le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
I mBéal an Phobail
Peadar Bairéad
.
(This week I mBeal an Phobail looks back on a holiday spent in Sunny Fuerteventura, some years ago)
I bhfad ó bhaile
(Seo píosa a scríobh mé, tamall de bhlianta ó shoin, ach cheap mé nár dhochar ar bith é a chur i mBéal an Phobail arís.)
.
Ní dóigh liom gur inis mé dhaoibh cheana faoin saoire a chaith mé, i bhfad ó bhaile, amuigh i Fuerteventura, ceann de na hOileáin Chanáireacha, an ceann is cóngaraí do chósta na hAfraice. Tá a shliocht sin air, nó bíodh go bhfuil sé suite roinnt mhaith mílte amach ón gcósta sin, ag an am gcéanna, éiríonn leis na stoirmeacha geimhridh gaineamh geal ón Sahára a shéideadh trasna na farraige chuige, sa chaoi go bhfuil limistéar fairsing den oileán sin clúdaithe le dumhchanna geala gainimhe, dumhchanna atá chomh geal, d’fhéadfa a rá, leis na dumhchanna a gheofá fan chósta an Mhuirthead, in Iorras, i gContae Mhaigh Eo. Sea, agus féach ar an ainm a baisteadh ar an bhfoirgneamh ina raibh muid lonnaithe fad a bhíomar ag cur fúinn ansin, “Oasis Dunas”, sea, tugann sin le fios do dhuine go raibh na dumhchanna gainimhe sa chuid sin den oileán, agus tá na hÁrasáin sin suite ar imeall an Ionaid Saoire sin Corralejo.
Turas treoraithe!
Ar ár mbealach, ar bhus, ón Aerfort go Corralejo, bhí deis ag ár dTreoraí ualach asail de scéalta faoin oileán a insint dúinn, agus chomh maith le sin, bhí deis aice ár n-aire a dhíriú ar cheann eile de na hOileáin Chanáireacha, ar Lanzarote, a bhí le feiceáil go taibhsiúil ar thaobh na láimhe deise, agus cuma draíochta air faoi ghrian scaltach róstach an mheánlae. Chuamar thar roinnt bailte poirt, agus míníodh dúinn, go mba thogha ionaid iascaigh iad na bailte céanna sin, ach chuir sí fainic na bhfainic orainn, ag rá linn, go raibh de nós ag na dúchasaigh, i gcuid acu, an iascaireacht sin a dhéanamh gan snáithe éadaigh orthu, taobh amuigh de hata agus stocaí, b’fhéidir!
Chonaiceamar freisin sléibhte agus cnoic den uile dhéanamh, cuid acu maol, cuid acu beannach, agus cuid eile fós nach raibh maol nó beannach, ach iad ait, iontach, dodhearmadtha.
Aras Bhecks?
Ar ár mbealach freisin, chuamar thar áras nua a bhí á thógáil ar thaobh an bhóthair, é ollmhór, míofar, neamhghnách, ach míníodh dúinn go raibh sé fágtha sa tslí sin le tamall anois.
Cé a mba leis é, an ea?
Luadh Posh agus Becks leis.
Agus tuige nár críochnaíodh é?
Ní raibh freagra na ceiste sin ag éinne, a dúradh linn, ach go raibh an chuma ar an scéal nach bhféadfadh an bheirt sin teacht ar aon fhocal, faoin chaoi ab fhearr le críoch oiriúnach a chur ar a “gCasa Grande” i bhFuerteventura. Minic a chualamar faoi chaisleáin sa Spáinn a bheith á thógáil ag duine! bhuel, is dócha go bhfuil ceann de na caisleáin sin á thógáil ag an lánú seo i gcúige iargúlta de Ríocht sin na Spáinne, agus má éiríonn leo riamh é a chríochnú, tá mé cinnte go mbeidh “Casa” ar dóigh acu amuigh ansin. é suite in áit chomh halainn is a d’fhéadfá a fháil, agus é feistithe ansin, ag breathnú amach ar an bhfarraige agus ar Oileán álainn Lanzarote.
Críochnóidh mé an scéal seo dhaoibh an tseachtain seo chugainn..
Bí linn ansin
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Moill gan choinne
Ar deireadh thiar, shroicheamar ár gceann scríbe, agus muid tuirseach, traochta. lag leis an ocras. Thugamar aghaidh ar chúntar an ionaid saoire sin, áit a raibh orainn dul trí na gnáthchúrsaí cláraithe. Ach bhí ceataí sa scéal inár gcásna, áfach. Ní dóigh liom gur mhínigh mé go raibh dhá ghrúpa dínn ann, mé fhéin is mo bhean i dtosach báire,, agus in éineacht linn, bhí ár n-iníon, a céile, agus a mbeirt páistí siúd. Bhuel, ní raibh tásc nó tuairisc fúinne le fáil sna leabhair s’acusan. Bhí orainn fanacht ansin, fad is bhí siad ag cuartú anseo, is ag ransú ansiúd. Chuireadar fios ar an mbainisteoir, agus ba é an scéal céanna aigesan é, ní raibh ar a chumas faisnéis ar bith a fháil go raibh muid cláraithe acusan don tsaoire sin, olc, maith, nó dona.
.
.
.
.
.
Lean an scéal mar sin ar feadh uair a chloig, ar a laghad, agus ansin, tháinig duine eicínt ar chuntas, i leabhar eicínt, go raibh árasáin curtha in áirithe don dhá ghrúpa dínn.
Míle buíochas do Dhia, arsa sinne, d’aon ghuth, ach ar an droch uair, ní raibh árasáin ar bith réidh le sinn a shacadh isteach iontu. An mbeadh muid sásta fanacht cupla uair a chloig, le deis a thabhairt don bhfoireann glanta, árasáin a ghlanadh agus a ullmhú dúinn? Bhuel, bí ag caint ar rogha an dá dhíogha! Nó ní raibh le déanamh againn, ach fanacht an dá uair a chloig, sin nó bóthar a bhualadh, agus árasán a lorg áit eicínt eile, bíodh go raibh díolta againne as dhá árasán san Ionad sin. Shocraiomar ar fanacht, agus ar ball, tar éis trí huaire a chloig, insíodh dúinn go raibh ár n-árasáin réidh dúinn agus bronnadh na heochracha orainn!
Thar am !
Faoin am sin, ba bheag nach raibh muid gan aithne gan urlabhara. Ach ar aon nós, tar éis dúinn ár málaí taistil a shocrú sna hárasáin, thugamar an baile mór orainn fhéin, agus muid stiúctha leis an ocras agus spalptha leis an tart. Anois, is féidir liom a rá nach raibh ganntanas bia nó dí san Ionad Saoire céanna sin Corralejo, nó bhí Proinntithe agus Óstáin den uile chineál le fáil ina múrtha ó cheann ceann an bhaile poirt álainn céanna sin. Chuireamar chuige sin, le flosc agus le fonn, agus i ndeireadh na dála, chuireamar cúl ar ár n-ocras agus ar ár dtart, agus chaitheamar an chuid eile den tráthnóna sin ag guairdeall timpeall, ag baint taitnimh as chuile shórt a bhí le feiceáil agus le cloisteáil i mbaile mór Corralejo.
Ar thaitin an tsaoire sin i bhFuerteventura linn, an ea?
Tráth Sosa
Bhuel, tríd is tríd, bhaineamar taitneamh agus tairbhe as an tréimhse a chaitheamar ar an oileán neamhaí céanna sin. Is dócha gurb é an bua is mó a bhaineann le saoire dá leithéid nó go mbíonn ar dhuine maireachtáil scathamh, gan ghluaisteán, gan fón, gan teilifís, d’fhéadfá a rá, agus go mbíonn air freisin, saol simplí a chaitheamh, saol a chuireann iachall air, scaití a chaitheamh ag smaoineamh, agus bíonn air freisin a mharana a dhéanamh ar an gcineál saoil atá á chaitheamh aige sa mbaile. Tugann sin uilig sos iontach ó chúramaí an tsaoil chráite, chéasta seo, don duine. Bhuel, b’in mar a mhothaíomarna, ar aon nós, agus ní call dom a rá, gur bhaineamar taitneamh as saol an Oileáin iontaigh, neamhaí sin. Ar an dtaobh eile den scéal, áfach, caithfidh mé a admháil, go raibh an áit beagáinín ró-the domsa, nó déarfainn go raibh cineál brothaill agus tonn teasa ann, le linn dúinne bheith ansin, nó bhí an teocht sna triochaidí, i rith an ama sin. Sea, agus caithfidh mé a admháil, go bhfuil an teocht céanna sin beagáinín ró-the domsa, sea, agus sin gan tagairt ar bith a dhéanamh anseo do na diabhail corrmhíolta, a bhí flúirseach go maith ar an oileán ag an am sin, rud a chuir iachall ar dhaoine, bealadh, nó ungadh, speisialta frithchorrmhíolta a chaitheamh, leis na gadaithe beaga sin a choinneáil i bhfad uait!
Ar aon nós, taobh amuigh de sin ar fad, bhaineamar taitneamh as ár dtréimhse ansin, agus thaitin cuma scéirdiúil, feannta, fásúil an oileáin linn, ach, ag an am gcéanna, níor shil mé deoir ar bith nuair a bhí deireadh leis an tsaoire sin, agus muid ar ár mbealach ar ais abhaile go hÉirinn iathghlas oileánach, nó nach mbeadh sé deacair áit níos taitneamhaí, níos ilchineálaí, níos áille, ní í, a fháil faoi luí na gréine.
An mbeidh mé ag dul ar ais go Fuerteventura ar saoire arís?
N’fheadar, ach tá mé ag ceapadh, go bhféadfainn níos mó taitnimh a bhaint as saoire anseo i measc Bhánchnoic Éireann Ó, agus téadh an aimsir tigh an diabhail!!!
Céard fútsa?
.
.
.
.
.
.
.
.
.
le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
Geimhreadh Chugainn .
Íslíonn grian i dtreo léaslíne,
Is slógann scamaill ar spéartha liath’
Tréigeann cuach is fáinleog luath
Críocha ársa Choinn is Bhriain.
.
Feonn féar, is críonann duille,
Lomtar tom, is nochtar sceach,
Líontar díog, is leatar srutha,
Clocha ceangailte is loch ‘na leac.
.
Cosctar ceol fuiseoige is loin duibh,
leathann tost thar shliabh is má,
Ach ceolann dreoilín ar ghéag gan duille,
Ag fógairt áir ar fhuacht is crá.
.
Feannann goimh an craiceann daonna,
Ainneoin a gcaitear d’éadaí trom’
Sileadh sróine is casacht phléascach,
Toradh tréimhse amuigh faoin aer.
.
Anáil ‘na mbó ina gal geal reoite,
Á stealladh uathu ina múrthaí ceo,
Éin gan deoch, gan bhlas le n-ithe,
Talamh sioctha, is linn faoi reo.
.
Fadhb gan scaoileadh don duine daonna,
Foighid a oireann i gcás gan bhrí,
Ach don té a mhaireann is a thuigeann tada,
Fillfidh Earrach is fásfaidh síol.
.
Ceolfaidh dreoilín, is feadfaidh lon dubh,
Fillfidh athuair fáinleog is cuach,
Tógfar croíthe le háthas saolta
Le ceol is dath ó Ri na nDúl.
.
***************************************
.
le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
Cosaint na Cáinaisnéise!
(This week Séimí and Friend discuss the Budget.)
Peadar Bairéad
Iomarbhá
Thíos i gcailleach(snug), sa Smugairle Róin sea bhíomar bailithe, an oíche cheana, agus go breá luath thuig mé fhéin go raibh faobhar argóna ar mo sheanchairde, Séimí a’ Droichid agus Mártan Shéamais. Sea, agus geallaimse dhuit é, nach raibh sé deacair caint a bhaint as an mbeirt chéanna sin, an oíche sin. I ndáiríre, ní raibh ach focal amhain ligthe le sruth agamsa, nuair ba léir fonn cainte ar mo bheirt.
Cén focal atá i gceist agam anseo, an ea?
Cáinaisnéis. B’in an focal adúirt mé, agus é beartaithe agam tuairimí na beirte eile a mhealladh uathu, ar ais nó ar éigean.
Bhuel! Geallaimse dhuit é, nach raibh sé deacair in aon chor caint a bhaint astu an oíche sin, nó bhí dóthain le rá ag gach éinne acu faoin gcáinaisnéis chéanna sin. Ach ba é Séimíú ba thúisce a bhain an bhearna dínn, agus ba é ba thúisce a chuir tús leis an iomarbhá.
“Deirimse cáinaisnéis leat!!” ar seisean, agus straois gháire siar go dtí na cluasa air. “Cáinaisnéis, an ea? Ní cáinaisnéis ach robáil chaoch i lár an lae ghil a thabharfainn fhéin air. Féach an chaoi ar dheighleáil siad le pinsinéirí.”
“Ach,” adúirt mé fhéin ag cur isteach air, “cheap mé fhéin gur chaith siad go fial leis na saoránaigh chéanna sin, nó níor ardaigh siad an cháin ioncaim orthu, nó níor ísligh siad a bpinsean, ach oiread.”
“Furasta a fheiceáil cén taobh den teach a bhfuil tusa ag taobhú leis, nó an dall atá tú? Nár thug tú faoi deara gur bhain siad na cártaí leighis ó phinsinéirí áirithe, trí leibhéal a dteacht isteach incháilithe a ísliú. Go dtí seo, tugadh cárta don lánúin nach raibh a dteacht isteach níos airde ná míle dhá chéad Euro sa tseachtain, nó sé chéad Euro don duine singil, ach ísliodh tairseach an fhiosrú maoine go dtí naoi gcéad Euro don lánúin feasta, agus go sé chéad don duine singil, rud a fhágfaidh go gcaillfidh roinnt mhaith dem chairde a gcárta leighis feasta, agus dár ndóigh, níl ansin ach comhartha in aird na gaoithe”.
“ Ach, a Sheimí” arsa mé fhéin, “b’fhéidir nach raibh an dara rogha ag an Aire ach dul síos an bóithrín sin, an turas seo, agus b’fhéidir go ndéanfadh sé an t-ísliú sin a chealú arís sa chéad cháinaisnéis eile?”
“Sea,” arsa Mártan Shéamais, “agus b’fhéidir go n-eitleodh muca, amach anseo. Nó nach bhfuil a fhios ag madraí an bhaile fhéin gurb é a mhalairt ar fad a tharlóidh, agus sin an faitíos atá ar sheanóirí an Stáit seo, faoi láthair.”
“Fíor dhuit a Mhártain,” arsa Séimí s’againne, “agus cuir leis an masla sin, go mbeidh ar an mbuíon chéanna sin a bhfuil Cárta Leighis, nó Cárta Dochtúra, acu, dhá Euro caoga Cent a íoc feasta ar chuile airteagal ar oideas a ndochtúra, agus nach gcaillfidh siad a liúntas telefóin freisin, gan trácht in aon chor ar ísliú an liúntais connaidh.”
“Ach, a fheara” arsa mé fhéin arís, “Caithfear a chur san áireamh, nach bhfuil sparán teann ag ar Rialtas, agus go gcaithfear gearradh siar, agus gearradh siar arís, le cuntais an Stáit a chothromú, agus ní hiad na seanóirí amháin a bheidh thíos le socruithe na Cáinaisnéise deiridh sin”.
D’ionsaigh an bheirt mé agus thug íde na muc is na madraí dom as bheith ag iarraidh ionsaí úd an Rialtais ar ár seanóirí a chosaint, agus d’admhaigh siad beirt, go mba mhór an náire domsa, seanóir, a leithéid a dhéanamh. D’fholmhaigh muid ár ngloinní agus thug an bóthar abaile orainn fhéin.
Dár ndóigh ní raibh ar siúl agam fhéin ach bheith ag iarraidh fonn cainte a spreagadh im chomrádaithe, agus b’in a bhfuair mé dá bharr!!!
Caithfidh mé teacht anuas den chlaí seo feasta!!!!
le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
An Duais don Dathúil ?
.
Níl dabht ar domhan ach gur thóg Chluichí Oilimpeacha Beijing croí agus meanman an tsaoil mhóir, níos luaithe i mbliain seo 2008, nó ní hamháin gur deineadh na Cluichí céanna sin a reachtáil go cruinn, cúramach, sásúil, ach d’éirigh leis na Sínigh, ag an am gcéanna, clú agus cáil a thuilleadh dóibh fhéin ó cheann ceann na cruinne, lena scileanna, lena gcumas, agus lena leithleachas. Cé dhéanfadh dearmad ar an tsearmanas taibhsiúil, sciliúil, do-bhuailte, a láithrigh siad, ar ócáid oscailte na gCluichí? Sea, agus cá bhfágfá an tsearmanas a leag siad os ár gcomhair mar chúl-chlúdach ar leabhar do-dhearmadta a mbaiste mar chumhacht do-sháraithe na haoise seo? Agus sin uilig, gan trácht a dhéanamh in aon chor, don chathair neamhaí a thóg siad le seoid na gcluichí a leabú inti, gona bhfaichí, gona locha, gona seastán fiú, a raibh cuma nide air, le deis a thabhairt don lucht féachana radharc an fhiolair a fháil ar lúithirní an domhain ag glacadh páirte, go cróga, misniúil, i gcluichí, i gcomhlanna, agus i gcoimhlintí, agus iad uilig ag iarraidh dul níos mire, níos airde, nó níos sia, ná mar a deineadh riamh, go nuige seo.
Leatrom ?
Bhí go maith, is ní raibh go holc, mar adeireadh an tseandream fadó, agus bhain daonra an domhain mhóir an-taitneamh as an spléachadh sin a fuair siad ar an saol, mar a chaitear é, i gcríocha ollmhóra na Síne. Níor fágadh fuíoll molta ar an dtír, nó ar a muintir, ach nuair a bhí chuile shórt faoi mar a d’iarrfadh do bhéal fhéin é a bheith, chuala an saol mór an scéal faoin bhfógraíocht úd a deineadh agus girseach óg ag glacadh páirte ann, ach toisc nach raibh sí dóighiúil go leor, caitheadh ar leataobh í, agus ina háit, bhain an lucht fógraíochta leas as girseach óg eile, girseach ar bhronn a máthair baistí sí, bua na dathúlachta uirthi. Nuair a leath an scéal sin i measc daoine, ba é an toradh a bhí air nó déistean a mhúscailt i gcroí daoine, toisc gur deineadh leatrom dá leithéid ar an ngirseach bhocht úd, agus gan tada déanta as an mbealach aici. Tuigeadh dóibh, nach raibh sé ceart, cóir, nó feiliúnach, beart dá leithéid a dhéanamh, agus go raibh náire shaolta tuillte an na Sínigh as a leithéid a dhéanamh… Fobún orthu! más fíor a hinsíodh dúinn sna meáin.
Ná déan mar a dhéanaim………
Ach ansin, nuair a chuirtear an bhreith sin faoin tóirse, feictear dúinn nár dhein na Sínigh ach an rud a dhéantar chuile lá, anseo in Oileán na Naomh is na nOllamh!
Ag magadh atá mé, an ea?
Geallaimse dhuit nach ea! Mar nuair a bhreathnaíonn tú ar an teilifís, agus nuair a dhíríonn tú tóirse na fiosrachta ar aighthe na ndaoine a phioctar, le teacht ar an scáileán os comhair daoine, le nuacht a léamh, le réamhaisnéis na haimsire a chur i láthair, le cláracha a láithriú, nó fiú le páirt a ghlacadh i gcomórtas talainne, nó i dtionscnamh ar bith dá leithéid, feicfidh tú, gan aon ró-stró, go mbaintear úsáid as cleas úd na Síneach, agus go bpioctar an té a bhfuil bua na dathúlachta ag roinnt leis, nó lei. Anois, níl dabht ar domhan, ach go mbaineann daoine pléisiúr as bheith ag breathnú ar dhaoine dathúla, bíodh siad fireann nó baineann, ach ar an morgóir, is ar áilleacht ban a bhíonn ár n-aire dírithe.
“De gustibus……”
Anois, nuair a théann sé go croí an ábhair, cé déarfadh go bhfuil an duine seo dathúil, nó an duine úd eile míofar? “De gustibus non est disputandum”, faoi mar adeireadh na Rómhánaigh fadó! Nó nach bhfuil a áilleacht fhéin ag chuile dhuine daonna? Ar an ábhar sin, nach bhfuil sé de cheart ag chuile dhuine, a scathaimhín fhéin faoin ngréin a éileamh? Sé sin, má tá an talann, agus na scileanna cuí aige. Ná bíodh againn feasta, mar sin, mar shlat tomhais ach cumas an iarrthóra ach a ábaltacht ar ghnóthaí an phoist a choimhlíonadh. Má leantar an treoir sin, seans go mbeidh deis againn feasta, chuile chineál duine a fheiceáil ar ár scáileáin, nó bíodh go bhfuil sé éasca ar na súile breathnú ar dhuine dóighiúil, ní hionann sin is a rá, nár chóir go mbeadh a dheis fhéin ag chuile dhuine –bíodh sé dóighiúil nó bíodh sé míofar – teacht os ár gcomhair ar an scáileán sí. Ní hionann dathúlacht agus ábaltacht, nó ní hionann míofaireacht agus éagumas.
.
Peadar Bairéad
le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
.
“I gceartlár mo dhaoine”
.
Thug mé cuairt ar an Iarthar, le déanaí. Bheadh ar dhuine a admháil don saol mór nach raibh an aimsir thar mholadh beirte, ag an am, nó maidin Domhnaigh, agus muid ag fágáil an bhaile anseo i gCill Chainnigh, bhí sé ag cur sceana gréasaí. Ní dóigh liom, go bhfaca mé báisteach chomh trom leis, leis na cianta, agus dá chomhartha sin, bhí orainn tiomáint trí locháin uisce, a bhí ag trasnú an bhóthair anseo is ansiúd. Cuir le sin, go raibh na spéartha gruama leagtha anuas orainn, geall leis ach níor bhréag ar bith a rá, gur oir gruamacht na haimsire don ngruamacht gránna a bhí cuachta ina scamall dlúth múchtach, sa chroí istigh ionnam.
Turas na Trócaire
Tuige a’ raibh an croí istigh ionnam chomh trom, gruama, dubhach, sin, An ea?
Toisc nach siar ar aeraíocht, nó ar saoire a bhí mé ag bogadh, an mhaidin bhroghach sin. Níorbh ea, mh’anam, mar ba ar shochraid a bhí mé ag dul, sochraid mo dheirféar Cáit, an duine deiridh den ál, taobh amuigh díom fhéin, a bhí fanta os cionn talaimh fós. Tuigfidh tú, mar sin, nach raibh aon ró-dheifir orm, agus mé i mbun an aistir chéanna sin, nó ní le fonn a thug mé faoi i dtosach báire, ach gur tuigeadh dom, go raibh sé de dhualgas orm bheith ar an bhfód, don ócáid sin.
Chun bóthair linn go breá luath, ar eagla go gcuirfeadh an doineann moill orainn, ach tar éis dúinn dul trí chupla linn uisce, anseo is ansiúd, fan an bhóthair, rinneamar an tslí a chur dínn go héasca, agus chomh maith le sin, chomh luath is a thrasnaigh muid an tSionainn, bhí sé ina thuradh ansin, go tráthnóna.
Siar a chuamar
Chuireamar an oíche sin tharainn i mBéal an Átha, agus an mhaidin dár gcionn, thugamar an bóthar siar go Béal an Mhuirthead orainn fhéin. Shroicheamar an Teach Ósta nua sin, ar imeall Bhéal an Mhuirthead go breá luath, agus bhí deis againn scathamh a chaitheamh ansin, lenar scíth a ligint, roimh an chuid deiridh den aistear go dtí an Geata Mór a chur dínn.
Nuair a shroicheamar an Geata Mór, tamall roimh mheánlae, bíodh gur ar shochraid a bhíomar ag dul, ag an am gcéanna, ba thógáil croí domsa bualadh leis an oiread sin seanchairde. Ag buille an mheánlae, cuireadh tús leis an Aifreann. Bhí triúr sagart ar an altóir, sagairt a raibh aithne acu ar Cháit, nó ba mhinic í ag obair ansin i Séipéal álainn Naomh Sheosaimh sa Gheata Mhóir. Ba mhór go deo an chabhair iad, an tAifreann fhéin, na hiomainn ón gCór, an seanóir ón Sagart Paráiste, agus tacaíocht an phobail mhóir a bhí bailithe ar an bhfód, lena gcomhbhrón a chur in iúl, le meáchan ár gcumha a laghdú, lenar mbuairt a mhaolú, agus lenár gcaoinchuimhne a threisiú.
Deireadh an Aistir
I ndiaidh an Aifrinn, shnigh an tsochraid a slí anacair i dtreo Reilg na Croise, Reilg atá i ngiorracht urchar méaróige do Sheanmhainistir na Croise, mar a bhfuil an file, Riocard Bairéad fhéin, ag tabhairt an fhéir. Ach fillimis ar an Reilg Nua, mar a raibh uaigh tochailte go doimhin i ngaineamh bhog gheal an Mhuirthead. Uaigh a thochail gaolta agus cairde Cháit. Deineadh an uaigh a choisreacan. Íslíodh an chónra. Dúradh na paidreacha cuí, agus ansin, fad is a bhí deichniúr den Phaidrín á rá, bhí na gaolta agus na cairde céanna sin, ag líonadh na huaighe le gaineamh bhog bhán, a thit anuas gan trup ar chlár na cónra. Tráth raibh an deichniúr ráite, bhí an uaigh líonta, agus an farasbarr baslaithe ina iomaire deas, néata os a cionn. Sea, agus nárbh oiriúnach an chomhartha chéanna sin, ar ár ndúil uilig san aiséirí, san athfhás sin, a luaitear sa véarsa….
Ó bhás to críoch,
Nach críoch ach athfhás,
I bParrthas na nGrást
Go rabhaimid.
Agus an méid sin déanta againn, d’fhanamar uilig ar an bhfód go ceann tamaill, muid ag caint is ag comhrá, ag seanchas is ag síor-rá. Muid ag rúscadh aibhleoga na cuimhne, ach thar aon rud eile, muid ag misniú a chéile, le tabhairt faoin chuid eile dár n-oilithreacht fhéin.
Áit ag Bord an Tiarna, go raibh ag Cáit bhocht s’againne anocht agus i dtólamh.
Gaineamh Bhog Bhán
D’íslíomar a cónra chláir
I gciúineas caoin a huaighe,
Is ghuíomar dá hanam dil
Grásta is síocháin neimhe.
.
Líonadh isteach an uaigh
Le gaineamh bhog bhán Iorrais,
A thit mar chálóga grásta,
Gan trup, lá úd na Leice.
.
Is d’fhanamarna sa timpeall,
Mearaithe ag rún na beatha,
Ag seanchas is ag comhrá
Ar stair is ar ábhair reatha.
.
Taobh linn, bhí na tonnta mara
Ag briseadh go cumhach cois trá,
In ómós do Cháit bhocht na gile,
Is ag guí uirthi suaimhneas gan chrá.
.
Mothóimid uainn thú, a dheirfiúr,
Do chomhluadar caoin is do chiall,
Go raibh tíos agat feasta sna Flaithis,
Faoi shíocháin is suaimhneas gan chríoch.
.
.
Peadar Bairéad
.
***********************************
.
.
.
.
.
.
le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
I mBéal an Phobail
Peadar Bairéad
Rúin athbhliana
Tá an tráth sin bliana tagtha arís! Na Gearróga dubha curtha dínn againn, agus muid ag druidim linn go cúramach i dtreo na Féile Bríde. Seo an t-am le rúin athbhliana a dhéanamh. Seo an t-am le seolta a ardú arís, le dúshlán na mara móire moingscaoilte a thabhairt. Seo an tráth den bhliain le soithigh ár mbeatha a ní is a scóladh, le bainne úr milis na beatha a scaoileadh isteach iontu, ar eagla a mhillte. Sea, gan dabht ar domhan, seo an tráth le claíocha bearnaithe na beatha a dheisiú, agus le gortghlanadh éifeachtach a dhéanamh ar fhiaile shantach, bharrphlúchtach ár laethe. Seo an tráth den bhliain, nuair a dhírím fhéin ar alt a scríobh faoin ábhar thuasluaite.
A Thriochadú breithlá
Bliain faoi leith domsa isea bliain seo ár dTiarna, 2009, nó triocha bliain ó shoin go díreach, sea a thosaigh mé ar an gcéad alt den Cholún seo, I mBéal an Phobail a scríobh. Is maith is cuimhin liom an ócáid, nó b’in í bliain an Phápa, an bliain 1979, nuair a cuireadh tús leis an gColún seo. Tharla cupla uair, san idirlinn, gur cheap mé fhéin go gcuirfí deireadh leis an gColún céanna sin, ach, ar chúis amháin, nó ar chúis eile, tháinig sé slán, agus beidh sé ag ceiliúradh a triochadú breithlá, am eicínt, amach anseo, ag deireadh na bliana seo. Bí cinnte go gcuirfidh mé an ócáid sin i gcuimhne dhaoibh, ag an am ceart, ach ar eagla na heagla, bígí ag faire amach don ócáid, sibh fhéin. Is dócha gur chóir dom tagairt a dhéanamh do rud amháin eile anseo freisin, agus sin, go dtarlaíonn sé corruair, nach mbíonn fáil ar an gcolún seo, in eagrán, nó dhó, den Kilkenny People, agus ar ócáid dá leithéid, b’fhéidir go gceapfadh duine go raibh deireadh leis an gcolún feasta! Bhuel, beag an baol! Ní bhíonn i gceist ach nach mbíonn spás le fáil don cholún, san eagrán, nó sna heagráin, áirithe sin.
Ach le filleadh ar na rúin athbhliana sin………..
Deireadh leis an Mustar!
Tugann an bhliain áirithe seo deis faoi leith dúinn breathnú athuair ar chúrsaí an tsaoil s’againne. Is dócha go dtuigtear do chuile mhac a’ pheata againn anois, go bhfuil deireadh leis an mustar! nó bhailigh an Tíogar Ceilteach a chip is a mheanaithe leis anuraidh, agus thug Críocha Coimhthíocha Grianmhara Dofhála air fhéin, agus caithfidh muidinne tuiscint athuair, nach bhfuil Cathair bhuan ar bith againn ar an saol seo, agus nach bhfuil buaine ar bith ag baint le saol, le saibhreas, nó le gradam. Bliain ó shoin, bhíomar uilig ar dhroim na muice, agus féach orainn anois! Nár thapaidh a leagadh sa mhoirt sinn? Tá laethe anróiteacha romhainn amach, laethe an anró, agus an chruatain, nuair a bheidh dífhostaíocht forleathan go maith, inár measc arís, agus nuair a bheidh ganntanas airgid ag cur as do roinnt mhaith daoine. Ach, faoi mar adeireadh an tseandream fadó, “an rud is measa le duine na a bhás, b’fhéidir gurb é lár a leasa é,” agus b’fhéidir gurbh acusan a bhí an chiall, nó ní tagann olc i dtír nach fearrde duine eicínt é! agus mar sin, is é is lú is gann dúinn a dhéanamh, nó leas a bhaint as an anachain. Sea, ach conas is féidir le duine a leithéid a dhéanamh? Bhail! caithfidh sé dul ar a mharana agus leas a bhaint as na coinníollacha nua beatha a scaoiltear chuige. caithfidh muid breathnú ar na botúin a rinneamar, agus atá á ndéanamh fós againn, agus fáil réidh leo feasta. Níl dabht ar domhan, ach go raibh airgead agus am á gcaitheamh go diomailteach againn, in áit iad a dhíriú ar an ngad ba ghiorra don scornach. Bhail! feasta, is féidir linn ceachtanna a fhoghlaim ó na dearmaid a rinneamar le linn laethe na flúirse, nuair a bhí saol na bhfuíoll á chaitheamh, ag íseal is ag uasal. Caithfidh muid cúbadh chugainn feasta, agus deireadh a chur le diomailt, le fábhraíocht, agus leis an teanga liom leat.
Athbhreithniú
Tabharfaidh na laethe seo deis dúinn freisin, féachaint ar na bealaí éagsúla a úsáidtear inár measc, le pá, teacht isteach, agus tuarastal, a mheas, agus a shocrú, sea, agus nár chóir breathnú freisin ar na liúntais éagsúla, a íoctar le hoibrithe áirithe, nó nach liúntais saor ó cháin a leitheid, gur fiú mórán d’oibrí ar bith iad, bíodh sé ina dhochtúir, ina theachta dála, nó ina iascaire. Nár chóir, ag an am áirithe seo freisin, breathnú arís ar na pinsin a íoctar do dhreamanna áirithe sa Stát s’againne, nó níl dabht ar domhan, ach go n-éiríonn le dreamanna áirithe an córas úd a chrú, ar mhaithe leo fhéin.
B’fhéidir go bhfuil mo dhóthain ráite agam, don bhabhta seo, agus gur leor é, le daoine a chur ag cur is cúiteamh faoi na cúrsaí céanna sin. Má d’éirigh liom sin a dhéanamh, beidh mé breá sásta liom fhéin. Agus fillfidh mé, amach anseo, ar chúrsaí coirpeachta, agus ar na bealaí is fearr le deighleáil leo.
Gaeilge 
English