I m B é a l a n P h o b a i l .
****************************
.
The Storyteller’s Daughter…….Return to a Lost Homeland.
by……………………………………………………………………………………… (céadchló…2003.)
.
Saira Shah………………………………………………………………………..£16.99.
****************************
Land of Dreams .
Seo leabhar a tháinig im threo, le déanaí, agus ó tharla go bhfuil an scéal seo dírithe ar an Afganastáin, chuir mé suim ann ó thús. Mar a fheiceann tú thuas, Afganastánach mná a scríobh, cé nach léir, an t-am ar fad, tríd an leabhar, go n-aontódh an t-údar leis an ráiteas céanna sin. Conas a tharla sin, adéarfadh duine, b’fhéidir? Bhuel, bíodh gur i gKent Shasana, a rugadh Saira Shah, ba de bhunadh na hAfganastáine a muintir, agus níorbh é sin amháin é, ach tharla go raibh an mhuintir chéanna sin fíor-bhródúil as a dtír, agus as a gcine. Dá bharr sin, d’fhéach a muintir chuige, go raibh scéal agus seanchas a dtíre tugtha go fial agus go flaithiúil dá gclann. Tugadh le fios dóibh, nár den chosmhuintir iad a sinsear, ach gur den uasaicme iad, cine a d’fhéadfadh a líne ghinealaigh a leanúint siar, trí áirsí na staire, go laethe an fháidh Mathamad fhéin. Sea, agus bhíodh tailte méithe, os cionn chathair Kabul fhéin, mar oidhreacht ag an gclann chéanna sin, rud a d’fhág go mba dhaoine le cumhacht iad, ina dtír dhúchais fhéin, tráth. Ach d’imigh sin is tháinig seo, agus i laethe óige an údair seo, bhí an sealúchas sin uilig caillte ag muintir Shah. Mínitear sin go léir dúinn sa scéal seo, ach nár chóir dom m’aire a dhíriú ar an scéal fhéin? Féach mar a chuireann Saira Shah tús lena scéal…
“I am three years old. I am sitting on my father’s knee. He is telling me of a magical place: the fairytale landscape you enter in dreams………..
On three sides of the plateau majestic mountains tower, capped with snow. The fourth side overlooks a sunny valley where, gleaming far below, sprawls a city of villas and minarets. And here is the best part of the story: it is true.”
Nó b’in mar a raibh sealúchas a muintire suite, go hard os cionn chathair, Kabul, príomhchathair na hAfganastáine. Thar bhlianta a hóige, chuir an t-athair feoil ar chnámha an scéil chéanna sin, go dtí sa deireadh, go raibh oidhreacht agus meon a muintire slogtha go cíocrach ag Saira Shah.
Homing Instinct .
Bhí go maith! ach tháinig an lá, nuair a theastaigh ón mbean óg seo, a fháil amach, cé acu fíor bréagach na scéalta uilig sin a chuala sí óna hathair, agus scéalta freisin, a bhí de dhlúth agus d’inneach i gcroí a beithe fhéin. Ní raibh ach slí amháin le sin a dhéanamh, agus b’in trí chuairt a thabhairt ar an dtír iontach, draíochta, sí, sin, agus b’in é díreach a chuir an bhean óg seo roimpi a dhéanamh, nó tuigeadh di, óna hóige i leith, go raibh beirt i seilbh a croí istigh, ag iarraidh seilbh a ghlacadh ar a hanam, agus bhí an bheirt chéanna sin in adharca a chéile, ó thús. Ar an gcéad dul síos, bhí an cailín óg, béasach, mánla, a rugadh agus a tógadh i gKent Shasana; agus ar an dtaobh eile, bhí an bhean, a raibh fuil laochra na hAfganastáine ag ropadh lei go fíochmhar, barbartha, trína cuisleanna. An bhféadfaí síocháin, nó réiteach, a dhéanamh idir an bheirt chéanna sin, go brách na breithe? B’fhéidir go bhféadfaí, ach i gcás dá leithéid seo, nach mbíonn an dá b’fhéidir ann? Ach fágfaidh mé an scéal sin fútsa fhéin.
Russian Invasion and Taliban Days .
Rugadh an t-údar sa bhliain 1965, agus nuair nach raibh sí ach cúig bliana déag d’aois, sa bhliain 1980, rinne na Rúisigh ionradh ar thír na hAfganastáine, agus sé bliana ina dhiaidh sin arís, nuair a bhí sí bliain is fiche, bhuail sí bóthar chun na tíre draíochta sin, le fáil amach, cé acu fíor bréagach na scéalta uilig a chuala sí óna muintir, le linn di bheith ag fás suas i Sasana. Sa tslí sin, fuair sí roinnt mhaith amach faoina cine, agus faoina tír. Ar ball arís, sa bhliain 2001, i dtús an aonú haois fichead, thug sí cuairt eile ar thír a sinsir, go bhfeicfeadh sí, arbh fhíor a raibh á clos acu san Iarthar, faoi bharbaracht agus faoi réimeas cruálach, leatromach an Taliban. Ní gá a rá, go mba dhainséarach go deo an misean céanna sin, ach d’éirigh lei é a chur i gcrích, agus ag an am gcéanna, d’éirigh lei ábhar a sholáthar don Chlár Faisnéise Teilifíse, “Beneath the Veil”, do Bhealach a Ceathair den BBC. Thuig an t-údar an baol a bhain le tionscadal dá leithéid, ach nach raibh fuil Afganastánach ag ropadh lei trína cuisleanna cróga? Féach mar a chuireann sí fhéin é……
We have just crossed the border illegally into Taliban-controlled Afghanistan. As a Westerner, if I am caught, I may be imprisoned and accused of espionage. If the Taliban discover my family history and decide I am an Afghan, then I share the same risks as the Afghan women who are helping me: torture, a bullet in the head, or simply disappearing in Pul i Charki, Kabul’s notorious political prison.
Sea, níorbh aon mheatachán í Saira Khan, geallaimse dhuit é!
Crisis of Identity !
Ach ar scaoil sí an fhadhb faoina tír, is faoina cine? Deacair a rá, ach breathnaigh uirthi, agus í ag fágáil na hAfganastáine ina diaidh……
At the ramshackle border post, the officer glanced at my passport, then looked at it again, and said: ‘But that is an Afghan name. Are you from Afghanistan?’ I told him that my father was from Paghman, and then to stop him from launching into the usual rapturous cascade of greetings, I added severely: ‘But I am from Britain. I am from the West’.
Ar bhris an dúchas trí shúile an chait, nó ar threise an oiliúint ná an dúchas, sa chás áirithe seo? Bhuel, caithfidh tú an leabhar spéisiúil, corraitheach, mealltach, seo a léamh duit fhéin, le freagra na gceisteanna sin a fháil, ach geallaimse dhuit é, gur fiú an tairbhe an trioblóid, sa chás áirithe seo.
Sárleabhar, ó pheann líofa an Afganastánach, ildánach, mná seo, a chuirfidh an léitheoir faoi gheasa, atá anseo againn. Bainfidh tú taitneamh as.
.
**************
Peadar Bairéad.
**************
.
.
.
Gaeilge 
English