le Peter Barrett | 2017/04/09 | Gan Chatagóir
tagairt fánach, an odd reference; díolaim filíochta, a collection of poems; fiontar, undertaking; béasaíocht, mannerliness; ar na mallaibh, lately; forálacha, conditions; cothaíonn taithí tarcaisne, familiarity breeds contempt; i ndísc; dry.
.
An Gála Deiridh (43)
Peadar Bairéad
A time to end the story
Gheall mé dhaoibh sa ghála deiridh den tsraith seo, “Eachtraigh Dúinn”, go bhfillfinn oraibh leis an tsraith seo aistí a chríochnú, gan aon ró-mhoill. Bhuel, seo anois chugaibh mé le críoch a chur le scéal seo mo bheatha. Ba é a bhí i gceist agam le sin, nó go ndéanfainn tagairt eicínt dom’ shaol, ó d’éirigh mé as an múinteoireacht i Meitheamh na bliana sin 1988, anuas go dtí an lá atá inniu ann. Bhuel, ní gá a rá, nach mbeidh sa mhéid seo ach tagairt fánach, anseo is ansiúd, dom imeachtaí ón am sin i leith.
I Samhradh na bliana sin 1988, bhí mo chéad dhíolaim filíochta le seoladh, i dtosach thíos ag Éigse Riocard Bairéad, i nGaoth Sáile, i gContae Mhaigh Eo, agus ar ball, anseo ag Daonscoil Osraí, sa Chathair Álainn s’againne. Déirigh go seoigh leis an dá fhiontar sin, agus i ndáiríre, bhí sé cosúil le tabhairt faoi ghairm nua, díreach nuair a bhí mé ag dul ar scor ó ghairm eile. B’fheiliúnach, agus ba thráthúil, an t-am é, lena leithéid a dhéanamh. Tuige ar fhág mé chomh déanach sin é, an ea?
A time to gather
Bhuel, mar adeireadh na seandaoine, is den bhéasaíocht é, fanacht go n-iarrtar ort rud dá leithéid a dhéanamh. Sea, bliain roimhe sin, d’iarr Micheál Ó Seighin orm mo chuid dánta a bhailiú, agus go ndéanfadh lucht Éigse Riocard Bairéad iad a chur i gcló. Rinne mé rud air, agus b’é an toradh a bhí air sin, nó gur fiolsíodh, Duilleoga Fómhair, mo chéad díolaim i gcló. Ní call dom a rá, gur bhain an Micheál Ó Seighin céanna sin cáil Náisiúnta amach dó fhéin, ar na mallaibh, nuair a chuaigh sé fhéin agus roinnt eile daoine ó dhúiche Ghleann na Muaidhe, in Iorras, i ngleic le Comhlacht Shell, i dtaobh ghás nádúrtha a sheoladh trí phíopaí contúireacha, dár leo, thar phortaigh na dúiche áille sin. Tuigeadh dóibhsean, go gcuirfeadh beart dá leithéid an chosmhuintir i mbaol a mbeatha. Ní raibh siad toilteanach forálacha na cúirte a choimhlíonadh, agus dá bharr sin, shocraigh an Breitheamh, a leag na foralacha sin orthu, shocraigh seisean ar iad a chur i bpriosún, go dtí go n-athródh siad a n-intinn, agus go ndéanfadh siad mar a d’ordaigh seisean dóibh a dhéanamh. Chaith siad seal fada i bpriosún, agus sa tslí sin, thuill siad cáil Náisiúnta dóibh fhéin, agus níl deireadh an scéil sin cloiste againn fós, de réir deallraimh. Chaitheamar seal thíos in Iorras i ndiaidh sheoladh an leabhair sin, agus ar ball, chuamar ar ais abhaile go Cill Chainnigh.
A time to retire
Anois, bhí a fhios agam, go mbeadh sé deacair go maith dom, éirí as an múinteoireacht, ceird a raibh mo shaol oibre ar fad, ó thús na gcaogaidí, caite agam ina bun, agus chuige sin, shocraigh mé fhéin is mo bhean ar dhul ar chuairt chuig na Stáit, thart ar an am a mbeinn ag dul ar ais ar scoil. Rinneamar sin, agus ní call dom a rá, gur éirigh go seoigh leis an bplean céanna sin, nó nuair a tháinig an tráth a mbeinn ag tabhairt na scoile orm fhéin, i dtús Mí Meán Fómhair, bhíomar ar ár sáimhín só thall i gCalafóirnia, ag ól na gréine buí, is ag breathnú ar iontaisí stairiúla na dúiche sin. Sea, agus bhi mac liom ansin le sinn a thabhairt chuig na háiteacha suimiúla, stairiúla fan chósta thiar na tíre sin. Nuair a d’fhilleamar ar Éirinn arís, ag deireadh na míosa sin, bhí dearmad glan déanta agam fhéin ar sheomraí ranga, ar dhaltaí fiosracha, ar mhúinteoiri measúla, agus ar shaol údarásach na scoile. Níor mhothaigh mé meáchan mo dhualgaisí scoile uaim, agus ar bhealach amháin, nó ar bhealach eile, bhí mé chomh graitheach is a bhí, tráth raibh mé i mbun mo cheirde.
A time to change course
Céard a bhí á dhéanamh agam, a choinnigh chomh graitheach sin mé, an ea?
Bhuel, chaithinn seal ag imirt agus seal ag obair, seal ag scríobh agus seal ag léamh, sea, agus seal ag taisteal agus seal eile im’ shuí. Cuirfidh mé geall, go raibh a fhios ag fiailí mo gháirdín go raibh mé sa timpeall, nó ba bheag seans a bhí acusan fás nó forbairt a dhéanamh, fhad is a bhí mise sa timpeall le mo rámhainn is le mo ghrafán, ach má sea fhéin, D’fháiltigh na héanacha romham, nó nárbh iomaí béile blasta a chuir mise ar fáil dóibhsean, trí mo chuid saothair, amuigh i gcré bhog, bhriosc, mo gharraí. Bhí an t-am agam anois seal a chaitheamh ag comhrá, is ag seanchas, agus am agam dul ag imirt gailf, cluiche ar thug mé grá di, agus a raibh gráin agam uirthi, thar bhlianta fada, ach anois, bhí am agam leis na mothúcháin chéanna sin a dhoimhniú tuilleadh, nó nach gcothaíonn taithí tarcuisne?
A time to write
Lean mé orm ag scríobh filíochta, agus sna blianta san idirlinn, d’éirigh liom dhá dhíolaim eile filíochta a chur i gcló. Is dócha nach bhfuil an tobar fós imithe i ndísc, agus ag Dia amháin atá a fhios an mbeidh ábhar dhíolaim eile sa chrúiscín agam, le cur i gcló, amach anseo. Chomh maith leis an bhfilíocht, lean mé orm ag scríobh altanna agus aisti don Kilkenny People, mar a mbíonn alt uaim i gcló chuile sheachtain, geall leis, agus chomh maith le sin arís, bím ag saothrú d’Irisí áirithe Gaeilge freisin, agus bíonn píosaí uaim le léamh, ar Feasta, an tUltach, an Timire, agus ar an Sagart. Ní dheachaigh an tobar i ndísc fós, bíodh go mbíonn faitíos orm uaireannta, go bhfuil an t-uisce sa tobar céanna sin ag éirí gann go leor, in amannta.
A time to travel
Rinne mé roinnt mhaith taistil freisin, i rith na mblianta idirlinneacha. Thug mé roinnt cuairteanna ar na hOileáin Chanáireacha, sé sin ar, Ghran Canaria, ar Lanzarote, agus ar Fuerte Ventura. Chaitheamar seal freisin ar Oileán Ibiza, amach ó chósta na Spáinne, ach níl dabht ar domhan, ach gur chaith muid an chuid ba mhó dár ndúthracht taistil thall sna Stáit Aontaithe, nó chaitheamhar ceithre sheal sa tír álainn chorraitheach chéanna sin. Anois, scríobh mé an-chuid faoi na turasanna céanna sin, agus táid sin uilig le fáil sa Kilkenny People. Ba é rud a dheineamhar sna Stáit nó shocraíomar ar ghné áirithe den saol thall a roghnú, le díriú air, i rith na gcuairteanna éagsúla. Chaitheamar saoire amháin ag taisteal i gCríocha na nIndiach, dhá shaoire ag breathnú, agus ag cur aithne, ar na Misin úd a thóg na Spáinnigh, fan chósta thoir Chalafóirnia, agus saoire eile fós, ag taistil fan an chósta thiar, ó San Diego go San Francisco, agus geallaimse dhuit anois é, go mbeadh sé deacair, saoire níos taitneamhaí, níos corraithí, nó níos suimiúla, a chaitheamh, áit ar bith eile ar dhroim talún. Ach ba é an rud ba mhó a thaitin liom fhéin faoi na geábhanna úd thar chríocha eachtrannacha isteach, nó gur thug siad deis dom cuntas a scríobh fúthu sa nuachtán áitiúil seo, sa Kilkenny People fhéin.
A time to recall
Rud eile a chuir mé i gcrích, i rith an ama sin, nó gur éirigh liom sraith altanna dírbheathaisnéiseacha a scríobh, agus a fhoilsiú sa pháipéar seo freisin. Is dócha gur éirigh liom thart ar ochtó míle focal a chur i dtoll a chéile sa tsraith altanna céanna sin. Thug sin deis dom dul siar ar bhóithrín na smaointe, agus cuntas cruinn, ceart, a bhreacadh síos, ar eachtraí agus ar imeachtaí mo shaoil, agus caithfidh mé a rá anseo, go bhfuil mé an-sasta gur tugadh an deis dom an tioncadal sin a chur i gcrích, nó is cur síos réasúnta iomlán é ar chúrsaí mo shaoil, óm’ óige i leith, go dtí an lá atá inniu fhéin ann. B’fhéidir, amach anseo, go mbeadh deis agam eagarthóir a fháil a bheadh sásta leas a bhaint as, mar ábhar leabhair, nó ní chuile lá a chasfaí scéal dá leithéid ar dhuine, agus d’airigh mé chuile lá riamh go raibh an-chosúlachta idir an cineál saoil as ar fáisceadh mise agus an saol as ar fáisceadh An tOileánach agus Peig Sayers, grásta ó Dhia ar an mbeirt acu.
A time to mature
Ach tríd na blianta deireannacha seo, caithfidh mé a rá, gur tharla díreach faoi mar a mhínigh iardhalta dem chuid, iardhalta atá anois ina shaineolaí croí thall i bhPhoenix, Arizona, nuair adúirt sé liom, go n-éiríonn daoine do-fheicthe, de réir mar a aosaíonn siad, nó is dócha go ndírítear aire daoine ar an óige, agus is dócha, gur rud nádúrtha é sin, ach ní mar sin a bhíodh sna seanlaethe, nó nuair a bhí mise ag fás aníos, bhíodh meas an domhain ar sheandaoine, nó b’acusan a bhí idir eagna agus eolas, nó tuigeadh an tráth úd, go dtagadh ciall le haois. Sa lá atá inniu ann, geallaimse dhuit é, nach mbuailtear casán dearg chun mo dhorais-se ag daoine ar thóir eolais no eagna, ach an rud nach bhfuil leigheas air, caithfear ceirín den dearmad a chimilt air.
Níl a fhios agam céard tá romham amach fós, ach déanfaidh mé chuile iarracht ar leanúint liom ag scríobh, ag imirt, agus ag garraíodóireacht, agus ag caitheamh mo laethe fan bhóithrín anacair mo leasa, fad is a chuireann an Fear Thuas ar mo chumas a leithéid a dhéanamh.
Críoch
Agus sin a bhfuil, a léitheoir dhil. Sin críoch agus deireadh mo scéil fhéin agat, ón lá a rugadh mé, anuas go dtí an pointe ama seo, – agus nach bhfuil sé beagnach dochreidte, go bhfuil tarraingt ar chéad míle focal scríofa agam anseo, sa tsraith dhírbheathaisnéiseach seo, “Eachtraigh Dúinn”! –
Is dócha go bhfuil críoch eile ag druidim linn freisin, agus sin críoch an cholúin fhéin, nó bíodh nach dem dheoin fhéin é, tá chuile chosúlacht ar an scéal go bhfuil an lá sin ag druidim linn, ar luas. Mar bhuille scoir, mar sin, ba mhaith liom a rá, go bhfuil mé thar a bheith buíoch díotsa, a léitheoir, as fanacht im chomhluadar agus an scéal céanna sin á chur – I mBéal an Phobail – agam. Nár laga an Rí fhéin thú, agus gura seacht fearr a bheidh tú bliain ó anocht.
.
.
le Peter Barrett | 2017/04/09 | Gan Chatagóir
I mBéal an Phobail
Peadar Bairéad
Memories!
Biodh go bhfuil an Nollaig imithe faoi seo, agus gur fada uainn i anois, ni hionann sin is a ra nach bhfilleann cuimhni an tSeasuir Bheannaithe sin orainn go rialta. Agus o tharla nar eirigh liom mo smaointe a chur in bhur lathair roimh an Nollaig fhein, tuigeadh dom narbh olc an smaoineamh cuid de na cuimhní sin a bhreacadh sios daoibh in Alt na seachtaine seo.
Mar sin, a chairde, tagaigi liom siar ar bhóithrin na smaointe, le spléachadh a thabhairt ar Nollaigí a chaitheamar, fadó.
Caithfidh mé a rá, nach ró-shoiléir atá na cuimhní céanna sin anois, bíodh go bhfuil siad ransaithe agam, minic go leor, leis na scórtha blian anuas. Ní féile a bhí sa Nollaig againne thiar in Iorras agus mise ag fás aníos ansin. Níorbh ea muis! nó ba Shéasúr é. Séasúr na Nollag, séasúr a mhair ó thús Mhí na Nollag go dtí Lá Chinn an Dá Lá Dhéag. B’in an Nollaig, faoi mar a thuigeamarna í. Sea, agus d’aithneofa ar chuile shórt, ó thús Mhí na Nollag, go raibh an Nollaig chugat. Thosaíodh muide, páistí, ar an gcúig mhíle “Áibhé” a rá idir an chéad lá de Mhí na Nollag, agus Oíche Nollag, nó ba é a chreideamarna, ag an am, nó dá gcríochnófá an cúig mhíle sin, go bhfaighfeá do mhian, mian ar bith a shantaigh do chroí istigh, ach í a lorg ag an Aifreann, Maidin Lae Nollag.
Shopping
Ní hé anois go mbíodh na Mamanna agus na Daideanna ag dul ar eitleáin go Nua Eabhrac, ag ceannacht na Nollag, nó ag ceannacht earraí go tiubh ar an idirlíon, agus iad ag stócáil don Séasúr a bhí rompu amach. Níorbh ea muis, nó ní raibh fáil ar eitleáin, nó ar idirlíon, ag an am. Ba earraí iadsan, a bhí folaithe fós ó radharc daoine, i scamall tiubh an todhchaí. Ach mura raibh deis acu dul ag siopadóireacht, faoi mar a dhéanann Mamanna agus Daideanna an lae inniu, bí cinnte go mbíodh súil in airde acu ar Mhargadh Mór na Nollag, a thionóltaí i mBéal an Mhuirthead, ar an Satharn roimh Nollaig, chuile bhliain. Ag an Margadh Mór sin, bhíodh fáil ar chuile shórt a bheadh riachtanach do chomóradh na Féile. Agus cá bhfágfá Aonach Mór na Nollag, a bhíodh ar siúl sa mbaile céanna sin, ar an gCúigiú Lá Déag de Mhí na Nollag, nó ba ag an Margadh agus ar an Aonach sin a dhéantaí díol agus ceannacht na Nollag. Bhíodh fear an tí ag iarraidh, b’fhéidir, earra eicínt a dhíol ar an Aonach sin, le pingneacha a shaothrú, ionas go mbeadh a dóthain pingneacha ag bean an tí leis an Nollaig a cheannacht, sea, agus chaithfeadh duine a rá, go raibh ceannacht bréagán, nó féiríní, d’óg nó d’aosta, síos fada go leor ar liosta a tosaíochtaí! Ní hionann sin is a rá, nach ndéanfaí a leithéid, dá bhféadfaí na pingneacha chuige sin a spáráil. Bhíodh gé mhór, phlucach, na Nollag, roghnaithe cheana féin, agus a fhios ag ‘cuile dhuine sa timpeall cén ghé a bhí daortha, ach amháin ag an ngé bhocht fhéin!
The Special Spirit
Ní i bhfeabhas a bhíodh an aimsir ag dul, an tráth sin bliana, ach leis an chaoi a raibh chuile dhuine ag súil leis an Nollaig, ba bheag am a bhí acu le díriú ar an aimsir, ach mar sin fhéin, bheadh a fhios ag madraí an bhaile fiú, go raibh goimh san aimsir chéanna sin, agus go raibh sioc agus sneachta á dtuar do na laethe a bhí rompu amach.
Ach ba é tús na Nollag i ndáiríre nó Oíche Nollag. B’in an tráth a thabharfadh duine ar bith faoi deara, go raibh an feitheamh fada i ndáil le bheith thart, agus go raibh muid ar thairseach na Féile Móire fhéin. Thabharfá an fustar agus an brostú faoi deara gach áit sa timpeall. Bhíodh maisiúcháin á gcur suas, coinle á gceannacht, sea, agus nach mbíodh an corr-shlam péinte, agus aol-datha, á chur ar dhoirse, ar fhuinneoga, agus ar bhallaí.
Final Preparations
Ach, más fada fhéin an tráthnóna, tagann an oíche, agus ba é an dála céanna ag Oíche Nollag é. Tráthnóna cruógach, gnóthach, draíochta, ba ea an tráthnona sin. Cácaí milse á bhfuineadh agus á mbácáil, gaineamh a scaipeadh ar an urlúr le gile a leathadh sa teach, coinle á lasadh, agus á gcur sna fuinneoga, béile na hoíche a ghléasadh, stocaí á gcrochadh, gan focal as na páistí, ach iad ag súil le féiríní ina stocaí Maidin Lae Nollag. Agus bíodh go mbainfí taitneamh as béile na hoíche sin, gona cáca milis, níor dhada é, i gcomparáid leis an smaoineamh go mbeadh Daidí na Nollag fhéin ag teacht chucu i lár na hoíche sin. Anois, ba chóir a rá, nach mórán a d’fhágadh sé ag páistí an bhaile s’againne, ach nach mbíonn blas ar an mbeagán i gcónaí, bhuel! bhíodh sna seanlaethe, ar aon nós!
Excitement!
Léadh chuile shagart trí hAifreann maidin Lae Nollag, agus théimis chuig an chéad cheann, ar a hocht a chlog ar maidin. Lampaí fearraibín ag scaoileadh solais bhuí uathu timpeall an tséipéil. An Altóir faoi bhrat choinle lasta. An Beithilín socraithe ansin, taobh istigh de na Ráillí, agus páistí an pharáiste sa timpeall, iad ag baint na sál dá chéile ag iarraidh radharc a fháil ar Iosagán fhéin ina luí ar an tuí. Ar ball, nuair a thagadh an Sagart Paráiste amach ar an altóir, is beag nach mothófá to raibh an Chúirt Neamhaí ina suí inár measc, agus an naofacht ar an bhfód, le chuile Chríostaí sa tséipéal a bhá ina taoide.
Ite Missa Est!
Sruth Laidine ón sagart naofa. Coinle agus lampaí ag caochadh súl ar an bpobal. An Chomaoin Naofa á dáileadh. “Ite Missa est!” Scaoileadh an pobal saor. Abhaile leo, agus chuile dhuine acu ag smaoineamah ar an dinnéar a bheadh ar bord aige ar ball. Gé bhruite, gabáiste bog, bán, agus prátaí geala, plúracha, leata ar bord rompu amach ina bhféasta. Bia ríoga d’óg is d’aosta.
Ar ball, théadh muidinne, gasúir, amach ar thóir an dreoilín, nó nach mbeadh muid ag dul sa Dreoilín an lá dár gcionn, Lá ‘le Stiofán na gcloch.
Leor sin don bhabhta seo.
le Peter Barrett | 2017/04/09 | Gan Chatagóir
I mBéal an Phobail
Peadar Bairéad
Sauce for the Goose………….
.
Is dócha gur chuimhin le chuile dhuine againn an seanfhocal úd adeir nach faide gob na gé ná gob an ghandail, agus cé go dtuigeann chuile dhuine againn brí an tseanfhocail chéanna sin, ag an am gcéanna, níl sé chomh héasca sin ar fad, ciall a bhaint as an leagan Béarla atá againn air. Cad chuige an t-anlann, atá i gceist acu sa nath cainte sin? An é is ciall leis nó go ndéanfadh an t-anlann céanna cúis, cuma ar ghé nó gandal a bhí ar do phláta agat, nó an é atá idir chamáin againn nó go mbaineann idir ghé agus ghandal taitneamh as na deasa deasa céanna? N’fheadar mé anois, ach faoi mar a tharlaíonn go minic, i gcás ár seanfhocal fhéin, ní hí an chiall is cás linn, ach an leas a bhaintear as an gciall chéanna sin. Ach céard faoi ghob úd an ghandail agus gob sin na gé? Caithfidh mé a admháil nár thug mé fhéin faoi deara aon difir ró-mhór a bheith idir an dá earra sin, agus má iarann tú orm é, chuir mé aithne ar na gobanna céanna úd, nuair nach raibh ionnam ach malrach, nó an t-am sin, bhí gandal againne sa bhaile, a chuirfeadh an ruaig ar arm Hitler fhéin, agus ní beag nó suarach an focal é sin! Ach le filleadh ar fhaid na ngob sin. Nach í an chiall chéanna a bhaintear as an seanfhocal sin agus an ceann úd i mBéarla, agus sin, nár chóir difir a dhéanamh eatarthu, mar go bhfuil an méid chéanna dlite do cheann acu is atá dlite don cheann eile. Nó más ionann faid a ngob, ansin is féidir leat a bheith cinnte, go mbainfidh an péire acu taitneamh agus toit as an gcineál céanna beatha.
Social Partners meet
Ba iad na smaointe sin a rith liom, an lá cheana, nuair a léigh mé faoin mhargántaíocht atá ag tosú anois, idir na páirtithe atá freagrach as pá ár n-oibrithe a shocrú, do na blianta atá romhainn amach. Ba chóir smaoineamh i dtosach, gur phoblacht daonlathach atá againn anseo, agus dá bhrí sin, gur cheart glacadh leis mar phrionsabal, gur cine amháin sinn, agus nach sochaí aicmeach atá againn anseo, ach go bhfuil na cearta céanna dlite do chuile dhuine againn, sea, agus na dualgaisí céanna le coimhlíonadh aige freisin. Ní faide gob na gé ná gob an ghandail!
Mar sin, má théann an costas maireachtála in airde, agus más uainn freisin stíl bheatha na muintire a ardú, ba cheart go mbeadh coibhneas eicínt idir an méid airgid a thabharfá do dhream amháin, agus an méid a bhronnfá ar dhream eile. Ní dhá aicme atá i gceist againn anseo, ach an t-aon aicme amháin, ach ag an am gcéanna caithfear glacadh leis, go bhfuil baill áirithe den aicme sin a ghlacann níos mó freagrachta orthu fhéin na mar a dhéanann baill eile, agus go n-oibríonn roinnt acu níos crua ná an chuid eile.
The Way Forward
An-deas go deo, ach conas is féidir freastal ar an dá ghob sin? Conas is féidir freastal ar an dá thrá?
Níl na freagraí agamsa, ach b’fhéidir dá dtabharfaí aird ar chupla prionsabal, go mbeadh ar ár gcumas bóthar a bhualadh i dtreo na críche sin.
Cad iad na prionsabail atá i gceist agam, an ea?
• Bhuel! ar an gcéad dul síos, níor chóir dhá shainbhuíon a chur i mbun an ghnó sin, buíon amháin, le freastal ar theacht isteach na stiúrthóirí, agus buíon eile, le pingneacha beaga a dháileach, ina sciob sceab, ar na hoibrithe. D’fheicfeadh madraí an bhaile nach mbeadh a leithéid de shocrú cothrom nó cóir, nó ní bheadh siad ag smaoineamh ar choibhneas a choinneáil idir theacht isteach na mbuíonta éagsúla, idir an lucht oibre, agus an lucht bainistíochta.
• Ba chóir deireadh a chur leis an gcomparáid a dhéantar idir oibrithe san earnáil phoiblí agus oibrithe eile, nó feictear do dhuine ar bith, nach bhfuil ansin ach gléas le pá an oibrí a choinneáil chomh híseal agus is féidir, trí phá dhream amháin díobh a chur i gcoimhlint le pá an dreama eile.
• Agus sa tríú háit, céard faoi na harduithe a bhronntar ar bhuíon ar bith acu? An bhfuil sé cothrom nó cóir na harduithe sin a thabhairt i bhfoirm chéadtadáin? Nach bhfuil sé soiléir do dhuine ar bith, gurb é toradh a bheidh ar shocrú dá leithéid, nó go bhfásfaidh an bearna idir an té a bhfuil a dhóthain aige cheana, agus an té atá ar an ngannchuid. Níl ansin i ndáiríre, ach roinnt na caillí faoi mar is toil lei fhéin é. Caithfidh nach bhfuil sé thar acmhainn daoine, leagan amach níos féaráilte a fhionnadh, le teacht ar phá cothrom a chur a fáil do chuile chineál oibrí.
• Agus mar bhuille scoir, ba chóir dúinn féachaint chuige, nach bhfuil muid ag iarraidh sochaí aicmeac a bhunú anseo, nó ní theastaíonn uainn filleadh ar shochaí an Tí Mhóir, ar thaobh amháin, agus sochaí an bhotháin, ar an dtaobh eile.
Sauce for the Gander !
Agus i gcás an lucht polaitíochta, ar chóir dúinn teacht isteach Alpach a bhronnadh orthusan, fad is atá an phingin ghortach á dháileadh againn ar lucht na cosmhuintire? Cinnte, níor chóir. Ba chóir dár bpolaiteoirí glacadh leis, gurb é a ndualgas, stíl bheatha na muintire uilig a ardú, agus mura bhfuil siad sásta oibriú i gcóras dá leithéid, ansin ba cheart dóibh slí bheatha eile a roghnú dóibh fhéin, áit a mbeadh ar a gcumas tuilleadh a shaothrú. Agus ba chóir freisin, srian a chur ar theacht isteach na mboc mór i gcomhlachtaí móra príobháideacha. Ní boic mhóra atá uainn a chruthú anseo, ach saoránaigh díograiseacha, macánta, comharsanúla, a dhéanfadh chuile iarracht ar shochaí daonna, foirfe, a bhunú anseo in Éirinn iathghlas, oileánach. Cuirimis uainn béasa an chait nach ndéanann crónán ach ar mhaithe leis fhéin.
.
.
.
.
.
le Peter Barrett | 2017/04/09 | Gan Chatagóir
BREACADH NA MÍLAOISE.
.
Seasaim anocht liom fhéin,
Ar cheis chaol idir dhá bhliain,
Ceis atá fós ina shaidhm,
Go daingean, idir dhá aois,
Is a mheallann sinne uilig
Thar dhroichead an ama siar
Go cimín féaruaine méith
An tríú mílaois iar Chríost.
.
Tá an bhliain nócha naoi anois sínte,
Go tréithlag faoi chiach is faoi chrá,
Is gan súil go dtiocfaidh sí slán
Ó ghalair an ama is an bháis,
Is táimse ag fanacht le fonn
Ar uair na meánoíche, gan chrá,
Nuair a dhiúgfaidh mé gloine go tóin,
Ag fáiltiú roimh bhliain náid a náid.
.
Fágfaidh muid slán go brách,
Le fichiú haois seo an léin,
Aois an chogaidh is na plá,
Aois na mire is na mbréag,
Um mheánoíche na gcártaí anocht,
Fágfaimid slán go deo
Lena barbaracht is lena hár,
Is nár fhille a samhail níos mó.
.
Ar uair na meánoíche anocht,
Raghaimid thar an gceis úd anonn,
Go misniúil, dána, gan bhuairt,
Is siúlfaidh go cróga, le fonn,
Thar thairseach na mílaoise nua,
Lán dóchais, is creidimh, is brí,
Mar scalann dúinn solas go glé,
D’ár mealladh chun bóthair is slí.
.
Dúnfar an leabhar anocht,
Ar bhliain, ar mhílaois, is ar ré,
Rud nach dtarlóidh arís,
Go mbeidh dhá scór glún eile faoin gcré.
Mar sin, le misneach, is le croí,
Ólaimis a sláinte gan tocht,
Is guímis fad saoil agus séan
Ar a maireann ar an saol seo anocht.
.
(Oíche Chinn Bhliana 1999)
.
**********************************
.
le Peter Barrett | 2017/04/09 | Gan Chatagóir
Hiems Transiit.
.
Laethe feasta ag dul chun síneadh,
Is greim an Gheimhridh ar tí a scaoilte
I meaisín draíochta na séasúr órga,
Giorra is caoine ag teacht san oíche.
.
Coiscéim choiligh ag teacht sna laethe,
Binneas feasta i gcantain éanaigh,
Bachlóg bhog ar thoir gan duille,
Ag gealladh fás is toradh céadach.
.
Lusa is blatha ina mílte ag slógadh
Ag fógairt áir ar fhuacht is ar ghaoth
Plúiríní bána cromtha go híseal
Réidh chun troda le droch-shíon
.
.
Féar ag dúiseacht as a thromshuan,
Crainn ag ullmhú don Earrrach úr,
Éin ag neadú is ag roghnú céile,
Nó tá an saol ag bíogadh athuair.
.
Scaoileann spideog a dúshlan cróga,
Ag labhairt gan scáth ar chlaí is ar fál,
Gealbhan plucach ag tiomsú ábhair
Le leaba bhog a chóiriú dá ál..
.
Dúisíonn an daonnaí as scíth an Geimhridh,
Músclaíonn misneach is dóchas ina chroí,
Léann ceacht as Leabhar na Cruinne,
Is buaileann bóthar fan ród an tsaoil.
********************************
.
.
Gaeilge 
English