le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
I mBéal an Phobail
Peadar Bairéad
.
Conradh Lisboa
Nach beag duine a chasfadh ort, sa lá atá inniu ann, nach bhfuil Conradh Lisboa, nó an “Lisbon Treaty” ag teacht idir é fhéin agus codladh na hoíche, agus caithfidh mé a admháil, gurb é an dála céanna agam fhéin é. Fiú, nach bhfuil an t-ábhar céanna idir chamáin ag madraí an bhaile fhéin, na laethe seo, gan tagairt ar bith a dhéanamh do na Cait! Agus nach bhfuil sé nádúrtha go maith an cheist a chur ar an bhfear abhus, agus ar an mbean thall, tuige gur mar sin atá? Sea, ach mar adeireadh an tseandream fadó, is fusa go mór ceist a chur ná ceist a fhreagairt! Ach sin ráite againn, caithfidh muid tabhairt faoi fhreagra na ceiste céanna sin a lorg.
Early Days
Ó laethe Chonradh na Róimhe, sa bhliain 1957, i leith, tá náisiúin na hEorpa ag iarraidh úmacha ciallmhara a chur ar thíortha na Mór-Roinne céanna sin, ionas go mbeadh a gcur le chéile, i ndomhan an lae inniu, ábalta cumhacht agus tionchar a chur in áirithe dóibh i measc Chumhachtaí Móra an Domhain. Chuige sin, d’éirigh leo Aontas Eacnamaíoch a fhorbairt, i dtosach, agus ar ball, nuair a bhí sin curtha i gcrích acu, chuireadar rompu ansin na náisiúin uile san Aontas sin a chur ar chomhtharraingt, agus chuige sin, bheartaigh siad ar a gcórais airgeadais a aontú, agus chuige sin, bhunaigh siad an Euro, sa chaoi go mbeadh ar chumas bhaill an Aontais Eorpaigh gnó eatarthu fhéin a dhéanamh, gan stró, gan trioblóid, in aon tír san Aontas, gan a bheith orthu a gcuid airgid a athrú ó chóras airgeadais amháin, go córas eile, rud a bhí costasach, agus trioblóideach.
Enter the Euro!
D’éirigh leo Córas an Euro a chur in úsáid tríd an Aontais frí chéile, geall leis, i dtús an aonú haois fichead. Roimhe sin ar fad, dár ndoigh, d’éirigh leo cearta oibre, agus cead taistil, a chur in áirithe dá Saoránaigh, i dtír ar bith san Aontas, a thogróidís, dá n-éireodh leo post a fháil sa tír sin. Cuireadh cáineacha importála ar ceal freisin, i measc thíortha an Aontais. Rinneadar chuile iarracht ar na rialacha céanna cánach agus pá a shocrú don Chomhphobal uilig, agus tríd is tríd, d’éirigh leo sin a chur i gcrích.
D’éirigh le hÉirinn, an Danmhairg, agus an Ríocht Aontaithe, fáil isteach san Aontas, lá Coille na bliana 1957. Agus níl dabht ar domhan, ach go ndeachaigh sin go mór chun tairbhe na tíre seo, san idirlinn, agus gan sin, chuile sheans nach mbéarfaí an Tíogair Ceilteach abhus, ar ball.
Ach nuair a bhí sin uilig, agus tuilleadh maith mór eile, curtha i bhfeidhm acu, ina gcríocha, fós, ní raibh siad sásta, nó leath-shásta fhéin, mar theastaigh uathu go bhféadfaí an Comhaontas a fheidhmiú, faoi mar ba Aonad Polaitíochta amháin é, agus chuige sin, rinneadh iarracht cheana, le linn d’Éirinn bheith sa diallait, agus Bertie s’againne sa chathaoir, rinneadar iarracht ar Chonradh, a d’oiriúnfadh dá mian, a dréachtú, agus a achtú, ach, bíodh gur aontaigh ceannairí na dtíortha éagsúla san Aontas, go mbeadh an Conradh céanna sin chun a sásachta-san.
Rejection!
Nuair a leagadh os comhair phobail na Fraince, agus na hOllainne é, i bhfoirm Reifrinn, dhiúltaíodarsan dó, scun scan, agus b’in sin. Níor shásaigh sin Údaráis an Aontais Eorpaigh áfach, nó má dhiúltaíonn tú do thairiscint áirithe dá gcuid, is é a dheineann siad ansin, nó an thairiscint chéanna a leagan os do chomhair arís, ach é a bheith gléasta i gculaith difriúil an dara babhta! Mar sin, le linn don Phortaingéil bheith sa diallait, chuireadarsan leagan eile de Chonradh Átha Cliath os comhair Údaráis an Chomhaontais, agus glacadh go forleathan, i measc na gCeannairí, leis an leagan sin, ach an babhta seo, níor cuireadh os comhair na vótóirí i dtír ar bith é, i bhfoirm Reifrinn, ach i gcás amháin, sé sin, i gcás na hÉireann, toisc go leagann an Bhunreacht s’againne síos é, nach féidir glacadh le Conradh dá leithéid, gan é a chur i láthair an phobail, i bhfoirm Reifrinn, i dtosach. Sin an fáth go mbeidh deis ag pobal na tíre seo glacadh leis, nó diúltú dó, sa Reifreann a eagrófar anseo, i Mí an Mheithimh.
Don’t Knows
I láthair na huaire seo, deir bunús ár vótóirí nach dtuigeann siad mórán faoin gConradh nua seo, Conradh Lisboa, agus dár ndóigh, más amhlaidh atá an scéal acu, is féidir a bheith cinnte, go vótáilfidh a mbunús san i gcoinne Chonradh Lisboa. Anois, is féidir glacadh leis, go bhfuil na Páirtithe Polaitíochta uilig, taobh amuigh de Shinn Féin, i bhfábhar an Chonartha, ach má tá fhéin, tá roinnt áirithe dá mbaill nach bhfuil sásta glacadh le treoir a gceannairí, sa chás áirithe seo.
Tuige? adéarfadh duine b’fhéidir. Bhuel, tá lán a’ mhála de chúiseanna chuige sin acu. Deir daoine áirithe, go gcuirfidh an Conradh nua seo deireadh le Neodracht na tíre seo, neodracht a thug an tír seo slán ó shléacht agus ó anró an Dara Chogadh Domhanda. Deir daoine eile, go gcuirfeadh Cúirt an Aontais iachall orainn, glacadh le prionsabail áirithe morálta, nach rincfeadh go rithimeach le dearcadh, nó le meon, na muintire s’againne. Sea, agus táid ann freisin a déarfadh, nach dtabharfaí cead dúinn ár ráta íseal cánach corparáidí a ghearradh feasta, ach go mbeadh ar chumas “na mBoc Mór” san Aontas, crónán ar mhaithe leo fhéin, agus na cánacha sin a arú. Agus fiú, nach bhfuil daoine ann, nach mbeadh sásta in aon chor, ár gCoimisinéir a chailliúint ar feadh roinnt áirithe blianta, ar ár seal. Dár leosan, níl ansin ach an tús, agus ar ball, beifear ábalta fad a chur leis an téarma céanna sin.
Cast that vital vote
Ach, le críoch a chur leis an bpíosa seo, is dócha gur mhaith leat a fháil amach, céard tá beartaithe agam fhéin a dhéanamh. Bhuel, seo mar atá an scéal agamsa. Nuair a thosaigh mé ag smaoineamh ar an scéal seo, a chéaduair, tuigeadh dom, tar éis dom chuile shórt a chur san áireamah, dár liom, thuig mé go vótáilfinn TÁ, ach ansin, de réir mar a chuaigh cúrsaí chun tosaigh, agus de réir mar a rinne mé an scéal a phlé le daoine eile, thosaigh amhras ag teacht orm, agus ní raibh mé cinnte ansin céard a dhéanfainn. D’fhág sin, go raibh orm dul siar arís ar an scéal, agus tuilleadh eolais a fháil faoi chéard é go díreach a bhí sa Chonradh nua sin, agus sin an áit a bhfuil mé, i láthair na huaire seo. Tá mé i gcás idir dhá chomhairle, mar adéarfá. Níor mhaith liomsa aon chuid dár neamhspleáchas a ligean ar fán uaim, dá bhféadfainn greim dóide a choinneáil air. Nach gcaithfear ár stair a chur san áireamh, le teacht ar chinneadh cóir. Tá mé ag ceapadh, go bhfuil roinnt mhaith dár vótóirí sa chás céanna, agus is é mo ghuí, go mbeidh ar ár gcumas, teacht ar an gcinneadh ceart, nuair a chuirfidh muid an stróc sin roimh an TÁ, nó roimh an NÍL, lá úd na cinniúna, ar an dara lá déag de Mheithimh na bliana seo. Ach, an rud is tábhachtaí ar fad nó dul amach, agus do vóta a chaitheamh. Sin an daonlathas agat. Is dócha go bhfuil ár dtodhchaí ag brath ar thoradh an Reifrinn chéanna seo.
le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
I’m Nóibhíseach dom sna Daichidí 7.
Peadar Bairéad
(This week we bring to a close our memories of Novitiate Days)
.
Aoibhinn Beatha an Scoláire!
Is dócha go gcuirfeadh an saol a bhí againn i gCloughballymore House an véarsa úd, a chum an file anaithnid, fadó, i gcuimhne do dhuine…
.
“Aoibhinn beatha an scoláire
Bhíos ag déanamh léinn;
Is follas daoibh a dhaoine,
Gur dó is aoibhne in Éirinn.”
.
Níl dabht ar domhan, ach go raibh saol aoibhinn againn sa Choláiste sin. Chaitheamar ár laethe ag déanamh staidéir ar fhealsúnacht, agus ar oideachas, ar chráifeacht agus ar naofacht. Bí cinnte, go mbíodh ár dtrioblóidí fhéin againn, i rith an achair a chaitheamar ansin, ach, ag breathnú siar anois ar na laethe a chaitheamar ann, dheamhan dabht ar domhan, ach go raibh saol an mhadaidh bháin againn, an tráth úd. Rinne mé tagairt don staidéar a dheineamar ar fhéinsmacht, agus ar an leabhar úd leis an scríbhneoir spioradálta sin, Rodriguez, agus mar a chuaigh an leabhar sin i bhfeidhm orainn. Is cuimhin liom an chaoi a mbíodh na mic léinn ag iarraidh smacht a fháil ar ainmhianta na colainne, trí throscadh, trí phionós, agus trí stíl bheatha shláintiúil a chleachtadh. Is cuimhin liom nóibhísigh a fheiceáil amuigh ag siúl, maidin seaca, agus iad ag coinneáil a lámha as a bpócaí, ar mhaithe le pionós a ghearradh orthu fhéin, sea, agus d’fheicfeá iad b’fhéidir, ar a nglúna ag Uaimh Mhaisithe na Maighdine, mar a gcaithfheadh siad seal ag guí, agus iad préachta leis an bhfuacht. D’fheicfeá fear acu babhta eile, agus é ag fágáil leath a dhinnéir ina dhiaidh ar an bpláta, cé go mbeadh sé stiúctha leis an ocras ag an am gcéanna sin! Fear eile, a chuirfeadh litir a fuair sé tríd an bpost, isteach ina phóca, le smacht a fháil ar a fhiosracht fhéin. Sea, agus choinneodh sé an litir sin sa phóca, go ceann uair a’ chloig, nó níos faide, b’fhéidir. Bhíodh a bhealach fhéin chun na cráifeachta le fionnadh ag chuile nóibhíseach as a stuaim fhéin, nó b’eisean amháin a thuig cérbh iad na mianta, ar ghá iad a smachtú, b’in iad na mianta a bhí á sheoladh ar bhealach a aimhleasa. Cheapfá nach mbeadh fir óga sásta a leithéid de phionós a ghearradh orthu fhéin, agus b’fhéidir nach mbeadh, sa lá atá inniu ann, ach ag an am áirithe sin, tuigeadh dúinne, go mba nádúrtha go maith an gnó a bhí idir chamáin againn, agus muid ag fáil smachta ar mhianta agus ar ainmhianta ár gcolainne. Tuigeadh do na Nóibhísigh, go raibh tábhacht ag baint lena raibh á dhéanamh acu agus iad i mbun an ghnó sin, nó tuigeadh dóibh, gurbh é sin a neartódh an cnámh droma iontu, sa chaoi go mbeadh ar a gcumas dul i ngleic leis na fórsaí i thiocfadh ina gcoinne, i gcathanna agus i gcomhlainn iomadúla an tsaoil a bhí rompu amach.
.
Geimhreadh gáifeach 1947
Ar dhein mé tagairt ar bith fós do Gheimhreadh crua gáifeach na bliana 1947? Bhuel, bhíos fhéin sa Nóibhíseacht i gCloughballymore an bhliain sin, agus geallaimse dhuit é, go mba chrua an tréimhse againne é, ó thaobh aimsire dhe. Thosaigh an sneachta i Mi Eanair, agus d’fhan ar an talamh go dtí an 19ú de Mhárta na bliana sin. Is dócha go gcaithfear a rá go raibh teas lárnach aibhléise againn, ach má bhí fhéin, is cinnte nach raibh an córas céanna sin thar mholadh beirte, agus is féidir liom fós fuacht na mbráillíní bána, stalctha, oíche sheaca, a thabhairt chun cuimhne, go glé, glinn, soiléir. Tá mé ag ceapadh, go mbíodh bhlaincéid os ár gcionn againn, na hoícheannta sin, ach má bhí fhéin, bheadh ort tamall a chaitheamh fúthu, i dtosach, sula bhféadfá aon teas ar fónamh a fháil uathu.
Deo Gratias!
Ní bhíodh aon ró-fhonn orainn ansin ár spága a leagan ar an urlár, nuair a chloisimis an clog dúisithe á bhualadh ag a sé a chlog ar maidin, agus muidinne ag iarraidh “Deo Gratias” a thabhairt mar fhreagra ar bheannacht úd an Chinnire, ‘Benedicamus Domino’, le moiche na maidine fuaire, feanntaí. Nár chrua an gnó é ansin, sinn fhéin a ní, agus a bhearradh, le huisce fuar. Deirimse fuar, feanntach, leat! Bhainfeadh sé idir chraiceann is fhéasóg anuas díot, bhíodh sé chomh fuar sin.
Ní bhíodh ar ár gcumas cluichí a imirt, na laethe úd, nó bhíodh Páirc an Bháire faoi bhrat sneachta, ach mar sin fhéin, bhíodh fonn orainn bheith amuigh. Chuireadh muid ár n-éide peile orainn fhéin, agus théadh muid amach ar fud na bhfud. Chaithimis seal ag sleamhnú ar leac oighre, agus seal eile ag troid le liathróidí sneachta. Bhíodh muid fuar feannta, i dtosach, ach ba ghearr an mhoill orainn sinn fhéin a théamh, agus ag deireadh thiar thall, bhíodh muid rósta te tar eis na haclaíochta uilig, agus b’in a choinnigh breá sláintiúil muid, le linn na seachtainí fada uilig a raibh greim docht daingean,do-scaoilte, ag an sioc agus ag an sneachta, ar thalamh agus ar uisce. Geallaimse dhuit é, gur chuireamar fáilte agus fiche roimh an choscairt, nuair a tháinig sí ar deireadh thiar, ar an 19ú Márta, 1947, mar nach mínádúrtha an saol é nuair a bhíonn clocha ceangailte agus madraí scaoilte.
.
“Gan smacht rí air ná ruire,
Na tiarna dá threise,
Gan a chuid cíos ag caibidil
Gan moch-éirí nó meirse.”
.
Agus le sin, cuirfidh muid críoch leis an tsraith seo aistí.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
.
Leabhar Spreagúil
J O H N
by
Niall Williams
.
Ar na mallaibh a tháinig mé ar an leabhar seo, ‘JOHN’, le Niall Williams, agus caithfidh mé a rá, gur chuir mé suim ann ó thús. Mar a mhínigh mé go minic cheana, léann an tsagairt, a cuireadh ormsa, le linn m’óige, agus dá bharr sin, bhí cúlra eicínt agam i gcúrsai bíobalta, rud a chiallaigh go gcuirfinn spéis, agus b’fhéidir dhá spéis, i leabhar faoin tSoiscéalaí, Eoin, mac Seibidí, an deisceabal úd ar ghráigh Íosa é.
Cé scríobh an leabhar seo, an ea?
Niall Williams a chuir an leabhar i dtoll a chéile, agus a d’fhoilsigh é i mbliain seo an Tiarna, 2008. I mBaile Átha Cliath a rugadh é agus is drámadóir é, chomh maith le bheith ina úrscéalaí. Cónaí air fhéin, ar a bhean is ar a chúram, faoi láthair, i gContae an Chláir. Clú agus cáil tuillte aige cheana mar údar mór-ráchairte.
Ach le filleadh ar an leabhar seo, ‘JOHN’, ba é an chaoi ar spreagadh an t-údar leis an scéal seo a scríobh, nó, tharla go raibh roinnt taighde ar siúl aige do leabhar eile, nuair a dúisíodh an cheist seo i ngort a aigne.
Cén cheist, an ea?
Tá seo, gur theastaigh uaidh buille faoi thuairim a thabhairt ar a raibh ar siúl ag Eoin, Soiscéalaí, an lá sular scríobh sé a Shoiscéal. Anois níor leabhar spioradálta, nó tada dá leithéid, a bhí idir chamáin aige, ag an am, agus chuile sheans nach raibh aon staidéar ró-dhoimhin déanta aige ar Eoin, nó ar a chuid scríbhinní, ach ba é toradh a bhí ar a fhiosracht nó gur chaith sé thart ar bhliain iomlán, ag déanamh taighde ar an scéal, ag léamh a raibh le léamh faoin ábhar, agus é ag iarraidh an fhadhb sin a scaoileadh. B’in a spreag é le tabhairt faoi Scéal Eoin Soiscéalaí, a ríomh, ach ní i bhfoirm staire, nó i bhfoirm dhírbheathaisnéise a chuir sé roimhe é a dhéanamh, ach i bhfoirm úrscéil. Is soiléir ón leabhar, gur dhein sé staidéar grinn, cruinn, ar scríbhinní uilig Eoin, agus éiríonn leis cuid de na carachtair as a Litreacha, nó as a Eipistilí, a shníomh isteach san úrscéal seo freisin. Déanann sé tagairt do Gaius, do Demetrius, beirt a bhí ar thaobh na n-aingeal, agus tagairt déanta aige freisin do Diotrephes, a d’fhógair nár Mhac Dé in aon chor é Íosa, ach go mba fháidh den scoth é, agus tuilleadh eile freisin chomh maith leis, a bhí go láidir ar an dtaobh eile, ar thaobh na bhfrithchríostanna, faoi mar a chuirfeadh Eoin Soiscéalaí fhéin é.
Tosaíonn an scéal le hEoin, agus buíon bheag dá dheisceabail, ina ndeoraithe, ruaigthe ag an Impireacht Rómhánach go hOileán Patmos. Ní raibh ina gcónaí ar an oileán céanna sin, ag an am, ach fíorbheagán daoine, agus bunaíonn Eoin agus a chomhluadar Pobal beag Críostaí dóibh fhéin ansin, agus maireann siad faoi smacht an chloig agus na nAithne, agus iad ag fanacht go foighdeach ar lá a bhfuascailte. Faoin am seo, bhí Eoin ina sheanfhear liath, dall, agus é ag brath ar chabhair Phapias, lena shlí a dhéanamh ó áit go háit ar an oileán. Ní gá a rá anseo, go raibh tuiscint ag na luath-Chríostuithe sin nach bhfaigheadh Eoin, Soiscéalaí, bás, riamh, nó choíche, go dtiocfadh an Slánaitheoir an dara huair.
Leanadar leo ar an oileán sin, go sítheach, sásta, cheapfadh duine. Ach bheadh breall ort, nó tharla éirí-amach ansin ar ball, nuair a mheall Deisceabal darb ainm Matthias, roinnt áirithe den phobal beag sin, agus thréigeadar Eoin agus a lucht leanúna-san.
Ar deireadh thiar, cuireadh a ndíbirt ar ceal, agus thug Eoin agus a chomhluadar aghaidh ar chathair Ephesus. Is dócha gur cheapadar, go mbeadh comhluadar fairsing láidir Críostaí forbartha rompu in Ephesus, faoin am sin, ach nuair a shroicheadar an chathair cháiliúil sin, ba ghearr gur cuireadh ar a súile dóibh, nach mar a shíltear a bhítear, go minic, agus níor thaise don bhabhta seo é, ach oiread, nó ba bheag Críostaí a fuaireadar rompu in Ephesus, ní bhfuair siad rompu ach easaontas, cur i gcéill, agus namhadas. Bhí roinnt bheag Giúdach ann a bhí fábhrach go maith don Deascéal, ach go raibh faitíos orthu é sin a admháil os ard, ar eagla go ruaigfí as na Sionagóga iad. Bhí ann freisin, Matthias, an té úd ar deineadh tagairt dó thuas, agus an té a thréig iad, tráth raibh siad ina ndeoraithe ar Oileán Patmos, agus é anois ina cheannaire ar bhuíon láidir, a raibh cineál eaglaise bunaithe acu i gcathair Ephesus. Ach chuir Eoin agus a chuid deisceabail chun oibre, chomh maith is a d’fhéadfaidís, ach ní raibh mórán díobh ann, agus chomh maith le sin, bhí siad uilig imithe anonn sna blianta faoin am sin, agus mar bharr ar an gclampar, bhí Eoin fhéin ag druidim chun deireadh a laethe. An té ba thaca dó, Papias, tholg seisean lobhra, agus tar éis dó argóint a bheith aige le Matthias, d’imigh sé leis ón gcomhluadar le bás a fháil, ar an iargúil, leis fhéin. Chuir na cúrsaí sin isteach go mór ar Eoin, Soiscéalaí, agus ba é deireadh an scéil é nó gur iarr sé ar dhuine dá lucht leanúna a shoiscéal a bhreacadh ar phár dó…
“ ‘I would that one of you would write these words,’ he says.
Startled, as if from dream into the thing dreamt, the disciples bestir themselves. Danil lights a candle, Lemuel brings papyrus and stylus, offers these to Meletios, whose hand is fairest.”
Chuireadar chun oibre agus níor tharraingíodar srian go dtí go raibh an t-iomlán dá Shoiscéal curtha ar phár acu. Bhuel, suas go dtí an t-aonú caibidil fichead, ar a laghad.
Is dócha go bhfuair an t-údar, Niall Williams, freagra ar a cheist fhéin faoina raibh ar siúl ag Eoin, an lá sular scríobh sé a shoiscéal, agus déanann sé iarracht freisin, ar spléachadh a fháil, trí mheán a úrscéil, ar ar tharla i ndiaidh dó an saothar sin a chur ar bruach. Is dócha gurb é an ‘second coming’ atá i gceist aige i bhfocail deiridh an scéil…
“He sees the tomb opened and he cannot keep himself from joy. His hands he brings to his mouth. He would cry out. He would cry out with joy for ever now. The light fills in him as pure water that flows and flows. Love is resurrected.
He is risen. He is risen. He is risen.
My Lord you are come.”
Sular cailleadh an Soiscéalaí áfach, deineadh roinnt dá dheisceabail a raibh an lobhra á gcriogadh, deineadh iad a leigheas. Sea, tháinig an Slánaitheoir ar chuairt ar a phobal, faoi mar a rabhthas ag súil, le breis is trí scór bliain, ó tráth a aiséirithe, ach tháinig sé ar bhealach nach rabhthas ag súil leis.
An-scéal. É spreagúil, misniúil, corraitheach, go háirithe, nuair a bhreatnaítear air, trí shúile an chreidmhigh.
.
.
.
le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
Le Toil na nGrásta
Peadar Bairéad
Is dócha gur chuimhin le roinnt mhaith daoine línte úd Raifteirí, ina dhán faoi Mháire Ní Eidhin. Ar a bhealach chun an Aifrinn a bhí an file, ag an am, agus seo mar a chuir sé é…
“Ag dul chun an Aifrinn le toil na nGrásta”
Bhí an ceart ag an bhfile sa mhéid gur le toil na nGrásta céanna sin a éiríonn linn uilig aghaidh a thabhairt ar an gCeiliúradh neamhaí sin, agus don té a chreideann a gcreideann sé, nach míorúilteach an tarlúint é an ceiliúradh céanna sin. Nach deacair a chreidiúint, go gcreidfeadh creidmheach ar bith fíric sin a chreidimh.
Céard tá idir chamáin agam, an ea?
Cé chreidfeadh, go bhféadfadh Dia mór uilechomhachtach na Glóire fhéin, a chumhacht, is a bheith gan teorainn, a dhingeadh isteach in abhlainn bheag, bhán, chruinn, aráin? Ach ag an am gcéanna, cé déarfadh nach bhféadfadh sé a leithéid a dhéanamh?
Ach nach é sin ár gcreideamh, nuair a ghlacann muid le fírinne theagasc an transubstaintithe, faoi mar a thugann na Diagairí léannta ar an bhfoirceadal dothuigthe seo.
Má bhreathnaíonn muid ar an gCríostaí agus é ar a bhealach chun an Aifrinn, “le toil na nGrásta”, nach ionann é agus oilithreach ar a shlí go scrín rúnda a chreidimh. É ar a bhealach go pálás an Rí fhéin, lena dhílseacht agus a ghéillsine dósan a chur in iúl go poiblí. Ar a bhealach isteach san Eaglais dó, smaoiníonn sé ar nós na sean, ar ócáid dá leithéid, nuair a thumadh siad a méireanna san uisce coisricthe, agus nuair a chraitheadh siad an t-uisce sin ar an urlár trí huaire, in Ainm na Tríonóide, nó tuigeadh dóibh go raibh anamnacha na marbh bailithe ansin, agus iad ag súil le paidreacha na gcreidmheach ar a mbealach isteach, le freastal ar an Aifreann. Nárbh fheiliúnach an cleachtas é cuireadh a thabhairt dár ngaolta agus dár gcairde fhéin teacht inár gcosamar, leis an Aifreann a éisteacht.
Tuige, an ea?
Bhuel, ó tharla gur chuid den Eaglais fós iad na Críostaithe atá imithe romhainn ar shlí na Fírinne, bídís ag fanúint go foighdeach sa Phurgadóir, nó bídís, cheana féin, páirteach sa Ghlóir Shíoraí, nach luíonn sé le réasún, gur chóir go bhféadfadh siad bheith linn le linn an Cheiliúrtha neamhaí seo? Sea, agus nach mór an sólás é don té a chaill cara, nó gaol, go bhféadfadh sé seal tairbheach a chaitheamh ina chomhluadar, mar bhaill de Phobal Dé, le linn an Aifrinn.
Ba mhaith liom tagairt a dhéanamh freisin, do chroí an Aifrinn fhéin nuair a thagann an Tiarna fhéin ar chuairt chugainn, agus nuair a éiríonn leis an Dia mór uilechomhachtach, é fhéin is a Chúirt Bheannaithe spás a fháil i mbeith teoranta an chreidmhigh. Ag an bpointe sin, nach ionann an creidmheach céanna sin agus eisteansóir ór-ghathach, agus an Chúirt Neamhaí timpeall air, sea, agus é ag feidhmiú mar bhall de chorp mistiúil Chríost
le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
An Monsignor Tommy ar lár
Peadar Bairéad
Mothóimid uainn é
Tháinig mé fhéin go Cill Chainnigh a chéaduair tar éis dom a bheith ceaptha mar mhúinteoir i gColáiste Chiaráin, sa bhliain 1966, agus b’in mar a tharla gur chuir mé aithne i dtosach ar an Athair Tommy Maher, faoi mar a bhí sé an tráth sin, agus bíodh gur chuir mé suim agus dhá shuim, sna cluichí náisiúnta, roimhe sin, b’fhada ó chamáin agus ó shliotair a rugadh agus a tógadh mé fhéin in Iorras thiar, ach ba ghearr i gColáiste Chiaráin mé go raibh mé faoi gheasa ag scil agus ag luas na hiománaíochta, agus bíodh go raibh orm tosú arís i mbun mo cheirde, agus cé go raibh orm aithne a chur ar idir mhúinteoirí agus dhaltaí, ní fhéadfainn éaló ó dhraíocht, nó ó gheasa an chamáin, a bhí le mothú chuile áit thart orm, ag an am.
Ceapadh an tAthair Tommy mar mhúinteoir sa Choláiste, sa bhliain 1953, tar éis dó seal a chaitheamh ag obair in Ard-deoise Átha Cliath tar éis a oirnithe, sa bhliain 1948, ach chomh maith le sin, ba é a d’adhain tine an ghrá don iomáint imeasc daonra an Choláiste ag an am gcéanna. Dá chomhartha sin, d’éirigh le foireann iomána an Choláiste Corn an Chrócaigh a bhuachan, sa bhliain 1957, agus arís sa bhliain 1959. D’éirigh leo freisin é a bhuachan roinnt blianta eile idir sin agus an bhliain 1983, nuair a d’fhág draoi an chamáin fhéin an Coláiste le post nua mar shagart paráiste a ghlacadh i Muileann a’ Bhata. Ní gá a lua anseo, an bhaint a bhí aige le Foireann Sinsir Chill Chainnigh, mar ar fheidhmigh sé mar thraenálaí foirne, ar feadh bliain is fiche, nó tá fhios ag madraí an bhaile fhéin, – gan cait an bhaile a lua in aon chor,- faoina éachtaí sa ghort céanna sin.
Dualgas Ghiolla na mBróg
Bhí ard-mheas ar an Athair Tommy mar mhúinteoir matamaitice, mar déan, agus mar uachtarán i gColáiste Chiaráin, ach dá éagmais sin ar fad, níor dhuine ardnósach é in aon chor, agus le linn a shaorama, chuile sheans go bhfeicfeá é i mbun poistíneachta eicínt. Is cuimhin liom ócáid amháin, tar éis dom a bheith ceaptha mar Leas–ardmháistir, gur chuir mé ceist air faoi dhualgaisí an phoist sin. Ba é a mhol sé dom nó súil in airde a bheith agam i gcónaí, agus rud ar bith a fhágfai gan déanamh, a dhéanamh. Ba ansin a thuig mé meon agus cleachtadh an uachtaráin fhéin, sé sin, gnó ar bith a fágadh gan déanamh, a dhéanamh. B’in é dualgas an ‘Boots’ i dTeach Aíochta! Ní raibh éirí in airde ar bith ag baint le Tommy, faoi mar a thugtaí air coitianta, nó ba dhuine umhal, cráifeach, comharsanúil é, chuile lá riamh. Mothóimid uilig uainn é sna bólaí seo, mar dhuine, mar chríostaí umhal, mar iománaí oilte, cliste, agus mar Chill-Chainneach dílis, agus ar deireadh thiar, mar shagart cráifeach, ar bronnadh an teideal measa úd, Monsignor, air. Mairfidh a chuimhne lá is fuide anonn; a mhiongháire ciúin, cuthaileach; a ghaelachas; a thuiscint ar scileanna agus ar ealaíona na hiománaíochta; agus níos iontaí fós, a fhlaithiúlacht i múineadh, agus i roinnt, na scileanna céanna sin, orthu siúd ar suim leo forbairt agus saothrú na slite ab fhearr le caighdeán na himeartha a chur chun tosaigh.
Chomh fada is a bhain sé liom fhéin, ba dhuine cairdiúil, carthannach, comharsanúil, é an tAthair Tommy, fear a raibh meas agus omós tuillte go maith aige, i gcéin is i gcóngar, trína dhúthracht, trína dháiríreacht, agus trína dhílseacht.
Áit ag bord an Tiarna go raibh agat a Mhonsignor, anois agus feasta, go brách na breithe.
.
Caoineadh an Mhonsignor
An Monsignor uasal ‘nois sínte,
Is ní fheicfear a leithéid go luath,
Nó thuig sé cluiche Chúchulainn,
Is mhúin sé a chleasa dá ghlúin.
.
Súil seabhaic a shúil ar an sliotar
Ag eitilt ó chamáin go cúl,
An t-imreoir lán scil’ agus glicis
Ag fáil bua ar a chéile, gan dua.
.
B’eisean a lúbfadh a chamáin,
Le sliotar a sheoladh go cruinn,
Ach rinneadh sagart den imreoir,
is fágadh Páirc a’ Bháire gan Laoch.
.
Ár slán leat a Athair na míne,
Nár laga an Rí thú go deo.
Solas na soilse dod’ anam,
Anois agus choíche faoi shó.
.
le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
Nollaig eile dár spreagadh
.
Nollaig eile ag múscailt ’nainn cuimhní
Ar laethe is ar chairde a bhí,
Is a dhúisíonn ’nár gcroí istigh cumha,
Mar nach bhfillfidh a sárú arís.
.
Ach stiúraíonn céasadh na gcuimhní
Ár gcoiscéim go Beithil na nUamh,
le sólás a chuartú sa Stábla,
Mar a chodlaíonn an Naí i dtromshuan.
.
Is tógann an Mhaighdean ár gcroí istigh
Lena suantraí lán áthais is bróid
Is í ag bogchanadh fuascailt ár gcine
Ó dhlúthgheataí Ifreann na nDeor.
.
Is cuirtear go glé ar ár súile
Go bhfuil dhá thaobh ar bhonn úd na rún
Is nach féidir bheith ag súil leis an sólás
Gan an dólás a fháil ar a chúl.
.
Glac misneach mar sin ar do thuras,
Nó saolaíodh an Naí sin fadó,
Le sinne a fhuascailt ó pheannaid,
Is lenár gcroí ‘stigh a shaoradh ó bhrón.
.
.
.
.
.
Gaeilge 
English