le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
F á i l t e r o m h a t a E a s p a i g .
.
****************************
.
Nach ait an mac an saol! Tá’s agaibh uilig, gur chaith mé fhéin roinnt mhaith blianta ag traenáil le bheith im’ shagart, ach faraoir géar! Níor éirigh liom sa bhfiontar sin. Faoi mar a tharla, is minic a thuigtear dom, na laethe seo, go raibh an t-ádh im’ chaipín, gur mar sin a tharla, nó ní fhéadfadh duine ar bith a rá go bhfuil saol an mhadaidh bháin ag sagairt, nó ag Eapaig, gan trácht in aon chor ar Chairdinéil, na laethe seo. Minic a cheapaim, áfach, dá ndéanfaí mé a oirniú im shagart, sna caogaidi, nach mbeadh fhios ag duine ar bith nach im’ Easpag a bheinn, faoin am seo, nó im Chairdinéal fhéin, fiú Ach ní chuige sin atá mé an babhta seo, ach chuige seo…
Bhí mé im shuí go deas socair, sásta, cois na tine, an oíche cheana. Gloine bheag ar bhoirdín taobh liom. Nuachtán á léamh agam, – an People, cad eile,- nuair a bhain cling ghéar an telefóin stangadh asam. D’éirigh mé de phlimp, agus thug aghaidh ar an ngléas preabach, torannach, do-chiúinithe sin. Thóg mé an glacadóir im láimh.
“Peadar Bairéad anseo” arsa mé fhéin, agus mé ag iarraidh a thabhairt le fios, nach raibh aon ró-fhonn cainte orm, ag an am.
“Comhghairdeas ó chroí leat, ach bhí fhios agam, i gcónaí, go raibh an t-ardú céime sin i ndán duit. Is dócha gur chóir dom rud eicínt sa Laidin a rá, ar ócáid stairiúil mar í seo, rud eicínt cosúil le….Ad multos annos…nó rud eicínt dá leithéid, ach tá’s agat nach raibh an Laidin chéanna riamh ar bharr mo ghoib agam, agus nach iomaí buille a buaileadh orm dá bharr sin, sa chliarscoil, fadó.”
“Gabh mo leithscéal, nóiméad amháin,” arsa mise, “ach chaill tú mé, scathamh ó shoin. Ní thuigim faoin spéir anuas, céard tá idir chamáin agat. Chomh fada is a thuigimse cúrsaí, níor éirigh liomsa tada a chur i gcrích, le tamall maith anuas, arbh fhiú comhghairdeas de chineál ar bith a dhéanamh liom dá bharr. B’fhéidir go míneofá an scéal ait seo dom, led’ thoil, agus munar mhiste leat?”
“Fair Play dhuit, a Pheadair, ach níor chaill tú riamh é! Ba dhuine umhal, discréideach, thú, chuile lá riamh. Ag magadh fúm atá tú, nach ea?”
“Diabhal magadh, nó chuid de mhagadh, atá i gceist agam, ach mé lom dáiríre.”
“Ach, nuair a bhí aithne agamsa ort, bhí tú ag staidéar le bheith id’ shagart, agus bhí tú i mbun an ghnó sin nuair a d’fhág mise an Chliarscoil, agus nuair a chuala mé gur oirníodh, nó gur toghadh, Peter Barrett ina Easpag ar dheoiseas Osraí, dúirt mé liom fhéin, go gcaithfinn glaoch ort, agus d’ardú céime a thréaslú leat, rud a dhéanaim anois, le fonn.!
“Ach, a chara na gcarad,” arsa mé fhéin leis, níl sa Peter Barrett sin, a oirníodh ina easpag, ach fear óg, áit a bhfuilimse bunaosta go maith, faoin am seo, agus chomh maith le sin, is Caitliceach Rómhánach mé fhéin, agus is ball d’Eaglais na hÉireann, an fear eile sin”
“Bhuel, féach ar sin anois, arsa mo dhuine, agus mise lán-chinnte gur tusa a bhí i gceist, agus go raibh an easpagóideacht sroichte agat, ar deireadh thiar, agus chomh maith le sin, bhí mé lán-chinnte, go raibh a leithéid de phost tuillte agat, nó bhí ábhar Easpaig ionat ón gcéad lá riamh a casadh ormsa thú.”
“Plamás, bladar, agus béal bán,” arsa mé fhéin, ach ag an am gcéanna, is dócha go raibh fonn freisin orm glacadh leis an mbéal bán céanna sin, nó déanta na fírinne, ba mhinic a smaoinigh mé, gur mhaith liom bheith im Easpag. Nár bhreá a thagadh éide agus hata ard, nó mítéar, an easpaig liom, agus nár mhaith liom freisin, bheith ag tabhairt mo bheannacht do dhaoine a thagadh chugam dá lorg.
“Ach anois,” arsa mé fhéin, “ná síl nach bhfuil mé sásta leis an moladh go léir sin uait, nó tá, ach tá faitíos orm, go bhfuil sé i bhfad ró-dhéanach anois le hEaspag a dhéanamh díom!”
“Fastaím!” arsa mo dhuine, “Ach má deir tú liom nach tusa an Peter Barrett sin ar deineadh Easpag de, ar na mallaibh, bhuel, maith dhom an tuaiplis, ach ní le drochchroí a rinne mé é.”
“Níl tada le maitheamh agam,” arsa mé fhéin, “agus tá’s agam go rí-mhaith, gur le deachroí a rinne tú é, agus tá mé fíor-bhuíoch díot, nó thóg tú mo chroí, ar feadh meandair ansin.”
“Slán agat, anois, agus go maire tú an céad.” arsa mo dhuine, sular chroch sé suas an fón.
“Slán, agus beannacht” arsa mé fhéin, agus mé ag fágáil slán easpagóideach leis
.
Bhuel, ní raibh sa mhéid sin ach tús tuile, nó ar feadh an chuid ba mhó den lá dár gcionn, ba bheag sos a fuair an fón s’againne, ach daoine ag glaoch orm lem’ ardú céime a thréaslú liom. Anois, caithfear a admháil anseo, gur le magadh a deineadh cuid de na glaonna telefóin céanna sin, agus bí cinnte, gur bhain mé fhéin spórt agus spraoi astu, ach bhí roinnt mhaith eile, agus iad lom dáiríre, agus áthas an domhain orthu, gur bronnadh Easpagóideacht Osraí ormsa, ar deireadh thiar, tar éis na mblianta uilig a bhí caite agam ag saothrú sa taobh seo tíre, ach dár ndóigh, ag an am gcéanna, is maith a thuig roinnt mhaith acu nach i gcónaí a fhaigheann duine a dtuilleann sé! Ach, ba é an glaoch ba mhó a bhain stangadh asam, nó an ceann a tháinig chugam, le coim na hoíche, nuair nach raibh críostaí anseo sa teach in éineacht liom.
“Heileo!” arsa an guth strainséartha, tuaisceartach, ar an nguthán.
“Heileo!” arsa mé fhéin mar fhreagra air.
“Tusa an Bairéadach, an ea?”
“Mise an Bairéadach, gan dabht ar domhan.” arsa mé fhéin.
“An tú, Peter Barrett a rinne freastal ar Choláiste an Chroí RóNaofa, i mBéal an Átha Fhada, sna daichidí?” Arsa an guth ait sin arís.
“Is mé.” arsa mise arís, agus m’fhiosracht múscailte go maith aige, faoin am seo.
“Ba chóir go mbeadh náire ort, a chladhaire,” arsa an guth arís. Níor chreid mé go ndéanfá a leithéid riamh orainn.”
“In ainm an Rí, céard tá déanta agam anois? Nó céard a cheapann tú a bheith déanta agam?”
“Tá seo, gur iompaigh tú id Phrotastún, agus gur thréig tú an eaglais s’againne, ar mhaithe le post breá bog a bhaint amach duit fhéin, san eaglais eile sin, agus dár ndóigh, ní tusa an chéad fhile Gaelach riamh a ghlac an ‘Súp’, agus is dócha nach tú an duine deireannach díobh ach oiread. Nach ag an seandream a bhí an chiall, nuair adeiridís, nach raibh filí le trust”
Agus b’in a raibh le rá aige. Chroch sé a thelefón suas, ag an bpointe sin, agus d’fhág mise ansin, im staic, ag breathnú ar an nglacadóir balbh im láimh.
“Oíche mhaith agat” arsa mé fhéin, sular chroch mé fhéin suas an telefón a bhí fós ansin i mo láimh agam.
Anois, a léitheoir, níl mé ró-chinnte gur tharla mar a léigh tú thuas, nó nár tharla, agus, b’fhéidir nach bhfuil ann ach Fiannaíocht ghlan, nó samhlaíocht bhuile, ó thús deireadh, ach, ag an am gcéanna, tharlaíonn rudaí i bhfad níos aite ná sin sa saol thart orainn, lá i ndiaidh lae. Agus bíodh sé fíor, nó bíodh sé bréagach, nach cuma, i ndáiríre, nó is féidir liomsa úsáid a bhaint as an bpíosa cainte sin mar réamhrá don bhfáilte fhial a chuirimse roimh an Easpag Peter Barrett go hOsraí. Go maire sé a nuaíocht, agus go gcuire Dia rath ar a chuid oibre, agus tá mé cinnte, go nglacfaidh pobal Osraí leis mar theachtaire Dé ina measc. Comhghairdeas ó chroí leat a Easpaig, agus do chéad fáilte isteach.
.
.
*******************
Peadar Bairéad.
(Peter Barrett.)
*******************
.
.
.
le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
Fómhar lom liath .
Dathanna Fómhair dom mheisciú,
Lena n-ór, lena ndonn ‘s lena mbuí,
Ach ólaimse áilleacht tírdhreacha
As soitheach lán bua is brí.
.
Crann thall ag baint de go modhúil,
Is a snáitheanna á ligean ar lár,
Deargtha suas leis an náire,
Tráth a lomtar a ghéaga os ard.
.
Crann eile imithe ar an bhfoscadh,
Le folach na mball a choinneáil,
Ach lomann neamhthrua an tseaca
A ghéaga ‘tá slíoctha gan smál.
.
Gáireann síorghlasa gan trua
Faoi chruachás fuinseoige is coill,
Nó ní chailleann siadsan fiú duille,
Is ní lomann siad géag fiú, nó baill.
.
Nochtaítear neadracha préachán,
Is fágtar na colúir gan scáth,
Réabann an ghaoth thrí na géaga
Trí thearmann na snag is na gcág.
Ach tuigtear dúinne, clann Éabha,
Nach buan é lomadh na ngéag,
Mar fásfaidh arís chugainn na duillí,
Is canfaidh arís dúinn na héin.
.
Níl ann ach uainíocht na séasúr,
Ó cheann ceann na bliana go buan,
Mar fillfidh chugainn cibé atá caillte,
Is fásfaidh a bhfuil feoite athuair.
.
***************************
.
.
le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
I mBéal an Phobail
.
G l e a n n S c á t h A n B h á i s .
.
“Nár scanrúil, buartha, cráite, an tseachtain í?”
arsa mo sheanchara, Séimí an Droichid, liom, nuair a casadh ar a chéile sinn, agus muid beirt suite ar ár sáimhín só, istigh i bhfaiche an Chaisleáin, an lá cheana.
“D’fhéadfá é a rá, a mhac! ach nach dtarlaíonn seachtain dá leithéid orainn, anois is arís?” arsa mé fhéin á fhreagairt, gan a fhios agam fós, cá léimfeadh cat a chomhrá, ach mé ag iarraidh an dá thrá a fhreastal, mar adéarfá.
“Níl le déanamh agat ach breathnú ar chogadh na Murascaille, atá ag gleáradh leis ina loscadh sléibhe, tríd an Iaráic, i láthair na huaire seo.”
“Ach, a Shéimí, nach bhfuil fhios ag fia is ag fiolair, go mbeidh an cogadh céanna sin thart, taobh istigh d’achar an-ghearr anois, nó níl cumhacht ar domhan a d’fhéadfadh cur i gcoinne oll-chumhacht na Stát Aontaithe, i láthair na huaire seo.” arsa mé fhéin, agus mé ag iarraidh fonn cainte a spreagadh i gcroí mo sheanchara, nó bhí mé ag iarraidh teacht ar ábhar, do cholún na seachtaine seo, le sibhse, a léitheoirí, a shásamh, faoi mar a dheinim, ó sheachtain go seachtain, cé nach bhfuil sé éasca a leithéid a dhéanamh!!
“Óra fuist! Go bhféacha Mac Mhuire anuas ar do chiall, agus nach breá bog a fhásann an clúmh ortsa, bheith ag ceapadh nach mbeadh na hIaráicigh in ann seasamh i gcoinne chumhacht Mheiriceá. Caithfidh tú a thuiscint, go bhfuil arm mór, sciliúil, traenáilte, ag an tír sin, agus ní hé sin amháin é, ach tá cleachtadh faighte ag na saighdiúirí céanna sin, ar chogaíocht a dhéanamh sa timpeallacht sin, i dtimpeallacht na gainimhe.”
“D’fhéadfadh an ceart a bheith agat sa mhéid sin, ach nach raibh sé le léamh ar chuile nuachtán, geall leis, agus le clos ar, idir raidió agus theilifís, le sé mhí roimhe sin, nach mbeadh seans dá laghad ag na hIaráicigh, i gcogadh dá leithéid.”
“Bí cinnte de, go bhfuil an ceart agam, ach tagaim leat sa mhéid go raibh sé ina scéal i mbéal gach éinne, le roinnt míonna roimh thús an chogaidh, nach mbeadh ann ach an t-aon bhuille amháin, agus go mbuailfeadh an Chomhghuallaíocht an buille sin, agus taobh istigh de sheachtain, bheadh an rud ar fad thart. Bheadh an bua ag an gComhghuallaíocht, bheadh cosa Saddam Hussein nite, agus bhunófaí daonlathas san Iaráic, agus bheadh chuile dhuine buíoch den gComhghuallaíocht chéanna sin! Sea, mh’anam, b’in an scéal a bhí i mbéal gach éinne, gan aon agó, ach ní hionann sin is a rá, gurbh é sin an scéal a chuir Rialtas agus Arm Mheiriceá amach, le haghaidh na meán. Is soiléir anois, gurbh iad na meáin fhéin a leath an finscéal sin imeasc an phobail, nó nárbh é an Nollaig i lár an tSamhraidh acusan é, scéal dá leithéid a leathadh, agus ag an am gcéanna, d’fhéadfaidís cur síos a dhéanamh ar na hairm dhraíochta a bhí forbartha ag na Meiriceánaigh, airm a bhí chomh cliste sin, go bhféadfaidís dhul isteach i seomra, agus fear a thógáil, agus fear eile a fhágáil! Conas a d’fhéadfadh slua Arabach seasamh i gcoinne fórsa dá leithéid?”
“Ach nach raibh an ceart ag na meáin chéanna sin, nuair a chuir siad síos ar arm agus ar airm Mheiriceá, ach go háirithe, agus chomh nua-aoiseach is atá siad, agus gan ag na hIaráicigh ach airm athláimhe, d’fhéadfá a rá, airm nach seasfadh i bhfad i gcoinne na bPuncán.”
“Is dócha go raibh cuid eicínt den cheart acu, sa mhéid go bhfuil airm dá leithéid ag an gComhghuallaíocht, ach tá dearmad beag amháin á dhéanamh anseo, ag lucht na meán, ach go háirithe. Sé sin, nach bhfuil na hairm smeartáilte sin uilig in-úsáidthe, i ngráscar lámh, ar shráideanna na gcathracha móra.”
B’in mar a chuaigh an comhra idir me fhein is mo Sheimi bhrea ag an am airithe sin, ach, ag breathnu siar duinn go fuarchuiseach anois, i ndiaidh an ghrascair, feictear duinn car luigh an fhirinne, agus ca raibh an fhinscealaiocht. Nil dabht ar domhan ach gur eirigh leis an gComhghuallaiocht bua a fhail ar arm na hIraice, ach ar failtiodh rompu, i ndeireadh na feide? No ar eirigh leo siochain agus daonlathas a leathadh i measc mhuintir na tire sin? Gan dabht ar domhan d’eirigh leo cos i bpoll a chur le Saddam agus a reimeas, ach ni fheadfadh duine ar bith a mhaoimh go bhfuil smacht eifeachtach acu ar phobail na tire sin. Ceard ta i ndan dArm na Comhghuallaiochta san Iaraic, ma sea? Da luaithe a eirionn leo sleamhnu i ngan fhios amach thar chriocha na tire sin is ea is fearr don Chomhghuallaiocht cheanna sin, agus don Iaraic fhein freisin, is docha.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
“Ach cheap mise gur chuala mé tráchtaire eicínt, ar an teilifís, ag maíomh nach raibh tada ag na hIaráicigh len iad fhéin a chosaint ar na hairm iontacha cliste sin.”
“Is dócha gur chuala, nó nach bhfuil na saineolaithe uilig le fáil i measc lucht na meán, na laethe seo! Nach ar an gComhghuallaíocht a bhí an breall, nuair nár tháinig siad chucu, a chéaduair, le comhairle a fháil uathu! Ach is cuma faoi lucht na meán, i ndáiríre, is féidir a bheith cinnte de rud amháin, agus sin, nach ngéillfidh na hIaráicigh go héasca, sa choimheascar seo. Agus tá buntáistí iomadúla acusan sa chogaíocht seo. Ar an gcéad dul síos, tá mioneolas acusan ar chuile orlach dá dtír fhein. Tá cleachtadh acu ar an dtimpeallacht agus ar an aeráid, agus lena chois sin, tá cleachtadh acu freisin ar theacht i dtír i dtimpeallacht dá leithéid.”
“Ach a Shéimí, cheap mise nach mbeadh ach toradh amháin ar an gcogadh seo, agus sin go mbeadh an bua ag an gComhghuallaíocht taobh istigh d’achar gearr. An amhlaidh atá tusa á rá anois, nach mar sin a tharlóidh in aon chor, ach gurb amhlaidh a bheidh an bua ag na hIaráicigh?”
“Ní hé sin ata a rá agam, in aon chor, ach is e atá á mhaíomh agam, nó nach mbeidh sé chomh héasca sin ar fad bua a fháil ar na hIaráicigh.”
“Ach nach bhfuil sé á rá anois, ag na meáin, go raibh breall, amach is amuigh, ar an gComhghuallaíocht, agus go mbeidh a ndóthain mór le déanamh ag saighdiúirí na Comhghuallaíochta bua a bhaint sa chogadh seo. Agus ní hé sin amháin é, ach nach bhfuil na Ceannairí Míleata ag rá freisin, agus ag admháil, go mbeidh tuilleadh saighdiúirí ag teastáil uathu, leis an mbeart a chur i gcrích, toisc go bhfuil na hIaráicigh ag cur chomh tréan sin ina gcoinne.”
“Tá dhá rud le rá agam faoin méid sin. Ar an gcéad dul síos, nach tapaidh a athraíonn na meáin a bport? Tá faitíos orm, go bhfuil siad cosúil leis an gcat, ina lán slite, agus is féidir a bheith cinnte, gur ar mhaithe leo fhéin a dhéanann siad crónán, nó ar mhaithe le nuachtáin a dhíol, agus más gá dóibh port a athrú, le sin a dhéanamh, bhuel! ansin athróidh siad a bport. Ar an dara dul síos, nach raibh sé deacair a chreidiúint, go ndéarfadh Ginearál Meiriceánach, gurbh é a chuir an mhoill ar dhul chun cinn a bhfórsaí-sean, nó go raibh na hIaráicigh ag cur go tréan ina gcoinne!”
“Ach a Shéimí, an gceapann tú go mbéarfaidh an Chomhghuallaíocht bua, i ndeireadh na dála?”
“Sea, tá mé cinnte go mbéarfaidh siad bua, luath nó mall, ach ag an am gcéanna, tá an oiread sin rudaí le déanamh ag an gComhghuallaíocht leis an mbua sin a chinntiú, agus tá an oireadh sin rudaí eile, a d’fheadfadh teacht salach ar a bpleananna, cosúil le gníomhartha thíortha eile, agus meon an phobail, fiú, gan trácht in aon chor ar óglaigh Mhuslamacha ó thíortha Arabacha eile”
“An é atá á rá agat, go bhfuil ar chumas an phobail stop a chur leis an gcogaíocht, fiú ag an nóimead deireannach seo?”
“Óra! Bíodh trí splaideog céille agat! Is beag aird a thugtar ar mheon an phobail, faoin am seo, ach amháin go mbaineann siad úsáid as chuile chleas, ar a gcumas, a bport fhéin a sheinnt ar an meon céanna sin. Tabhair faoi deara freisin, go bhfuil meon an phobail tagtha isteach ar thaobh an Rialtais, faoin am seo, i Sasana agus sna Stáit freisin, nó chomh luath is a thosaíonn a gcuid saighdiúirí siúd ag troid is ag cogaíocht, ansin, feictear don phobal, go mbeadh sé mídhílis acu, gan a dtacaíocht a thabhairt dóibh. Caithfear a chur san áireamh freisin, go bhfuil an cleas céanna á imirt ag Saddam Hussein, nó tá seisean ag iarraidh seinnt ar théada an tírghrá i dtír na hIaráice, agus chuile chosúlacht ar an scéal, go bhfuil ag éirí thar cinn leis, sa bhfiontar céanna sin.”
“Ach céard faoi na léirsithe atá ar siúl ag pobail an domhain i gcoinne an chogaidh Iaráicigh sin, i láthair na huaire seo, agus fiú, nach bhfuil léirsithe dá leithéid ar siúl anseo i dtír na hÉireann freisin?”
“Bhuel, táid ann adéarfadh, go bhfuil tráth na leirsithe thart, nó tá an cogadh tosaithe, cheana féin, agus ní hé mo thuairimse, go bhfuil seans dá laghad ann anois, go ndéanfaidh fórsaí na Comhghuallaíochta a n-aigne a athrú, faoin am seo. Cé gur chuala mé duine de pholaiteoirí na tíre seo ag maíomh, go gcaithfear críoch a chur leis an gcogadh seo, ar an dá luathas!”
“Ach nach bhfuil an ceart acu, bheith ag iarraidh ar an gComhghuallaíocht, éirí as an gcogaíocht, láithreach bonn.”
“Táid ann adéarfadh, go bhfuil, ach, im thuairimse, tá a lán daoine, i láthair na huaire seo, ag iarraidh dul sa diallait ar chapall na poiblíochta, agus na polaitíochta, ag súil go bhfuil a lán daoine amuigh ansin i gcoinne an chogaidh, agus ar son na síochana. Anois, tá cuid áirithe de na daoine sin, agus gan ar a n-aird acu, ach báidh an phobail a mhealladh ina dtreo fhéin, sa tslí go mbeidh vótaí le baint as acusan, sa chéad toghchán eile, amach anseo. Mar sin, caithfidh daoine bheith san airdeall, féachaint cén cineál daoine atá ag lorg a gcuid tacaíochta, sa bhfeachtas frithchogaíochta atá á bheartú acu, i láthair na huaire seo. Níl i gceist ag roinnt áirithe acu, ach polaitíocht sráide, agus iad ag iarraidh a chur ina luí ar gach éinne, go bhfuil an-tacaíocht acu i measc an phobail, nuair is amhlaidh atá slua á fháil ar iasacht acu, go sealadach, do ghníomh áirithe polaitíochta. Ach caithfear a chur san áireamh, gur dream sciliúil iad i mbun feachtais dá leithéid”
“Ach céard faoin gcampa síochána úd, a bunaíodh thíos in aice le hAerfort na Sionainne? agus céard faoin chaoi ar ionsaigh siadsan ceann d’eitleáin Mheiriceá le tua, thíos ansin?”
“Bhuel, im thuairimse, ní raibh ann ach iarracht eile ag mionlach, meon an mhóraimh a athrú, sa chaoi go gcuirfí laincisí ar chumhacht an Rialtais s’againne, agus sa chaoi freisin, go gcuirfí iachall orthu, cearta turilingte, ag Aerfort na Sionainne a dhiúltú d’eitleáin Mheiriceá. Tabhair faoi deara freisin, gur ardghlórach, neamhghéilliúil, aontreoch iad, cuid de na daoine, a mholann a leithéid de chúrsa.
Ach, féach, tá sé thar am agamsa bheith ag bogadh liom abhaile, nó beidh imní ar Naipí s’againne, agus í ag ceapadh, an créatúr, gur deineadh mé a mhugáil, nó a robáil, ar shráideanna macánta na cathrach áille seo; Slán tamall, mar sin.”
“Go dtuga Dia slán abhaile thú,” arsa mé fhéin á fhreagairt, ach chuile sheans nár chuala sé focal den bheannacht sin, nó bhí se glanta leis as mo radharc, faoi mar ba chaor thine é. Ach má d’imigh fhéin, d’fhág sé ábhar machtnaimh agamsa, agus ábhar d’alt na seachtaine seo freisin, dá ndéarfainn é.
.
“P e a i c í D a” a r l á r .
Nuair a iarradh orainn guí ar anam Patrick Jordan, thíos anseo in Eaglais Fhiachra, ar na mallaibh, caithfidh mé a admháil dhuit, nár cheap mé go raibh aithne nó eolas agam fhéin ar an bhfear céanna sin, ach ansin, nuair a mhínigh an sagart dúinn, go mb’fhéidir gurbh fhearr a bheadh aithne againn air, mar “Pheaicí Da”, tuigeadh dom láithreach, go raibh crann ard eile i gcoill na gCainneach leagtha, agus go mba bhoiche ár n-oidhreacht dhá uireasa. Is beag duine sa chathair seo, nó is beag duine a thug cuairt ar an gcathair seo le roinnt mhaith blianta anuas anois, nach raibh aithne súl, ar a laghad aige, ar an bhfear breá ard céanna sin. Minic a d’fheicfeá é thíos i lár na cathrach, agus súil ghéar á choinneáil aige, ar a raibh ar siúl ag daoine thíos ansin. Minic freisin, a d’fheicfeá é ar shochraidí, sa chathair álainn seo. Sea, ba dhuine é “Peaicí Da” a raibh aithne air, i bhfad agus i ngearr.
Nuair a bhí Dónall Mac Amhlaigh ag cur síos ar an gCathair s’againne, ina úrscéal, “Deoraithe,” chuir sé síos ar dhream daoine, a bhíodh le fáil, go rialta, thart ar lár na Cathraach seo, daoine nach raibh ró-thugtha don obair, d’fhéadfá a rá. Anois, n’fheadar an raibh Dónall cóir ag smaoineamh ar “Pheaicí” s’againne, nuair a chuir sé síos ar na daoine macánta sin, daoine a chaith roinnt áirithe ama, agus a ndroim le balla, ag cúinne na Paráide….. Féach mar a shníomhann sé iad isteach i mbrat ár n-oidhreachta….
“Bhíodar seo ag a bpost cheana féin, Khyber Ó Braonáin, Maidhcó Lionáin, an Smaoiseach Deniffe, Moscó de Barra agus spreanglachán caol ard dárb ainm Peaicí Pugh.”
Ní bheadh fhios agat, ach nach bhfuil an chosúlacht ar an scéal, gur leag Dónall a shúil ar an ndream sin, am eicínt, agus gur tuigeadh dó, go mb’fhiú dhó áit bhuan a bhronnadh orthu, taobh istigh de chlúdaigh leabhair, nó is dócha gur tuigeadh dó, go mba chuid d’anam agus de chorp na cathrach seo iad na carachtair chéanna sin, agus ba charachtair iad, gan aon agó. Ba gheall le chuid do-dhearmadta de throscán na cathrach seo iad. Agus guímid go raibh áit bhuan ag Bord an Tiarna acu, anois agus i dtólamh.
.
****************
Peadar Bairéad.
****************
.
.
le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
Gualainn gan Bhráthair
Peadar Bairéad
.
Séimí an Droichid agus na gardaí cúnta
“Sea, mh’anam! nach minic a chualamar uilig an nath, i mbéal daoine, gur maol gualainn gan bhráthair, agus cé déarfadh go raibh dul amú ar bith ar an té a chéadchum an leagan cainte céanna sin? Mar nach breá linn uilig comrádaí lenár n-ais, agus muid ar ár mbealach isteach i mbearna an bhaoil?”
B’in mar adúirt ár seanchara, Séimí an Droichid, liom an oíche cheana, agus muid beirt sáite, ar ár sáimhín só, thíos sa Smugairle Róin, agus Póilí mór groí, duine de cheannairí cheardchumann na ngardaí ag labhairt linn amach as an mbosca sa chúinne, agus é ag tabhairt íde na muc is na madraí dóibh siúd, a bheadh toilteanach seasamh taobh leo, ina n-iarrachtaí le dlí na tíre seo a chur i bhfeidhm. Agus ní hé sin amháin é, ach dhearbhaigh sé freisin, nach mbeadh baint nó páirt ar bith acusan le daoine dá leithéid, i mbun póilínteachta, sa todhchaí. Ní gá a rá, go raibh fonn cainte ar mo Shéimí breá, agus thuig mé ar an bpointe boise, go raibh rud eicínt ag dó na geirbe ag an bhfear bocht, agus go raibh fonn air an scéal sin a chur i mbéal an phobail.
Right call?
“Ach a Shéimí,” arsa mé fhéin, “b’fhéidir go bhfuil an ceart ag an bPóilí mór céanna sin, nuair a chuireann sé in iúl don Aire, nach mbeadh siadsan sásta glacadh le socrú dá leithéid.”
“Is dócha go bhfuil fhios ag madraí an bhaile fhéin, faoin am seo, faoin socrú atá déanta ag an Aire Dlí agus Cirt, glacadh le daoine tofa mar chúntóirí don Gharda Síochána. Daoine measúla, creidiúnacha, a bheadh toilteanach roinnt áirithe ama a chaitheamh, chuile sheachtain, i mbun na hoibre sin, ar bhonn deonach, dár ndóigh. Ní bheadh ar na daoine seo traenáil iomlán an Gharda a fháil, ach bheadh orthu roinnt áirithe ama a chaitheamh ag foghlaim conas na dualgaisi a bheadh le déanamh acusan a choimhlíonadh, mar ní gardaí déanta, amach is amuigh, a bheadh iontu, ach daoine a bheadh sásta dul amach ag cabhrú leis na gardaí, nuair a bheadh gá lena gcúnamh.”
“Ach, a Shéimí, mar adeir tú, ní gardaí déanta a bheadh iontu, agus ar an ábhar sin, b’fhéidir go mbeadh siad ag teacht sa mbealach ar na gardaí gairmiúla, agus iadsan i mbun a ndualgaisí casta, reachtúla, deacra.”
Not acceptable?
“Im thuairimse,” arsa Seimi, “bheadh buíon gairmiúil ar bith thar a bheith sásta cúntóirí dá leithéid a fháil, le gnéithe áirithe dá ndualgaisí a dhéanamh dóibh. Nach bhfuil sé deacair, mar sin, dearcadh cheardchumann na ngardaí a thuiscint, nuair a dhiúltaíonn siad, scun scan, do chúntóirí dá leithéid, go háirithe nuair nach bhfuil baol ar bith ann, go dtosódh na cúntóirí céanna seo ag déanamh obair dhílis an Gharda. Ní bheadh baol ar bith ann, go ndéanfadh na cúntóirí seo praiseach den obair ghairmiúil is dual don gharda a dhéanamh. Sea, agus smaoinigh ar na buntáistí a d’fhéadfadh buíon dá leithéid a chur ar fáil don nGarda Síochána? Bheadh na daoine seo ag obair, agus ina gcónaí, i measc an phobail, agus bheadh siad i dteangmháil laethúil le baill an phobail chéanna sin, agus dá bhrí sin, bheadh tuiscint agus fios acusan, nach mbeadh teacht ag an nGarda orthu, de ghnáth.”
“Ach tuigtear do cheannairí sin cheardchumann na ngardaí, go mbeadh sé i bhfad níos fearr, dá gcuirfeadh an tAire tuilleadh gardaí oilte, traenáilte, ar fáil dóibh, sa chaoi go mbeadh ar a gcumas ansin, seirbhís sásúil, gairmiúil, éifeachtach, a chur ar fáil do phobal na tíre seo, mar, dár leosan, tá dul amú ar an Aire, agus tuigtear dóibh gur chóir dóibhsean a chur ina luí ar an aire go raibh an dlí sin ar leathsciathán”
.
Who Rules ?
“Ach, nach bhfuil a fhios ag madraí an bhaile fhéin nach é dualgas na ngardaí polasaí póilínteachta a dhréachtadh, is é an dualgas a leagann an Stát daonlathach, go reachtúil, orthusan, agus an dualgas a bhfuil siadsan faoi mhóid a chur i bhfeidhm, nó an dlí a dhréachtann an Rialtas tofa, a choimhlíonadh, agus a chur i bhfeidhm, gan eagla gan fábhar. Ní fhéadfadh Stát ar bith cumhacht dréachtadh dlithe a thabhairt dá bPóilíní, nó dá dtabharfadh, ní Stát daonlathach a bheadh acu a thuilleadh. Sea, agus in áit iad Póilíní Cúntacha a mhealladh isteach sa bhFórsa, mar thaca dóibh, cad a dhéanann ceannairí Cheardchumann na ngardaí? Is amhlaidh a thugann siad íde na muc is na madraí dóibh, tri mhasla de chuile shaghas a thabhairt dóibh. Ní bheifeá ag súil go nglaofadh na ceannairí thuasluaite ainmneacha ar nós, nosey parkers, do-gooders, vigilantes, nó busybodies, ar dhaoine a bheadh sásta teacht i gcabhair orthu, nó an amhlaidh nach dteastaíonn cúnamh an phobail uathu in aon chor?”
“Déarfainn nach é sin atá i gceist acu, in aon chor, a Shéimí, cinnte bheadh cúnamh an phobail uathu, ach, theastódh uathu go dtabharfadh baill an phobail an cúnamh sin dóibh mar shaoránaigh stuama, freagracha, agus ní mar bhaill chúntacha den Gharda Síochána, nó mar ghardaí cúntacha, mar a thabharfar orthu feasta.”
“Bhuel, tar éis na céapair sin uilig, ní chuirfeadh sé lá iontais ormsa, dá socródh na daoine sin, a bhí sásta cabhrú leo, iad a fhágail san fhaopach, gan chabhair, gan chúnamh, gan chomhoibriú dá laghad a thairscint dóibh feasta. I bhfianaise dhearcadh na gceannairí sin, cé thógfadh orthu é, a gcúnamh a dhiúltú dóibh feasta? Ach, anois, d’fhéadfadh dul amú a bheith ormsa, agus d’fhéadfadh sé go gcuireann, agus go gcuirfeadh an Garda Síochána fáilte is fiche roimh bhaill an phobail a bheadh sásta a gcabhair is a gcúnamh a chur ar fáil, saor in aisce, dóibh. Agus nuair a smaoiníonn tú air, d’fhéadfadh siad thart ar cheithre mhíle garda cúntach a fháil do ghnó dá leithéid.
“Gardaí Cúnta”
Nach iomaí gar a d’fhéadfadh uimhir dá leithéid a dhéanamh dóibh, agus lena chois sin, bheadh ar chumas an Gharda Síochána, feasta, bheith ag brath ar chomhoibriú an phobail agus iad i mbun smacht a choinneáil ar na sluaite, a bheadhh páirteach i léirsithe, nó i láthair ag cluichí, nó seónna, nó fiú ag na mórshiúlta a thionóltar ar fhéilte áirithe, ó cheann ceann na bliana.”
Ag an bpointe sin, scaoil Séimí siar a raibh fanta ina ghloine, chimil a mhainchille dá phus, d’fhág slán deirfeach agam, agus thug an doras amach air fhéin, ar nós chait scolta.
Ach cathfidh mé a admháil, gur fhág sé ábhar smaointe agam fhéin, agus ní fhéadfainn a rá, nach raibh sláimín eicínt den bhfírinne ag an bhfear buile bocht céanna sin!!!
Iarscríbhinn…..
Fuair mé glaoch telefóin, anois díreach, ó mo Shéimí buile, ag cur ar mo shúile dom, gur chuala sé ar an Wireless, anois beag, go raibh Ceannfoirt na ngardaí tar éis a dtacaíocht siúd a thabhairt do chóras na ngardaí cúnta. Féach anois, ar seisean, go n-aontaíonn na Ceannfoirt fhéin liom, sa scéal seo!
“Fair Play” dhuit a Shéimí !
le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
I mBéal an Phobail
Peadar Bairéad
(This week we take a look at the Referenda results)
.
Margadh Déanta!
Bhail! Tá na vótaí caite, an comhaireamh déanta, an toradh foilsithe, agus an rácáil agus an cáineadh tosaithe cheana féin. Ach le tús a chur leis an bpíosa seo, ba chóir dom a rá, i dtosach báire, gur vótáil mé fhéin TÁ, ach sin ráite agam, glacaim go hiomlán le breith na vótóirí, mar tá sé soiléir anois, go bhfuil tromlach vótóirí na tíre seo i bhfábhar an tSeanaid a choinneáil mar chuid substainteach d’Oireachtas na tíre seo, agus dá bharr sin, caithfear glacadh leis, go mbeidh Seanad Éireann linn agus muid ar ár mbealach isteach sa dara chéad dár saoirse pholaitíochta. Chloisfeá daoine ag maíomh nár ghlac móramh dár vótóirí leis an dtairiscint faoin tSeanad, sa Reifreann, toisc nár chaith vóta sa Reifreann céanna sin ach thart ar dhaichead faoin gcéad dár vótóirí, ach níl sa dhearcadh sin ach féinmhealladh, nó an té nach gcaitheann vóta i Reifreann, admhaíonn sé os ard, tríd an ngníomh céanna sin, go bhfuil sé sásta glacadh go hiomlán le breith an mhóramh sa Reifreann sin. Fágann sin go bhfuil móramh mór dár vótóirí sásta Seanad Éireann a choinneáil mar chuid de throscán Oireachtas na tíre seo.
Dul Amú?
Is dócha gur chuala tú daoine eile ag maíomh gur thrí mhíthuiscint a vótáil roinnt mhaith daoine, NÍL, don tairiscint faoin tSeanad, toisc gur tuigeadh dóibh, go raibh said ag maíomh trína vóta, NÍL, nach raibh siad sásta Seanad Éireann a choinneáil. Anois, bhead meáchan eicínt ag gabháil leis an dearcadh sin mura mbeadh os a gcomhair ach páipéar vótála amháin, ach sa chás áirithe seo, tharla go raibh vóta eile le caitheamh acu freisin, agus b’in an vóta faoi bhunú Chúirt Nua Achomhairc. I gcás na tairiscinte sin áfach, ghlac na vótóirí leis, le móramh maith mór. Mar sin, bheadh sé deacair a mhaíomh go raibh dul amú orthu sa chéad vóta, ach go raibh siad tagtha ar a gciall arís don dara vóta!
Leadóg don Rialtas
Bhí daoine eile ag maíomh go mba vóta i gcoinne an Rialtais a bhí i gceist sa toradh céanna sin, mar gur theastaigh ó na vótóirí leadóg a thabhairt don Taoiseach, agus don Rialtas, le fios a mbéas a mhúineadh dóibh, agus ag an am gcéanna, ag tabhairt foláireamh dóibh go mbeadh súil ghéar á choinneáil feasta acusan ar chuile rud a dhéanfaidís, agus ar chuile rud a déarfaidís, agus mura dtiocfaidís ar a gciall san idirlinn, go dtabharfaí bata agus bóthar dóibh, sa chéad Olltoghchán eile. Bheadh duine sásta glacadh leis an dtairiscint sin, dá mbeadh móramh mór de na vótóirí sásta teacht amach agus vóta a chaitheamh, ach ó tharla go raibh móramh mór díobh sásta suí ar a dtóin, in áit vóta a chaitheamh, titeann an tóin ar fad as an argóint chéanna sin.
Stoitheadh, nó…..
Tuige mar sin ar diúltaiodh do thairiscint an Rialtais?
Toisc go mbíonn leisce ar ár vótóirí alt nó abairt den mBunreacht s’againne a chaitheamh i dtraipisí, agus nuair a chuireann tú le sin an móramh úd a fhanann ar an gclaí, feicfidh tú chomh deacair is atá sé alt a bhaint as an mBunreacht. Dá mbeadh an Rialtas i ndáiríre faoi stoitheadh an tSeanaid as an mBunreacht, ba chóir dóibh chuile dhícheall a dhéanamh leis na vótóirí ar an gclaí a mhealladh chun gnímh.
B’fhéidir go ndéarfadh duine ansin, tuige ar ghlac siad leis an dtairiscint faoin gCúirt Achomhairc, má sea ?
Bhuel! sa chás sin ní rabhthas ag stoitheadh ach ag cur leis an mBunreacht. Bó de dhath eile ar fad!!!
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
I mBéal an Phobail
Peadar Bairéad
Faraoir! Tá an ‘Ryan Line’ dúnta
Dá ndéarfadh duine ar bith liom, le tamall de bhlianta anuas, go mbeinn ag scríobh dréacht molta anseo i mBéal an Phobail, inniu, faoi Gerry Ryan, ní chreidfinn é.
Ar an gcéad dul síos, ní chreidfinn é, toisc go mba fhear óg scafánta é Gerry, agus chuile chosúlacht air go mairfeadh sé i bhfad níos faide ná mar a mhairfinnse, agus sa tslí sin, ní bheadh deis ar bith agam méaróg mar seo a leagan ar a charn.
Agus sa dara háit, ní áireoinn Gerry i measc na gcairde úd a spreagfadh mé le dréacht molta a scríobh fúthu!
‘Tuige sin, an ea?
Bhail! Ba chraoltóir é an Rianach, a chuireadh le báiní mé, go rialta, lena dhearcadh ar chúrsaí náisiúnta, ar chúrsaí creidimh, agus ar chúrsaí polaitíochta, fiú. B’fhear é, cheapfá, nár chaith mórán ama ag gaibhniú a smaointe, nó ag snasú a thuairimí, nó ba dhuine é, a scaoilfeadh lena racht, agus a ligfeadh srian lena theanga, tráth a cheapfainnse gur chóir dó bheith i bhfad níos cúramaí, níos leochaillí, agus níos srianta, ina ráite. Dá ndéarfadh an craoltóir go raibh an t-am tagtha le héirí amach i gcoinne an chóras rialaithe a bhí againn, i láthair na huaire seo, ní fhéadfainnse teacht leis sa dearcadh sin, nó dár liomsa, ba shaghdadh chun éirí amach é sin, rud nár chóir a dhéanamh, agus rud freisin, a bheadh i gcoinne leas an phobail.
Athsmaoineamh
Ach, nuair a dhéanfá athsmaoineamh ar a ndúirt sé, thuigfeá nár shaghdadh a bhí i gceist aige, ach é ar buile le botúin lucht rialaithe. Am eile, dhéanfadh sé tagairt do ‘Catholic mumbo jumbo’ agus arís, chuirfeadh caint dá leithéid fonn fola ormsa, toisc go gceapfainnse nár chóir a leithéid de mhasla a thabhairt d’eagraíocht ar bith, nó d’eaglais ar bith, ach nuair a dhéanfá do mharana ar an scéal, thuigfeá gurbh é a bhí a dhéanamh ag an gcraoltóir nó é a bheith ag ionsaí eaglaiseach éigin, a bhí ag iarraidh dallamullóg a chur ar a lucht éisteachta. Ach ag an am, ní dhéanfainnse an t-athsmaoineamh sin, agus dá bharr sin, ní mó ná sásta a bhínn le Gerry bocht, corruair. Agus nach é an rud a tharlalíonn nó gurb iad na rudaí a chuireann le báiní thú a fhanann leat, agus a dhathaíonn do dhearcadh ar dhuine, nó ar rud. B’in mar a bhí agamsa.
Drochscéal
Ach, ansin, chuala mé an drochscéal.
Cailleadh Gerry Ryan aréir, adúradh linn, agus thángthas ar a chorp ina arasán, i lár an lae ghil, agus ba í a leannán an chéad duine a tháinig ar an gcorp sin. Tá’s ag an saol go raibh an craoltóir scartha lena chéile le cupla bliain anuas, ach má bhí fhéin, bhí an bheirt acu cairdiúil, carthannach, lena chéile, agus iad ag comhoibriú lena chéile freisin i dtógáil clainne.
Caithfidh mé a admháil, gur bhain a bhás stangadh asam. Sea, faigheann daoine bás. Ní mhaireann éinne go deo, ach mar sin fhéin, cuireann tarlúint dá leithéid, go háirithe nuair is duine óg scafánta atá i gceist, a bhásmhaireacht fhéin i dtuiscint do dhuine, agus tugann sé deis dó freisin, athsmaoineamh a dhéanamh, agus b’fhéidir athbhreithniú a dhéanamh ar charachtar, agus ar iompar, an té atá imithe ar Shlí na Fírinne. B’in mar a tharla sa chás seo freisin. Rinne mé athsmaoineamh, athsmaoineamh a chuir d’fhiacha orm athbhreithniú a dhéanamh freisin. Tar éis dom éisteacht le daoine, a raibh aithne acu air, á mholadh, agus á mhóradh, as a dháiríreacht, as a chomharsanúlacht, agus as a chomhbhá, tuigeadh dom ansin, go mba dhuine é a mhothaigh cruachás a chomharsan, agus a lig a racht orthu siúd, a rinne éagóir ar an gcosmhuintir. Nach minic a chuala muid é ag sciolladh ar bhligeaird eicínt, a rinne leatrom orthu siúd nach raibh ar a gcumas iad fhéin a chosaint, nó ag feannadh orthu siúd a bhris isteach i dtithe na sean, len iad a robáil is a bhatráil. Ní gá a rá, gur chuir eachtraí dá leithéid masmas agus déistean air, agus chuir sé an masmas agus an déistean sin, in iúl dá éisteoirí.
Fuascailt faidhbe
Ar an dtaobh eile den scéal, bheadh Gerry sásta roinnt mhaith ama a chaitheamh, ag plé le duine a raibh fadhb eicínt ag dó na geirbe aige, ag an am. Thugadh sé comhairle don duine sin, as a stuaim fhéin, dá dtuigfí dó, go raibh sé cáilithe chuige, ach dá gceapfadh sé go raibh an fhadhb sin thar a chumas fhéin, raghadh sé ar thóir chomhairle ó údar eicínt eile, agus dhéanfadh sé chuile dhícheall le fuascailt na faidhbe a chur ar fáil don té sin a bhí ina ghátar.
Ba é an scéal céanna é i gcás daoine, a raibh cúrsaí airgid, nó cúrsaí dlí, nó cúrsaí pósta, ag cur as dóibh. Bheadh an Rianach sásta chuile iarracht a dhéanamh le cabhair agus cúnamh a chur ar fáil dóibh, fiú dá mbeadh air dul i dteangmháil le polaiteoirí, le dlíodóirí, nó le daoine gairmiúla eile, leis an gcúnamh sin a chur ar fáil dóibh.
Craoltóir gan sárú!
Sea, níl dabht ar domhan, ach go mothófar uainn é sna laethe atá romhainn amach, ach nár chóir ár gcomhbhrón a chur in iúl dá chlann is dá bhean, nó nár mhinic a chuir Gerry chuile dhuine acu sin in aithne dá lucht éisteachta. Ghlac sé leis an éisteoir mar dhuine dá chlann, agus d’inis dó faoi chúrsaí baile, agus faoi chúrsaí clainne. Nach raibh aithne ag chuile dhuine sa tír ar Mrs Ryan, agus ar chuile dhuine den ál? le críoch a chur leis an bpíosa seo, nach féidir linn a dhearbhú, nach cosúil go mbeidh a leithéid arís ann.
Sólás na bhFlaitheas, agus solas na soilse, dá anam comharsanúil, anois agus i dtólamh.
Gaeilge 
English