T a i p é i s l e a t h a n n a S t a i r e

The Family on Paradise Pier

by

Dermot Bolger

.

.

Úrscéalaí Ildánach

Ní hé seo an chéad úrscéal ó pheann ildánach an údair chumasaigh seo, agus ní hé seo an chéad uair agamsa scríobh faoi leabhair leis, ach, déarfainn gurb é an ceann seo mo rogha astu uilig. Is dócha gur cuimhin libh, The Valparaiso Voyage, agus The Journey Home, gan ach tagairt a dhéanamh do phéire acu. Is údar é Dermot Bolger a leagann rian a láimhe ar shaothar ar bith a shileann óna pheann, agus ní hé sin amháin é, ach bíonn rian an taighde, agus blas na scoláireachta, ar a shaothar freisin.

Ní fás aon oíche atá sa leabhar seo, nó d’iompair an t-údar cnámha an scéil seo leis, i mbroinn a chuimhne, ar feadh na mblianta, sular shéid sé anáil na beatha iontu, le húrscéal déanta, inchreidte, a chur ina sheasamh ina steilibheatha os ár gcomhair amach.

Casadh Sheila Fitzgerald air, a chéaduair, sa bhliain 1977 agus caithfidh go ndeachaigh a scéal i bhfeidhm go mór air, ach roinnt blianta ina dhiaidh sin, sa bhliain 1992, casadh ar a chéile arís iad, agus an babhta seo, d’éirigh leis an údar roinnt dá comhráite a thaifeadadh, agus bíodh go raibh Síle ag tarraingt ar nócha bliain d’aois, ag an am, bhí cumas scéalaíochta fós inti. Phléigh siad an scéal agus rinne siad a oiriúnacht mar ábhar leabhair a mheá, ach ba í tuairim Shíle nó gurbh fhearr a shásódh sé sise, dá bhféadfaí eachtraí éagsúla an scéil a shníomh ina mbrat úr ina mbeadh ainmneacha agus fíricí folaithe faoi ghúna na cumadóireachta. D’éirigh leis an údar mian Shíle a chur i gcrích, agus cuireadh cló ar thoradh a shaothair sa bhliain 2005.

Caithfidh an léitheoir súil ghéar a choinneáil ar na dátaí, faoi mar a liostálann an t-údar iad tríd an leabhair, agus coinneoidh sin ar chasán casta an scéil é, agus chomh maith le sin, cuirfidh sé ar a chumas, eachtraí na gcaractar a leanúint, de réir mar a théann siad “ó fhás go haois”, agus “ó aois go bás” ar a n-oilithreacht dian, i nGleann seo na nDeor.

Muintir Goold Verschoyles

Is iad muintir Goold Verschoyle na príomhcharactair sa scéal neamhghnách seo, an t-athair, an mháthair, agus a gcúram, beirt iníon, Maud agus Eva, agus triúr mac, Art, Thomas, agus Brendan. Bhí cónaí ar an gclann seo i nDún na nGall, i dteach réasúnta mór, i Manor House, nó ba bhaill dEaglais na hÉireann iad, a raibh baint níos mó acu leis an uasaicme na leis an gcosmhuintir. Bhí clann eile ina gcónaí sa limistéar céanna sin, na Frinnsigh, le “F” mór agus “f” beag….na “Ffrenches”, mar a thugaidís orthu fhéin. Fíonn an t-údar a scéal thart ar an dá chlann sin, agus an chaoi ar éirigh leo teacht i dtír, trí thréimhse chinniúnach na tíre seo, ó 1915, trí chogadh na Saoirse, go dtí deireadh an Dara Chogadh Domhanda.

Ba í Eva a bhaist “Paradise Pier” ar an gCé áitiúil, nó tuigeadh di, go mba oiriúnach an t-ainm é d’áit chomh neamhaí álainn.

I mBrollach an Leabhair scríobhann an t-údar faoi chúrsaí na bhliana 1941. Féach mar a thosaíonn sé….

“A parched twilight began to close in around the unlit prisoner train. For over a week the zeks in Brendan Goold Verschoyle’s wagon had jolted across a landscape they raredly glimpsed, crushed together in putrid darkness. Only those crammed against the wooden slats ever saw the small worms of daylight flicker in through the slight cracks….”

Bhí an Cumannachas i bhfeidhm sa Rúis ag an am, agus Seosamh Stalin fhéin i mbun cúrsaí, sa tír ollmhór sin. Bhíothas ag iarraidh naimhde an Stáit a dhíbirt agus a chriogadh, agus in éineacht leo sin, measadh gur chóir freisin, an íde chéanna a thabhairt do dhaoine a raibh baint acu, fiú, le naimhde an Stáit. Príosúnaigh dá leithéid a bhí ar bord na traenach seo agus iad ar a mbealach chuig Gulag eicínt, agus zeks a baisteadh ar phríosúnaigh dá leithéid.

“Bhí Uncle Joe gan locht!

“Uncle Joe”, b’in an t-ainm ceana a bhíodh ag Cumannaigh ar Stalin, an tráth úd fadó.

Luaigh mé na Ffrenches cheana, bhuel, chuaigh fear an tí sin chun na Rúise, go bhfeicfeadh sé conas a bhí ag éirí leis an tír sin córas cumannach a bhunú ansin. Chuaigh a bhfaca sé thall i bhfeidhm go mór air, agus tháinig sé ar ais anseo, agus é sásta a laethe a chaitheamh ag iarraidh teachtaireacht, nó soiscéal an Chumannachas a leathadh san Iarthar. Bhuel, chuaigh a dhearcadh i bhfeidhm go mór ar Art Goold Verschoyle, agus ar a dheartháir Brendan, freisin. Chuaigh Art chun na Rúise, agus bíodh nár caitheadh go ró-mhaith leis ansin, ní fhaca sé locht ar bith ar Stalin fhéin, nó ar an gCóras nua. Chuaigh a dheartháir ó,g Brendan, chun na Rúise freisin, agus ba é deireadh an scéil é, nó go ndeachaigh an córas sin i bhfeidhm airsean freisin, agus tar éis dó seal a chaitheamh ag troid ar son na gCumannach, i gCogadh Cathartha na Spáinne, cibé rud a rinne sé ansin, gabhadh é, agus seoladh ar ais chun na Rúise é ina phríosúnach, nó ina Zek, faoi mar a thugtaí sa Rúis ar phríosúnaidh dá leithéid. D’ionsaigh eitleán Gearmáineach an Traein úd a luaigh mé thuas, agus ar bhealach amháin, nó ar bhealach eile, níor chualathas tada faoi Bhrendan ina dhiaidh sin.

Deireadh Ré

Chaith Art a shaolsan ag iarraidh soiscéal an Chumannachais a leathadh freisin, agus ba é críoch an scéil sin, nó gur gabhadh anseo é, agus gur cuireadh isteach i gCampa Géibhinn an Churraigh é, agus é gar do bheith imithe le buile. Phós Eva Protastúnach as Contae Mhaigh Eo, Freddie Fitzgerald, agus chuaigh siad chun cónaithe i nGlanmire House, sa Chontae sin. Níor éirigh go ro-gheal leis an bpósadh sin, bíodh go raibh beirt clainne orthu, Hazel agus Francis. Caithfidh mé a rá, go ndeachaigh an scéal seo i bhfeidhm go mór orm, nó deintear iarracht sa leabhar seo, scéal na Goold

Verschoyle agus scéal na bhFrinseach a ríomh trí thréimhse chinniúnach i stair na tíre seo, ó laethe an Éiri Amach, go dtí deireadh an Dara Cogadh Domhanda. Deineann an t-údar spléachadh a thabhairt dúinn ar an gcaoi ar éirigh leis na Protastúnaigh, agus lucht Eaglais na hÉireann, teacht i dtír san Éirinn nua, a tháinig ar an saol sa tréimhse réabhlóideach sin. N’fheadar an bhfaca siadsan “terrible beauty” an Yeatsaigh, sa phobal aiséirithe? Is spéisiúil mar a choinníonn an t-údar súil ar an saol comhaimseartha agus scéal na bpríomhcharachtar á ríomh aige. Sea, agus fanann sé cóngarach go maith do stair na ré sin, agus an scéal á chur i dtoll a chéile aige.

An-leabhar, an-léamh, a choinníonn an léitheoir faoi gheasa go ndiúgann sé an deoir dheiridh.

.

Peadar Bairéad

.