Just a few thoughts……

le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir

.

Little did I think, just over a week ago, that I should now be standing here, before this congregation in the church of Kilmore Erris, to say a few words beside the coffin of our dear sister Julia. Julia and I go back a long way, back to second decade of the last century, back to a world totally different from the world we all now live in today, and my very first memory of Julia is of her teaching me my Catechism, as we minded cows, out in the fields, back in the village of Drum. Yes, I still know the answers I learned at her knee on that beautiful evening so long ago. Who made the world? God made the World. ……………..Who is God?

And so it went. Julia was a great sister to have,and a great friend too, and apart from an odd squabble as children, always caused by me, a cross word never passed between us.

I went off to train for the priesthood as a young gasur of fourteen, and so was lost to the family from then on, a family I missed terribly during my years away at College.

In the Forties, Julia married Jim Handley of Binghamstown, and from then on, Julia became absorbed in the busy routine of her home and of Binghamstown Post Office. She raised a very fine family, and hard work was no stranger to her. But during all that time, Julia remained a welcoming sister whenever I called in on her. During her many years in Binghamstown, many of you good people got to know her also, and I feel sure that you found her to be a great person, a true Erriswoman, and a comitted Christian.

But the Lord has seen fit to call his servant Julia home, and so her tears have now been wiped away, her pain and suffering ended, She has passed across to the that other world, where she will meet up with all those friends who have gone before us on the way of truth, and from now on she is with the Lord.

Julia was a Christian woman, and for a Christian, death is not the end, it is rather a birth into a new, better, and eternal life. It is true that we are sad today, as we miss a dear sister and friend, but on the other hand, we rejoice that Julia, as St. Paul puts it, has fought the good fight, has finished the course, and has kept the faith.

Let us go forth from this holy place then, with raised heads and with a lighter step, as we thank the Lord for having given us the gift of Julia. For now, we have surely gained an advocate on the other side.another soul to plead our case with the Lord. Ta, mar adearfa, cara sa chuirt againn feasta. So, may her soul and the souls of all the departed…….rest in peace…..amen.

Leabhar eile ón Máistir

le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir

Gray Mountain..by..John Grisham

(This week we consider another novel by John Grisham)

Úrscéal Úr

Ócáid spesialta domsa i gcónaí is ea foilsiú úrscéil úir ón sár-úrscéalaí sin, John Grisham, agus ní gá dhom a rá nach é seo a chéad iarracht sa ghort sin, nó is é seo an t-ochtú úrscéal fichead a shil óna pheann líofa, go nuige seo. Ní gá dhom iad uilig a lua anseo nó ba liosta le háireamh iad, ach b’fhéidir nárbh aon dochar é cupla ceann a roghnú mar shamplaí dá shaothar sa ‘genre’ seo. Nach maith is cuimhin linn uilig ‘The Last Juror’, ‘Calico Joe’, agus ‘Sycamore Row? gan ach trí cinn acu a ainmniú anseo, nó ba chorraitheach, lán teannais, inchreidte, chuile ceann acu sin, agus nárbh é an scéal céanna é i gcás a shaothar uilig, geall leis. Chuaigh an Grishamach le dlí ó thús agus a rian sin ar a shaothar ar fad, beagnach, nó bhunaigh sé a scéalta ar cheisteanna, ar fhadhbanna, agus ar chastachtaí an dlí chéanna sin, agus ní taise don scéal seo é.

Cúlú Eacnamaíochta

Is í Samantha Kofer, ar fho-bhall tríú bliain, i Scully and Pershing, an Comhlacht Dlí ba mho i gcathair Nua Eabhraic í i dtús an scéil seo, mar a raibh sí ag obair céad uair sa tseachtain, ar theacht isteach de $180,000 in aghaidh na bliana, ach, tar éis chliseadh ‘Lehman Brothers’ sa bhliain 2008, lig a Comhlacht roinnt mhaith dá fhoireann chun siúil, agus dá bharr sin, fágadh Samantha gan todhchaí, gan teacht isteach, gan dóchas, ach moladh di bliain a chaitheamh ag obair ‘pro bono’ agus ansin d’dhéadfadh sí teacht ar ais chun an Chomhlachta arís, agus dá dtiocfadh feabhas ar chúrsaí, bheadh post ansin di, ar an leibhéal a bhí sroichte aice roimh bancbhriseadh ‘Lehmans’. D’fhág sí an Chathair ina diaidh, agus chuaigh sí chun oibre i Brady, Virginia, mar a ndeachaigh sí chun oibre, ‘pro bono’, le ‘Mountain Legal Aid’, sa mbaile sin. Ba í Mattie Wyatt a bhí i mbun an Chomhlachta sin, agus ba é an príomh ghnó a bhí idir lámha acu nó ag cabhrú le muintir Apalachia teacht i dtír ansin, ainneoin amplacht agus leithleas na gComhlachtaí Ollmhóra Mianadóireachta, a bhí ag milleadh agus ag scrios na dúiche sin, ina niarrachtaí do-stoptha le gual a thochailt as cnoic agus as sléibhte na tíre áille sin. Bhí nia ag Mattie Wyatt, arb ainm dó Donovan Gray, dlíodóir, arbh é mian a chroí é lamh in uachtar a fháil ar na Comhlachtaí Mianadóireachta úd, agus tharla go raibh cás tógtha aige, ag an am sin, in aghaidh Chomhlacht áirithe Mianadóireachta, agus é ag lorg breithiúnas de thrí mhilliún Dolar ina gcoinne toisc go raibh siad ciontach, dár leis, i mbás bheirt ghasúr nuair a thuairt mullán mór cloiche ar a leantóir tráth raibh an bheirt sin ina gcodladh ann. Ba dheargnamhaid ag na Comhlachtaí Mianadóireachta é, ach, i ndeireadh na feide, cailleadh i dtimpist eitilte an Donovan céanna sin, agus dár ndóigh, ba é a cheap a lán nó gurbh iad lucht na mianach guail ba chúis leis an timpist chéanna sin.

Fadhb le réiteach

Luigh Samantha isteach ar an obair i ‘Mountain Legal Aid Clinic’, agus thit i ngrá leis an dúiche agus le pobail na tíre sin, agus ar deireadh thiar, bhí fadhb le réiteach aici, cé acu a roghnódh sí? Fanacht i mBrady, Virginia. nó dul ar ais chuig a post le ‘Scully and Pershing’.

Cé acu roghnódh sí i ndeireadh na dála. Bhuel, níl fúmsa an scéal ar fad a thabhairt duit, sa phíosa seo, ach má theastaíonn uait fios fátha gach scéil a fháil faoi dhán Samantha Kofer, níl le déanamh agat ach greim a fháil ar an leabhar breá, corraitheach, toirtiúil, seo, agus é a léamh ó thús deireadh. Tá mé ag ceapadh, go mbainfidh tú taitneamh agus toit as, nó bíodh nár cheap mé fhéin gurb é seo an leabhar ab fhearr uaidh fós, ag an am gcéanna, bhain mé an-sásamh agus taitneamh as leagan amach, as stil, as diograis agus díocas an údair ina ionsaí ar léirscrios agus éigniú na gComhlachtaí móra Mianadóireachta ar áilleacht dhúlra Apalachia, agus ar a lucht tacaíochta, idir dhlíodóirí, lorgairí, agus bhreithimh, in éineacht leo.

An-léamh, an-leabhar, agus an-saothar. Súil agam go mbainfidh tú an-taitneamh as.

.

.

Loch na díchuimhne

le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir

Loch na Díchuimhne

Peadar Bairéad

(This week we locate some forgotten memories)

Cuimhní i dtaisce

Samhlaítear domsa uaireanta, go bhfuil ár gcuimhní curtha i dtaisce againn i loch ollmhór amháin, agus nuair a theastaíonn uainn teacht ar cheann acu, téann muid ag iascaireacht ar an loch ollmhór sin, agus éiríonn linn teacht ar an gcuimhne sin, faoi mar a d’éireodh leat teacht ar ábhar eicínt ar do ríomhaire, trí phróiseas faoi leith a chur i ngnímh. Bhuel, bíodh sin amhlaidh, nó ná bíodh, tá mé ag ceapadh, go bhfuil loch ollmhór eile ann ina gcaitheann muid cuimhne na n-eachtraí úd a dteastaíonn uainn dearmad glan a dhéanamh díobh agus fanann siad ansin, gan aird ag éinne orthu, ach corruair, éiríonn le ceann de na cuimhní sin éaló go dromchla an locha, agus tagann siad chugainn ansin, le sinn a chrá, nó a shuaimhniú, go dtí go ndéanann muid iad a chur faoi mhiocrascóp na céille, agus ansin, uaireanta, caitheann muid an chuimhne sin arais arís i loch na dichuimhne, ach uaireanta eile, cuireann muid isteach i loch ollmhór sin na gcuimhní iad, mar a mbeidh sé éasca fáil orthu feasta.

Cupla maidin ó shoin, agus mé im luí, idir chodladh agus dúiseacht, d’ éirigh le mám de na cuimhní dearmadta sin éaló go barr uisce, len iad fhéin a léiriú ar scáileán an chomhfheasa. Chuir mé spéis iontu, agus in áit iad a ruaigeadh arais arís go doimhneas loch na díchuimhne, lig mé dóibh dul ar teaspaint ansin, idir dhá néall. Ligfidh mé dhuit spléachadh a fháil ar chupla ceann de na cuimhní sin, féachaint ar spéis leat iad.

Tarráil bóthair

Ba í an chéad chuimhne a tháinig go barr nó cuimhne ar tharráil an bhóthair mhóir idir Bhéal an Mhuirthead agus an Fód Dubh. I dtriochaidí an ocrais a tharla an eachtra sin. Anuas go dtí an tráth sin, ní raibh tarra nó tada dá leithéid ar an mbóthar céanna sin, nó ní raibh air ach gairbhéal, agus é sin an-gharbh le siúl air, go háirithe dá mbeadh duine cosnochtaithe, faoi mar a bhí roinnt mhaith dínn, ag an am. Bhuel! tharla ansin gur thosaigh siad ag cur deis eicínt ar an mbóthar sin. Tógadh isteach meaisíní iontacha, dár linne, agus bíodh go raibh Galrollóir ollmhór acu, agus tarrspréire draíochta freisin, le cur i mbun oibre ar an mbóthar sin, ní raibh aon ineall briste cloch, nó tada dá leithéid acu don ócáid. D’fhág sin go raibh ar fhir na dúiche an beart sin a dhéanamh dóibh. Feicim fós ar scáileán mo chuimhne, an bóthar fada, bán, sin, cairn chloch socraithe fan thaobh an bhóthair sin, fear briste cloch i mbun oibre ar chuile charn acu, spéaclaí speisialta air lena shúile a chosaint, agus é suite ar mhála tuí, cupla casúr taobh leis, agus é ag briseadh leis, faoi mar a bheadh Dia á rá leis. Is cuimhin liom m’athair a fheiceáil i mbun na hoibre sin, nó bhí sé deacair go maith aon saothrú a fháil in Iorras, ag an am, agus ba Nollaig ag muintir na háite é deis dá leithéid a fháil le pingneacha a chur i dtoll a chéile. Dhéantaí na clocha briste sin a thomhas, ar ball, trína líonadh isteach i mbosca mór gan tóin, agus d’íocfaí na fir ansin, oiread áirithe ar chuile bhosca acu sin.

Ar ball, dhéantaí na clocha briste sin a leathadh ar an mbóthar agus ansin thagadh an galrollóir len iad a shocrú sára leataí an tarra dubh leachtach orthu. Ina dhiaidh sin, chaití bruscar cloch ar an tarra sin, agus ansin, leis an gcloch phréachain a chur ar an ngnó, thagadh an galrollóir ollmhór agus é ag brúchtaíl gaile go siansánach, torannach, ar gach taobh de, agus bhriseadh agus bhrúdh sé na méaróga sin isteach sa tarra leachtach, agus b’in an gnó déanta.

Trinsí á dtochailt sna dumhcha

Cuimhne amháin eile a léiríodh ar scáileán mo chuimhne ba ea an chuimhne úd faoi thochailt trinsí i ndumhcha na Druime, le cosc a chur ar eitleáin Hitler tuirlingt ar na sraitheanna breátha, leibhéalta, leathana, a bhí chomh flúirseach sin sna dumhcha sin, ag an am. Cheap mé fhéin ag an am go mba mhór an trua é na sraitheanna áille sin a mhilleadh, trí na trinsí sin a thochailt iontu.

Beidh tuilleadh de na cuimhní sin agam daoibh, amach anseo……..

.

.

Nollaigí m_óige. – Copy

le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir

N O L L A I G Í M ’ Ó I G E .

Peadar Bairéad

(This week I give you, again, a piece I wrote, quite a few years ago) Deireadh na bhFichidí

Nuair a smaoiním anois ar Nollaigí fadó, tagann na cuimhní chugam go mall, doiléir, i dtosach, ach tar éis tréimhse bheag a chaitheamh ag iascaireacht i loch doimhin na mblianta, tagann na cuimhní céanna ar ais chugam ansin ina rabharta cruinn, soiléir. Rabharta cuimhní a chuireann an t-anam ag rince ar lic sa chroí istigh ionam.

Tar liom, mar sin, siar go deireadh na bhfichidí, go tír álainn ghlé m’óige, go hIorras na nIontas. Is iad na cuimhní a shnámhann isteach chugam anois, ar thonn úd na gcuimhní, nó páirceanna loma, scéirdiúla. Ar scáileán na cuimhne, feicim coinlíní geala aníos trí chré dhubh, bhriosc, Iorrais, mar a gcaithimisne, gasúir, ár laethe réamhNollaigeacha ag tóraíocht an dreoilín – agus caithfidh mé a admháil anois, nach mbíodh mórán dreoilíní le fáil againn sna páirceanna scéirdiúla céanna sin. Ba é a cheapainnse fhéin nó go dtéadh dreoilíní Iorrais i bhfolach, an tráth sin bliana, ar eagla na heagla! Bhíodh éanacha eile flúirseach go maith, druideanna, gealbhain, céirseacha, agus a leithéid. Annamh mar sin, a d’éiríodh linne teacht ar dhreoilín, in am do Lá ’le Stiofáin, agus ar deireadh thiar, ní bhíodh de rogha againn ach dul amach le laindéar, oíche Lae Nollag, le breith ar shean-ghealbhan codlatach, sa bhundlaoi.

Gealbhan nó Dreoilín?

Is soiléir a thagann cuimhní an ullmhúcháin do Lá an Dreoilín chugam anois. Aighthe fidil á ndéanamh agus á ndathú. Bataí, boscaí, agus buataisí á gcuardach. Amhráin, ranna, agus damhsaí á gcleachtadh. Ó, sea, agus gúnaí, hataí, agus bibeanna ár ndeirfiúracha, á dtógáil ar iasacht, do Lá draíochta an Dreoilín!

Bhímis ar ar gcois le moiche na maidine, agus bóthar buailte againn sula mbeadh deis ag gasúir eile na háite, airgead, uibheacha, nó ollmhaitheas, na comharsanachta a bhailiú chucu fhéin, mar chreach Nollaigiúil. Bhíodh tús bóthair againne orthu, agus bhímis sásta i gcónaí lenár gcreach, i ndeireadh an lae thiar. Nach ait an scéal é, ach i scannán sin an Dreoilín, ní airímse aon fhuacht, nó sioc, nó sneachta, riamh. Boige, úire, agus Earrachas, a shníonn chugam isteach ar thonn na cuimhne anois, i gcás an Dreoilín chéanna sin

Ach scaoilimis tharainn é mar scéal, agus fillimis ar Nollaigí sin na cuimhne, Nollaigí na mbrionglóidí, mar b’orthu a tharraing mé an scéal, i dtosach báire. Nuair a smaoiním anois orthu, smaoiním i dtosach ar Shéasúr na Nollag. Thosaigh an séasúr sin, dúinne, ar an gcéad lá de Mhí na Nollag. Ar an lá sin, thosaíomar ar shean-nós Iorrasach, nós na n-Áibhéanna. Chreideamarna go mbeadh a mhian le fáil ag an té a déarfadh cúig mhíle “Áibhé” idir sin is Lá Nollag. Bhímis á rá mar sin i ngach áit, ar scoil, is sa bhaile, ar bhóthar is ar bhealach, sea, agus thugaimis an mhian sin, mar bhronntanas do Mham, Oíche Nollag, agus í tuirseach, traochta, tar éis cheannach agus ghléasadh na Nollag dúinne.

Cuimhní ag filleadh

Cuimhní eile a thagann chugam anois is ea:-

Ón Leabhragán.

le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir

.

B u i l e a n Ó i r

.

The C o l o u r

le     

Rose Tremain

.

Peadar Bairéad.

.

Sa Nua-Shéalainn

Ba sa bhliain 2003 a foilsíodh an leabhar seo le Rose Tremain, agus caithfidh mé a admháil nár léigh mé tada leis an údar seo riamh cheana, ach, chuaigh an leabhar seo i gcionn go mór orm, nó is leabhar é atá lán de theannas, de bhuairt, agus de cheol trom gruama na daonnachta. Suítear an scéal seo sa Nua-Shéalainn, i lár an naoú haois déag, nuair a tharla órthóraíocht in iarthar na tíre sin.

Tús Nua

Is iad Joseph Blackstone, agus a bhean Harriet, na príomhcharachtair sa scéal seo, Chuaigh cúrsaí an tsaoil i gcoinne Joseph agus shochraigh sé ar dhul ar imirce go dti an Nua-Shéalainn. B’as Norfolk dóibh, agus thugadar aghaidh ar an ndúthaigh timpeall ar Christchurch, san Oileán Theas, ag súil go n-éireodh leo tosú arís sa tír imigéiniúil sin, i bhfad ó Norfolk Shasana. Bhí pingneacha acu, agus d’éirigh le Joseph feirm talaimh a cheannacht leo, agus ansin, chuaigh sé fhéin, agus roinnt oibrithe fir, amach ansin, agus chuireadar rompu teach de chineál eicínt a thógáil. Nuair a bhí chuile shórt réidh acu, chuaigh Harriet agus máthair Joseph, Lilian, chun cónaithe sa teach nua sin. Ní gá a rá, nach raibh an teach céanna sin thar mholadh beirte, ach, bhí súil acu, go n-éireodh leo pingneacha breise a shaothrú, agus go mbeadh ar a gcumas teach oiriúnach a thógáil. Ach, ní mar a shíltear a bhítear, go minic. Chráigh an aimsir dhian iad, agus cailleadh an t-aon bhó amháin a bhí acu le linn an gheimhridh shneachtúil chrua. Ina chuid oibre, agus é ag tochailt leis, tháinig Joseph ar ruainneog bheag óir, agus láithreach bonn, chuaigh fiabhras an óir go smior na gcnámh ann. Níor scaoil sé a rún lena bhean, nó lena mháthair, ach lean leis, ag tochailt, agus ag tochailt, agus ag cur cibé ruainneoga beaga óir a gheibheadh sé, chuireadh sé i dtaisce iad. Bhí a bhean Harriet ag sclábhaíocht lei freisin, í ag saothrú glasraí agus a leithéid, ach fuair fiabhras an óir greim scóige ar Joseph bocht, agus ba é deireadh an scéil é, go ndeachaigh sé ar bord an Wallabi, agus sheol leis, i bhfochair na ndaoine uilig a bhí ag dul ar órthóraíocht, go hIarthar an Oileáin Theas. Shroich siad Hokitika, baile beag a d’fhás sa bhfásach, le freastal ar na mianadóirí, agus le riachtanaisí a gceirde a chur ar fáil dóibh.

Ifreann ar Thalamh

Ar ball, shroich Joseph na mianaigh, fuair a cheadúnas, agus mharcáil sé a réimse lamháilte, cheannaigh sé acraí a cheirde nua, agus chuaigh i mbun oibre. Déanann an t-údar cur síos iontach réadúil ar shaol agus ar shaothar na mianadóirí, agus ní gá a rá, go raibh saol anróiteach, cruógach, gruama, ag na créatúir sin, agus bíodh gur oibrigh Joseph go dian, dícheallach, ba bheag a bhí aige dá bharr, agus i ndeireadh na dála, tháinig na tuilte ar na mianaigh agus scrios idir fhearas agus fir, agus cé gur tháinig Joseph slán, bhí sé beo, bocht, anasta ina ndiaidh. Sea, agus leis an scéal a dhéanamh níos measa fós, fuair a mháthair bás, agus thréig a bhean é, agus d’imigh le Síneach fir, péire a fuair ualach asail d’ór dearg, i bpluais. Níor fhan an cuingir sin le chéile, áfach, nó chuaigh an Síneach fir abhaile lena shaibhras a roinnt ar a chlann, agus ar a ghaolta, agus fágadh Harriet or-luchtaithe bhocht, lena bealach fhéin a dhéanamh abhaile.

Inchreidte !

Caithfidh mé a rá, gur bhain mé taitneamh as an scéal seo, agus bíodh go raibh sé gruama, anróiteach, buartha, amannta, ag an am gcéanna, bhí blas na hinchreidteachta air, nó níorbh aon ionaid saoire iad na mianaigh óir chéanna sin, a mheall na mílte agus na mílte ar bhealach a mbasctha, i saol sanntach, leithleach, an chaipitleachais.

.

Reamhra

le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir

Oilithreacht dian an tsaoil seo

(This week we try to write a Preface for a possible autobiography.)

.

Réamhrá.

Níor dhún Dia doras riamh nár oscail sé ceann eile.

Nach minic a chualamar uilig an seanfhocal sin, agus is é atá i gceist nó, go bhfuil cabhair Dé níos giorra ná an doras fhéin. Doirse Dé, a thugadh na seandaoine ar na doirse a bhí i gceist sa seanfhocal sin, agus b’in an fáth ar bhaist mé “Doirse Dé” ar mo dhírbheathaisnéis fhéin, dá dtarlódh go scríobhfainn a leithéid riamh. .

Bhuel! sin iad na doirse atá i gceist agamsa i scéal seo mo bheatha, nó ó laethe m’óige i leith, b’in mar a d’éirigh le Dia mé a sheoladh ó ré amháin dem’ shaol go dtí an chéad ré eile. Doirse á n-dúnadh, agus doirse eile á n-oscailt dom, agus i ndáiríre, nach ’in an saol agat! Breathnaigh ar chúrsaí do shaoil fhéin, agus feicfidh tú gur mar sin a tharla duitse freisin. Ní dhéanann muid aon nath de na cúrsaí seo, nuair nach mbíonn i gceist ach athruithe beaga, fánacha. Scéal eile ar fad a bhíonn ann, nuair a fhágann duine an baile den chéad uair, agus nuair a thugann sé bóithre an tsaoil mhóir air fhéin, faoi mar a tharla domsa nuair a d’fhág mé mo bhaile fhéin in Iorras thiar, le dul sna sagairt. Nuair a tharlaíonn athruithe móra dá leithéid in ár saol, is ansin a thugann muid Doirse Dé faoi deara, i ndáiríre. Sea, níor fhág Dia ar an mblár folamh riamh sinn, nó tá sé ansin lena shlánú is lena chúnamh, le teacht i gcabhair orainn, chuile bhabhta a tharlaíonn ina ngátar muid. Is dócha go bhféadfadh duine dul beagáinín níos sia fós leis an scéal, agus a rá go bhféachann Dia chuige, go mbíonn doras oscailte os ár gcomhair i gcónaí, cuma cé dhúnann an doras eile orainn. Sea, agus is féidir linn a bheith cinnte, go ligfidh an doras céanna sin isteach i Ríocht Dé sinn, luath nó mall, agus gan le déanamh againne ach an doras céanna sin a thabhairt orainn fhéin. Ach nach mbíonn a fhios againn freisin, go bhfuil ar ár gcumas diúltú, scun scan, don doras sin, agus doras eile ar fad a thabhairt orainn fhéin? Saorthoil an daonnaí is cúis le sin. Ach is maith é Dia inné, inniu agus amárach, agus bíonn ár seasamh airsean i gcónaí.

Ábhair sagairt sna Dachaidí

Mar sin, bíodh go bhfuil na blianta fada caite agamsa ag dul trí na doirse úd a d’oscail Dia dhom, níor chaill mé mo dhóchas iontu fós, nó tá mé ag ceapadh, go mbeidh radharc an Tiarna le fáil agam, nuair a dhúnfaidh sé doras deiridh mo ré agus nuair a osclóidh sé doras na síoraíochta dom.

Sa leabhar seo, ó tharla gur shocraigh me i dtus m’oige ar bheith im shagart, déanaim iarracht ar shaol ábhar an tsagairt sna dachaidí, a leagan os comhair an léitheora, nó ní go minic a fhaigheann duine radharc, ón dtaobh istigh, mar adéarfá, ar an gcineál saoil a chaithidís siúd, i ré bhuacach úd na hEaglaise. B’fhéidir go dtabharfaí faoi deara na laigí, agus na heasnaimh, a bhí ag baint leis an saol céanna sin, agus b’fhéidir freisin, go dtabharfaí léargas dúinn, ar na laigí agus na heasnaimh a bhí i dtraenáil ár n-ábhar sagairt, an tráth úd. Níl locht ar bith á fháil agamsa ar an gcaoi ar caitheadh liom fhéin, agus mé ag dul trí na blianta fada traenála céanna sin, mar ar an dtaobh eile den scéal, feictear dom gur chuidigh an traenáil sin go mór liom, agus mé ag dul i ngleic leis an saol mór, bíodh gur fhág sé lag, leochaileach, soghortaithe go maith mé, ar bhealaí eile, ach le críoch a chur leis an Réamhrá seo, ghlac mé le fírinní mo chreidimh, agus chreid mé freisin an seanfhocal a dúirt, nár dhún Dia doras riamh gan ceann eile a oscailt, don té a bheadh ag déanamh a bhealaigh chuige, ar oilithreacht dian, chasta, an tsaoil seo.

.

.