le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
An Feadaire
TheWhistler……..….... le…………. John Grisham
Ceadchlo……………….2016……………….. €17.99
.
(This week we review another book by that master storyteller, John Grisham)
Grisham arís!
Seo Grisham chugainn le húrscéal eile, tar éis dó brosna úrscéalta a chur de cheana féin, agus geallaimse dhuit é nach den díogha é an ceann nua seo, ach oiread. Tar éis dúinn an t-úrscéal, ‘Rogue Lawyer’, a scaoil sé chugainn bliain ó shoin, a léamh, tuigeadh do roinnt mhaith daoine go raibh an tseandraíocht á chailliúint aige, ach tar éis dúinn an scéal nua seo, The Whistler, a léamh, cuireadh ina luí orainn nach bhfuil tada den tseandraíocht caillte aige, ach i ndáiríre, gur i bhfeabas atá a scileanna ag dul, nó is leabhar é seo, ‘The Whistler’, a chuireann an léitheoir faoi gheasa, ó thús deireadh. Tá cumas scéalaíochta ag Grisham ar dheachair é a shárú. Nach maith is cuimhin linn fós draíocht na scéalta a chuir sé ar fáil dúinn cheana, leabhair ar nós, The Runaway Jury, The Last Juror, The Litagators, Syamore Row, agus tuilleadh dá leithéid, leabhair nárbh éasca iad a leagan uainn, Bhail! sílim fhéin, go sciobann an t-úrscéal áirithe seo an chraobh uathu uilig, ar a scéalaíocht, ar a scleondar, ar a chorraítheacht.
An Scéal fhéin
Ach, le filleadh ar an scéal fhéin…..
Mar is gnách le Grisham, suíonn sé a scéal ar laigí a fheictear dó a bheith i gcóras dlí na Stát Aontaithe, agus tá mé cinnte, go bhfuil gar ar leith á dhéanamh aige don chóras céanna sin, trína thaighde, agus trína staidéar, ar na cúrsaí céanna sin. Sa scéal seo, dírionn sé tóirse a thaighde ar iompar breithiúnach na mbreithiúna i Stát ollmhór ‘Florida’. Agus le haird faoi leith a dhíriú ar an iompar céanna sin, tá Bord faoi leith acu, an Bord um Iompar Breithiúnach, nó, ‘The Board on Judicial Conduct’ faoi mar a thugtar air i mBéarla. Is baill den Bhord sin iad, Lacy Stoltz, agus Hugo Hatch, agus ní ró-fhada isteach sa scéal thú, nuair a chuirtear in iúl do na hoifigigh sin, go raibh gearán á dhéanamh ag saoránach áirithe, ag Greg Myers, -iarchoirpeach- i gcoinne Bhreithimh áirithe sa Stát sin, Florida. Anois, níorbh é Greg Myers fhéin, a bhí ag déanamh an ghearáin seo, nó mhínigh sé don bheirt oifigeach sin, go raibh sé ag feidhmiú thar cheann duine eile, duine nár ainmnigh sé, ach ar ‘whistle blower’ a raibh lánmuinín aige as, agus bhí sé sásta doiciméad a shíniú, ag dearbhú, go raibh an Breitheamh áirithe seo, an Breitheamh Claudia McDover, ag obair i gcomhar le drongaire aithnidiúil, Vonn Dubose, agus trí hIonad Cearrbhachais a bhunú ar Chaomhnú Indiach, bhí ag éirí leo beirt, ualach asail d’airgead a chur in áirithe dóibh fhéin, maraon le glac maith airgid a chur ar fáil don Treabh, -an ‘ Tappacola’–, ar leo an ‘Caomhnú’ sin.
Ag fiosrú an scéil
Ní gá a rá, gur aontaigh an bheirt oifigeach sin an scéal a fhiosrú agus gheall siad go dtógfaidís cúis i gcoinne an Bhreithimh, dá mbeidís sásta go raibh substaint sa ghearán sin. Chuaigh an bheirt i gcionn oibre láithreach, agus thosaigh siad ag fiosrú an scéil agus ag pointe áirithe, tugadh cuireadh dóibh casadh le duine áirithe ag cúl an Chaomhnaithe, le faisnéis áirithe a chlos. Ghlacadar leis an gcuireadh sin, agus ar ball, fuair siad amach go mba ghaiste a bhí sa gcuireadh céanna sin, agus ba é toradh a bhí air nó nach raibh éinne ansin leis an scéal a phlé leo. Nuair a bhíodar ar a mbealach amach as an ngaiste sin, deineadh iad a ionsaí agus maraíodh Hugo san ionsaí sin, agus gortaíodh Lacy go dona. Tuigeadh dóibh láithreach go raibh idir bhreitheamh agus drongaire lom dáiríre ina gcath i gcoinne fórsaí an BJC (The Board of Judicial Conduct).
Diaidh ar ndiaidh, tháinig feabhas ar Lacy, agus ba ghearr go raibh sí ar a sainléim arís, agus í fhéin agus oifigeach nua, go géar sa tóir ar an mbreitheamh Claudia agus ar Vonn Dubose, a bhí ina cheannaire ar an mbuíon bithiúnach, agus diaidh ar ndiaidh freisin, d’éirigh leo fianaise a bhailiú, go dtí sa deireadh…….
Bhuel, b’fhéidir gur leor sin uaimse an babhta seo, nó níor mhaith liom an scéal a mhilleadh ortsa. Ar éirigh leo an buíon bithiúnach úd, agus Claudia, a shacadh isteach i bpríosún, nó ar éirigh leosan éaló as gaiste an BJC.
Bhuel! le fios fátha gach scéil a fháil, níl le déanamh agat ach an leabhar seo, le John Grisham, a fháil is a léamh! Tá mé cinnte nach mbeid a chathú ort má dhéanann……….
.
le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
U a i r n a C i n n i ú n a
Peadar Bairéad
.
Dheamhan dabht ar domhan ach go bhfuil muid tagtha anois, i dtír seo na hÉireann, chuig tráth na cinniúna. Dhá bhealach ar aghaidh atá romhainn amach anois, ceann ar dheis, agus an ceann eile díreach ar aghaidh. Má leanann muid an ród atá romhainn amach anois, ionann sin is a rá, go bhfuil muid sásta leis an gcineál Poblachta atá i réim anseo faoi láthair, agus má iompaíonn muid ar dheis, ionann sin is a rá nach bhfuil muid sásta leis an treo a bhfuil muid ag gluaiseacht faoi láthair, agus go dteastaíonn uainn bealach nua a roghnú dúinn fhéin, bóthar a mheallfaidh muid ar bhealach ár leasa, sna blianta atá romhainn amach.
Athrú saolta?
An é nach bhfuil muid sásta leis an gcineál Éireann atá i réim in ár measc anseo, faoi láthair?
Is féidir leat a bheith cinnte nach bhfuil, nó leath-shásta fhéin, fiú.
Agus céard tá cearr leis an bPoblacht s’againne, faoi mar atá sí, i láthair na huaire seo?
Breathnaigh timpeall ort, in ainm an Áidh, agus feicfidh tú fhéin céard tá cearr lei. Ar an gcéad dul síos, tá an daonnacht caillte ag roinnt áirithe dár muintir faoi láthair, nó ní fiú an deich triuf, dár leosan, beatha an duine daonna feasta. Is féidir leat cos i bpoll a chur le duine ar bith, agus ní bheidh le déanamh agat ach thart ar chúig mhíle Euro a dhíol le gunnadóir eicínt, agus déanfaidh seisean an beart duit, agus ní bheidh ortsa fiú do lámha a shalú leis an ngníomh.
Meas a’ Mhadaidh!
Sa dara háit, níl meas a’ mhadaidh ag daoine áirithe ar dhlíthe na tíre, dlíthe a reachtaíoch le saol sibhialta, comharsanúil, daonna, a chur in áirthe dár muintir feasta. Sea, mh’anam, tá roinnt bheag daoine amuigh ansin, faoi láthair, agus chuirfidís scian, go feirc, trí lár do chroí, ar mhaithe le cupla Euro a fháil dóibh fhéin. Má tá an neart agat, bhuel, ansin, tá an ceart agat. Tá dearmad iomlán déanta acusan de na prionsabail a bhíodh i bhfeidhm fadó. Cé labhraíonn anois faoi Chothrom na Féinne? Nó faoi “troid le tréan agus taise le trua”. Nach bhfeictear an dearcadh sin á chur i bhfeidhm ar shráideanna ár gcathracha, agus ár mbailte, chuile lá anois, geall leis. Tá deireadh feasta le fearúlacht, agus le féaráilteacht, i gcúrsaí troda. Bain úsáid as an mbuille fill anois, má fhaigheann tú an deis chuige, sea, agus ná cuireadh sé as duit, a bheag nó a mhór, an chloch a bheith sa mhainchille agat.
Níl le déanamh agat ach breathnú ar na nuachtáin lá ar bith anois, agus feicfidh tú an chaoi a chaitear le créatúir bhochta nach mbíonn ar a gcumas iad fhéin a chosaint, agus iad ag iarraidh a mbealach a dhéanamh abhaile san oíche. sea, agus breathnaigh freisin ar an méid seandaoine a gcaitear go dona leo, ar mhaithe le cupla Euro a bhaint díobh!
Uair na Cinniúna
D’fhéadfainn leanúint ar aghaidh ag tochrais ar an gceirtlín sin go dtiocfadh na ba abhaile, agus ní bheadh an scéal ar fad ríofa agam, ach, nach leor a bhfuil ráite agam, le tuairim a thabhairt ar a bhfuil ag tarlú ar ár sráideanna, faoi láthair, agus ní hé sin an chuid is measa ar fad den scéal seo, ní hé muis! Is é an chuid is measa ar fad de, nó nach bhfuiltear ag déanamh mórán iarrachta le críoch a chur leis na céapair seo uilig.
Agus an gcreideann tú, i ndáiríre, gur féidir críoch a chur leis an mí-iompar seo uilig?
Bhuel, cuirfidh mé mar seo é, murar féidir linn críoch a chur leis, ansin bheadh sé chomh maith dúinn dul ag feadaíl, nó is gearr go mbeidh an tír ar fad faoina smacht ag na buíonta coirpeach seo, agus ansin beidh ar a gcumas rud ar bith is mian leo a dhéanamh, beidh siad in ann a gcuid drugaí a dhíol i lár an aonaigh, beidh siad in ann robáil agus mugáil a dhéanamh, tráth ar bith is mian leo, agus ní bheidh ar chumas éinne cur ina gcoinne, nó beidh fórsaí an stáit curtha faoi smacht acu, trí láimh láidir, trí bhullaíocht, trí imeaglú, agus trí chaimiléireacht de chuile chineál.
Daonlathas
Smaoinigh anois, nach bhfuil sna buíonta seo uilig ach uimhir an-bheag dár ndaonra, agus nach é an feall é, go mbreathnaíonn siad orthu fhéin faoi mar ba stát iontu fhéin iad, stát a reachtaíonn agus a chuireann a dhlíthe fhéin i bhfeidhm, beag beann ar fhórsaí slándála an Stáit Daonlathaigh s’againne. Sea, tá uair na cinniúna buailte linn, nuair a chaithfidh an Stát a chur ar a súile dóibh siúd, nach bhfuil aitheantas ar bith tugtha ag pobail na tíre seo dóibh, agus go gcaithfidh siad glacadh le flaitheas agus forlámhas Rialtais cheannasaigh, thofa, na tíre seo, faoi mar a dhéanann chuile shaoránach eile…….
.
le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
a fhorbairt, to develop; Fealltóireacht, betrayal; scarúnaí, separatist; doshrianta, uncontrollable; féinsmacht, self-control; Aibhistín Naofa, Saint Augustine; do fríth liom, that I found; ionmhas, riches; claonadh folaigh, a hidden tendency
.
I m B é a l a n P h o b a i l
Áilleacht an tSaoil Seo 8
Peadar Bairéad
Pearse the Poet
Ní hamháin gur thug an Piarsach faoi ghearrscéalaíocht na Gaeilge a fhorbairt, agus a oiriúniú don aois inar mhair sé, ach thug sé faoin bhfilíocht freisin, agus é d’aidhm aige, iad a bhunú ar chaint na ndaoine, in áit iad a bhunú ar Ghaeilge chlasaiceach an Chéitinnigh. Tugtar faoi deara, go bhfuil an-chuid dá dhánta bunaithe ar bhás, ar aois, ar uaigheanna, ar ghiorra an tsaoil seo, agus ar fhealltóireacht. Breathnaigh ar “Mise Éire”, mar shampla, áit a gcaoineann sé an chaoi ar dhíol Éireannaigh a dtír fhéin.
“Mór mo náir,
Mo chlann féin do dhíol a máthar”.
Mac Donncha
Féach mar a labhair Tomás Mac Donncha, fear nár thaobhaigh leis an nGaeilge é fhéin, ach fear a thuig cúrsaí litríochta, féach mar a labhair sé faoi dhánta an Phiarsaigh, “Suantraí agus Goltraí”, ina leabhar “Literature in Ireland”……
“I think them good poetry, and true poetry. The note of the book is sadness, but in the most solemn poems there is exultation too.
The production of this book is already a success for the new literature.”
Ba scarúnaí é an Piarsach, ach cén tairbhe a bheadh sa scarúint ón mBreatain, mura mbeadh cultúr dár gcuid fhéin againn, le cur leis. Ba den tábhacht é, mar sin, cultúr dár gcuid fhéin a fhorbairt, agus a léiriú, i dteanga, i litríocht, i ndrámaí, i gcluichí, i ndamhsaí, agus i gceol, agus b’in an chúis ar theastaigh uaidh an cultúr sin a fhorbairt ina shaothar fhéin, agus b’in an chúis freisin, ar spreag sé daoine eile déanamh mar a rinne seisean.
Introspeactive
Tá bunús a dhánta inbhreithnitheach, agus pearsanta, nó de réir mar a thuig seisean é, bíonn an t-ealaíontóir ag deighleáil leis an saol, mar a fheictear dósan é. Breathnaigh ar a chaoineadh, “Brón ar an mBás” agus feicfidh tú an chaoi a chasann a aigne thart ar chúrsaí báis is beatha. Tá mac an bhean tsléibhe básaithe, agus curtha, agus sa dán seo, tá an mháthair sin ag iarraidh a cás a thuiscint, agus a leagan os ár gcomhair amach. Ach, tríd is tríd, tá ualach trom an bhróin ag luí ar théada a croí istigh. Bhreathaigh ar an líne……
“Ach an léan seo im lár is mé ag caoineadh.”
Labhrann an t-údar, Aodh de Blácam, faoi na línte ….
“Brón ar an mbás, ní féidir a shéanadh,
Leagann sé úr is críon le chéile.”
Agus deir sé….
These lines echo in the mind like the best that ever a Gaelic Poet made. A terrific intensity informs these lines, and makes us forget all technical defects as the words lament mortality.”
Breathnaigh arís ar na línte deiridh sa dán, nuair a iompaíonn an mháithrín sléibhe ar an uaigh, agus nuair adeir sí…
“Is a mhaicín mhánla, is é mo chéasadh
Do cholainn chaomh bheith ag déanamh créafóig’.”
Sna línte sin, tagann an bhuairt doshrianta, agus an féinsmacht, ar an bhfód in éineacht, agus sílimse, gur dínit agus cumhacht is toradh ar an dteacht le chéile céanna sin.
Regret
Tóg dán eile leis, “Miana mo Chroí,” mar a ndeir sé “Cad chuige dhíbh dom chiapadh, a mhiana mo chroí? Agus tabharfaidh muid faoi deara, an chaoi a scrúdaíonn sé a mhianta fhéin, ach tar éis an scéal a chur faoi thóirse a choinsiasa, tuigtear dó, nach bhfuil sásamh ar bith i ndán dó ar an saol seo..
“Níl sásamh i ndán dom’ mhianaibh lem’ ré,
Óir ní sásamh an sásamh do mhianas inné.”
Macalla Aibhistín Naofa anseo, déarfainn. “Our souls will never rest until they rest in Thee.”
Dáinín deas eile is ea “ Níor Cruinníodh liomsa Ór.” Arís feiceann muid an file ag breathnú isteach ina chroí fhéin, agus é ag iarraidh breith eicínt a thabhairt ar na roghanna a dhein sé i rith a shaoil, féachaint an bhfuil tada déanta aige, a thuillfeadh cáil dó, sna laethe atá le teacht….
“Níor cruinníodh liomsa ór;
An clú do fríth liom, d’fheodh;”
Agus arís.
“De ionmhas nó de ghlóir
Ní fhágfad i mo dheoidh
(Liomsa, a Dhia, is leor)
Ach m’ainm i gcroí linbh.”
Macalla de mhian Chúchulainn anseo againn, an te úd nár theastaigh uaidh go mairfeadh sé i bhfad, chomh fada is a mhairfeadh a cháil i gcuimhne Gael, ina dhiaidh.
Another Poem
Rinne mé trácht do dhán eile dá chuid, sé sin, “A Mhic Bhig na gCleas”, ach níl fúm mórán a rá faoi anseo, bíodh go raibh roinnt mhaith le rá agam faoi sa léacht úd. Bhain Ruth Dudley Edwards úsáid as an dán seo, ina leabhar, The Triumph of Failure, le tabhairt le fios, gur léirigh sé claonadh folaigh áirithe i gcarachtar an Phiarsaigh, agus maíonn sí freisin, gur chuir Plunkett agus Mac Donncha a míshásamh in iúl dó, tar éis dó an dán sin a fhoilsiú, sa bhliain 1909. Ach i ndiaidh an iomláin, ní dheachaigh sí (Ruth Dudley Edwards) níos fuide ná sin leis an sceal. Caithfidh mé a admháil, nach mó ná sásta a bheinn fhéin leis an dán sin, ach oiread.
Lost Love
Ba chóir tagairt a dhéanamh anseo do chaoineadh eile, sa ghála seo, agus sin an dán “A Chinn Álainn.” Sa dán seo, caoineann an Piarsach a leannán fhéin, a bádh ar an mBlascaod, sa bhliain 1907. Bíodh gur dán gearr é, tá sé lom lán le brón agus briseadh croí, agus tá le clos ann, osna an chroí bhriste. Éist leis an gcéad véarsa…
A chinn álainn na mná do ghrádhas,
I lár na hoíche cuimhním ort;
Acht filleann léargus le gile gréine, –
Mo léan an chnumh chaol dod’ chnaoi anocht.
Tá fís an fhile, agus fírinne fhileata, le tabhairt faoi deara anseo, agus chomh maith le sin, tá smacht iomlán ag an bhfile ar a fhoclóir agus ar a mhothúcháin sa véarsa sin. Ní call dom a chur i gcuimhne dhuit, go bhfuil macalla “Brón an an mBás” le clos sa véarsa sin.
A New Vision
Ach le críoch a chur leis an bpíosa seo, déanfaidh mé tagairt do dhán amháin eile, dán a bhfuil aithne ag a lán air, agus sin, “Fornocht do Chonac thú” Sa dán seo, tháinig an file faoi ionsaí chathuithe an tsaoil seo, ach má sea fhéin, thug sé a chúl leo uilig. Ní raibh sé toilteanach géilleadh do chathú ar bith a rinne iarracht é a mhealladh, Cuma cé chomh tarraingteach is a bhí siad. Breathnaigh ar na véarsaí seo..
Do thugas mo chúl
Ar an aisling do chumas,
‘S ar an ród so romham
M’aghaidh do thugas.
.
Do thugas mo ghnúis
Ar an ród so romham,
Ar an ngníomh do-chím
‘S ar an mbás do-gheobhad.
Sea, thuig sé ina chroí istigh, go mba chóir dó a aire iomlán a dhíriú ar an ród a bhí roimhe, agus ar an mbeart a bhí le déanamh aige lena a thír a shaoradh. Tá roinnt dánta eile, arbh fhiú go maith do dhuine iad a léamh agus a scrúdú, nó bhí spioradáltacht agus fealsúnacht an fhile fhéin á léiriú aige, sna dánta céanna sin. Bí liom arís, amach anseo, nuair a bheidh, an Piarsach mar drámadóir, idir chamáin againn.
.
.
le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
A n S p u a i c S h o l a i s .
************************
.
Bí ag caint ar scéal a bheith i mbéal an phobail, le tamall anuas! Nó ní fhéadfá éisteacht leis an raidió, breathnú ar an teilifís, nó iris nó nuachtán a léamh, ar na mallaibh, gan scéal na Spuaice Spéire sin Shráid Uí Chonaill thú a bhualadh idir an dá shúil. Ní lia duine ná tuairim, i gcás na spuaice céanna sin, nó dár le daoine áirithe, ní raibh ann ach airgead amú, dealbh dá leithéid a thógáil ansin, i gcroílár Shráid Uí Chonaill, nuair a bhí an oiread sin slite eile, leis an airgead sin a chaitheamh, le leas an phobail frí chéile a dhéanamh. Dár le duine amháin, d’fhéadfaí tearmann a thógáil le freastal orthu siúd atá gan foscadh, gan dídean, le díon a chur os a gcionn san oíche, agus sa tslí sin, iad a choinneáil ó fhuacht agus ó bháisteach, agus b’fhéidir, béile na hoíche a chur ar fáil dóibh, in atmosféar cairdiúil, carthannach. Daoine eile ag rá gur chóir Iarsmalann a thógáil leis an airgead sin, le deis a chur ar fáil dúinn, iarsmaí an lae inné a choinneáil slán, agus a sheachadadh ar na glúnta atá le teacht fós. Agus daoine eile fós ag rá, gur mhór an chabhair é, an méid sin airgid a chur ar fáil d’ár n-ospidéil, le freastal ar othair bhochta na tíre seo. Agus dár ndóigh, ní fhéadfá a rá nach bhfuil a gciall fhéin ag chuile cheann de na hargóintí céanna sin, ach, ag an am gcéanna, chomh maith le bia a chur ar fáil don cholainn, is inmholta an nós é freisin, beatha a sholáthar don anam, nó teastaíonn níos mó ná bia ón duine daonna, le talann agus cumas iomlán an duine sin, a fhorbairt agus a chothú…”Ní ar arán amháin a thagann an daonnaí i dtír, ach ar chuile bhriathar a shileann chugainn ó bhéal Dé anuas”. Mar sin, caithfidh mé a admháil, go bhfuilim fhéin tagtha den tuairim anois, nach dochar ar bith é, an dealbh chéanna sin a shuíomh ansin, istigh i gcroílár ár bPríomhchathrach. Seo an dealbh, den chineál sin, is airde ar domhan, agus gan dabht ar bith, mairfidh an dealbh seo mar chomhartha leithleach faoi leith, le cathair Átha Cliath a dhealú ó chathracha uile an tsaoil mhóir, agus ní fhéadfadh duine ar bith a mhaíomh, gurb incháinte an gaisce é sin. Sea, mh’anam, caithfear a admháil anois, go bhfuil bunús mhuintir na tíre seo i bhfábhar an spuaic spéire, nó an spuaic sholais, faoin am seo, go háirithe, ó chonaic siad an tsleá gheal solais seo, ag saghdú a slí i dtreo na spéire, ó lár Shráid Uí Chonaill s’againne, i gcroílár Átha Cliath.
Bhí daoine eile den tuairim, gur chóir úsáid a bhaint as an airgead sin, le scoláireachtaí a bhunú do mhic léinn na tíre seo, go háirithe, dóibh siúd nach raibh ar chumas a muintire, léann Ollscoile a sholáthar dóibh as a n-acmhainn fhéin, scoláireachtaí a chuirfeadh ar a gcumas siúd, saol an mhadaidh bháin a bhaint amach dóibh fhéin, agus dá bpobail, in éineacht leo, amach anseo.
Ar an dtaobh eile den scéal ansin, tá muintir na cathrach, agus muintir na tíre frí chéile, ag imeacht as a gcrann cumhachta, ag iarraidh teacht ar ainm oiriúnach don dealbh neamhghnách spíceach seo. Caithfear a rá, gur i mBéarla atá bunús na n-iarrachtaí seo cumtha, agus sin an fáth gur chuir mé romham, i bpíosa na seachtaine seo, roinnt áirithe ainmneacha oiriúnacha Gaeilge, a leagan os bhur gcomhair amach, le deis a thabhairt daoibh, bhur mbreith fhéin a thabhairt orthu. Ní gá dom tagairt a dhéanamh do na hainmneacha Béarla a baisteach ar an Spíce seo, cheana féin. Mhol daoine áirithe gur chóir “The Spire in the Mire” a thabhairt air, agus dár le duine eicínt eile, b’fhearr “The Nail in the Pale” a chur air, ó tharla go bhfuil an dealbh seo suite i lár na Páile, faoi mar a bhí, fadó. Sea, agus céard faoi “The Viking Needle” mar ainm air. Sin ceann a bhaist mé fhéin air! Ach le hiompó ar an gcéad teanga oifigiúil anois…
Céard faoin ainm atá mar theideal ar an bpíosa seo, An Spuaic Sholais? Dheamhan a bhfuil basctha de, ach oiread, go háirithe, nuair a smaoiníonn tú ar an gClaidheamh Solais, a beartaíodh ag an ionad sin, tarraingt ar nócha bliain ó shoin, anois. Mholfadh duine eile “An Mhéar Fhada” a bhaisteadh mar ainm air. Níl dabht ar domhan, ach go bhféadfadh duine roinnt mhaith earraí a chur ar an méar chéanna sin. Agus céard a cheapfá de “Méirín Dé” mar ainm ar an mball troscáin seo? Is féidir a rá gur ball troscáin é an Spuaic Spéire seo, nó bíonn gá le troscán, amuigh sa tsráid, díreach faoi mar a bhíonn gá leis, taobh istigh de bhallaí tí. Ach le filleadh ar na hainmneacha sin, uair amháin eile, bhí mé ag ceapadh, nárbh olc an smaoineamh é, an dealbh seo a bhaisteadh as eachtra cháiliúil, náisiúnta, eicínt, eachtra a tharla i gcúinne ar bith den tír álainn seo. Nach mbeadh daoine ann, a thiocfadh le hainm, cosúil le, “Píce Nócha hOcht”. Agus tá mé cinnte, go mbeadh daoine ann, a dtaitneodh an t-ainm “An Crann Cruach” leo. Nó d’fhéadfá crann a thabhairt ar an ndealbh seo, agus nach bhfuil sé déanta as cruach dhomheirgthe? Sea, taitníonn an t-ainm sin liom, agus bhronnfainn duais air, dá mbeadh ar mo chumas sin a dhéanamh !!!
Ach níl sa mhéid sin ach an tús, nó tá ualach asail d’ainmneacha oiriúnacha eile, anseo áit eicínt i gcúl mo chuimhne agam.
Ar mhaith leat tuilleadh a chlos?
Ceart go leor, scaoilfidh mé roinnt bheag eile chugat, má sea.
Cuirfidh mé geall, nár smaoinigh éinne fós ar “Tacóid an Bhaic” a bhaisteadh air, nó nach ionann “Bac” agus lúb in abhainn, chomh maith leis an ngnáth mhíniú a iompraíonn an focal céanna sin. Ceann eile dhuit isea, “Dréimire an Diabhail”, sin dréimire a bheadh ag an diabhal le pionós a ghearradh ar a dheisceabail, nuair a bheadh siad ag dul ó smacht air! Geallaimse dhuit é, go mbainfeadh cupla bliain ag gabháil don dréimire sin, an teasbach as, gan aon agó ar domhan!
Ar ball, deirtear liom, go mbeidh sé go hálainn san oíche, nuair a bheidh barr na Spuaice lasta suas, agus ag tréimhse áirithe den oíche, beidh bun na Spuaice dofheicthe. Anois, i gcás mar sin, nach n-oirfeadh an t-ainm “Liam na Giúise” dó? Nó, sa tseanam, d’fheicfeadh daoine solas geal-ghorm ag bogadh timpeall os cionn an phortaigh, san oíche, agus is uaidh sin a tháinig an t-ainm seo, “Liam na Giúise”.
Ainm eile a ritheann liom isea “Sail Chruach”, sea agus céard faoi “An Bior Beannach”, “An Spíce Spéire” “An tSnáthaid Ghréine”, agus tuilleadh, ach caithfear filleadh ar deireadh, agus smaoineamh ar théarma a shásódh searbhús na nÁth Cliathach, ach dár ndóigh, ní ligfinn téarmaí áirithe thar mo bhéal amach, toisc nach maith liom gáirsiúlacht a chothú, am ar bith, agus cé go bhfuilid ann, a dhéanann iarracht ar aithris a dhéanamh ar an logainm Iartharach sin, Bod an Mhanaigh, agus a dteastódh uathu, téarma dá leithéid a bhaisteach ar an Spuaic Spéire s’againne, ní thaobhóinn, in aon chor, lena leithéid, ach céard faoi “Cos gréine cois Life”, nó “An Spicéad Spéire”, nó “Méar an Eolais”, an Spuaic a thóg Seáinín, mar nach minic a bhaistear Seáinín mar leasainm ar an Áth Cliach, sea, agus tuilleadh ar an dtéad chéanna sin, ar liosta le háireamh iad anseo.
Bheadh sé deacair, sílimse, téarma a shásódh searbhas na nÁth Cliathach, a chumadh i nGaeilge, ach ní hionann sin is a rá, nach bhféadfaí téarmaí greannmhara a cheapadh, sa chéad teanga oifigiúil, téarmaí a shásódh cumas grinn an Ghaeil, agus mar sin, le filleadh arís ar théarmaí sásúla.
Cuimhnigh ar an gcuaille a bhíodh acu ar shráideanna an Iarthair Fhiáin, fadó, le capaill a chur i gceangal. Ansin nach bhféadfá téarma cosúil le “Bacán téide do chapaill traochta” a bhaisteach ar an spíce spéire s’againne, nó is ionann ‘bacán téide’ agus an cuaille ceangail sin. Ceann eile a shásódh duine isea, “Bior taiscithe do gheallúintí briste! Sa chás seo, is ionann an ‘bior taiscithe’ sin agus spíce ar a gcuirfeadh siopadóir a chuid billí, ar eagla go gcaillfí iad. Nach mbeadh spíce dá leithéid an-áisiúil, i ndiaidh fheachtas toghchánaíochta, le go bhféadfadh an Freasúra geallúintí briste an Rialtais a spíceáil go poiblí, ionas go bhféadfadh an pobal an scór a choinneáil, le méar ar eolas a dhéanamh dóibh, don chéad toghchán eile. Sea, mh’anam, agus nach n-oirfeadh bior, nó spíce, dá leithéid, don Rialtas freisin, le cuntas a choinneáil ar na geallúintí a cuireadh i gcrích, le linn a dtéarma i gcumhacht! Sé sin, dá mbeadh mórán gaisce dá leithéid déanta acu!
Déarfainn faoin am seo, go bhfuil sibh ag éirí tuirseach den tionscnamh seo ar fad, agus b’fhéidir, go dtuigtear daoibh, go bhfuil scéal mhadra na n-ocht gcos á dhéanamh agam de, agus glacaim leis, go bhfuil cuid den cheart agaibh, ach is ábhar é a bhfuil uaireanta an chloig caite agam ina bhun anois, agus sin an fáth go bhfuil an oireadh sin ainmneacha bailithe agam, cheana féin, agus mar bhuille scoir, ní thabharfaidh mé ach téarma amháin eile daoibh, agus ansin, fágfaidh mé fúibh fhéin é, le téarmaí níos fearr fós a chumadh, agus a cheapadh, i rith na seachtaine seo chugainn. Seo chugaibh, má sea, an t-ainm deiridh anois. Céard faoin gceann seo? “Bior fiacha na bhFathach aosta”
Caithfidh mé é a fhágáil ansin, nó tá mé beagnach imithe as mo mheabhair ag gabhail don chleachtadh seo. Bain tusa triail as anois…….
***************
Peadar Bairéad.
***************
.
.
(Peadar Bairéad
Cill Chainnigh.)
.
.
.
.
.
.
.
.
le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
.
.
I mBéal an Phobail
Peadar Bairéad
……………Ar leanuint on tseachtain seo caite………….
.
Bhíomar ag caint, an tseachtain seo caite, faoi eachtraí agus imeachtaí an 18ú Lúnasa, 2003, agus muid ar ár slí ó Chardiff by the Sea go Pismo Beach, fan chósta álainn Chalafóirnia. Seo cuntas ar imeachtaí an lae ina dhiaidh sin
.
An Mháirt, an 19ú Lúnasa 2003
Santa Barbara
In ár suí le giolc an ghealbhain, bíodh nár chualamar gíog nó míog ón éinín céanna sin, nó ó éan ar bith eile, dá ndéarfainn é, nó bhí an tÓstán, an Encina Lodge & Suites, suite i lár na cathrach, agus tar éis dúinn seal a chaitheamh dár n-ullmhú fhéin, agus tar éis dúinn bricfeasta blasta a chaitheamh, chaitheamar seal ag iarraidh rud eicínt a fhoghlaim faoi stair na cathrach seo, Santa Barbara. Is fada siar a théann scéal an ionaid álainn seo, nó bhí Indiaigh ag cur fúthu sna bólaí seo, i bhfad sular tosaíodh ag coinneáil cuntais ar stair a gciníocha. “Chumash” a thugtaí ar na daoine sin, agus táthar den tuairim, go mbíodh idir 8,000 agus 10,000 den chine sin, ag cur fúthu, an tráth úd, sa dúiche ina bhfuil Santa Barbara suite anois. Thógadar tithe dóibh fhéin, ach ó tharla gurbh as craobhacha, agus giolcacha, a tógadh iad, ní haon ionadh nach bhfuil a dtásc nó a dtuairisc le fáil ag seandálaithe, sa lá atá inniu ann. Mhair na daoine sin ar thoradh nádúrtha na talún, sa limistéar thart orthu. Bhíodh sméara, caora, préamhacha, síolta, coiníní, ioraithe, agus a leithéid, maraon le héisc agus sligéisc, mar bhia agus mar bheatha acu. Ba dhream iad a sheol fan an chósta freisin, i gcuracha móra fada, curacha a d’iompródh idir dheichniúr agus dháréag!
Juan Rodriguez Cabrillo
Briseadh isteach ar shaol sona na dtreabhanna sin áfach, sa séú haois déag, sa bhliain 1542, caoga bliain i ndiaidh do Cholumbus spág a leagan ar chósta an Domhain Úir a chéaduair, nuair a shroich Juan Rodriguez Cabrillo agus a lucht leanúna, i ndá long, an San Salvador agus an Victoria, nuair a shroich siad cósta Shanta Barbara, agus nuair a d’fhógair siad gur le Rí na Spáinne feasta, an fearann sin. Ba Phortaingéileach é Cabrillo, i seirbhís na Spáinne, agus é ag iarraidh teacht ar an “Northwest Passage”, agus tá’s ag an saol mór inniu, go mba shaothar in aisce dó é, a leithéid de shaothar a chur air fhéin, ach ní raibh a fhios sin aige, nó ag a lucht leanúna, ag an am sin. Chaill na Spáinnigh suim sa dúiche sin, ar feadh trí scór bliain, agus ansin, i Nollaig na bliana 1602, tháinig Vizcaino ar an dúiche sin arís, ar an gceathrú lá, de Mhí na Nollag, féile Santa Barbara, agus b’in mar a baisteadh Santa Barbara ar an ionad álainn sin.
Praesidiónna á dtógáil
Ach arís, níor ró-shuim leis an Spáinn an limistéar sin, nó i ndáiríre, níor chuir siadsan spéis ar bith i gCalafóirnia, go dtí déanach go maith san ochtú haois déag, nuair a chonacthas dóibh, go raibh cumhachtaí móra eile, an Rúis ina measc, ag cur suime nár bheag, i gcósta Chalafóirnia. Ba ansin a thug an Rí an t-ordú dá mhuintir i Ríocht Spáinneach Mheicsiceo, bunáiteanna, nó Presidiónna, a bhunú i San Diego agus i Monterey, le cos i dtaca sa limistéar sin, a thabhairt don Spáinn fhéin. In Aibreán na bliana 1782, thóg an lieutenant Jose Francisco de Ortega, agus a chuid saighdiúirí, Presidió mór, le freastal ar an limistéar sin. Anois, bhí ár seanchara, Junipera Serra, fear ar labhair muid faoi cheana, ar an bhfód freisin, agus é ar intinn aige Misin a thógáil ar na láithreacha sin freisin, ach cuireadh ina choinne, agus dhiúltaigh an Gobharnóir cead tógála dó i Santa Barbara, go dtí go mbeadh an Presidió tógtha, ach bhí Serra aosta, lag, spíonta, ag an am, agus ba é a dhein sé nó filleadh ar Mhonterey, le bás d’fháil. Sa bhliain 1793 d’fhógair Gobharnóir Chalafóirnia, go raibh Presidió Santa Barbara ar an bPresidió ab fhearr i gCalafóirnia uilig, agus nuair a bhí sé críochnaithe ar fad, sa bhliain 1797, chlúdaigh sé bloc cathrach. Ach le filleah ar scéal an Mhisin…
Misean Santa Barbara…1785…
Sa bhliain 1785, dhá bhliain i ndiaidh bhás Junipero Serra, tháinig aiféala ar an nGobharnóir nua, agus thug cead do na Proinsiascánaigh Misean a thógáil i Santa Barbara.
An bhliain dár gcionn, tháinig an Padre Fermin la Lasuén, agus beirt bhráthar ina chomhluadar, agus chuireadar rompu an Misean sin a thógáil. Bhí socraithe acu, an Misean a choisreacan, go hoifigiúil, ar an 6ú lá de Nollaig na bliana sin 1786, Lá ‘le Santa Barbara fhéin, agus cé nach raibh an Gobharnóir ar an bhfód, le páirt a ghlacadh sa cheiliúradh, leanadar ar aghaidh dá éagmais. Chuireadar searmanas eile ar siúl, tamall ina dhiaidh sin, nuair a tháinig an Gobharnóir ar chuairt chucu. Chuir Rí na Spáinne fhéin cloig chucu, don Mhisean sin. Tar éis dóibh bheith tamall i mbun oibre misinéireachta sa dúiche sin, bhí de thoradh ar a gcuid oibre, gur baisteadh 70 de threibh an Chumash, agus tháinig siadsan chun cónaithe sa Mhisean. “Neophytes” a tugadh orthusan, agus múineadh an creideamh dóibh, agus chomh maith le sin, múineadh scileanna i bhfeirmeoireacht, i siúinéireacht, i gcócaireacht, i mbuildeáil, agus i bhfíodóireacht dóibh. Taobh istigh de bhliain, bhí 307 Nuachreidmhigh ina gcónaí sa Mhisean, agus bhíodar tar éis Séipéal adóibe a thógáil, maraon le teach na mbráthar, gráinseach, cistin, ceardlann adhmadóireachta, agus seomra súdaireachta.
Fás as cuimse
Ní gá a rá, gur éirigh, thar na bearta, leis an Misean sin Santa Barbara, agus i ngearraimsir, bhí fás thar cuimse tagtha ar chuile ghné den tionscadal céanna sin. Agus, murab ionann is an Presidió, mar a raibh na saighdiúirí beo, bocht, gan léinte, gan airgead, gan pá, gan tada len iad a choinneáil sa Phresidió, ach a ndílseacht dá dtír agus dá n-oifigigh. Bhí lucht an Mhisin ag cur fúthu i dtír na flúirse, sa chaoi go raibh an áit féinchothaíoch, taobh istigh d’achar an-ghearr.
.
“N’hfeadar ar mhaith libh tuilleadh a léamh faoin turas céanna sin, fan an Chosta, suas chomh fada le Pismo Beach?
Slán go fóill……….
.
.
.
.
.
le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
A r n a M i s i n 1 .
.
**********************
.
Tar éis dom an Réamhrá fada sin, faoi Mhisin Chalafóirnia, a chríochnú, is dócha go bhfuil sé in am dom anois, tosú ar mo shraith altanna faoin tréimhse a chaith mé thall, anuraidh, a scríobh, agus a leagan os bhur gcomhair amach. Agus tá súil, agus b’fhéidir an dá shúil fiú, agam, go mbainfidh sibh taitneamh agus pléisiúr as léamh na n-altanna céanna seo, nó nuair a chuireann tú chuile shórt san áireamh, agus go háirithe cúrsaí aoise!, chuile sheans gurbh é sin mo thuras deiridh ar thír álainn, bhéasach, bhrothallach, Chalafóirnia. Sin scéal eile áfach, do lá eicínt eile, ach le filleadh ar na haltanna úd….
Chaith mé seal i gCalafóirnia, thart ar thrí bliana ó shoin, le linn chomóradh na mílaoise, agus ní call dom a rá, gur bhain mé taitneamh as an gcuairt sin, nó chaitheamar seal i Las Vegas, i measc na gcearrbhach trom, agus seal eile thíos i nGleann an Bháis fhéin, nó i, “Death Valley”, mar a thugtar air i mBéarla, agus ní raibh sa mhéid sin ach cuid de na háiteacha a dtugamar cuairt orthu, an bhliain cinniúnach sin, ach ar ócáid eile, roimhe sin, thugamar seal i measc na Misean áille, Spáinneach, úd, atá le fáil go flúirseach, ó cheann ceann Chalafóirnia, nó tá Misean is fiche le fáil, fan chósta thiar Chalafóirnia, fan an Camino Real, nó an Bealach Ríoga sin, a shíneann ó San Diego go San Francisco, agus an tráth úd, shocraíomar inár n-aigne, go bhfillfeadh muid, am eicínt, le cuairt a thabhairt ar thuilleadh de na Misin áille sin.
Ag deireadh na bliana seo caite, thosaíomar ag pleanáil, le saoire eile a chaitheamh thall, agus ba é deireadh na mbeart é, nó gur shocraíomar ar bhunús Mhí Lúnasa na bliana seo caite, 2003, a chaitheamh i gCalafóirnia. Chaitheamar seal maith i mbun na n-ullmhúchán riachtanach. Bhí orainn seo a dhéanamh, is siúd a dhéanamh, seo a cheannacht agus an rud úd eile, a cheannacht. Bhí pasanna le fáil réidh, agus suíocháin a chur in áirithe d’eitilí áirithe, ar eitleáin de chuid Aer Lingus, agus chomh maith le sin uilig, bhí orainn, roinnt Dollar a cheannacht, le saoire míosa thall a mhaoinú. De réir a chéile ‘sea thógtar na caisleáin, adeireadh an tseandream, agus nárbh acu a bhí an ceart, ach i ndeireadh na feide, bhí chuile ullmhúchán déanta, chuile shórt ceannaithe, faighte, agus ní raibh le déanamh ansin, ach fanacht ar an lá spriocáilte. Cheapamar i dtosach, nach dtiocfadh an lá sin choíche, ach mar adeir an seanfhocal eile úd…Más fada an lá tiocfaidh an tráthnóna…..agus geallaimse dhuit é, gur tháinig an lá spriocáilte céanna sin aniar aduaidh orainn, i ndeireadh na dála
Ba é an t-ochtú lá de Lúnasa, an lá spriocáilte, agus ó tharla go mbeadh ár n-eitilt ag dul ar eite, thart ar a ceathrú chun a dódhéag, bhí orainn bheith ag an Aerfort, thart ar a ceathrú chun a naoi, nó b’in mar adúradh linn, pé scéal é. Bhuel, fuaireamar marcaíocht chun an Aerfoirt, tamaillín roimhe sin, agus dá bharr sin, bhíomar istigh sa bhfoirgneamah ollmhór sin, thart ar a hocht a chlog.
Bhí go maith! Nach mbeadh scathamh againn le bheith ag breathnú timpeall, agus b’fhéidir, ag guairdeall thart, i measc siopaí iomadúla an Aerfoirt. Rinneamar a raibh le déanamh, agus fuaireamar réidh lenár mbagáiste go breá luath, agus ansin, tar éis dúinn tamall a chaitheamh ag ól cupán caifé, chuamar trí na geataí iontrála isteach. Thugamar faoi deara, go raibh cúrsaí slándála i bhfad níos righne, agus an scrúdúchán i bhfad níos cúramaí, agus níos géire, tar mar a bhíodh, agus tú ag dul tríd an mbealach isteach chun leibhéal na n-eitiltí. Ach ní fhéadfadh duine ar bith cur ina choinne sin, nó ba ar mhaithe linn uilig é, a leithéid de scrúdú géar a chur ar chuile phaisnéir, a bheadh ag dul ar bord an eitleáin, inár gcosamar. Mar sin, in ionad fearg a chur orainn, is amhlaidh a thug sé misneach dúinn uilig.
Tar éis tamall a chaitheamh, ag dul trí na siopaí uilig sin, a shíneann fan an bhealaigh isteach, chuamar ansin trí oifig Imirce na Stát Aontaithe. Bhí foirmeacha le líonadh, agus ceisteanna le freagairt againn, ansin, ach i ndeireadh na dála, níorbh fhál go haer é, agus d’éirigh linn chuile chonstaic agus bac a shárú, agus stampáileadh ár bpasanna, agus bhí cead tugtha dúinn cuairt dleathach a thabhairt ar na Stáit Aontaithe. Faoin am seo, thugamar faoi deara, nach raibh an oiread sin ama fágtha le diomailt againn, ag an aerfort. Fuaireamar cupáin caifé agus ceapairí, agus shuíomar síos, ar ár sáimhín só, nó ní raibh ach leathuair a chloig le caitheamh againn, go dtí go ligfí dúinn dul ar bord Eitilt, EI 145, ó Bhaile Átha Cliath go Los Angeles. Bhí linn, nó b’in a cheapamar, ar aon nós.
Ní mar a shíltear a bhítear, go minic, áfach, agus b’in é díreach a tharla dúinne, an mhaidin álainn Fómhair sin. Ba é an chéad scéal a chualamar, nó gur cuireadh moill ar ár n-eitilt, agus anois, nach bhfágfadh sí an rúidbhealach go dtí a ceathrú chun a haon! Dona go leor! arsa muidinne linn fhéin, ach ní ró-fhada an t-achar é uair a’ chloig? Ba é an rud ba mheasa faoin scéal go léir, nó nár tugadh aon eolas deimhnitheach, oifigiúil, dúinn, bhí an scéal ag teacht chugainn, i bhfoirm ráflaí, agus de réir a chéile. Níos déanaí arís, dúradh nach bhfágfadh muid an tAerfort go dtí a leath i ndiaidh a haon. Tháinig an t-am sin, agus d’imigh, ach má tháinig, bhíomar uilig inár suí ansin fós, ar ár dtóin Ghaelach, agus gan aon fhógra poiblí tugtha dúinn, fós. Ar ball, tháinig an ráfla arís, ó dhuine eicínt a chuaigh suas chuig oifigeach eicínt, a bhí ar dualgas ansin. Síneadh eile ama, adúradh linn. Bheadh muid ag dul ar eite, ag a leath i ndiaidh a dó. Bhuel, ní dheachaigh muid, ach “fair play” dhóibh, thosaíomar ag dul ar bord, ag an am sin, a 2.30 i.n. Ag an bpointe sin adúradh linn, go poiblí, gurbh é cúis a bhí leis an mhoill go léir, nó cúrsaí ceo, agus bhí eitiltí uilig na maidne curtha go mór as alt, ag an gceo céanna sin. Bhuel, níorbh í ar mbeannacht a chuireamarna leis an gceo céanna sin, ach baineadh geit eile asainn, nuair a fuaireamar amach, go raibh ár n-eitleán páirceáilte, thart ar mhíle slí, amach ón bport bordála. Bus amháin a bhí ansin, le freastal ar na paisneirí uilig, a bheadh ag dul ar bord eitilt EI 145. Ní gá a rá, nach bhféadfaí an beart sin a dhéanamh in achar gearr! Ní thógfadh an bus sin ach thart ar dhá scór duine sa turas, agus déarfainn go raibh tarraingt ar thrí chéad paisnéir le hiompar ag an seanbhus céanna sin, chuig an eitleán. Chuirfeadh an scéal ar fad Aerfort tríú domhanda i gcuimhne dhuit, nó b’in an cineál ruda a tharlaíodh ag Aerfort Las Palmas, i nGran Canaria, thart ar scór bliain ó shoin. Ach níorbh aon am clamhsáin é, agus bhí chuile phaisnéir ar bord, roimh a trí, agus d’éirigh leis an gcaiptín, sinn a thabhairt ar eite, díreach ag a trí a chlog! Ní call dom a rá, go raibh tuirse an domhain orainn uilig, nó inár gcás-na, bhí thart ar seacht n-uaire a’ chloig caite againn, an mhaidin sin, ag Aerfort Átha Cliath, sular thug an t-eitleán sin rúid ábhalmhór i dtreo na spéire, agus gur éirigh lei, sinn a iompar inairde go gorm glan na spéire, taobh istigh d’achar an’ghearr.
Bhuel, mar adúirt mé, níorbh aon mhaith bheith ag caoineadh agus an anachain déanta, ní raibh le déanamh againn, ach an t-áth a mholadh mar a fuaireamar é, agus an mí-ádh uilig a shlogadh le lán béil den bhfoighid. Rinneamar amhlaidh, agus m’fhocal agus mo lámh dhuit, go mbeadh sé deacair eitilt níos míne, ní níos réidhe, a shamhlú, fiú, an lá sin, ná an eitilt úd EI 145, ó Áth Cliath go Los Angeles, ar an lá breá Fómhair sin, an 8ú lá dhe Mheán Fómhair, 2003. Agus bíodh gur chaitheamar thart ar dheich n-uair a chloig san aer, mh’anam nár mhothaíomar ró-fhada é, agus in am tráth, thuirlingíomar ag Aerfort Ollmhór Idirnáisiúnta LAX, mar a thugtar i mBéarlagar an aeir, ar Aerfort Los Angeles.
Bhí sé éasca go maith dul trí na scrúdúcháin agus trí nósanna an aerfoirt thall, nó bhíodar sásta go raibh aire tugtha do na pointí sin uilig, i mBaile Átha Cliath.
Ní call dom a rá, go raibh áthas an domhain orainn, nuair a chonaiceamar go raibh ár mac, Micheál, ag fanacht linn ansin, ag an ngeata iontrála. Ba ghearr go rabhamar ar ár mbealach ó dheas, fan Saorbhealach a cúig, agus muid ar ár mbealach go cathair Encinitas, nó is ansin atá cónaí ar Mhicheál s’againne, i bhfobhaile ar a dtugtar, Cardiff by the Sea. Chaitheamar béile i mBialann fan an bhealaigh, agus shroicheamar ceann ár scríbe, thart ar a hocht a chlog, d’am na háite sin, tar éis dúinn breis is fiche huair, a chaitheamh i mbun an turais fhada sin. Ní gá a rá, go raibh tuirse bóthair is bealaigh orainn, agus tar éis duinn ár gcomhrá, is ár seanchas, a dhéanamh, chuamar a luí, agus chodlaíomar go héirí gréine gona lán soilse arna mhárach.
Agus b’fhéidir nárbh olc an áit í seo, le clabhsúr a chur ar an gcéad alt seo, faoi na Misin Chalafóirneacha. Bí liom arís don chéad ghála eile, nuair a bheidh tuilleadh le rá agam faoi Shaoire Chalafóirneach na bliana seo 2003.
.
**************
Peadar Bairéad.
**************
.
Gaeilge 
English