le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
‘FAD SAOIL’….……………..le………….………Joe Steve Ó Neachtain
Céadchló…………………..2015…………………………………….€10.00
.
Bua na Filíochta
Gan dabht ar bith, tá bua na filíochta ag Joe Steve Ó Neachtain, agus ó tharla gur sa nGaeltacht Thiar a rugadh agus a tógadh an file seo, is féidir linn a bheith cinnte, gur thóg sé leis ón gcosmhuintir, buanna samhlaíochta, reacaireachta, agus gaelacha, buanna a fhágann a rian ar a chuid dánta. Deir Joe linn, gur sa bhliain 1942 ‘a caitheadh ar an sop é’, rud a fhágann go bhfuil sé thart ar cheithre bliana déag agus trí scór anois. Deir sé freisin, gurbh é a chuir sé roimhe a dhéanamh sa díolaim dánta seo, nó dán in aghaidh gach bliain dá shaol a leagan os ár gcomhair, agus é ag iarraidh a scéal fhéin agus stair na cosmhuintire thiar a ríomh go fileata dúinn, sea, agus cé déarfadh nár éirigh go seoigh leis sa bhfiontar sin? Is speisiuil a raibh le rá ag ‘Moltóir Oireachtais’, agus atá le léamh againn ar chúl an chlúdach deiridh….”Tig leis an bhfile seo saol atá caite nó gar do bheith caite – nó an saol nua fhéin – a chur ina cholgsheasamh os ár gcomhair amach le teann samhlaíochta agus stíle agus é sin a dhéanamh le tocht agus le dínit….” Leor sin mar theist ar chumas Joe mar fhile.
Breis mhaith is dán do chuile bhliain dá shaol!
Ach fillimis ar na dánta fhéin. Tá breis maith is dán do chuile bhliain dá shaol leagtha os ár gcomhair aige, sa díolaim seo, agus nach maith ann iad freisin. Agus chomh maith le sin, déanann sé iarracht ar stair a mhuintire a ríomh dúinn sna dánta tosaigh. Sea, agus tá iarracht den dírbheathaisnéis le fáil iontu chomh maith. Breathnaigh ar an gcéad dán, ‘Ginealaigh’, ina luann sé go mba thionóntaí ag Tiarna Talaimh ab ea a mhuintir, agus go raibh orthu teacht i dtír ar ocht n-acra déag …
“idir chimín is carraig
sna hocht n-acra déag
a choinnigh snáithe
faoin bhfiacail.”
Saothraíodh an talamh sin leis an láí agus le hallas a malaí.
“Ach each ná asal
Níor tharraing céachta
tríd an ngabháltas s’againne ariamh,”
.
Cuireann sé síos ansin ar “An dís ar díobh mé” agus chomh maith le sin, cuireann sé síos ar an ‘Nurse’, ar an ‘Luí Seoil’, agus ar an ‘Bhean chabhrach’ agus an chaoi ar tháinig sé fhéin isteach sa saol seo, agus ‘caipín an tsonais’ á chaitheamh aige, -comhartha áidh agus sonais-.
Luath go leor ina shaol a chuir sé aithne ar an bhfarraige agus ar churrachaí corracha a linne, is bheith ag faire, fad is bhí a mhuintir ag baint feamainne. Trácht aige freisin ar scolaíocht agus an difir idir mhodhanna múinte anois agus fadó. Tá deireadh feasta leis an mbata scóir, agus leis an láimh láidir.
“gliondar croí
as Tír na nÓg
atá anois
i gclós na scoile.”
.
‘Printíseacht’, Sin dán a thaitin go mór liom, nó sa dán sin, cuireann an file síos go fileata, cliste, ar shaothar agus ar scil an fheirmeora. Breathnaigh mar a chuireann sé críoch leis an ndán sin, tar éis dó cur síos ar na ceirdeanna éagsúla a chleacht sé…
.
.
“níor ghlac mé gráin
ar cheird ariamh,
ach thit mé i ngrá
le peann.”
Eangach an Duáin Alla
Dán eile a labhair go fileata liom is ea ‘Taispeántas’. Féach mar a labhrann sé faoi eangach an Damháin alla…
“Bhí an drúcht
ina phéarlaí
ar mhilliún nead
a chniotáil bioráin cos,”
Níl sa mhéid sin ach blas beag den saibhreas taitneamhach, mealltach, atá le fáil idir chlúdaigh mhaisiúla an leabhair seo, agus más uait blaiseadh den saibhreas seo, níl le déanamh agat ach an leabhar seo a fháil, is a léamh ar do chaothúlacht, nó níl fúmsa tuilleadh a rá faoin mbailiúchán tarraingteach atá leagtha os ár gcomhair ag an bhfile sa díolaim corraitheach seo, ach breathnaigh ar na línte seo as an dán deiridh sa leabhar, agus nár dheacair iad a shárú mar chomhairle don duine óg, nó don duine aosta fhéin, fiú….
“Imir an ghlaic
a roinntear leat
chomh maith is atá
i do neart.”
Fágfaidh mé an focal deiridh sin ag Joe Steve Ó Neachtain fhéin, agus tréaslaím a shaothar leis.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
I mBéal an Phobail
Peadar Bairéad
(We continue this week to recall memories of a happy holiday spent in Fuertaventura, some years ago…. Part Two of the article now follows….)
.
Saoire thar Sáile
Ar deireadh thiar, shroicheamar ár gceann scríbe, agus muid tuirseach, traochta agus lag leis an ocras. Thugamar aghaidh ar chúntar an Ionaid Saoire sin, áit a raibh orainn dul trí na gnáthchúrsaí cláraithe. Ach bhí ceataí sa scéal inár gcásna, áfach. Ní dóigh liom gur mhínigh mé go raibh dhá ghrúpa dínn ann, mé fhéin is mo bhean i dtosach báire, agus in éineacht linn, bhí ár n-iníon, a céile, agus a mbeirt páistí siúd. Bhuel, ní raibh tásc nó tuairisc fúinne le fáil sna leabhair s’acusan. Bhí orainn fanacht ansin, fad is bhí siad ag cuartú anseo, is ag ransú ansiúd. Chuireadar fios ar an mBainisteoir, agus ba é an scéal céanna aigesan é, ní raibh ar a chumas faisnéis ar bith a fháil go raibh muid cláraithe acusan don tsaoire sin, olc, maith, nó dona.
Lean an scéal mar sin ar feadh uair a chloig, ar a laghad, agus ansin, tháinig duine eicínt ar chuntas, i leabhar eicínt, go raibh árasáin curtha in áirithe don dhá ghrúpa dínn.
Míle buíochas do Dhia, arsa sinne, d’aon ghuth, ach ar an droch uair, ní raibh árasáin ar bith réidh le sinn a shacadh isteach iontu. An mbeadh muid sásta fanacht cupla uair a chloig, le deis a thabhairt don bhfoireann glanta, árasáin a ghlanadh agus a ullmhú dúinn? Bhuel, bí ag caint ar rogha an dá dhíogha! Nó ní raibh le déanamh againn, ach fanacht an dá uair a chloig, sin nó bóthar a bhualadh, agus árasán a lorg áit eicínt eile, bíodh go raibh díolta againne as dhá árasán san Ionad sin. Shocraiomar ar fanacht, agus ar ball, tar éis trí huaire a chloig, insíodh dúinn go raibh ár n-árasáin réidh dúinn agus bronnadh na heochracha orainn!
Thar am !
Faoin am sin, ba bheag nach raibh muid gan aithne gan urlabhara le tuirse agus le hocras! Ach ar aon nós, tar éis dúinn ár málaí taistil a shocrú sna hárasáin, thugamar an baile mór orainn fhéin, agus muid stiúctha leis an ocras agus spalptha leis an tart. Anois, is féidir liom a rá nach raibh ganntanas bia nó dí san Ionad Saoire céanna sin Corralejo, nó bhí Proinntithe agus Óstáin den uile chineál le fáil ina múrtha ó cheann ceann an bhaile poirt álainn céanna sin. Chuireamar chuige sin, le flosc agus le fonn, agus i ndeireadh na dála, tar éis dúinn teacht ar phroinnteach sásúil, chuireamar cúl ar ár n-ocras agus ar ár dtart, agus chaitheamar an chuid eile den tráthnóna sin ag guairdeall timpeall, ag baint taitnimh as chuile shórt a bhí le feiceáil agus le cloisteáil i mbaile mór Corralejo.
Ar thaitin an tsaoire sin i bhFuerteventura linn, an ea?
Tráth Sosa
Bhuel, tríd is tríd, bhaineamar taitneamh agus tairbhe as an tréimhse a chaitheamar ar an oileán neamhaí céanna sin. Is dócha gurb é an bua is mó a bhaineann le saoire dá leithéid nó go mbíonn ar dhuine maireachtáil scathamh, gan ghluaisteán, gan fón, gan teilifís, d’fhéadfá a rá, agus go mbíonn air freisin, saol simplí a chaitheamh, saol a chuireann iachall air, scaití a chaitheamh ag smaoineamh, agus bíonn air freisin a mharana a dhéanamh ar an gcineál saoil atá á chaitheamh aige sa mbaile. Tugann sin uilig sos iontach ó chúramaí an tsaoil chráite, chéasta seo, don duine. Bhuel, b’in mar a mhothaíomarna, ar aon nós, ach ní call dom a rá, gur bhaineamar taitneamh as saol an Oileáin iontaigh, neamhaí sin. Ar an dtaobh eile den scéal, áfach, caithfidh mé a admháil, go raibh an áit beagáinín ró-the dhomsa, nó déarfainn go raibh cineál brothaill agus tonn teasa ann, le linn dúinne bheith ansin, nó bhí an teocht sna triochaidí, i rith an ama sin. Sea, agus caithfidh mé a admháil, go bhfuil an teocht céanna sin beagáinín ró-the domsa, sea, agus sin gan tagairt ar bith a dhéanamh anseo do na diabhail corrmhíolta, a bhí flúirseach go maith ar an oileán ag an am sin, rud a chuir iachall ar dhaoine, bealadh, nó ungadh, speisialta frithchorrmhíolta a chaitheamh, leis na gadaithe beaga sin a choinneáil i bhfad uathu!
Ar aon nós, taobh amuigh de sin ar fad, bhaineamar taitneamh as ár dtréimhse ansin, agus thaitin cuma scéirdiúil, feannta, fásúil, an oileáin linn, ach, ag an am gcéanna, níor shil muid deoir ar bith nuair a bhí deireadh leis an tsaoire sin, agus muid ar ár mbealach ar ais abhaile go hÉirinn iathghlas oileánach, nó nach mbeadh sé deacair áit níos taitneamhaí, níos ilchineálaí, níos áille, ní í, a fháil faoi luí na gréine?
An mbeidh mé ag dul ar ais go Fuerteventura ar saoire arís, an ea ?
N’fheadar, ach tá mé ag ceapadh, go bhféadfainn níos mó taitnimh a bhaint as saoire anseo i measc Bhánchnoic Éireann Ó, agus téadh an aimsir tigh an diabhail!!!
Céard fútsa?
.
.
.
.
.
.
.
.
.
le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
Gáirdín an Ghorta
.
Peadar Bairéad
.
Minic a théim ar chuairt go Carraig Seabhac, i gContae Chill Chainnigh, na laethe seo, agus chuile bhabhta a théim ar an mbóthar sin ó Chnoc an Tóchair go Baile Róibín, ar mo shlí go ceann mo scríbe, feicim an Cuimhneachán sin a tógadh, le dán crua, céasta, ár ndaoine, ar a dturas trí phóirsí dorcha an Ghorta Mhóir, a chur i gcuimhne dár ndaoine fhéin, agus d’aon taistealaí a tharlaíonn fan na slí sin. Bíodh gur chuir mé romham, go minic, cuairt a thabhairt ar an leacht céanna sin, níor dhein mé an mhian sin a shásamh go dtí le déanaí.
Tharla go raibh mé ar an mbóthar sin, lá breá gréine i lár an tSamhraidh seo caite, nuair a bhuail an fonn mé stopadh agus buaileadh isteach, le spléachadh a fháil ar cibé a bhí folaithe taobh thiar den bhfalla sin ar thaobh an bhóthair. Rinne mé an carr a pháirceáil, cóngarach d’Ionad na gCuairteoirí, agus nach breá oiriúnach an tIonad é, le hatmosféar na ré dorcha sin a chruthú, nó céard tá ann ach teach beag tuaithe, ceann tuí, tógtha, agus leagtha amach taobh istigh, faoi mar a bheadh teach dá leithéid sa naoú haois déag. Fuair mé bróisiúr ansin a thug chuile eolas dom faoin Ionad Cuimhneacháin sin, agus bhí ar mo chumas úsáid a bhaint as an mbróisiúr céanna sin agus an píosa seo á scríobh agam.
Cuairt ar an nGáirdín
Ar an gcéad dul síos, tugann an cuairteoir Gáirdín na Saileach faoi deara, nó tá sin ann le cur i gcuimhne dúinn na scileanna agus na ceirdeanna a bhí ag ár muintir roimh an nGorta Mór, nó bhí ar a gcumas úsáid a bhaint as slata na sailí sin i gcleachtadh a scileanna caoladóireachta. Déanann an teach tuaithe an gnó céanna sin, nó breathnaigh ar obair na saor cloiche, agus ar scil na dtuíodóirí atá le feiceáil go soiléir againn i leagan amach an tí sin.
Téann an cuairteoir ar aghaidh ansin thar Gharraí na bPrátaí, taobh leis an teach, agus chun tosaigh uaidh sin go dtí gabhal dhá bhóthar. Ar thaobh amháin tá Casán na mBeo, agus ar an dtaobh eile, tá Slí na Fírinne, nó b’in iad na bóithre a bhí le taisteal ag ár muintir, ar a mbealach trí chruatan an Ghorta Mhóir. Ag dul chun cinn ón bpointe sin, tagann tú ar Dhroichead na nDeor a ligeann isteach go hOileán an Ocrais thú, oileán a bhfuil Clais an Bhróin ar thaobh amháin de agus Abhainn na nDeor ar an dtaobh eile. Ag fágáil an oileáin sin taobh thiar díot téann tú thar Dhroichead an Chruatain, agus ansin, is féidir An Ré Chiúin a fheiceáil ar thaobh amháin, agus Gáirdín na Flúirse ar an dtaobh eile. Má théann tú trí Gháirdín na Flúirse sroicheann tú Cruinniú na Féile, an áit sin le pobal a thionól, le cur i gcuimhne dhúinn gur éirigh le cuid áirithe den phobal s’againne a mbealach a dhéanamh trí chruatan, trí ghorta, agus trí Abhainn na nDeor. Ina dhiaidh sin, tá Gáirdín an Dóchais agus na Síochána, le sos agus suaimhneas a thabhairt dóibh agus le deis a thabhairt dóibh, dul i mbun an tsaoil arís.
Scéal ár gcine
.
Feiceann muid mar sin, go rianaíonn an casán trí Gháirdín an Ghorta scéal ár gcine ar a mbealach ó laethe na flúirse agus na féile, isteach i bhfásach maraitheach an Ghorta Mhóir, agus go leanann sí a seal trí ghleann cinniúnach úd an bháis is an anró, agus ansin, léiríonn sé fís an dóchais agus na síochána a mheall chun tosaigh iad ar a mbealach éalaitheach as oileán an ocrais.
Ní gá dhom scéal an Ghorta Mhóir a insint dhaoibh anseo, nó tháinig an scéal céasta céanna sin anuas mar uacht chuig chuile dhuine againn ó na daoine a d’imigh romhainn. Ba scannrúil uafásach an scamall a dhrochaigh spéartha ár gcine sa deichniúr sin, a shín ó 1841 go dtí 1851, agus ba dhian a dhíol ár muintir as cuairt úd fhear an chorráin chaim, nó nuair a bhí chuile shórt thart, bhí thart ar mhilliún duine dár gcine ag tabhairt an fhéir, agus thart ar an uimhir chéanna glanta leo ar imirce ar an mbád bán. Ba throm an buille é sin d’ár náisiún, agus ní haon ionadh gur briseadh ar spiorad agus ar mhisneach ár bpobal. Chailleamar freisin an bród agus an dínit a bhain leo siar thar na blianta. Chailleamar ár dteanga dhúchais, geall leis, agus briseadh ar nósanna na meithle, agus an chomhair, a bhí mar cheangal ar phobail na muintire s’againne le sinsearacht, agus fágadh ár ndaoine ar an ngreim ghortach, iad i muinín na mine buí, agus ar ball, i muinín an bhacstaí, mar phríomhbhianna laethúla. Bianna a bhfuair mé fhéin blas, nó míbhlas, orthu, i bhfichidí, agus i dtriochaidí, na haoise seo caite, rud a léiríonn go mbíonn ruball fada, scanrúil, ar bheart dá leithéid. Seo dán beag a chum mé tamall ó shoin faoi Ghorta Mór 1847.
An Gorta
.
Siúlaim go buartha um nóin, ar lorg na bhfear is na mban
A shíothlaigh go ciúin gan fhuaim, cois claí, cois calaidh, cois fáil,
A thit gan torann gan tuairt, iad ar thóir na bpóiríní buí,
Ar thóir an lusra gan bhrí, ar thóir na bhfaochóg cois trá.
.
Ach faraoir géar! gan giob, le fáil acu, thoir nó thiar,
Ach ráflai, is bolaithe bia, á dtiomáint gan sos, gan scíth,
Á dtiomáint gan rath, gan ádh, trí ghort, trí gharraí, cois trá,
Gur leag idir ghorta is phlá a gcoirp bhocht’ feoite ar lár.
.
.
Sna dumhacha, feicim go fóill, luaithreach a dtinte is a gcreach,
Mar ar róst siad sligéisc is éin, le cúl a chur ar an mbás.
Gan iontu féith nó feoil, ach craiceann gan rath agus cnámh’,
Ag ceann a gcúrsa, is a gcrá, i nGleann seo buartha an Áir.
.
.
Ach níor éirigh leo bua a fháil ar dhiabhail an ocrais is na plá,
Gur síneadh, gan ola, gan chré, a gcoirp gan téagair, faoin spéir,
Gan sagart, gan deora, gan só, cois claí, cois caladh, ag dreo,
Mar a bhfanann gan síocháin go fóill, ag súil le deora , is ochón!
.
Gan éinne ag éisteacht leo fós, lena gcnead, nó le géire a nglór,
Iad ag impí, ag agairt, is ag guí, lena slánú in Iothlainn an Rí,
I bParrthas na nGrást go rabhaid, uaidh seo go Lá leacach an Luain
Trí ungadh a liag is a gcarn, is trí phaidir a chur lena n-anam.
.
.
.
le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
.
Scéal Corraitheach
.
61 Hours……………….Céadchló…………….2010
by
Lee Child………………………………………..€18.85
.
Peadar Bairéad
Céadchló i 2010
Le déanaí a tháinig mé ar an saothar seo le Lee Child, leabhar ar cuireadh an chéadchló air i mbliain seo ár dTiarna, 2010. Bíodh gur chuala mé trácht ar an údar seo cheana, ba é seo an chéad leabhar dá chuid a léigh mé, agus geallaimse dhuit é, gur bhain mé sásamh, agus dhá shásamh as.
Bíodh gur sa Bhreatain a rugadh is a tógadh an t-údar seo, thug sé fhéin, agus a mhuirín, na Stáit Aontaithe orthu fhéin, nuair a chaill sé a phost i dtionscail na teilifíse sa Bhreatain. Faoi láthair, tá cónaí air san Úll Mór fhéin. Téann an carachtar, Jack Reacher, trína chuid úrscéalta uilig, mar shnáithe trí bhraisléad, a gceangal, agus a n-aontú, ina n-aonad taitneamhach, corraitheach, litríochta. Ach, le filleadh ar an scéal……
Tús Maith
Féach ar an dtús iontach a chuireann sé lena scéal, tús a mhúsclaíonn fiosracht diabhalta ionainn le teacht ar fhios fátha gach scéil. Seo mar a chuireann an t-údar fhéin é……..
“Five minutes to three in the afternoon. Exactly sixty one hours before it happened.”
Céard é go díreach a tharlódh i gcionn na haimisre sin? Agus cén fáth a dtugann sé an t-am áirithe sin, cúig neomat chun a trí san iarnóin, dúinn? Bhuel, bhí dlíodóir ar a shlí, ag an am sin, go dtí priosún áirithe, le priosúnach a chur faoi agallamh, nó bhí eolas éigin le bailiú aige ón bpriosúnach céanna sin. Rinne sé a raibh le déanamh aige, agus ansin, agus é ar a bhealach ar ais ón bpriosún, tharla, fan na slí, gur chaill sé smacht ar a ghluaisteán, agus ag an am áirithe sin, bhí bus ag teacht chuige ón dtaobh eile de dhroichead sioctha, agus cé gur éirigh leis an dlíodóir an gluaisteán a shrianadh, agus a thabhairt ar ais faoina smacht arís, ar an drochuair, níor éirigh le tiománaí an bhus an cleas céanna a dhéanamh, agus ba é deireadh an scéil é, nó gur fágadh an bus sáinnithe i ndíg ar thaobh an bhóthair, agus bolg an bhus ina luí ar thaobh shioctha an bhóthair. Theip ar an dtiománaí é a thiomáint chun tosaigh, nó ar gcúl.
Seilg na Seanóirí
Seandaoine ag dul ar thuras a bhí ar bord an bhus, agus lena gcois sin, bhí paisnéir óigeanta ina bhfochair….
“The odd passenger out was a man at least thirty years younger than the youngest of the others. He was sitting alone three rows behind the last of the seniors.”
Tar éis dóibh an cás a scrúdu, tugadh le fios dóibh, nárbh fhéidir leo an bus a chur ar an mbóthar arís, agus tharla, ag an am seo, go raibh siad thart ar scór míle ó Bolton, an baile beag tuaithe ba ghaire dhóibh, i Dakota Theas. Anois, tharla freisin, go raibh foirgneamh ait, scoite, thart ar chúig mhíle níos sia isteach sa bhfásach. Bhí fadhb póilínithe sa treis, sa dúiche sin, ag an am, agus tharla go raibh bean so-ghortaithe faoi gharda, de ló, is d’oíche, sa mbaile tuaithe sin. Tuige? A déarfadh duine, b’fhéidir.
Na mílte fada uatha, míle seacht gcéad míle ó dheas, thíos i gCathair Mheicsiceo, bhí coirpeach déanta i mbun pleananna a bhí dírithe ar Bholton, i Dakota Theas, agus b’eisean a bhí taobh thiar den trioblóid go léir.
Reacher and Driver combine
Bhail, rinne tiománaí an bhus agus an paisnéir óigeanta sin, Reacher, teangmháil leis an saol mór amuigh, agus iad ar thóir cabhrach, nó tuig siad go raibh an tír ar fad thart orthu faoi bhrat sneachta, agus é chomh fuar sin, go mbainfeadh sé an tsrón anuas díot. Ar deireadh thiar, d’éirigh leo síob a eagrú do lucht an bhus, chomh fada le baile Bholton, agus ansin, casadh na póilíní áitiúla leo, agus shocraigh Reacher ar dhul i gcomhar leo, lena bhfadhb póilíneachta a scaoileadh. Ghlac sé air fhéin an bhean úd a bhí faoi gharda a chosaint, nó bhí traenáil chuige sin air, mar bhí blianta fada caite aige i mbun Oifige póilíneachta, rud a d’fhág go raibh chuile eolas riachtanach, ar bharr a mhéire aige, le gnó dá leithéid a dhéanamh.
Agus bíodh go raibh fórsa ollmhór póilíní acu i mBolton, ag an am gcéanna, bhí ar chumas na gcoirpeach an bhearna a bhaint díobh, chuile bhabhta. Bhí sé soiléir do Reacher, go raibh poll ar an teach, agus rinne sé chuile iarracht ar theacht ar an bpóilín a bhí i bpóca an Mheicsicigh úd.
Plean an Mheicsicigh ?
Thart ar an gcreatlach sin a chrochann an t-údar an scéal corraitheach, lán-teannais, seo. Ar éirigh le Reacher cúl a chur le pleananna an Mheicsicigh úd? Céard a bhí folaithe sa bhfoirgneamh sin a bhí thart ar chúig mhíle ó bhaile Bholton? Ar éirigh leis an Meicsiceach a phleananna a chur i gcrích?
Bhail, le teacht ar an eolas sin uilig, caithfidh tú an leabhar seo a fháil, is a léamh, agus más duine thú, a chuireann spéis i scéal dá leithéid, tá mé cinnte go mbainfidh tú taitneamh, is toit, as an leabhar seo le Lee Child.
Ní gá a rá, go bhfuil casadh aisteach in eireaball an scéil seo, ach im thuairimse, is casadh inchreidthe é, agus casadh a chuireann go mór le scleondar an scéil.
Súil agam go mbainfidh tú taitneamh as……..
.
.
.
.
le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir
Leabhar mór-ráchairte
.
**********************
.
A Thousand Splendid Suns
by
Khaled Houssini……………….2007……£11.99…
.
Míle Grian Ghréagach
Don té a dteastaíonn uaidh, spléachadh eicínt a fháil ar an gcineál saoil a bhí á chaitheamh ag muintir na hAfganastáine, le tarraingt ar leathchéad bliain anuas, bheadh sé deacair dó, leabhar níos oiriúnaí chuige sin, ná “A Thousand Splendid Suns” a fháil ar dhroim talún. Afganastánach fir is ea an t-údar, Kaled Houssini, a rugadh i gcathair Kabul. Ach thréig sé an chathair sin sa bhliain 1980, agus thug na Stáit Aontaithe air fhéin, mar a bhfuil cónaí air fós i gCalafóirnia ó Thuaidh. Seo an dara úrscéal uaidh, agus “The Kite Runner” a bhaist sé ar a chéad úrscéal, leabhar a bhain clú agus cáil amach dó ó cheann ceann na cruinne, agus dá chomhartha sin, cuireadh cló ar an leabhar céanna sin i gceithre thír is triocha.
Na “Thousand Splendid Suns” úd!
Ní gá a rá, go bhfuil “A Thousand Splendid Suns” tosaithe cheana ar an mbóthar cáiliúil céanna sin.
Cá bhfuair an t-údar an t-ainm a bhaist sé ar an leabhar seo, an ea?
Bhuel, míneoidh an t-athlua gearr seo fios fátha an scéil duit,
“All day this poem about Kabul has been bouncing around in my head. Saib-e-Tabrizi wrote it back in the 17th century. I think I used to know the whole poem, but all I can remember now is two lines:
“One could not count the moons that shimmer on her roofs,
Or the thousand splendid suns that hide behind her walls.”
…..When this war is over. We’ll come back to Kabul…. You’ll see.”
Ar bhealach eicínt, chuirfeadh an leabhar seo leabhar Frank McCourt, “Angela’s Ashes,” i gcuimhne do dhuine, sé sin, cur síos ar chruatan agus anró an tsaoil seo, d’óg agus d’aosta, i measc na mbocht, ach amháin go bhfuil gné eile den chruatan le tabhairt faoi deara i leabhar Khaled, sé sin, cruatan agus uafás an chogaidh. Ach, fillimis ar an leabhar fhéin…
An Príomh Charachtar
Is í Mariam an príomhcharachtar sa scéal seo, agus rugadh ise sa bhliain 1959, iníon neamhdhlisteanach Jalil, fear toice a mhair i mbaile mór Herat, ba ea í. Ní call a rá, nár mhair sí i dtigh a athar, nó bhí cupla bean, nó trí, aige cheana féin, agus clann dlisteanach freisin. Mar sin, níor oir sé dó máthair Mhariam a phósadh, agus dá bharr sin, fágadh Mariam agus a máthair, Nana, le cónaí a dhéanamh i mbothán eicínt, píosa amach ó bhaile Herat agus ó thigh Jalil. Théadh Jalil ar chuairt chuig a iníon, agus chuig Nana, chuile sheachtain, ach níor ligeadh dóibh aon pháirt ghníomhach a ghlacadh i saol, nó i saothar Jalil. Faoin am a raibh Mariam thart ar chúig bliana déag d’aois, mhothaigh sí, gur mhaith lei páirt a ghlacadh i saol a athar, agus d’fhág sí an baile agus Nana, le sin a chur i gcrích. Níor ligeadh isteach i dteach Jalil í, áfach, agus ar ball, b’éigean di filleadh ar Nana, a máthair, ach bhí sí ró-mhall, nó, san idirlinn, chuir Nana bhocht lámh ina bás fhéin, toisc gur thréig a iníon, Mariam, í..
Margadh déanta!
An chéad rud eile a tharla, nó rinne Jalil cleamhnas di, le Rasheed, fear a bhí triocha bliain níos sine ná í, agus fear a bhí cantalach, cancarach, mí-fhoighdeach. Rinne Mariam rud ar a hathar, ach má dhein, mhínigh sí do Jalil, nach mbeadh lámh, baint, nó páirt, aice leis, go brách na breithe arís. Bhí cónaí ar Rasheed i Kabul, agus chuaigh Mariam chun cónaithe leis, sa chathair sin. Níor chuir Mariam aithne ró-dhlúth ar ghrá, ar mheas, nó ar chion, i dtigh Jalil, agus de réir mar a chuaigh cúrsaí chun donais san Afganastáin, agus de réir mar a deineadh an tír sin a chéasadh le cogaí is le ganntan, is ea ba ghéire, agus ba throime, a luigh ualach an chrá agus an anró ar Mhariam.
Ar ball, trí thimpiste, tháinig comharsa óg mná, chun cónaithe leo, agus ba é deireadh an scéil sin é nó gur phós Rasheed an cailín óg sin, agus ón nóiméad sin anonn is ea ba lú fós a mheas ar Mhariam. Níor mhair an grá a bhí ag Rasheed dá bhean óg i bhfad, áfach, agus ba ghearr go raibh droch íde á thabhairt aige don bheirt bhan a bhí mar chéilí aige. Agus, bíodh nach mbeifeá ag súil leis, snadhmadh caradas idir Mariam agus an cailín óg seo, Laila, agus ba chosúla le deirfiúracha, nó le mathair agus iníon, iad beirt ná céilí i dtigh sin an tseanfhir chancaraigh, chantalaigh, chruálaigh.
Ar an gCreatlach sin…
Ar an gcnámharlach sin a chrochann Khaled Houssini a scéal, agus ni gá dhomsa a rá, go n-éiríonn thar barr leis trua do na mná bochta sin, do Mhariam, agus do Laila, a mhúscailt i gcroí an léitheora. Tá sé beagnach do-chreidte, an t-anró agus an cruatan a d’fhulaing na mná céanna sin, lá i ndiaidh lae, agus ó cheann ceann na bliana, i dtigh an chancaráin sin Jalil. Annamh a éiríonn le húdar, a léitheoir a chur faoi gheasa, faoi mar a dhéanann an t-údar seo, le cur síos ar choraí crua shaol na beirte úd. Chomh fada is a bhain sé liomsa, mhothaigh mé, agus d’iompar mé, sciorata eicínt den anró, agus den chruatan, a chráigh agus a chéas na caractair sin. Ní call dom a rá, go raibh an pobal ar fad i gCabul ag fulaingt na géarleanúna céanna, ó chibé dream a bhí ag iarraidh phobal na cathrach ársa sin a thabhairt faoina smacht. Leabhar é seo, ar deacair é a chur uait, nó níl dabht ar domhan, ach go n-éiríonn leis an údar a dhraíocht mar scéalai a oibriú ort, agus inchreidteacht a úrscéil á chur ar do shúile duit, aige.
An-leabhar, cur chuige ealaíonta, agus blas agus boladh na hinchreidteachta, ag sileadh as chuile chaibidil ann, ó thus deireadh. Bheinn ag ceapadh go mbainfeá taitneamh as!
.
Gaeilge 
English