le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
Úrscéal Spéisiúil
.
Leaving Ardglass…………..Céadchló…2008
le
William King…………………….12.50 Euro
An tríú húrscéal
Seo an tríú húrscéal ó pheann an údair eaglasta seo. Insítear dúinn ar chlúdach cúil an leabhair, gur rugadh an t-údar seo, William King, i gCiarraí, gur dhein sé a chuid staidéir i gColáiste na hOllscoile, Áth Cliath agus i gColáiste na Croise Naofa, i gCluain Life. Tá sé ina shagart pobail i nDroim Chonrach faoi láthair. Péire úrscéal mór-ráchairte i gcló uaidh, cheana féin, agus ní call a rá go mbeidh an-ráchairt ar an úrscéal seo freisin, amach anseo. Is iad cúrsaí creidimh, agus cúrsaí eaglasta, príomhábhair an úrscéil seo, agus dár ndóigh, cé eile ach sagart, a thuigfeadh ina iomláine, saol agus saothair, caimiléireacht agus camastaíl, dáiríreacht agus ionraiceas, lucht caite éide na n-eaglaiseach, cé eile, ach sagart, nó nach ndeirtí i gcónaí go dtuigfeadh Tadhg Taidhgín lá ar bith den bhliain. Sea, dár ndóigh, agus d’fhéadfadh an té a fuair oiliúint an tsagairt, buille faoi thuairim a thabhairt fúthu, freisin!
Tom Galvin
Ach le filleadh ar an leabhar spéisiúil seo. Is é Tom Galvin an príomhcharactar sa scéal, agus is trína shúile-sean a fheiceann muid an saol, mar a léirítear dúinn é, san úrscéal seo. Tosaíonn an t-údar ag deireadh an scéil, geall leis, d’fhéadfá a rá. Breathnaigh mar a chuireann sé é sa chéad chaibidil…
‘Time to ring the bell,’ I remind the sacristan as I settle the green chasuble over my shoulders.
In the mirror beside the vesting bench, I can see him grip his walking stick and shuffle to the back door of the church, his shadow stretches out over the ancient flagstones. ‘For whom the bell tolls, Monsignor.’
adeir sé…
Sin an Monsignor Tom Galvin ag labhairt lena shacraisteoir, in eaglais Pharáiste Chill a’ Dúin, roimh an Aifrinn, maidin amháin.
Iardhearcadh
Tá an Monsignor Tom ina shagart pobail sa pharáiste sin anois, dá dheoin fhéin, bíodh go raibh súil aige fhéin, agus ag roinnt mhaith eile freisin, lá dá raibh, go gcaithfeadh sé mítéar an easpaig, in áit bhairéad an tsagairt phobail, sár a leagfaí na hordóga air. Ach nach ‘in é an saol agat! Rugadh ár bpríomhcharachtar in Ardglass, i gCiarraí. Ní raibh móran fáltais ag a mhuintir, ach d’imigh deartháir leis go Londain, áit ar chnuasaigh sé fhortún, agus ar ball, nuair a bhí a chuid meánscolaíochta críochnaithe ag Tom, chuir an deartháir sin, M.J. fios air, agus chuir i mbun oibre thall i Londain é, agus é ag súil, go mbainfeadh Tom Céim Ollscoile amach, ar ball, agus go raghadh an bheirt acu i bpáirtíocht mar Chonraitheoirí Foirgníochta thall. Chuaigh Tom i mbun oibre, agus ba ghearr go bhfaca sé chomh cleasach, agus chomh cam, is a bhí gnó na Tógála thall. B’iomaí cuairt a thug sé ar an Halla Rince, an Galtymore, agus d’admhódh sé fhéin gur thaitin na céapair sin uilig leis. Fuair sé chuile dheis le saol Shasana a bhlaiseadh ina iomláine, rud a dhein, ach ar deireadh thiar, bhí air rogha a dhéanamh, nó bhí dhá rogha ar an bpláta roimhe amach. D’fhéadfadh sé céim a bhaint amach agus dul i bpáirtíocht lena dheartháir, nó d’fhéadfadh sé dul le sagartóireacht.
Chuaigh sé le Sagartóireacht
Chuaigh sé le sagartóireacht, agus d’éirigh thar barr leis i mbun na ceirde sin. Oirníodh ina shagart é, agus chaith blianta thall sa Róimh ag cur an chloch phréacháin ar a chuid léinn.
Ní gá a rá gur sciob sé an chraobh leis, thall ansin. Deineadh Monsignor de, agus bhíothas cinnte go mbainfeadh sé céim ard amach sa saol eaglasta.
Ar ball, tháinig sé abhaile go hÉirinn, agus níor dhein sé dearmad riamh ar a ndúirt an sagart óg leis sa Róimh. Bhuail sé forrán ar Tom, agus mar aguisín leis an bhforrán sin, scaoil sé an rún seo leis…
‘never forget, Tom, that when a man is sent to Rome to study, his bishop has him in mind for higher things. We’re the Coldstream Guards. None of us here are pack animals. We’d be wasted in a parish or on the missions’….That’s for the pass B.A. men’
Bhain Tom s’againne níos mó ná an Pass B.A. amach, nó tar éis dó trí bliana a chaitheamh ag Propaganda Fide, bhain sé a Dhochtúireacht amach sa Diacht.
An Bachall tuillte aige
Chaith sé blianta ina dhiaidh sin ag cabhrú leis an Easpag Boylan in obair a dheoise siúd. I ndáiríre, bhí gnó an Easpaig sin á dhéanamh aige, agus sin go críochnúil, nó bhí a fhios ag fia is ag fiolar go raibh dúil ag an Easpag céanna sa mbraoinín. Tuigeadh i bhfad agus i ngearr go mbeadh an Monsignor Tom ina chomharba ar an Easpag Boylan, ar ball. Ach bhí sagairt eile sa dheoise chéanna sin, agus ar bhealach amháin, nó ar bhealach eile, d’éirigh le duine acu an bhearna a bhaint den Monsignor ar deireadh thiar, agus fágadh Tom bocht mar thánaiste ag an bhfear céanna sin.
Fís an Mhítéir caillte
Níor éirigh leis, áfach, an t-iomaire sin a threabhadh díreach, agus i ndeireadh na dála, d’iarr sé ar an Easpag nua sin, paráiste iargúlta a thabhairt dó. Rinne an tEaspag rud air, agus sin mar a thosaíonn an scéal seo agus an Monsignor Tom i mbun oibre, mar shagart pobail, i gCill a’ Dúin, agus fís an mhítéir caillte aige, faoi mar a chaill sé gus agus gaisce laethe a óige.
An-scéal, an-stíl, an-insint. B’fhéidir gur mhaith leat triail a bhaint as?
.
.
le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
I mBéal an Phobail
Peadar Bairéad
( I mBeal an Phobail this week recalls the Eucharistic Congress Year of 1932 )
A Nation re-awakening
I still remember the year 1932. Our State was still in its infancy. There was a magic stirring in the atmosphere, and a new spring in the step of the nation. At that time, I lived in the magic land of Erris in West Mayo. One couldn’t but notice at that time the intoxication of freedom still stirring in the heart of the community. Dont imagine now that our people were on the pig’s back, at that time, we were still a long distance from that Utopian land, as many of our people still lived from hand to mouth, and hungry want walked with the people, but there was hope in their hearts and they really felt that, at last, Winter had truly passed.
I still remember the election of that fateful year. We youngsters enjoyed the excitement of the election, with its speeches from the candidates outside Binghamstown \\\\church gates, every Sunday, as we made our way slowly towards Election Day. I remember the odd car decorated with coloured baloons making it’s way slowly over our rutted Erris roads, scattering coloured propaganda leaflets as they went. Yes, without a doubt it was an exciting time to be young and carefree, and not having any idea of the depth of the problems that grown-ups wrestled with at that time in the hungry thirties, but for us youngsters who yearned for fun and excitement, it was all good exciting fun.
At school, our teacher, a Miss Quinn, tried her very best to impress on us the great solemnity of the occasion, and she took us on visits to Binghamstown Church, where she explained to us the importance of the celebration of the Eucharistic Congress which we was taking place here in Ireland, at that particular time, because it happened to be the fifteenth centenary of the coming of Christianity to Ireland, as it was taken to us by our national patron, Saint Patrick, in the year of 432 AD. She told us too, that a like celebration would not happen again until the year 2032, a time when she felt none of us would be able to join in those celebrations, except, perhaps, a few of us youngsters, who might perhaps survive until that far away year.
I recall too, that at that time, our parish priest told his congregation that they should get two flags, the National flag, and the Papal flag, and fly them from the chimneys of their houses to show that they were taking part in the historic celebration. Yes, and they took his advice too, and didnt our village of thatched, cosy, whitewashed, houses look gallant and exciting as it sailed, as they looked like a naval squadron, sailing before a following wind, with all flags proudly flying.
These were some of the thoughts that rushed into the kitchen of my memory recently, when I read that we would hold the next Eucharistic Congress here in Ireland in the year 2012. It was then that I understood that Miss Quinn was mistaken when she told us that the next such Celebration would be held here in the year 2032. And some of the little people of 1932 would indeed be able to celebrate our next Eucharistic Congress!
le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
I mBéal an Phobail
Peadar Bairéad
Ní lia duine ná tuairim.
Sea, agus ní lia tír ná nós! B’in iad nathanna cainte a tháinig anuas le huacht chugainn ón dream a d’imigh romhainn, agus nach acu a bhí an chiall agus an tuiscint ar chúrsaí an tsaoil chasta, do-thuigthe, seo. Agus nárbh é comhartha na céille agus na heagna, chuile lá riamh, glacadh le fírinne na nathanna céanna sin.
Céard a chuir ag tochrais ar an gceirtlín sin mé an tseachtain seo? adéarfadh duine, b’fhéidir. Bheul! an gcreidfeá gur ag éisteacht le clár teilifíse a bhí mé, ag an am, nuair a chuaigh fírinne na nathanna céanna sin go smior na gcnémh ionnam. Inniu sa Dáil, a bhí idir chamáin ag an gClár céanna sin, agus cuairt Mhuintir Obama ar an tír seo, a bhí á plé ar an gClár sin.
I mBéal gach éinne
Níorbh aon rud nua é sin, nó bhí an dream céanna sin i mbéal gach éinne, ag an am, dream amháin á moladh go hard na spéire, dream eile ag cur a gcuairt i gcomparáid le cuairt na gCinnéadach, leathchéad bliain ó shoin anois. Bhí mé réidh leis an gcnaipe a chasadh chuig stáisiún eicínt eile, nuair a phléasc cainteoir mná an tost ómósach lena hionsaí binibeach ar mhuintir na tíre seo, agus an chaoi a raibh siad ag lútáil go lústrach leo. Caithfidh mé a admháil, gur bhain a cuid cainte stangadh asam,nó chuaigh sí níos fuide ná sin leis an scéal nuair a d’ionsaigh sí Uachtarán na Stát Aontaithe freisin ag maíomh go raibh sé ag dul thar fóir, go minic, lena eachtraí polaitíochta, agus míleata, i dtíortha eachtrannacha.
Litir ó Mheiriceá
Mhothaigh mé i dtosach faoi mar a bhuailfí buille feille orm fhéin, nó smaoinigh mé ar an gcúnamh, agus ar an gcabhair, a fuair muid mar chine ó Mheiriceá, le sinsearacht. Nár mhinic a choinnigh siad an dé ionainn lena dtacaíocht, agus leis ‘an litir ó Mheiriceá’ a d’iompar mám dolar ó ghaolta a bhí ar imirce san Stáit. Smaoinigh mé freisin, gur bheag duine sa Dáil s’againne a d’aontódh go huile is go hiomlán le caint lasánta na mná céanna sin, agus ní gá dhom a rá, go gcuirfeadh caint dá leithéid déistean croí orm fhéin, agus go gcuirfinn go láidir ina choinne, seacht lá na seachtaine; ach ba ag an bpointe sin a rith na sean-nathanna sin, a luaigh mé thuas, liom. Ní lia duine ná tuairim agus má tá fírinne ar bith folaithe sa seanfhocal sin, nár chóir go mbeadh duine bheith ag súi,l go mbeadh dearcadh dá leithéid ag roinnt áirithe daoine. Sea, agus nach cuid den chiall, agus den eagna é, a bheith sásta éisteacht go cúramach, creidiúnach, le dearcadh an duine eile, agus a bheith sásta misneach an chainteora a mholadh, agus a mhóradh. Ní deirim anois go bhfuil dualgas ar bith orainn glacadh leis na tuairimi sin, ach is é is lú is gann dúinn a dhéanamh, ná éisteacht leo, iad a chur sa mheá, agus ár mbreith fhéin a thabhairt orthu, ar ball, agus gan ligint do na tuairimí sin ár meas ar an gcainteoir a laghdú dá mbarr.
Inniu sa Dáil
B’in an chiall a bhain mé fhéin as an gClár Teilifíse céanna sin faoi ‘Inniu sa Dáil.’
Céard fútsa? Cé’n tionchar a bhí ag an óráid sin ortsa? Tá aithne agam fhéin ar dhaoine áirithe agus ní raibh ar a gcumas cur suas leis an gcineál sin cainte, olc, maith, nó dona, ach, i gcás dá leithéid, nach maith an leigheas ar an scéal é, smaoineamh ar na seannathanna a luaigh mé thuas, nó tá blas agus boladh na céille, agus na heagna, orthu fós.
Sea, ní lia duine ná tuairim, agus ní lia tír ná nós.
.
le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
O i s t e a n s ó i r .
.
Tráth glacaimse Comaoineach Naofa,
Is nuair a shuím sa teampall, liom fhéin,
Ní ghnáthdhuine mise a thuilleadh,
Ach oisteansóir soilseach faoi réim.
.
Nuair a luchtaítear m’oisteansoir liosta
Leis an Ahlainn ghlan, ríoga, bhán,
Sea déantar ór buí dem’ luaidhe,
Is scalann go drilseach, gan cháim.
.
Is umhlaíonn aingil go béasach,
Is canann cór foirfe na Naomh,
Nuair a thagann mo Dhia ar chuairt chugam,
Suíonn an Chúirt Diaga i m’ chroí.
.
Ní mhaireann an mhíoruilt i bhfad, ámh,
Nó tá fairsinge m’anama ró-chung
Le Cúirt Dé, na Naomh, is na n-Aingeal,
A choinneáil faoim’ dhíonsa go buan.
.
Ach fillfidh Sé arís chugam amárach,
Is blaisfeadsa bia na Naomh,
Nuair a thiocfaidh mo Dhia ar chuairt chugam,
Beathófar m’anamsa go fial.
.
Is fanfaidh liom cuimhne na cuairte,
Is mé sna greama le stró is le buairt,
Is cuimhneod ar Sholas na Soilse,
Nuair a thiocfaidh mo Thiarna ar chuairt.
.
*************************
.
.
le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
.
I mBéal an Phobail
Peadar Bairéad
Seo thíos píosa a scríobh mé, blianta fada ó shoin, faoi chuimhní na Cásca, agus cheap mé, ó tharla an tráth seo bliana linn arís, nárbh olc an smaoineamh é, na Cuimhní céanna seo a leagan os bhur gcomhair arís, inniu. Mar sin, seo chugaibh iad………….
.
RINCE NA GRÉINE .
.
Sa chaibidil seo, ligfidh mé srian le capall na gcuimhní siar isteach i ngort na Cásca, faoi mar a cheiliúirtí í agus mise ag fás aníos, in Iorras na nIontas, breis mhaith is trí scór bliain ó shoin. Is iad na chéad chuimhní a thagann aniar chugam anois ó na seanlaethe úd, nó nathanna cainte a bhíodh coitianta ar bhéala daoine, an t-am sin, nathanna ar nós….
Níorbh iontaí liom an Cháisc ar an Aoine,
nó a leithéid a fheiceáil le mo shúile cinn.
Nó arís….
Domhnach Cásca gan uibheacha,
Oíche Nollag Mhór gan im,
Oíche Inide gan feoil,
Nach é sin an bothán lom.
.
Ní gá a rá gur mór idir inné agus inniu, nó ní hionann in aon chor, an cineál saoil a bhí ann an t-am sin, agus an saol atá ann faoi láthair. Ní gá a rá, ach oiread, nach mbíodh Deasghnátha na Cásca á gceiliúradh i ngach séipéal ar fud na deoise, an tráth úd, faoi mar a tharlaíonn sa lá atá inniu ann. Dheintí na Deasghnátha sin a cheiliúradh ins na Mainistreacha, sna Clochair, agus sna hArdeaglaisí, agus mar is eol duit, ní bhaintí úsáid as cloig, sna séipéil, ó Chéadaoin an Luaithrigh go Satharn na Seachtaine Móire, ach amuigh faoin tuath, ní call dom a rá, nach ndéantaí a leithéid toisc nach mbíodh dóthain sagart, nó cór acu, le Cothrom na Féinne a thabhairt do na Deasghnátha casta, fada, a bhí leagtha amach do na leathe beannaithe sin . Ní bhíodh aon aird ró-mhór ag an bpobal, mar sin, ar thús na Seachtaine Móire, cé go mbíodh troscadh agus tréanas á ndéanamh acu ar na laethe sin, mar ullmhúchán don Cháisc.
Lá mór ar fad acu ba ea Aoine an Chéasta.
Bí ag caint ar throscadh is tréanas!
Ba bheag rud i bhfoirm bia a chaithidís an lá beannaithe sin, taobh amuigh den arán tur, agus braoinín tae, gan bhainne, gan siúicre!
Bhí de nós acu, thiar in Iorras, dul chun na trá an lá sin, le cnuasach trá a bhailiú dá ndinnéar, agus cé go raibh sin dian go leor orthu, deireadh na seandaoine linn, nár thada é i gcomparáid leis na troscadh a dhéanadh an ghlún a tháinig rompusan. Is féidir a rá, mar sin, nach mbíodh tóir ró-mhór ag éinne ar bhia, nó ar bheadaíocht, an lá sin, agus don té a mbíodh fonn bia air, nach raibh an seanfhocal ansin lena chur ar bhealach a leasa!
Má ólann tú bainne Aoine an Chéasta,
Déanfaidh do chorp cnumha is péistí.
.
Chomh fada is a théann mo chuimhne anois, lá an-chiúin a bhíodh ann, nó ní chloisfeá duine ag rá amhráin, nó ag déanamh ceoil, nó fiú, ní dhéantaí an oiread sin comhrá, ach oiread, an lá sin. Is dócha go mbíodh na seandaoine, ach go háirithe, ag déanamh a n-anamacha, agus iad ag ullmhú don bhFéile Mhór. Thart ar a trí a chlog, san iarnóin ansin, théadh an chuid ba mho de na daoine fásta, na mná, ach go háirithe, chun an tséipéil, le Turas na gCros a dhéanamh. Théinn fhéin ann corruair, lem’ Mham, agus is beag nach gcuireadh loime an tséipéil scanradh orm. Bhíodh daoine istigh ansin, agus an áit ar fad á glanadh agus a sciúradh acu. Ní bhíodh éadach, nó clúdach ar bith ar an altóir, nó ar Ráille na Comaoineach, ach oiread. Ach, ba é an rud ba mhó a chuireadh ionadh agus alltacht ormsa, nó go mbíodh an Taibearnacal follamh, oscailte, agus an Tiarna fhéin ar iarraidh. Ní bhíodh fhios agam fhéin cá raibh sé, nó cár tógadh é, ach d’airigh mé i gcónaí, go mbíodh an séipeeal fuar, folamh, ar na hócáidí céanna sin, sea! agus gúna corcra sin ar chuile dhealbh sa tséipéal, agus an chros chéasta folaithe faoi chaille chorcra freisin!
Ní gá a rá go mbíodh an chuid ba mhó de na fir ag obair leo amuigh sna goirt, an lá sin, nó cheaptaí i gcónaí, go mba shona an lá é le tosú ar shíolchur, go háirithe, i gcás na bhfataí, agus mura mbeidís réidh le lá iomlán a chaitheamh i mbun na hoibre sin, ba mhinic a dhéanaidís cupla scoilteán a chur, sa chaoi go mbeadh rath ar fhataí na bliana sin! Minic freisin, a bhíodh daoine ag freastal ar an rabharta, le feamainn an Earraigh a bhaint agus a chur ar bruach, nó go mbídís ag an gcladach, le cnuasach trá a bhailiú, ach ba chuma cén obair a bhíodh idir lámha acu, d’aireodh duine, faoi mar a bheadh scamall an Chéasta mar ualach anuas air. Ní gá a rá nach mbíodh ceol, amhránaíocht, nó rince, ar siúl ag daoine, an lá sin.
Mór idir inné agus inniu!
Ar an Satharn ansin, ní bhíodh an oiread sin ar siúl, an t-am sin, ach bhíodh an-tóir ag daoine ar uisce coisricthe úr na Cásca, agus ar aibhleog dhóite as tine na Cásca a lastaí taobh amuigh den séipéal, an mhaidin sin, nó cheaptaí go mbíodh neart agus cosaint faoi leith sna hearraí céanna sin.
Ba gheall le Nollaig dúinne an Cháisc, agus ní call a rá, go mbíodh muid in ár suí le giolc an ghealbhain, nó roimhe fiú amháin, mar bhíodh an t-aos óg ar a gcois roimh bhreacadh an lae, agus iad ag súil go bhfeicfeadh siad an ghrain ag rince, le háthas, Maidin bheannaithe sin na hAiséirí.
Chomh siúráilte is atá an Cháisc ar an Domhnach,
Rincfidh an ghrian ar Dhomhnach na Cásca…
B’in mar a chreid an t-aos óg, an tráth úd, agus rinneadar beart dá réir. Bhídís ag fanacht go foighdeach le breacadh an lae, le bánu an lae, agus ansin, le héirí na gréine gile fhéin. Caithfidh mé a rá anois, gur mhinic a rinne mé fhéin an cleas céanna sin.
Agus ar rinc an ghrian dhuit? a d’fhiafródh duine díom, b’fhéidir.
Bhuel, níl mé ró-chinnte anois, ach an t-am áirithe sin, agus mé ag snámh liom ar shruth na beatha agus na hóige, thabharfainn mo leabhar breac gur dhein!
Nach orainn a bhíodh an t-áthas, an chuid eile den lá sin, agus muid ag dul timpeall ag insint an dea-scéil do chuile dhuine a chasadh orainn.
Resurexit sicut dixit……
Ní raibh sa mhéid sin ach an tús, nó bhí lá fada romhainn amach, agus an saol ar fad báite i dtuile áthais na Cásca. Nár bhreá an taitneamh a bhaineadh muid as ceiliúradh Aifreann na maidine sin? Ó tharla nach mbíodh an oiread sin de bheadaíocht le fáil againne, thiar in Iorras, an t-am sin, bhaineadh muid taitneamh i gcónaí as na féilte móra, agus as na féastaí móra a ghabhadh cois ar chois leo, agus gan dabht ar domhan, bhíodh flúirse le fáil ag chuile dhuine, um Cháisc, agus chomh maith leis na gnáth bhéilí, bhíodh nós na n-uibheacha Cásaca againnn freisin. Ná ceap anois go mbíodh uibheacha Cásca le fáil againn sna siopaí, an t-am sin, faoi mar atá coitianta sa lá atá inniu ann, ach bhí de nós againn, an oiread uibheacha a thabhairt do chuile dhuine sa teach agus a d’fhéadfadh sé, nó sí, scaoileadh siar. Comhartha féile a bhí sa bheart sin, gan bhréag, nó go hiondúil, bhíodh na huibheacha céanna sin ag teastáil go géar le díol sa siopa, le siúicre, tabac, agus gráinnín tae, a cheanacht.
.
Cheannaíodh daoine éadaí nua um Cháisc freisin, dá mbeadh an gustal acu chuige. Nach raibh sé sa tseanfhocal acu fiú….
Bia agus deoch don Nollaig,
Agus éadaí nua don Cháisc.
An tráthnóna sin, bhíodh sé de nós againne, gasúir, bualadh amach faoin tuath, ag déanamh spraoi dúinn fhéin, muid ag rith, ag léim, ag marcaíocht ar asail, agus ag rás linn trí na dumhcha gainimhe, cois trá. Bheadh sé éasca go maith sinn a chur a chodladh an oíche sin, geallaimse dhuit é!
.
Ní raibh fágtha ansin ach Luan Cásca, agus dár ndóigh, bhí a thábhacht fhéin ag baint leis an lá sin, nó chuireadh sé daoine ag smaoineamh ar an Éirí Amach i mBaile Átha Cliath, ar cuireadh tús leis ar Luan Cásca 1916. Ach sin scéal eile, do lá eicínt eile.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
.
I mBéal an Phobail
Peadar Bairéad
.
Happy New Year !
“Ring out wild bells to the wild sky,
The flying cloud, the frosty lights;
The year is dying in the night,
Ring out, wild bells, and let him die.”
Sea, clingigí libh a chloga caointe, nó tá an bhliain seo 2007 ar leaba a báis, tá sí ag séathlú i lár na hoíche, clingigí os ard, a chloga, agus ligigí di imeacht. Sea, ligigí di séathlú.
B’fhéidir anois nárbh í an bhliain ba mheasa riamh í, ach ag an am gcéanna, d’fhéadfadh sí a bheith níos fearr, nó tá an bhliain seo ar leaba a báis anois, agus níl biseach i ndán di, mar sin, is féidir linn labhairt amach, gan scáth, gan eagla, agus ná bacadh éinne leis an sean-nath carthannach sin a bhíodh ag na Rómhánaigh fadó….
…De mortuis nil nisi bonum…
Mar ó tharla nach bhfuil an bhliain 2007 imithe ar shlí na fírinne uainn fós, dá bhrí sin, is féidir linn bheith ag sciolladóireacht uirthi fós!
Ach ar dhein sí aon rud as an mbealach, le linn a ré?
“Ring out a slowly dying cause,
And ancient forms of party strife,
Ring in the nobler modes of life,
With sweeter manners, purer laws.”
Election Year
Ba í bliain an Olltoghcháin í freisin, nuair a thoghamar Dáil nua, agus in áit an tseanRialtais a athrú, faoi mar a theastaigh ó roinnt áirithe daoine, is amhlaidh a cuireadh cuid mhaith den tseanRialtas céanna ar ais i gcumhacht arís, ach níorbh é sin amháin é, ach an babhta seo, d’éirigh leo tuilleadh suíochán a fháil, trí cheangal nua a shnadhmadh leis na Glasaigh agus le dorn Neamhspleáigh, sa chaoi go bhfuil siad níos láidre anois ná mar a bhí siad ó theacht i gcumhacht dóibh, a chéaduair, sa bhliain 1997. Ach nach ‘in í breith an phobail?
Roimh an toghchán, tuigeadh dá lán, go raibh cúrsaí eacnamaíochta mar a d’iarrfadh do bhéal fhéin iad a bheith. Bhí breall orthusan áfach, nó ba ghearr go raibh port eile ar fad á fheadaíl ag Airí. Ní raibh coibhneas ar bith idir a raibh ag teacht isteach chugainn, agus a raibh le chaitheamh againn, le seirbhísí an Rialtais a choinneáil sa tsiúl. Ní raibh ach leigheas amháin ar an scéal sin, agus b’in go raibh de dhualgas ar an Rialtas gearradh siar roinnt ar chuid dá ngeallúintí, Agus is dócha go bhfuair daoine áirithe amach, nach bhfuil breith ar a n-aithrí acu anois, nó ní hé tráth na hola, tráth na haithrí!
“Ring out old shapes of foul disease,
Ring out the narrowing lust of gold,
Ring out the thousand wars of old,
Ring in the thousand years of peace.”
Peace on Earth
Tá faitíos orm, nach bhfuil ré na síochána domhanda sin buailte linn fós, nó tá an cogadh idir Sceimhlitheoireacht Idirnáisiúnta agus Meiriceá agus a comhghuallaithe, ag réabadh leis fós ina loscadh sléibhe. agus ní hionann go díreach an cogadh seo agus cogaí a troideadh ó thús an domhain, anuas go dtí an lá atá inniu fhéin ann, nó tá socruithe ag na Stáit an Sceimhlitheoireacht Idirnáisiúnta a throid, áit ar bith, am ar bith, i dtír ar bith, ina nochtfar í. Is dócha nach raibh an dara rogha acu, nó bhí an sceimhlitheoireacht chéanna á hidirnáisiúniú, agus bhí an lá ag teacht, nuair a bheadh na fórsaí sceimhlitheoireachta chéanna sin níos láidre ná Rialtais an domhain mhóir, agus dá dtiocfadh an lá sin, bheadh an tsibhialtacht, mar a bhfuil aithne againne uirthi, bheadh sí i mbaol a múchta, agus gan dabht ar domhan, dá dtiocfadh an lá sin, sheirgfeadh an córas daonlathach, mar chóras rialaithe i measc na saor, cibé cineál córais a thiocfadh isteach ina áit. Deachtóireacht de chineál eicínt, ní foláir.
Ring out the want, the care, the sin,
The faithless coldness of the times;
Ring out, ring out my mournful rhymes,
But ring the fuller minstrel in.
Sea, i nDomhnach, déanaimis uilig iarracht an ghruaim, an bhuairt, agus seacht gcúramaí an tsléibhe a ruaigeadh as ár saol laethúil, agus ina n-áit, cuirimis romhainn áthas, gliondar, agus lúcháir an tsaoil mhóir seo a cheiliúradh, Domhnach agus Dálach. Tá’s ag an saol, nach bhfuil sé éasca a leithéid a dhéanamh, ach cuirimis romhainn é mar rún athbhliana, agus má éiríonn linn sin a dhéanamh, ansin beidh muid i ndán bheith ag maíomh as ár ngaisce, nuair a thiochfaidh an tráth seo bliana chugainn arís.
Our World
Sea, agus breathnaigh ar an saol thart orainn anseo inár dtír fhéin, anseo i dtír na Naomh is na nOllamh, cá bhfuil an charthannacht, an cúram, agus grá na gcomharsan, le tabhairt faoi deara, tríd is tríd? Céard tá le feiceáil againn ar sráideanna ár mbailte agus ár gcathracha? Grá? carthannacht? agus cúram? Bíodh trí splaideog céille agat! Níl le feiceáil, ar an mórgóir, ach mugáil, sceanadh, robáil, agus marú. Níl mé ag maíomh anois nach bhfuil an grá, an charthannacht, agus an cúram ansin, nó tá’s againn uilig go bhfuil, ach is ar an olc a dhírítear ár n-aire, in áit na maithe. B’fhéidir mar sin, sa bhliain atá romhainn amach, go gcuirfí cosc, ar bhealach amháin, nó ar bhealach eile, leis an olc sin uilig a tharlaíonn ar ár sráideanna, agus ní hamháin ar ár sráideanna, ach ar fud ár mbailte tuaite freisin, agus ó cheann ceann ár dtíre.
Isaiah’s Vision
B’fhéidir go dtiocfadh ré na síochána chugainn, agus go bhfíorófar tairngreacht Ísáia fáidh, ar deireadh thiar thall. Nó nárbh é an fáidh céanna sin, a chan chomh fileata, faoi laethe úd na síochána. Mhaígh sé go bhfeicfeadh muid ré síochána ag breacadh inár measc. Ní bheadh ar an saol ar fad ansin ach síocháin. Dhéanfaí dearmad ar scileanna na cogaíochta, agus ní dhéanfaí airm troda a dhearadh, nó a dhéanamh, i measc daoine, a thuilleadh.
Agus bualifidh siad a gclaimhte amach ina soic chéachta,
Agus a sleánna ina gcorráin,
Ní thógfaidh na ciníocha an claíomh in aghaidh a chéile a thuilleadh,
Ná ní chleachtóidh siad cogadh níos mó.
Nach álainn an fhís í sin, a scalann anuas chugainn trí dhorchadas oíche na staire daonna. Sin í mian chroí an duine, agus an tráth seo bliana, guímis arís an tseanghuí…
Glóir do Dhia sna hArda, agus ar talamh, síocháin do lucht a pháirte.
Athbhliain faoi shéan is faoi mhaise dhaoibh uilig, agus gura seacht fearr a bheidh chuile dhuine agaibh, bliain ó inniu..
Gaeilge 
English