Éigse Iorrais 1984

Éigse Iorrais 1984.

Peadar Bairéad

(This week I go back over thirty years to revisit an ‘Éigse Riocard Bairéad’ Assembly in ‘Gaoth Sáile’, in 1984)

.

Bóithrín na Smaointe

Comhartha aoise é, is dócha, duine a bheith tugtha do dhul siar, go ró-mhinic, ar bhóithrín na smaointe, ach, ag an am gcéanna, nach bhféadfá a rá nach gan chúis atá an bóithrín céanna ansin, mar, nach bhfuil a fhios ag chuile dhuine gur le siúl air a thógtar bóithrín, a chéaduair. Bhí an-tóir ag muintir Iorrais ar Éigse Riocard Bairéad, thart ar an am sin, agus bhí de nós againne aghaidh a thabhairt ar an dúiche sin thiar chuile bhliain, ag an am. Seoladh péire dem’ leabhair filíochta ag an Éigse chéanna sin, agus minic freisin a thugtaí deis dom cupla dán a aithris, ar na h-ócáidí sin. Dhealródh sé gurbh é sin a bhí idir chamáin agam, ar an ócáid sin, sa bhliain 1984. Ach b’fhéidir gur chóir dom an píosa cainte a rinne mé, an oíche sin, a athlua anseo. Mar sin, seo chugaibh é :-

Éigse Iorrais 1984

“Mura bhfuil agat ach pocaide gabhair, bí i lár an aonaigh leis, mar adeireadh an seandream fadó. Bhuel, a chairde, seo mise i lár an aonaigh seo, agus gan fiú an pocaide fhéin agam! Ní bheidh sibh ró-dhian orm áfach, mar nach é seo fód mo dhúchais? Seo an pobal ar díobh mé. Agus cé nach ball gníomhach den phobal seo a thuilleadh mé, is anseo atá na préamhacha agus ní haon ionadh é, mar sin, go bhfuil blianta fada caite agam ag moladh na barúntachta seo agus a pobail. Iomaí píosa scríofa agam, faoin saol mar atá, agus mar a bhí, in Iorras seo mo mhuintire.

Ná ceapadh éinne anois gur Iorrasach croí-bhriste mé, a itheann arán tur na deoraíodchta i ndúthaigh iasachta Osraí. Ní mar sin atá. Tá glactha ag Gaeil Osraí liom mar bhall gníomhach dá bpobal fhéin. Sea, mh’anam, agus nach bhfuil meas scoláire, agus meas file, orm fiú, ina measc!

Is Bairéadach mise de bhunadh Loch na hEilí., ach mar is eol do chuile dhuine, bíonn dhá thaobh ar chuile theach. Agus ar thaobh mo mháthar den teach s’againne, tá ceangal agus gaol againn le Bairéadaigh na Beairice, Bairéadaigh Riocard file. Tuigeadh domsa mar sin, ó laetrhe m’óige, go raibh bua na filíochta folaithe, áit éigin i smior na gcnámh ionnam. Iomaí iarracht a rinne mé an bua sin a chur ar bruach. ach, dár liomsa, níor éirigh go ró-mhaith liom sna hiarrachtaí céanna sin, ach tá daoine eile ann adeir, gur éirigh go seoigh liom sna hiarrachtaí sin. Cosúil le Riocard file fhéin, táimse sásta glacadh le breith mo phobail. Nár leor sin, riamh anall, d’fhilí Fodhla. Mar sin, lenaimse freisin nós na bhfilí fadó. Am ar bith a mbídis siúd ag teacht i láthair lucht an Léinn, bhíodh dán nó dhó folaithe acu ina bhfleasc fhileata.

Níor tháinig mé fhéin i láthair an aonaigh léannta seo gan dán. Mar sin, má sea, seo dán beag a chum mé don ócáid ghradamach, Iorrasach, seo….

Fáilte chun na hÉigse

Bhur bhfáilte a chairde,

‘dir fhir is mhná,

bhur bhfáilte a scoláirí

Go hÉigse na mbard.

.

Lucht fite na bhfocal,

Lucht éigse is dán,

Lucht sníofa binn bhriathra,

Lucht Léinn is Amhrán.  

.

Seinnigí deacheol,

Is méaraigí téad’,

Casaigí véarsaí

Is Insígí scéal’.

.

I ndúthaigh seo Iorrais

Na dTúr is na Séad,

Go mborrtar bhur bhféithe,

Is go spreagtar bhur dtéad’

.

Leor sin, don ócáid seo….