Spiorad na Nollag 2
Peadar Bairéad
(To continue the Christmas spirit, we view some further Christmas verse)
.
Aodh Mac Aingil
.
Leag mé béim ar leith i mbliana ar an méid a chuir na filí s’againne le ceiliúradh na Nollag in ár measc anseo in Éirinn. Rinne mé athlua ar véarsaí le Máirtín Ó Direáin, le Máire Mhac an tSaoi, agus le hEoghan Ó Tuairisc, le sin a léiriú. Anois, déanfaidh mé iarracht ar thionchar na Nollag orm fhéin a léiriú in alt na seachtaine seo, le fad eicínt a chur le ceiliúradh seo an Dá Lá Dhéag. Ach, mar thús, ba mhaith liom tagairt a dhéanamh do dhán beag le hAodh Mac Aingil, an diagaire cáiliúil Gaelach sin, a rugadh i gContae an Dúin sa bhliain 1571, agus an té a scríobh ‘Scathán Shacraimint na hAithridhe.’ Bhásaigh sé sa bhliain 1626, tar éis a cheaptha mar Easpag ar Ard Mhacha. Seo mar a chuir seisean é….
A Naoidhe Naomh.
Dia do bheatha, a naoidhe naomh,
isin máinséar cé taoi bocht,
meadhrach saidhbhir atá tú
‘s glórmhar id dhún féin a-nocht.
.
A Mhuire, a mháthair, a ógh,
oscail doras an chró dhamh
go n-adhrainn ardrí na ndúl –
Nach córa dhúinn ná do dhamh?
,
Ach féach ar an véarsa álainn, cráifeach, seo as an ndán céanna sin…..
An t-asal fós is an damh
ní leigfead ingar dom rígh;
do-ghéan féin a n-áitsin dó –
asal mé is bó Mhic Dé Bhí.
Sílim go mbeadh sé deacair spioradáltacht, nó dáiríreacht an dán Nollag seo a shárú, nó téann an file go croí an ábhair le gach áladh focal a léimeann ó ghob a chleite san iomann Nollag sin.
Nós Nollaigiúil
Ach le críoch a chur leis an bpíosa seo, b’fhéidir gur chóir dom véarsaí Nollag, dem chuid fhéin, a shníomh isteach, i ngan fhios, anseo. Faoi mar a luaigh mé cheana, bhí de nós agam, le blianta fada, tabhairt faoin Nollaig a cheiliúradh trí cupla véarsaí a chur i dtoll a chéile don ócáid. Seo thíos dán a chum mé tamall de bhlianta ó shoin.
Breith sa Stábla
Séasúr na Nollag ‘na rás chugainn,
Is cálóga bána anuas,
Mar bhrat glan, naofa, glégeal,
Ag folach dúinn brúscar is smúit.
.
Ach istigh im chroíse, le díograis,
Ullmhóidh mé máinséar, le dua,
Is glanfaidh mé brúscar na mblianta
As seanstábla m’anama chrua.
.
Beidh an máinséar sin ullamh, glan, néata,
Um Nollaig, is an sneachta ar lár,
Is fágfaidh mé doras mo chroíse
ar laiste, is gan glas air go lá.
.
Séasúr na Nollag ‘na rás chugainn,
Is an Naí naofa, neamhdha, anuas,
Ag ní, is ag slánú Chlann Éabha,
Is ag folach dúinn peaca is buairt.
Sin agaibh anois cuid na bliana seo, agus is é mo ghuí-se dhaoibh anois, nó…..
Go mbeirimid uilig beo ar an am seo arís.
.
.
.
.
.
.
.
Gaeilge 
English