le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
Rúin Athbhliana
Peadar Bairéad
.
Tá an tráth sin bliana an doras isteach chugainn arís! Gearróga Dubha an Gheimhridh curtha dínn againn, agus muid ag druidim linn go réidh, cúramach, i dtreo na Féile Bríde. Agus tugann chuile dhuine againn faoi deara an fad choiscéim choiligh sin tagtha sna laethanta, cheana féin; lusa an chromcinn, lena gcorn ardaithe, ag adhaint dóchais i gcroí an dúlra, anam ag tíocht i gceol na spideoige is an loin. Sea, seo an t-am le rúin athbhliana a dhéanamh.
Seo an t-am le seolta a ardú arís, le dúshlán na mara móire moingscaoilte a thabhairt. Seo an tráth den bhliain le soithigh ár mbeatha a thabhairt i dtír, len iad a ghlanadh, is a sciúradh, agus díon a chur orthu in aghaidh doineann na dúluachra. Gan dabht ar domhan, seo an t-am le claíocha bearnaiathe na beatha a dheisiú, agus le gortghlanadh éifeachtach a dhéanamah ar fhiailí santacha, barrphlúchtacha ár laethe. Seo an tráth den bhliain, nuair a dhírím fhéin ar alt a scríobh faoin ábhar thuasluaite.
Agus le filleadh ar an ábhar ar ar tharraing mé an scéal an tseachtain seo, sé sin, ceist na Rúin Athbhliana. Tuigfidh tú fhéin, go bhfuil sé beagnach thar am agam éirí as an nós seo anois, nó mura bhfuil mo leas déanta agam faoin am seo, tá sé ag éirí ró-dhéanach bheith ag súil go ndéanfadh na rúin athbhliana an beart dom, ach, mar sin fhéin, faoi mar adeir lucht an Bhéarla, “Hope springs eternal in the human breast.” Sea, is deacair tine an dóchais a mhúchadh i gcroí an daonnaí, agus mar sin, seo chugaibh mé arís le mo chupla rún….
Geallaim dhaoibh!
Ar an gcéad dul síos, geallaim dhaoibh, go bhfuil fúm colún suimiúil, spreagúil, tairbheach, a chur ar fáil dom léitheoirí, anois is arís!
Ar an dara dul síos, tá mé meáite ar mhisneach a mhúscailt sa chroí istigh ionnam, i rith na bliana úire seo, agus glacadh leis, go dtiocfaidh an tír s’againne i dtír, agus go mbéarfaidh muid bua ar na deacrachtaí iomadúla, atá ag bagairt go géar orainn, na laethe seo. Agus go mba láidre, agus go mba dhílse an pobal seo, tar éis dó an Cúlú Eacnamaíochta s’againne a shárú.
Mar bhuille scoir, tá socraithe agam freisin, súil an tseabhaic a choinneáil ar an saol thart orm, sea, agus ar dhaoine freisin, go háirithe orthu siúd a bhfuil greim acu ar roth stiúrtha na cumhachta, le bheith cinnte de, go bhfuil siad ag saothrú na cumhachta céanna sin ar mhaithe le leas an phobail, nó tá súil agam, go mbeidh chuile dhuine againn san airdeall feasta, le féachaint chuige go ndéanfar amhlaidh. Agus nach n-úsáidfear í faoi mar a úsáideann an cat a chrónán! Agus chomh maith le sin, tá fúm tabhairt faoi ábhar ar bith a bheidh i mbéal an phobail ag an am, cuma faoi cheart na polaitíochta, ba coisricthe, nó cúis ar bith eile, ach oiread! An bhfuil rúin athbhliana déanta agat fhéin? B’fhéidir nárbh olc an smaoineamh é cupla ceann acu a dhéanamh!
Athbhliain faoi mhaise dhaoibh uilig!
le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
I mBéal an Phobail
Peadar Bairéad
Where Praise is Due !
Nach minic a chualamar uilig an seanfhocal úd “Mol an t-áth mar a gheobhair”, agus sin rud nach ndéanann muid go ró-mhinic. Caithfidh mé a admháil anseo, go gcaithim fhéin roinnt mhaith ama ag clamhsán agus ag déanamh beag is fiú de chúrsaí áirithe, agus gurb annamh a dhéanam rudaí a mholadh, go háirithe, nuair a bhíonn an moladh sin tuillte.
Céard tá i gceist agam, an ea?
Tá seo. Gur minic mé ag clamhsán agus ag cáineadh obair an Rialtais, na Dála, an Bhardais, agus na Comhairle Contae, agus nuair a chuaigh mé siar ar na píosaí sin uaim, a cuireadh i gcló sa cholún seo, le roinnt blianta anuas, ba ghearrr gur tuigeadh dom, go raibh mé sprionlaithe go maith leis an moladh céanna sin, bíodh sé tuillte, nó ná bíodh. Anois, nílim ag ra, nach raibh sciolladh teanga, agus cáineadh, tuillte acu go minic, ach ag an am gcéanna, tá mé cinnte gur mhinic freisin an focal molta tuillte acu.
Bhuel! bíodh sin mar atá, ach tá rún athbhliana nua déanta agam don bhliain áirithe seo atá romhainn amach, go ndéanfaidh mé na hÚdaráis chéanna sin a mholadh, am ar bith a bheidh a leithéid tuillte acu!
And, to begin with…..
Agus inis dúinn, cad é an chéad éacht dá gcuid, atá le moladh agat?
Sílim go bhfuil sé thar am agam aird a dhíriú ar shráideanna agus ar bhóithre ár dtíre, agus ar an gcaoi a ndéanann na hÚdaráis chuile iarracht iad a choinneáil glan, néata. Ní rud éasca é sin, in aon chor, go háirithe nuair nach mbíonn an pobal s’againne sásta a gcion fhéin den ghnó sin a dhéanamh, leis an dúiche a choimeád glan, agus gan dramhaíl, agus chuile shórt bruscair, a scaipeadh go fial, flaithiúil, timpeall orthu.
Nach bhfuil moladh freisin tuillte acusan a dhéanann chuile iarracht ar chathracha agus bailte móra na tíre seo a choinneáil glan, néata, trí Chomórtas na mBailte Slachtmhara a eagrú, bliain i ndiaidh bliana. Marach iad, tá mé cinnte, go mbeadh muid ag treabhadh linn, agus muid sáite go dtí na glúna, i ngach uile shaghas bruscair agus dramhaíle, trínár mbailte agus trínár gcathracha.
Roadmaking
Níl dabht ach oiread, ach go bhfuil moladh tuillte, agus tuillte go maith, acu siúd a dhéanann bóithre a thógail, a dheisiú, agus choimeád in ord agus in eagar, ó cheann ceann na tíre seo. Ní beag nó éasca a ngnó, nó sa chéad áit, bíonn ar na daoine seo chuile shórt a chur san áireamh, agus iad ag iarraidh freastal ar phobal na tíre seo, trí dhóthain bóithre a choinneáil fúthu, mar chuige sin, bíonn orthu fás, nó a mhalairt, i ndaonra, i mbailte agus i gcathracha, agus fiú amuigh faoin dtuaith fhéin, ionas go mbeidh ar a gcumas, a dhéanamh amach, cá bhfuil bóithre nua ag teastáil, agus cén áit a bhfuil gá le seanbhóithre a leathnú agus a dheisiú, sa chaoi go mbeidh áit, agus spás, ag chuile shórt tráchta, a bhealach a dhéanamh go héasca, ó ionad amháin go hionad eile, de réir mar a thograíonn siad. Chuile bhabhta, nuair a théann duine ar thruas ar bhóithre na Banban, feicfidh sé go bhfuil na hÚdarais seo, se sin, Údarás na mBóithre Náisiúnta, ag obair leo go dícheallach, agus iad ag iarraidh freastal ar thrácht uilig na tíre, bíodh nach éasca a leithéid a dhéanamh, nó is cosúil le fás aon oíche é, fás uimhir na ngluaisteán, agus na bhfeithiceal eile, a théann amach ar ár mbóithre fada, bána, chuile lá, Domhnach agus Dálach, ó Luan go Satharn, sea, agus ó cheann ceann na bliana.
Bypasses and Roundabouts
Cuir san áireamh freisin, an méid Timpeall, agus timpeallán, atá tógtha acu, cheana féin, agus na cinn atá á dtógáil, nó á bpleanáil acu, i láthair na huiare seo, timpeall agus thart ar ár mbailte, agus iad ag iarraidh plódú tráchta ar sráideanna a sheachaint, nó ar a laghad, a mhaolú, sna laethe atá romhainn amach.
Mar sin, déarfainn, gur féidir linn uilig a bheith lán-bhródúil as na hÚdaráis chéanna sin, a dhéanann cúram dár mbóithre. Is dócha gur féidir liom sin a léiriú, i bhfoirm seanfhocail freisin.
Cén seanfhocal atá i gceist agam, an ea?
An ceann seo. “Molann an obair an duine”, sea, bíodh sin mar chríoch agam leis an gcéad alt molta uaim, i mbliain seo a 2008, agus tá súil agam, nach é seo an ceann deiridh, ach oiread. Ach, Is maith an scéalaí an aimsir, mar adeireadh an seandream fadó. Sea, feicfimid, amach anseo.
le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
Cá bhfuil ár dTriall Feasta ?
.
Peadar Bairéad
Bord na léarscáileanna
Anois, agus Séasúr na Cásca taobh thiar dínn don bhliain reatha seo, 2008, agus muid ag seoladh linn arís, amach ar an bhfarraige dhorcha, do-eolais, is dócha go bhfuil sé in am againn suí síos ag bord na léarscáileanna agus cúrsa cinnte a rianú dúinn fhéin, sa chaoi go mbeidh seans againn ár gceann scríbe a shroichint, ar deireadh thiar. Ach, sul a bhféadfaimis a leithéid a dhéanamh, nár chóir dúinn, i dtosach, ár suíomh faoi láthair a chinntiú, sea, agus an cúrsa trínar ghabhamar leis an láthair seo a shroichint agus a mharcáil.
An Bearna Bhaoil
Níl dabht ar domhan, ach go mba thrioblóideach, achrannach, eascairdiúil, an dúthaigh trínar ghabhamar, le tamall anuas. Níl le déanamh againn ach breathnú ar na meáin chumarsáide, le bliain anuas, agus feicfimid go soiléir, an cineál saoil a bhí á chaiteamh ag muintir na tíre seo, sa tréimhse sin, agus ní bheadh aon saineolas ag teastáil ó dhuine, lena thuiscint, nach raibh aon Útóipe sroichte againn fós. Cá bhfuil an comharsanúlacht a bhíodh le tabhairt faoi deara i measc ár ndaoine, blianta ó shoin, nuair a thuig chuile dhuine againn, go mba chomharsa leis, an fear thall, agus go raibh de dhualgas air deighleáil leis, faoi mar ba mhian leis go ndeighleáilfeadh seisean linne? Cá bhfuil an dearcadh úd a bhí coitianta an tráth sin. go mba iad clann Dé iad na daoine ar leag Seisean lámh orthu, fiu? Cá bhfuil an spiorad a chuir d’iachall ar dhaoine lámh chúnta a shíneadh chuig an té a bhí thíos? Cá bhfuil siad, an ea? Imithe faoi mar a d’imigh sneachta na bliana anuraidh, agus ina n-áit, is iad na prionsabail a sheolann daoine an lae inniu, nó an leithleachas, an mé-féin-eachas, an tsaint, agus an t-ábharachas.
Fútsa atá sé!
Cad é na toradh a bhíonn ar na prionsabail chéanna sin? Bhuel, is é toradh a bhíonn ar a leithéid d’iompar nó go ndéanann chuile dhuine a bhád fhéin a iomramh, beag beann ar an bhfear thall, sea, agus é lán-tsásta lán-bhuntáiste a bhaint as a chomharsa, go háirithe más féidir leis an dubh a chur ina gheal air. Téann sé níos faide ná sin áfach, nó le buntáiste a ghlacadh ar an bhfear thall, tuigtear dó, go bhfuil lán-chead aige, chuile mhodh a úsáid le sin a chur i gcrích. Breathnaigh ar iompar dhronganna na ndrugaí, agus ar ár gcoirpigh frí chéile, agus tuigfidh tú céard tá idir chamáin agam. Baintear úsáid as imeaglú, bualadh, mugáil, céasadh, agus marú, mar airm, lena dtoil a chur i bhfeidhm ar a gcéilí comhraic.
Taobh le taobh leis an mí-iompar céanna sin, tá cancar maraitheach eile ag céasadh beatha an tsaoil shóisialta, agus sin é mí-iompar ár n-aosa óig. Anois, nílim ag caint anseo faoinár n-aos óg frí chéile, ach faoi bhuíon bheag amháin díobh, buíon atá imithe ó smacht, amach is amuigh. Don té a léigh ár nuachtáin le tamall anuas, tuigfidh sé go binn céard tá i gceist agam anseo. Troideann baill na buíne sin, faoi mar ba chaitheamh aimsire den scoth é an troid chéanna sin, agus nach mbaineann moráltacht ar bith lena n-iompar, le linn na troda céanna sin
Cleas na hOstraise!
Níl fúm scéal chailleach an uafáis a dhéanamh den scéal seo, ach ba é a cheap mé freisin, nó nár chóir do dhuine cleas na hostraise a tharraingt air fhéin, agus a cheann a shá sa ghaineamh, i gcás an mhí-iompair atá ró-coitianta, in Éirinn na linne seo, nó níos measa fós, nár chóir dúinn dallamullóg a chur orainn fhéin, agus a ligint orainn nach fál go haer fós é, agus go bhfuil tíortha, agus ciníocha eile, i bhfad níos measa ná sinne. Is dócha go bhfaca chuile dhuine agaibh, a raibh le rá ag an sagart úd san Ard-chathair, faoi na hógánaigh bhuile úd, a bhí ag goid, ag tiomáint, agus ag dó, caranna a gcomharsan, le spórt agus caitheamh a chur ar fáil dóibh fhéin agus dá gcairde. Dráma iontach, a bhaist sé ar an iompar sin ar fad, agus cé nár mhol sé an mí-iompar sin uilig, ag an am gcéanna, mhol sé scileanna tiomána na n-ógánach úd. B’fhéidir, ar seisean, go mba ghluaisteáin ghoidte a bhí á dtiomáint acu, ach is tiománaithe sciliúla den scoth iad. An gcreidteá, go labhródh saoránach fásta ar bith mar sin, agus é ag cur síos ar mhí-iompar dá leithéid?
Athchuairt dlite
Fillfidh mé ar an ábhar seo arís, agus déanfaidh mé iarracht ar leigheas eicínt don ghalar seo a mholadh, ach tá faitíos orm, nach mbeidh sé éasca an galar céanna sin a leigheas, nó tá sé imithe go smior na gcnámh i bpobail áirithe, faoin am seo, agus faoi mar adeireadh an seandream fadó agus iad ag cur síos ar an bhfear feasa, a bheadh ag iarraidh ghalar do-leigheasta a leigheas….dá mbeadh fios aige, bheadh leigheas aige….Bhuel, tá faitíos orm, go mbeidh sé deachair go maith teacht ar luibh a dhéanfaidh an beart seo dúinne, ach ní hionann sin is a rá, nár chóir dúinn dul ar a tóir. Sea, agus sin rud a dhéanfaidh muid, amach anseo.
le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
I mBéal an Phobail
“Angels in my Hair”………….by………….. Lorna Byrne
Peadar Bairéad
Ar Lorg na nAingeal
.
Tugadh an leabhar seo dhom tamall ó shoin, agus moladh dhom é a léamh, toisc go mba leabhar ar dóigh é. Bhail, tharla nach bhfuair mé an deis chuige sin go dtí le déanaí, agus caithfidh mé a admháil anois, go raibh cuid mhaith den cheart ag an té úd a thug an leabhar dom a chéaduair, nó is leabhar an-neamhghnách é ‘Angels in my Hair’, ach, bíodh gur mar sin atá, ag an am gcéanna, is leabhar é a d’ardódh do mhisneach is do mheanma, agus leabhar freisin, a chuirfeadh duine ag smaoineamh arís ar an dá shaol, an saol thall, agus an saol abhus.
Cruatan agus anró
Caithfear a admháil, go raibh a dóthain mhór de chruatan is d’anró an tsaoil seo, curtha in áirithe do Lorna bhocht, nó ní raibh sí ach dhá bhliain d’aois nuair a d’inis an dochtúir dá máthair go raibh sí mallintinneach, breith a bhí mar mheáchan timpeall a muiníl ar feadh an chuid eile dá saol. Fiú ar scoil di, dhealródh sé, gur thug múinteoirí áirithe aird faoi leith ar fháithmheas an dochtúra úd. Agus, fiú, nár thug a máthair fhéin faoi deara ‘nach mbíodh éinne sa bhaile aice’, ina hintinn, búnús an ama, ach, chomh fada is a bhain sé leis an gcailín óg fhéin, bhí graithí eile ar a haire aice, go minic.
Idir an dá shaol
Cad iad na graithí iad sin, an ea?
Tá! Go raibh cónaí aice ar an gclaí idir an dá shaol, agus sa tslí sin, go raibh radharc aice, ní hamháin, ar chúrsaí an tsaoil seo, ach, ag an am gcéanna, bhí radharc aice ar roinnt áirithe den tsaol thall. Sea, bhí radharc aice ar na hAingil, ar chupla Naomh, agus ar an Maighdean, agus fiú ar ár dTiarna fhéin, corruair. Mar sin, nuair a bhíothas ag iarraidh dul i dteangmháil leis an ngirseach óg seo, bhí ceataí sa scéal, nó bhí a haird, cheana féin, dírithe ar Aingil na Sciathán clúmhach, glórmhar, neamhaí. I gcás dá leithéid, cé thógfadh uirthi é, dá mbeadh a haire iomlán, geall leis, dírithe ar na cuairteoirí úd ón tsaol thall, agus b’in an fáth is dócha gur ceapadh go raibh dí-chumas, de chineál eicínt, ag baint lei, nó faoi mar a chuir an dochtúir úd é, go raibh sí mallintinneach. Ach, nár chuma lei, nó bhí radharc aicesi ar shluaite nimhe, agus deis aice comhairle agus eolas a fháil uathusan.
Bocht ó thús
I mBaile Átha Cliath a rugadh Lorna Byrne ceithre bliana is caoga ó shoin, agus ba ann a tógadh í freisin. Ní raibh mórán de mhaoin an tsaoil seo ag a muintir, ach iad ón lámh go dtí an béal, bunús an ama. Chabhraigh sí lena hathair, ina shiopa rothar, i dtosach, agus fad is a bhí si ag obair sa tsiopa sin, thit sí i ngrá le Joe, fear óg a bhí ag obair ansin freisin. agus ar ball, fuair Lorna post san Ardchathair, Anois, ní gá a rá, go mbíodh Lorna i dteangmháil leis na haingil, chuile lá riamh, agus tharla gur inis na haingil di go bpósfadh sí an fear óg sin, agus thug siad an t-eolas sin di, i bhfad sular thosaigh an péire sin ag siúl amach le chéile in aon chor. Sea, agus ag pointe áirithe eile, thug siad le fios di, nach mbeadh Joe fadsaolach agus go mbeadh sé imithe ón saol seo i bhfad roimpisi. Tar éis roinnt áirithe deacrachtaí a shárú, phós siad, agus le cabhair ó athair Lorna, d’éirigh leo teach beag a cheannacht i Magh Nuad. Chuireadar fúthu ansin, agus arís ní raibh sparán teann riamh acu, ach iad ón lámh go dtí an béal, cosúil leis an nglún a chuaigh rompusan. Bhí a ndóthain mhór de chruatan agus d’anró an tsaoil seo le fulaingt acu, ach ag an am gcéanna, bhí saol saibhir spioradálta á chaitheamh ag Lorna fhéin, agus í i dteangmháil, an t-am uilig, leis an saol eile. Fiú amháin, nach raibh babhta coimhlinte aici leis an bhfear dubh fhéin, ach le cabhair óna cairde ón saol eile, tháinig sí slán ón gcoimhlint chéanna sin. Ceathrar clainne a bhí orthu.
Anáil an dóchais
Anois, níl fúmsa an scéal ar fad a insint daoibh anseo, ach ba mhaith liom a rá gur bhain mé fhéin taitneamh agus tairbhe as an leabhar neamhghnách seo. Sea, agus b’fhéidir gur shéid sé anáil an dóchais ar aithinní fanna, fánacha, mo chreidimh, ionas go ndeachaigh mé ar chuairt arís ar thír neamhaí úd na hóige, mar a bhfuil chreideamh i ndomhan úd na n-aingeal is na naomh chomh hinchreidte le fírinne ár mbeatha fhéin. Mar sin, mholfainn do dhuine ar bith, a bhfuil súil seabhaic aige ar shléibhte glórmhara na síoraíochta, mholfainn dó, nó di, an leabhar neamhghnách seo a léamh, nó ní chuile lá a chasfadh leabhar dá leithéid ar dhuine.
Ar an ‘Late Late Show’
Ní gá a rá, go raibh Lorna fhéin mar aoi ar an ‘Late Late Show’ ar an Aoine, an 17ú Meán Fómhair, na bliana seo, 2010, agus go ndeachaigh sí i gcion go mór ar a lucht éisteachta, agus ar a lucht féachana. Bhí a dáiríreacht, a macántacht, agus a hinchreidteacht, le feiceáil go soiléir trína raibh le rá aici. Sea, agus tá beartaithe agam anois, an leabhar is déanaí uaithi, “Stairways to Heaven,” a lorg is a léamh gan aon ró-mhoill, agus is féidir leat a bheith cinnte, go mbeidh cuntas faoi le léamh agat sa cholún seo, chomh luath is a bheidh sé léite agam.
.
le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
I mBéal an Phobail
Peadar Bairéad
.
Step on a Crack
by
James Patterson & Michael Ledwidge
.
Leabhar eile chugainn ó pheann líofa an údair cháiliúil, ildánaigh, sin, James Patterson, agus déarfainn fhéin go bhféadfá an ceann seo a chur i gcomparáid le haon leabhar eile dá chuid, bíodh anois go raibh leath-bhádóir i gcomhar leis, leis an gceann seo a chur i dtoll a chéile, nó luaitear Michael Ledwidge mar chomh-údar leis, ar chlúdach an tsaothair seo. Tá de nós ag an údar seo dul i gcomhar le húdair cháiliúla eile, le roinnt áirithe dá leabhair mhór-ráchairte a chur ar fáil dúinn. Is cuimhin linn go ndeachaigh sé i gcomhar cheana, le scríbhneoirí cosúil le, Andrew Gross, Maxine Puetro, Peter de Jonge, Howard Roughan, agus anois, seo Michael Ledwidge ainmnithe mar chomh-údar leis, i gcás an leabhair seo, Step on a Crack.
Athrú stíle
Déarfainn go bhféadfadh duine difríocht i stíl, agus i gcur chuige, a thabhairt faoi deara, idir an leabhar seo agus na leahair iomadúla eile a shil óna pheann. D’fhéadfadh sé gurb é is cúis le sin, nó tionchar Ledwidge a bheith láidir a dhóthain le dul i gcionn ar an saothar iomlán. Cuirtear lorgaire nua in aithne dúinn sa scéal seo, agus an-difir idir é agus príomhlorgaire Patterson, sé sin, Alex Cross, agus bíodh go sáraíonn fíochmhaire an leabhair seo uafás uafar cuid de na scéalta eile, ag an am gcéanna, tá spioradáltacht, agus aird eicínt ar an saol eile, fite fuaite tríd an scéal seo, agus sin déanta go nádúrtha, ealaíonta, inchreidte. Anois, níl sa tuairimíocht sin uilig ach rud pearsanta, agus caithfidh tú an leabhar a léamh duit fhéin, le breith a thabhairt ar an ndearcadh sin, ag an am gcéanna, chonacthas domsa, go raibh saothar Phatterson ag dul i bhfoirfeacht, i ndaonnacht, agus ag an am gcéanna, ag dul i mbarbarthacht!
Cur chuige neamhghnách
Ach breathnaímis ar an scéal fhéin. Suítear an scéal seo i gcathair ollmhór Nua Eabhrac, agus tharla, ar chúis amháin, nó ar chúis eile, gur bhásaigh, Caroline, bean an iar-Uachtaráin, Stephen Hopkins, tar éis di greim a bhaint as bia beadaí, a leagadh os a comhair amach in Óstán L’Arene.
Dinner here at L’arene, probably the most elegant, most seductive French restaurant in New York City.
Tharla áfach go raibh sí ailéirgeach don bhia sin, agus síneadh í, ar an toirt, dá bharr. Caithfear a rá, nach de thimpiste a tharla an nimh sin a bheith sa bhia blasta úd, nó d’aon turas a deineadh é a ullmhú di.
Ar ball, tharla maithe móra agus uaisle na tíre bheith i láthair in Ardeaglais Phádraig, don searmanas eaglasta, agus ag an am sin, bhain buíon coirpeach leas as a bhfaill, leis na maithe móra agus na huaisle sin a ghabháil ina ngialla, agus lena lucht leanúna, rinne siad dún daingean den Ardeaglais chéanna sin Phádraig. Lena ndáiríreacht a léiriú do na fórsaí slándála, chuireadar cupla duine chun bháis agus chaith na coirp doras na hArdeaglaise amach ar an tsráid.
An Lorgaire Bennett i gceannas
Ba é an Lorgaire cáiliúil, Michael Bennett, a cuireadh i mbun an fhiosraithe seo, fear a raibh clú agus cáil air i measc a chomhleacaithe, ach d’fhéadfá a rá freisin, go raibh cúis anseo ar a phláta anois aige, a dhéanfadh a scileanna lorgaireachta a thástáil go bun na dúide. Agus le cur lena chruachás anseo, ní raibh leide dá laghad fágtha ag na coirpigh, agus bhí an chuma ar an scéal go raibh poll eicínt ar theach na bhfórsaí slándála, rud a chabhraigh go mór leis na coirpigh fanacht céim chun tosaigh ar na lorgairí, ó thús.
Scéalta freisin
Agus comhthreomhar le scéal na lorgaireachta dofhuascailte seo, sníomhann an t-údar, nó na húdair, scéal an lorgaire fhéin isteach sa scéal freisin. B’fhear pósta é an lorgaire Bennett, agus deichniúr de mhuirín air, air fhéin is ar a bhean, Maeve, ach, ar an drochuair, bhí Maeve ag fáil bháis den ailse. Éiríonn leis an údar na deacrachtaí seo a shníomh isteach go leochaileach, daonna, tríd an scéal. Sea, agus d’fhéadfá a rá freisin, go n-éiríonn leis an údar, snáithe Éireannach a shníomh isteach tríd an scéal seo!
Sára mbeadh na coirpigh sásta na gialla a scaoileadh saor, theastaigh carn airgid uathu, agus i ndeireadh na dála, ní raibh an dara suí sa bhuaile ag na fórsaí slándála ach an lab airgid sin a chur ar fáil dóibh, sin agus scuaine gluaisteán, agus sráideanna glanta thart ar an Ardeaglais. Ní inseoidh mé daoibh faoin bplean éalaithe a bhí oibrithe amach ag na coirpigh, ach bhí sé thar barr! San éaló sin dóibh áfach, tharla de thimpiste, d’fhéadfá a rá, gur maraíodh duine amháin de na coirpigh, rud a thug leide eicínt dosháraithe do na lorgairí, agus ar ball…….
Fútsa atá sé !
Ach níl fúmsa rún an scéil iontaigh seo a scaoileadh libh anseo. Caithfidh sibh an leabhar a léamh daoibh fhéin, agus má dhéanann, tá mé cinnte go mbainfidh sibh sásamh agus taitneamh as.
Fúibh fhéin atá sé, mar sin, “Step on a Crack”, a fháil is a léamh daoibh fhéin.
.
.
.
le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
I mBéal an Phobail
Peadar Bairéad
Partners and Pay ?
“Nach bhfuil a fhios ag madraí an bhaile fhéin, go bhfuil an tóin i ngeall le bheith tite as Eacnamaíocht na tíre s’againne, i láthair na huaire seo?” arsa mo sheanchara, Séimí a’ Droichid, liom, an lá faoi dheireadh, agus muid beirt suite chun boird, ar ár sáimhín só, i bProinnteach an Phuncáin, anseo i lár na Cathrach Áille.
“Agus céard ba chúis leis an dtubaiste sin uilig, a Shéimí, a chara” arsa mé fhéin, agus mé ag iarraidh an scéal a mhealladh as.
“Tionscail na tógála a landáil an buille ba mheasa, díreach ar smig shaol tionsclach na tíre seo. Caithfear a admháil, i dtosach, go raibh eacnamaíocht na tíre seo ag brath an iomarca ar an dtionscal céanna sin. Bhí na mílte agus na mílte ag saothrú a gcoda ar an mbuildeáil, agus bhí an Stát ag brath ar na cánacha iomadúla a chrúigh sé as bó seo na tógála. Bhí de thoradh ar na cúrsaí sin uilig, nó go ndeachaigh praghas na dtithe sa tír seo suas díreach trí dhíon na céille, agus thuigfeadh an leath-amadán fhéin, nach bhféadfaí bheith ag súil, go leanfadh an bhó sin ag tál chomh flúirseach, fairsing, céanna sin, ar Údaráis an Stáit s’againne, go Lá Philip a’ Chleite. Agus níor dhein, nó faoi mar is eol do chách anois, tógadh an iomarca tithe, agus ar deireadh thiar, ní raibh an glaoch ag coinneáil cois ar chois le huimhir na dtithe a bhí á dtógáil. Ag an bpointe sin, thit an biorán, agus cluineadh an trup sa Domhan Thoir fhéin, agus dhúisigh an trup céanna sin daoine as a dtromshuan. Stop an ceannacht buile, agus tosaíodh ar phraghas na dtithe a ísliú, ag iarraidh an margadh a spreagadh arís, ach, faoin am sin, bhí sé ró-mhall, bhí an cat lighte as an mála, agus tuigeadh go raibh deireadh leis an mustar, agus ba ghearr ina dhiaidh sin gur thosaigh daoine ag cúbadh chucu, agus ag coinneáil greim daingean ar shreanga a sparáin.
Cut-backs followed
Ba ghearr gur tosaíodh ar an ngearradh siar, ar an spáráil do lá na coise tinne, ar an mbata agus ar an mbóthar a thabhairt do na hoibrithe tógála, go dtí sa deireadh, gur tuigeadh, nach raibh an t-airgead ag doirteadh isteach i sparán do-líonta an Stáit, faoi mar a bhíodh, le breis is scór bliain roimhe sin, agus bhí a thoradh fhéin ar an dtarlúint chéanna sin, agus ba é sin nó gur shocraigh an Stát ar ghearadh siar ar a chaiteachas, toisc nach raibh an fáltas céanna airgid le fáil sa sparán céanna sin. Shocraigh an Stát ar leath bhilliúin níos lú a chaiteamh ar sheirbhísí, idir seo is deireadh na bliana seo, agus a dhá oiread sin a ghearradh as bhuiséad na bliana seo chugainn.”
“Ach, a Shéimí, nach raibh a lán cúiseanna eile leis an dtubaiste eacnamaíoch sin, seachas ró-tháirgeadh tithe ag tionscal na tógála abhus. Céard faoi phraghas na hola, agus céard faoi fhadhbanna creidmheasa bhainc Mheiriceá, nó fiú, céard faoi chúrsaí iomaíochta i dtáirgeadh earraí?”
“Tá sin go breá ar fad” ar seisean, “agus d’aontódh duine ciallmhar ar bith go raibh gá le cúbadh chugainn, agus gearradh siar, ach is í an áit a tharlaíonn an t-easaontas nó nuair a deintear iarracht a shocrú, cé bheidh thíos leis na ngearradh siar uilig seo.
Roinnt na Caillí !
Is é adeir dream amháin nó gur chóir go dtitfeadh an crann sin ar lucht an airgid, nó ba iad a chrúig bó an Stáit, nuair a bhí sí ag tál chomh flúirseach sin, le linn laethe an Tíogair Cheiltigh, ach má sea, ní aontódh lucht an airgid leis an gcinneadh sin, nó dár leosan, orthusan a bheidh an todhchaí ag brath, ag súil go ndéanfadh siadsan a gcuid airgid a infheistiú in eacnamaíocht na tíre seo arís, leis an Tíogar a mhealladh ar ais chugainn athuair. Ar an dtaobh eile den scéal, is é adeir dream eile fós, nó gur chóir gur ar an lucht oibre, agus ar na Státsheirbhisigh go háirithe, a thitfeadh an crann, nó sa tslí sin, d’fhéadfadh tionsclóirí an Stáit seo dul in iomaíocht arís le tionsclóirí an domhain mhóir, agus murar féidir linn dul in iomaíocht leosan, bhuel, ansin beidh muid uilig in umar na haimiléise, agus an cluiche caillte againn, cheana féin.
Níl dabht ar domhan ach go bhfuil sláimín den bhfírinne ag an dá dhream sin, ach tá sé chomh soiléir céanna nach féidir linn freastal ar an dá thrá.”
Whither Now?
“Ach cad is féidir linn a dhéanamh mar sin?” arsa mé fhéin, nó tuigeadh dom, ag an bpointe sin, nach raibh mo Shéimí cóir ag éisteacht liom in aon chor, agus bheartaigh mé ar a cheann a ligint leis.
“Bhuel,” ar seisean, “dá mbeadh Solamh de chineal eicínt againn, d’fhéadfadh seisean idirbheartaíocht a dhéanamh, sa tslí go dtuigfeadh an dá dhream sin, go rabhthas ag géilleadh dóibhsean, agus sa tslí sin, d’fhéadfaí teacht ar chomhréiteach a shásódh an dá bhuíon. Murar féidir linn a leithéid a dhéanamh, bhuel, is féidir linn uilig ansin dul ag feadaíl, nó ní bheidh todhchaí, gurbh fhiú trácht air, in ndán feasta d’éinne in Éirinn iathghlas oileánach.”
“Bhuel, tá súil agam, mar sin, go mbeidh na Páirtithe Sóisialta ábalta, agus sásta, teacht ar chomhréiteach a dhéanfaidh an pobal s’againne a shlánú, agus todhchaí corraitheach, tairbheach, a chur ar fáil dúinn uilig. Nára fada uainn an socrú céanna sin.”
Hope Springs Eternal
Sa tslí sin, chuir mé críoch leis an agallamh le Séimí bocht a’ Droichid, nó tuigeadh dom, nach mbeadh againn, uaidh sin amach, ach comhrá na mbodhar, muid ag cur cúrsaí trí chéile, ach gan Séimí bocht sásta éisteacht le hargóint ar bith a bheadh ag teacht trasna ar a dhearcadh fhéin!
D’fhág mé slan aige ansin ar an bpointe, agus thug mo bhóthar abhaile orm fhén, agus ábhar smaointe, agus argóna, tugtha ag mo Shéimí cóir dom. Nár laga an Rí fhéin é sna laethe atá romhainn amach!
.
.
.
.
.
.
.
.
Gaeilge 
English