Coláiste na Rinne
Sa bhliain 2017, d’fhreastail mé ar thumchúrsa Gaeilge a bhí eagraithe ag Coláiste na Roinne, chun feabhsú a chur ar mo chuid Gaeilge. Tá an Coláiste suite in áit aoibhinn i lár Gaeltachta na nDéise i gContae Phort Láirge. Is ón nGaeltacht seo atá an radharc is fearr a d’fhéadfá a shamhlú. Tá tú in ann cósta creagach Poirt Láirge a fheiceáil go soiléir agus Dún Garbháin ag glioscarnach trasna an chuain, le Sléibhte an Chomaraigh sa chúlra, b’fhéidir le clabhtaí dorcha bagracha ag clúdach a mbeann sceirdiúil. Agus ná déan dearmad ar an Choinigéar, an gob gainimh aisteach sin ag gobadh amach trasna Chuan Dhún Garbhán. Agus céard faoi Cheann Heilbhic féin? Tá cuan aoibhinn ann a mbíonn gnóthach le báid iascaireachta ag teacht agus ag imeacht. Chomh luath agus a chonaic mé é, bhí mé faoi dhraíocht ag an radharc tíre sin. B’aoibhinn liom a bheith i nGaeltacht na nDéise sa samhradh sin, ag foghlaim Gaeilge ar feadh coicíse.
Thit mé i ngrá ní amháin leis an radharc álainn, ach leis an gColáiste ársa sin agus a fhoireann iontach, agus le Gaeltacht na nDéise agus a mhuintir. Bhí na daoine go léir ar chas mé orthu an-chairdiúil agus an-lách agus bhí siad an-sásta Gaeilge a labhairt liom.
Foinse mhór teanga agus cultúr atá ann gan dabht, atá áisiúil do dhaoine a bhfuil cónaí orthu i gContae Chill Chainnigh.
Ní aon áibhéil a rá gurb eispéireas é a d’athraigh mo shaol. Thaispeánadh dom cé chomh tábhachtach is atá ár dteanga agus ár gcultúr dúinn mar náisiúin, agus spreag sé dúil mhór sa Ghaeilge ionam. Chonaic mé go bhféadfadh an saol dátheangach a bheith níos fearr, toisc go mbeifeá in ann tairbhe a bhaint as buntáistí an dá theanga. D’fhreastail mé ar thrí thumchúrsaí go dtí seo, agus níl an paisean caillte agam fós. Déanta na fírinne, éirím mífhoighneach ó am go ham, mar bíonn fonn orm mo chuid Gaeilge a fheabhsú níos tapúla. Cé go bhfuil coicís sa Ghaeltacht go hiontach, céard faoin gcuid eile den bhliain – cad is féidir liom a dhéanamh chun mo chuid Gaeilge a fheabhsú i rith an ama?
Mar a tharlaíonn sé, tá a lán bealaí chun feabhas a chur ar do chuid Gaeilge i dtearmann do thí féin, ag úsáid do ríomhaire. Roinnfidh mé samplaí de shuímh ghréasáin úsáideacha leat, agus tá go leor samplaí eile ann nach bhfuil an spás agam iad a lua.
Acmhainní Gaeilge ar an idirlíon
Tá foclóirí iontacha ar an idirlíon, cosúil le www.focloir.ie, www.teanglann.ie agus www.potafocal.com. Léiríodh ceartúsáid focail in abairtí, agus tá Draoi Gramadaí ag teanglann atá an-úsáideach nuair a bhíonn tú ag scríobh. Má theastaíonn leabhar Gaeilge uait, tá rogha mhór ag An Siopa Leabhar (www.siopaleabhar.com), agus ag An Ceathrú Póilí (www.anceathrupoili.com). Tá leabhair Gaeilge freisin ar fáil ó Amazon (Leabhair Kindle san áireamh).
Tá méid mór as Gaeilge ar fáil ar na meáin shóisialta ( Facebook, Instagram, Twitter agus eile ). Is é an rud a mholfainn duit ná dul isteach iontu and cuardach a dhéanamh ar ‘Gaeilge’. Beidh ionadh an domhain ort!
Dá mb’fhearr leat do nuacht a léamh as Gaeilge, bain triail as www.tuairisc.ie nó www.peig.ie. Tá clár imeachtaí ar fáil ar peig.ie freisin agus léarscáil na tíre a thaispeánann cá bhfuil na himeachtaí ar siúl.
Bíonn colúin seachtainiúil as Gaeilge san ‘Irish Times’ (Dé Luain), agus forlíonadh Gaeilge sheachtainiúil darb ainm Seachtain san ‘Irish Independent (Dé Céadaoin)’. Tá siad ar fáil ar líne má tá síntiús agat.
Maidir leis an raidió, tá aip agam ar m’fhón darb ainm ‘Simple Radio’, agus is féidir stáisiúin Gaeilge a fháil ann, mar shampla Raidió na Gaeltachta, Raidió na Life agus Raidió Fáilte. Ansin, tá go leor podchraolta as Gaeilge freisin – déan cuardach ar Google ar an bhfocal ‘podchraoltaí’ agus beidh ionadh ort leis an mhéid atá ann.
Níl aon easpa físeán Gaeilge ar an idirlíon ach an oiread. Mar shampla, tá suíomh gréasáin iontach ag TG4 ( www.tg4.ie ) , agus aip ar fáil freisin. Tá tú in ann féachaint ar TG4 beo, agus tá bailiúchán físeán iontach acu. Tá ailt agus físeáin ag RTE ar fáil ag www.rte.ie/gaeilge. Agus ná déan dearmad ar www.youtube.com, mar tá a lán físeáin Gaeilge ann, ranganna Gaeilge san áireamh.
Ós ag trácht ar ranganna atáimid, tar ar ais dom an tseachtain seo chugainn, nuair a chaithfidh mé tamaillín ag roinnt leat cad atá ar eolas agam faoi ranganna Gaeilge ar líne. Inseoidh mé leat cén ceann is fearr liomsa, agus cén fáth. Beidh sé rómhaith lena chailleadh!