnímh, agus ba é deireadh an scéil é nó gur báitheadh an “Naomhóg” i ndoimhneas na Farraige Móire.
Ní gá dhom a rá, go bhfuil an leabhar seo, “THE INISHKEAS,” lomlán d’eolas de chuile shaghas, faoi phobail na n-oileán, agus faoin gcineál saoil a chaith siad, le linn dóibh bheith ag cur fúthu ar Inis Géidh, ach le críoch a chur leis an bpíosa seo faoin leabhar iontach seo, b’fhéidir gur chóir dom tagairt a dhéanamh d’ábhar amháin eile.
Cén t-ábhar é sin, an ea?
Bhuel, an gcreidfeá é, dá ndéarfainn “foghail mhara” leat?
Sea, mh’anam, foghail mhara, b’in a dúirt mé.
Ach conas a d’fhéadfaidís an cheird sin a chleachtadh agus gan acu ach curracha agus clocha?
Bhuel, féach mar a chuireann an t-údar síos ar na cúrsai céanna sin….
The sea as a provider of less honest earnings through piracy developed in the 1830s and reached a peak in the 1840s. By this time, being becalmed in the waters around Inishkea was dangerous for any boat. The method of capture was relatively simple and made use of two things, the calm wind conditions in the sea area, especially in April and May, and the lack of an effieient coastguard network….The means whereby the currach crews subdued the sailing craft was described as follows. “The boats carried no arms but each carries a quantity of stones of which they shower such a volley on the deck, that the crew are dcriven below.
Ag an bpointe sin, théadh lucht na gcurach ar bord, agus ghlacaidís seilbh ar an mbád, agus d’ardaídís leo pe last a bhí ar bord. Le linn an Ghorta Mhóir, bhí plúr a ndóthair acu, tar éis dóibh last plúir a ardú leo, ó bhád seoil dá leithéid, féach mar a chuirtear síos ar eachtra dá leithéid.
The efficiency of the plunder can be guaged by the action on the Maris, already mentioned. Two boats came alongside, threw a shower of stones at the crew, men landed and took over the helm, unbattened the hatches and offloaded ten tons of flour. A short time later two more boats came alongside. In all, the captain estimated that fifty men were involved.
Má tá na huimhreacha sin intaofa, nár mhór ar fad an méid daoine a d’fhéadfaidís a bhailiú le chéile in achar gearr? Caithfidh go raibh córas éifeachtach comharthaíochta acu, le go bhféadfaidís glaoch ar a chéile, ar áiméar na faille. Tá cosúlacht ar an scéal ón leabhar seo freisin, nár ró-mhór an fháilte a chuiridís roimh bháid ón dtír mhór, ag an am sin, ach oiread, nó b’fhéidir nár mhaith leo dul sa tseans leosan, ach oiread.
Bhuel, caithfidh mé an chuid eile den obair a fhágáil fúibh fhéin. Má thagann sibh trasna ar an leabhar seo. “The Inishkeas” leigh é, nó tá mé cinnte go mbainfidh sibh taitneamh as.
Ní fhéadfadh duine gan smaoineamh ar na Blascaodaí, agus an leabhar seo a léamh aige, agus dhealródh sé go raibh pobail Inis Géidh i bhfad níos neamhspleáiche, agus níos treallúsaí ná pobail na mBlascaodaí, ar bhealaí áirithe, ach go háirithe….
Go dtí an chéad bhabhta eile.
Slán.
.
.
***********************
Peadar Bairéad.
***********************
.
.
le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
I mBéal an Phobail
Peadar Bairéad
Democracy at work!
(An Domhnach, an 6ú lá de Mhárta, 2011.)
Tá an tOlltoghchán thart. Tá na vótaí comhairthe. Tá breith an Phobail tugtha. Tá na Teachtaí don Aonú Dáil Triochad tofa. Agus tá Comhrialtas úr réidh le dul i mbun oibre ón 9ú lá de Mhárta, 2011. Tá a fhios againn go léir, nach mbeadh sé éasca aon chineál eile Comhrialtais a chur i dtoll a chéile, leis an ngnó céanna sin a dhéanamh, ó tharla go raibh an oiread sin Teachtaí ag Fine Gael agus ag Páirti an Lucht Oibre, ach nuair a chuireann tú cuingir ar an dá Pháirtí sin, bhuel, tá Comhrialtas ar dóigh agat ansin.
Policy V Programme !
Tá sin uilig go breá, ach caithfidh tú breathnú ar na polasaithe a bhí leagtha amach ag an dá Pháirtí sin, roimh an toghchán. Ní féidir a shéanadh, gur mar sin a bhí, ach nuair a thagann an crú ar an táirne, caithfidh gach páirtí acu cuid den pholasaí sin a chur ar athló, más uathu teacht ar réiteach. Is féidir sin a fheiceáil go soiléir, má bhreathnaíonn tú ar pholasaí Fhine Gael i leith an dáta 2014, a bhi socraithe sa Chonnradh a rinne an Comhrialtas deiridh leis an IMF, agus le ECB, agus gur theastaigh ó Pháirtí an Lucht Oibre an bhliain 2016 a roghnú mar spriocdháta. Bhuel, shocraigh siad ar an mbliain 2015, sa chaoi go raibh cuid dá pholasaí fhéin, faighte ag gach Páirtí acu. Sin an prionsabal a chuirtaer i bhfeidhm agus Pairtithe ag iarraidh teacht ar réiteach, réiteach a théann cuid den bhóthar le chuile Pháirtí acu.
Principle V Compromise !
Ní chuile dhuine a thuigeann an prionsabal sin, nó nach raibh cinnlínte ag Nuachtáin áirithe, cheana féin, go raibh a bprionsabal tréigthe ag na páirtithe sin, agus go raibh siad ag cúlú óna ngeallúintí anois, ó tharla go raibh bua faighte acu san Olltoghchán. Ní féidir a shéanadh go dtarlaíonn a leithéid, i socrú dá leithéid, nó ní féidir le chuile pháirtí acu a bpolasaí iomlán fhéin a chur i gcrích, caithfidh comhghéilleadh a bheith ann. Ach, adéarfadh an dream sin, nach bhfuil siad ag tréigean a bprionsabal, má ghlacann siad le comhghéilleadh dá leithéid?
Tá, agus Níl. Má bhreathnaíonn tú ar an scéal go feallsúnta, caithfidh tú a admháil go bhfuil an ceart acu sin, ach ar an dtaobh eile den scéal, caithfidh tú breathnú ar an bpolasaí a leag siad os comhair an phobail, le linn a bhfeachtas toghchánaíochta. Cad é a gheall siad don phobal, i rith na tréimhse sin?
Gheall siad, go ndéanfadh siad seo agus siúd, dá dtabharfadh an pobal móram iomlán dóibh san Olltoghchán.
Ar thug an pobal an móramh sin dóibh?
Is follas nár thug, agus dá bhrí sin, ní féidir bheith ag súil, go gcoimhlíonfaí go hiomlán, ar gheallúint a tugadh.
What did the Voters say ?
Cad í an bhreith a thug an pobal sa chás seo?
Ba í breith an phobail, nó nach raibh siad sásta móramh iomlán a thabhairt do cheachtar acu, ionann sin is a rá, gurbh é a bhí uathu nó Comhrialtas, agus ó tharla gur mar sin a bhí, caithfidh an pobal a bheith sásta le pé comhréiteach a dhéanfaidh na Páirtithe sa Chomhrialtas, faoi pholasaí an Chomhrialtais sin.
Mar sin, níl sé ceart, cóir, nó feiliúnach, bheith ag caint ar thréigean prionsabal, nó faoi chúlú ó pholasaithe, agus na páirtithe céanna sin ag iarraidh teacht ar chomhghéilleadh áirithe, le breith an phobail vótála a shásamh, sa chaoi go mbeadh ar a gcumas Rialtas cóir, cothrom, a chur in úim, le leas an phobail a dhéanamh, idir seo agus an chéad olltoghchán eile, nuair a bheidh deis ag an bpobal céanna sin, a mbreith a thabhairt ar thoradh a n-iarrachtaí, san idirlinn.
Ar na prionsabail sin a bunaítear feidhmiú ár ndaonlathais, anois, agus sna blianta atá romhainn amach.
.
Gaeilge 
English