Leaving Ardglass.

le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir

Úrscéal Spéisiúil

.

Leaving Ardglass…………..Céadchló…2008

le

William King…………………….12.50 Euro

An tríú húrscéal

Seo an tríú húrscéal ó pheann an údair eaglasta seo. Insítear dúinn ar chlúdach cúil an leabhair, gur rugadh an t-údar seo, William King, i gCiarraí, gur dhein sé a chuid staidéir i gColáiste na hOllscoile, Áth Cliath agus i gColáiste na Croise Naofa, i gCluain Life. Tá sé ina shagart pobail i nDroim Chonrach faoi láthair. Péire úrscéal mór-ráchairte i gcló uaidh, cheana féin, agus ní call a rá go mbeidh an-ráchairt ar an úrscéal seo freisin, amach anseo. Is iad cúrsaí creidimh, agus cúrsaí eaglasta, príomhábhair an úrscéil seo, agus dár ndóigh, cé eile ach sagart, a thuigfeadh ina iomláine, saol agus saothair, caimiléireacht agus camastaíl, dáiríreacht agus ionraiceas, lucht caite éide na n-eaglaiseach, cé eile, ach sagart, nó nach ndeirtí i gcónaí go dtuigfeadh Tadhg Taidhgín lá ar bith den bhliain. Sea, dár ndóigh, agus d’fhéadfadh an té a fuair oiliúint an tsagairt, buille faoi thuairim a thabhairt fúthu, freisin!

Tom Galvin

Ach le filleadh ar an leabhar spéisiúil seo. Is é Tom Galvin an príomhcharactar sa scéal, agus is trína shúile-sean a fheiceann muid an saol, mar a léirítear dúinn é, san úrscéal seo. Tosaíonn an t-údar ag deireadh an scéil, geall leis, d’fhéadfá a rá. Breathnaigh mar a chuireann sé é sa chéad chaibidil…

‘Time to ring the bell,’ I remind the sacristan as I settle the green chasuble over my shoulders.

In the mirror beside the vesting bench, I can see him grip his walking stick and shuffle to the back door of the church, his shadow stretches out over the ancient flagstones. ‘For whom the bell tolls, Monsignor.’

adeir sé…

Sin an Monsignor Tom Galvin ag labhairt lena shacraisteoir, in eaglais Pharáiste Chill a’ Dúin, roimh an Aifrinn, maidin amháin.

Iardhearcadh

Tá an Monsignor Tom ina shagart pobail sa pharáiste sin anois, dá dheoin fhéin, bíodh go raibh súil aige fhéin, agus ag roinnt mhaith eile freisin, lá dá raibh, go gcaithfeadh sé mítéar an easpaig, in áit bhairéad an tsagairt phobail, sár a leagfaí na hordóga air. Ach nach ‘in é an saol agat! Rugadh ár bpríomhcharachtar in Ardglass, i gCiarraí. Ní raibh móran fáltais ag a mhuintir, ach d’imigh deartháir leis go Londain, áit ar chnuasaigh sé fhortún, agus ar ball, nuair a bhí a chuid meánscolaíochta críochnaithe ag Tom, chuir an deartháir sin, M.J. fios air, agus chuir i mbun oibre thall i Londain é, agus é ag súil, go mbainfeadh Tom Céim Ollscoile amach, ar ball, agus go raghadh an bheirt acu i bpáirtíocht mar Chonraitheoirí Foirgníochta thall. Chuaigh Tom i mbun oibre, agus ba ghearr go bhfaca sé chomh cleasach, agus chomh cam, is a bhí gnó na Tógála thall. B’iomaí cuairt a thug sé ar an Halla Rince, an Galtymore, agus d’admhódh sé fhéin gur thaitin na céapair sin uilig leis. Fuair sé chuile dheis le saol Shasana a bhlaiseadh ina iomláine, rud a dhein, ach ar deireadh thiar, bhí air rogha a dhéanamh, nó bhí dhá rogha ar an bpláta roimhe amach. D’fhéadfadh sé céim a bhaint amach agus dul i bpáirtíocht lena dheartháir, nó d’fhéadfadh sé dul le sagartóireacht.

Chuaigh sé le Sagartóireacht

Chuaigh sé le sagartóireacht, agus d’éirigh thar barr leis i mbun na ceirde sin. Oirníodh ina shagart é, agus chaith blianta thall sa Róimh ag cur an chloch phréacháin ar a chuid léinn.

Ní gá a rá gur sciob sé an chraobh leis, thall ansin. Deineadh Monsignor de, agus bhíothas cinnte go mbainfeadh sé céim ard amach sa saol eaglasta.

Ar ball, tháinig sé abhaile go hÉirinn, agus níor dhein sé dearmad riamh ar a ndúirt an sagart óg leis sa Róimh. Bhuail sé forrán ar Tom, agus mar aguisín leis an bhforrán sin, scaoil sé an rún seo leis…

‘never forget, Tom, that when a man is sent to Rome to study, his bishop has him in mind for higher things. We’re the Coldstream Guards. None of us here are pack animals. We’d be wasted in a parish or on the missions’….That’s for the pass B.A. men’

Bhain Tom s’againne níos mó ná an Pass B.A. amach, nó tar éis dó trí bliana a chaitheamh ag Propaganda Fide, bhain sé a Dhochtúireacht amach sa Diacht.

An Bachall tuillte aige

Chaith sé blianta ina dhiaidh sin ag cabhrú leis an Easpag Boylan in obair a dheoise siúd. I ndáiríre, bhí gnó an Easpaig sin á dhéanamh aige, agus sin go críochnúil, nó bhí a fhios ag fia is ag fiolar go raibh dúil ag an Easpag céanna sa mbraoinín. Tuigeadh i bhfad agus i ngearr go mbeadh an Monsignor Tom ina chomharba ar an Easpag Boylan, ar ball. Ach bhí sagairt eile sa dheoise chéanna sin, agus ar bhealach amháin, nó ar bhealach eile, d’éirigh le duine acu an bhearna a bhaint den Monsignor ar deireadh thiar, agus fágadh Tom bocht mar thánaiste ag an bhfear céanna sin.

Fís an Mhítéir caillte

Níor éirigh leis, áfach, an t-iomaire sin a threabhadh díreach, agus i ndeireadh na dála, d’iarr sé ar an Easpag nua sin, paráiste iargúlta a thabhairt dó. Rinne an tEaspag rud air, agus sin mar a thosaíonn an scéal seo agus an Monsignor Tom i mbun oibre, mar shagart pobail, i gCill a’ Dúin, agus fís an mhítéir caillte aige, faoi mar a chaill sé gus agus gaisce laethe a óige.

An-scéal, an-stíl, an-insint. B’fhéidir gur mhaith leat triail a bhaint as?

.

.

Múineadh Scoile ab obair dom laethe

le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir

“Múineadh scoile ab obair dom laethe….”

.

Peadar Bairéad

.

Ag dul le múinteoireacht….

Bhí deireadh go deo leis na seanlaethe, nó bhí saol nua tosaithe agam i dtús na gcaogaidí. Ní raibh gá ar bith feasta bheith dom’ ullmhú fhéin don saol a bheadh romham ar na Misin san Aifric, nó bhí a mhalairt de ród roghnaithe agam le taisteal feasta. Chuir mé isteach ar phost i gColáiste Mhuireadhaigh, i mBéal an Átha, agus bhí an t-ádh orm go bhfuair mé post sa Choláiste céanna sin.

Scoil chónaithe ba ea Coláiste Mhuireadhaigh, i mBéal an Átha, agus ba scoláirí cónaithe bunús na ndaltaí a bhíodh againn sa Choláiste céanna sin, an tráth úd. Théadh na daltaí isteach ansin i dtús Mheán Fómhair, agus ní raghaidís abhaile arís go dtí an Nollaig. Nár chrua an cás é ag dalta chéad bliana, agus gan é ach thart ar dhá bhliain déag d’aois, ag an am? Ach caithfear a chur san áireamh, agus an scéal seo idir chamáin ag duine, go raibh an saol mór fhéin, a bhí thart orainn, dian go maith ar óg agus ar aosta, i bhfichidí na haoise seo caite. Bíodh sin fíor bréagach, ba bheag an sólás é sin don ghasúr óg, agus é cumhach, deorach, i ndiaidh a mhuintire. Le himeacht aimsire áfach, d’imíodh an cumha deorach céanna sin, agus shnadhmadh na gasúir sin caradas lena gcomhaoisigh, agus dár ndóigh, bhíodh deis ag na tuismitheoirí teacht ar chuairt chucu, anois agus arís, lena gcroí a thógáil, agus le hualach asail de dheasa deasa a iompar isteach chucu!

Tábhacht na gcluichí

Ach, nach mbíodh cluichí le himirt? agus gan dabht ar domhan, ba chuid tábhachtach de shaol an scoláire iad na cluichí céanna sin, agus lena scileanna sna cluichí sin a chruthú, bhíodh cluichí comórtais acu le Coláistí eile. Uaireanta thagadh siadsan chugainne, lena bhfoireann agus lena lucht leanúna, idir mhúinteoirí agus daltaí, agus geallaimse dhuit é go mbíodh spórt agus spraoi againn ag na cluichí céanna sin, ach má bhí fhéin, níor dhada é sin i gcomórtas leis an bhféasta a bhíodh againn i ndiaidh an chluiche chéanna sin. Bhíodh nua gach bidh agus sean gacha dí ar bord againn, gan gorta gan dochma, sea, agus múchadh ár dtart go fial is go flaithiúil dúinn, freisin. Ba é an nós a bhí ag Coláiste Mhuireadhaigh, ag an am sin, nó gan aon pháirt a ghlacadh sna Comórtaisí Oifigiúla, nó dár leo, mharódh comórtas dá leithéid spiorad an spóirt i gcroí na ndaltaí, agus tuigeadh d’Údaráis an Choláiste, go mba olc an margadh é sin ag aonach ar bith. Tuigeadh dóibhsean, gurbh é an ghné is tábhachtaí den imirt, nó taitneamh a bhaint as, agus má bhuann tú, bhuel sin rud sa bhreis, ach is é an chuid is tábhachtaí nó srian a ligint le do scileanna imeartha, agus led’ shamhlaíocht, i spiorad an chluiche fhéin. Agus cé déarfadh nach raibh cuid mhaith den cheart acu?

Ag feitheoireacht in Áth Cliath

Ag deireadh mo chéad bhliain sa Choláiste, chuir mé isteach ar Fheitheoireacht a dhéanamh ar na Scrúduithe Teistiméireachta. Fuair mé an post sin, agus cuireadh i mbun oibre mé i Scoileanna Uí Chonaill i mBaile Átha Cliath. Anois, bíodh gur thaistil mé trí Bhaile Átha Cliath cupla babhta roimhe sin, b’in an chéad uair agam cur fúm tamall sa chathair sin. Fuair mé lóistín i ngar don Scoil, agus bhí mé ar an bhfód go breá luath, chuile mhaidin, le dul i mbun mo dhualgais mar Fheitheoir. Ba ghearr gur thug mé faoi deara an difríocht ollmhór a bhí idir an Scoil seo, agus an cineál meánscoile, a raibh cleachtadh agamsa orthu. Tuigeadh dom, nár ró-spéis le húdaráis na Scoile mé, dubh, bán, nó riabhach, agus níor mhothaigh mé go raibh aon ró-dhifir idir na húdaráis sin, agus na daltaí a bhí faoina gcúram acu. Tuigeadh dom freisin, go raibh an rogha ceart déanta agam, nuair nár thóg mé post múinteoireachta sa chathair, go dtí go mbeadh tuilleadh taithí agam ar cheird na múinteoireachta!

Daoine cráifeacha

Sea, agus rud eile a thug mé faoi deara, nó an oireadh sin daoine a théadh ar Aifreann, chuile mhaidin, sa Ardchathair, an tráth úd. Ba bheag nach mbíodh na séipéil ag cur thar maoil, ag Aifrinntí na maidine. Caithfidh mé a rá leat, gur thaitin na Bleácliathaigh go mór liom, an tráth úd, nó dár liomsa, ba dhream soineanta, lách, cabhraitheach, iad, agus dream a bhí foighdeach, agus iad ag iarraidh méar an eolais a dhéanamh do lucht na tuaithe, tráth gcaillfidís a slí sa Chathair, agus b’in rud a tharlaíodh, minic go leor, an tráth úd. Sea, mh’anam, mór idir inné agus inniu.

Le críoch a chur le gála na seachtaine seo, ba chóir dom a lua, go ndeachaigh mé go mullach Bhinn Éadair i rith na tréimhse sin freisin. Ar an dTram, is ea chuaigh mé, agus caithfidh mé a rá leat, gur bhain mé taitneamh agus tairbhe as an lá breá, gréine, a chaith mé amuigh ansin, nó chaith mé seal freisin ag bádóireacht, thíos ag an gCé. Ba lá dem’ shaol é, gan aon agó.

Nollaigí m_óige. – Copy

le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir

N O L L A I G Í M ’ Ó I G E .

Peadar Bairéad

(This week I give you, again, a piece I wrote, quite a few years ago) Deireadh na bhFichidí

Nuair a smaoiním anois ar Nollaigí fadó, tagann na cuimhní chugam go mall, doiléir, i dtosach, ach tar éis tréimhse bheag a chaitheamh ag iascaireacht i loch doimhin na mblianta, tagann na cuimhní céanna ar ais chugam ansin ina rabharta cruinn, soiléir. Rabharta cuimhní a chuireann an t-anam ag rince ar lic sa chroí istigh ionam.

Tar liom, mar sin, siar go deireadh na bhfichidí, go tír álainn ghlé m’óige, go hIorras na nIontas. Is iad na cuimhní a shnámhann isteach chugam anois, ar thonn úd na gcuimhní, nó páirceanna loma, scéirdiúla. Ar scáileán na cuimhne, feicim coinlíní geala aníos trí chré dhubh, bhriosc, Iorrais, mar a gcaithimisne, gasúir, ár laethe réamhNollaigeacha ag tóraíocht an dreoilín – agus caithfidh mé a admháil anois, nach mbíodh mórán dreoilíní le fáil againn sna páirceanna scéirdiúla céanna sin. Ba é a cheapainnse fhéin nó go dtéadh dreoilíní Iorrais i bhfolach, an tráth sin bliana, ar eagla na heagla! Bhíodh éanacha eile flúirseach go maith, druideanna, gealbhain, céirseacha, agus a leithéid. Annamh mar sin, a d’éiríodh linne teacht ar dhreoilín, in am do Lá ’le Stiofáin, agus ar deireadh thiar, ní bhíodh de rogha againn ach dul amach le laindéar, oíche Lae Nollag, le breith ar shean-ghealbhan codlatach, sa bhundlaoi.

Gealbhan nó Dreoilín?

Is soiléir a thagann cuimhní an ullmhúcháin do Lá an Dreoilín chugam anois. Aighthe fidil á ndéanamh agus á ndathú. Bataí, boscaí, agus buataisí á gcuardach. Amhráin, ranna, agus damhsaí á gcleachtadh. Ó, sea, agus gúnaí, hataí, agus bibeanna ár ndeirfiúracha, á dtógáil ar iasacht, do Lá draíochta an Dreoilín!

Bhímis ar ar gcois le moiche na maidine, agus bóthar buailte againn sula mbeadh deis ag gasúir eile na háite, airgead, uibheacha, nó ollmhaitheas, na comharsanachta a bhailiú chucu fhéin, mar chreach Nollaigiúil. Bhíodh tús bóthair againne orthu, agus bhímis sásta i gcónaí lenár gcreach, i ndeireadh an lae thiar. Nach ait an scéal é, ach i scannán sin an Dreoilín, ní airímse aon fhuacht, nó sioc, nó sneachta, riamh. Boige, úire, agus Earrachas, a shníonn chugam isteach ar thonn na cuimhne anois, i gcás an Dreoilín chéanna sin

Ach scaoilimis tharainn é mar scéal, agus fillimis ar Nollaigí sin na cuimhne, Nollaigí na mbrionglóidí, mar b’orthu a tharraing mé an scéal, i dtosach báire. Nuair a smaoiním anois orthu, smaoiním i dtosach ar Shéasúr na Nollag. Thosaigh an séasúr sin, dúinne, ar an gcéad lá de Mhí na Nollag. Ar an lá sin, thosaíomar ar shean-nós Iorrasach, nós na n-Áibhéanna. Chreideamarna go mbeadh a mhian le fáil ag an té a déarfadh cúig mhíle “Áibhé” idir sin is Lá Nollag. Bhímis á rá mar sin i ngach áit, ar scoil, is sa bhaile, ar bhóthar is ar bhealach, sea, agus thugaimis an mhian sin, mar bhronntanas do Mham, Oíche Nollag, agus í tuirseach, traochta, tar éis cheannach agus ghléasadh na Nollag dúinne.

Cuimhní ag filleadh

Cuimhní eile a thagann chugam anois is ea:-

Ón Leabhragán.

le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir

.

B u i l e a n Ó i r

.

The C o l o u r

le     

Rose Tremain

.

Peadar Bairéad.

.

Sa Nua-Shéalainn

Ba sa bhliain 2003 a foilsíodh an leabhar seo le Rose Tremain, agus caithfidh mé a admháil nár léigh mé tada leis an údar seo riamh cheana, ach, chuaigh an leabhar seo i gcionn go mór orm, nó is leabhar é atá lán de theannas, de bhuairt, agus de cheol trom gruama na daonnachta. Suítear an scéal seo sa Nua-Shéalainn, i lár an naoú haois déag, nuair a tharla órthóraíocht in iarthar na tíre sin.

Tús Nua

Is iad Joseph Blackstone, agus a bhean Harriet, na príomhcharachtair sa scéal seo, Chuaigh cúrsaí an tsaoil i gcoinne Joseph agus shochraigh sé ar dhul ar imirce go dti an Nua-Shéalainn. B’as Norfolk dóibh, agus thugadar aghaidh ar an ndúthaigh timpeall ar Christchurch, san Oileán Theas, ag súil go n-éireodh leo tosú arís sa tír imigéiniúil sin, i bhfad ó Norfolk Shasana. Bhí pingneacha acu, agus d’éirigh le Joseph feirm talaimh a cheannacht leo, agus ansin, chuaigh sé fhéin, agus roinnt oibrithe fir, amach ansin, agus chuireadar rompu teach de chineál eicínt a thógáil. Nuair a bhí chuile shórt réidh acu, chuaigh Harriet agus máthair Joseph, Lilian, chun cónaithe sa teach nua sin. Ní gá a rá, nach raibh an teach céanna sin thar mholadh beirte, ach, bhí súil acu, go n-éireodh leo pingneacha breise a shaothrú, agus go mbeadh ar a gcumas teach oiriúnach a thógáil. Ach, ní mar a shíltear a bhítear, go minic. Chráigh an aimsir dhian iad, agus cailleadh an t-aon bhó amháin a bhí acu le linn an gheimhridh shneachtúil chrua. Ina chuid oibre, agus é ag tochailt leis, tháinig Joseph ar ruainneog bheag óir, agus láithreach bonn, chuaigh fiabhras an óir go smior na gcnámh ann. Níor scaoil sé a rún lena bhean, nó lena mháthair, ach lean leis, ag tochailt, agus ag tochailt, agus ag cur cibé ruainneoga beaga óir a gheibheadh sé, chuireadh sé i dtaisce iad. Bhí a bhean Harriet ag sclábhaíocht lei freisin, í ag saothrú glasraí agus a leithéid, ach fuair fiabhras an óir greim scóige ar Joseph bocht, agus ba é deireadh an scéil é, go ndeachaigh sé ar bord an Wallabi, agus sheol leis, i bhfochair na ndaoine uilig a bhí ag dul ar órthóraíocht, go hIarthar an Oileáin Theas. Shroich siad Hokitika, baile beag a d’fhás sa bhfásach, le freastal ar na mianadóirí, agus le riachtanaisí a gceirde a chur ar fáil dóibh.

Ifreann ar Thalamh

Ar ball, shroich Joseph na mianaigh, fuair a cheadúnas, agus mharcáil sé a réimse lamháilte, cheannaigh sé acraí a cheirde nua, agus chuaigh i mbun oibre. Déanann an t-údar cur síos iontach réadúil ar shaol agus ar shaothar na mianadóirí, agus ní gá a rá, go raibh saol anróiteach, cruógach, gruama, ag na créatúir sin, agus bíodh gur oibrigh Joseph go dian, dícheallach, ba bheag a bhí aige dá bharr, agus i ndeireadh na dála, tháinig na tuilte ar na mianaigh agus scrios idir fhearas agus fir, agus cé gur tháinig Joseph slán, bhí sé beo, bocht, anasta ina ndiaidh. Sea, agus leis an scéal a dhéanamh níos measa fós, fuair a mháthair bás, agus thréig a bhean é, agus d’imigh le Síneach fir, péire a fuair ualach asail d’ór dearg, i bpluais. Níor fhan an cuingir sin le chéile, áfach, nó chuaigh an Síneach fir abhaile lena shaibhras a roinnt ar a chlann, agus ar a ghaolta, agus fágadh Harriet or-luchtaithe bhocht, lena bealach fhéin a dhéanamh abhaile.

Inchreidte !

Caithfidh mé a rá, gur bhain mé taitneamh as an scéal seo, agus bíodh go raibh sé gruama, anróiteach, buartha, amannta, ag an am gcéanna, bhí blas na hinchreidteachta air, nó níorbh aon ionaid saoire iad na mianaigh óir chéanna sin, a mheall na mílte agus na mílte ar bhealach a mbasctha, i saol sanntach, leithleach, an chaipitleachais.

.

Reamhra

le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir

Oilithreacht dian an tsaoil seo

(This week we try to write a Preface for a possible autobiography.)

.

Réamhrá.

Níor dhún Dia doras riamh nár oscail sé ceann eile.

Nach minic a chualamar uilig an seanfhocal sin, agus is é atá i gceist nó, go bhfuil cabhair Dé níos giorra ná an doras fhéin. Doirse Dé, a thugadh na seandaoine ar na doirse a bhí i gceist sa seanfhocal sin, agus b’in an fáth ar bhaist mé “Doirse Dé” ar mo dhírbheathaisnéis fhéin, dá dtarlódh go scríobhfainn a leithéid riamh. .

Bhuel! sin iad na doirse atá i gceist agamsa i scéal seo mo bheatha, nó ó laethe m’óige i leith, b’in mar a d’éirigh le Dia mé a sheoladh ó ré amháin dem’ shaol go dtí an chéad ré eile. Doirse á n-dúnadh, agus doirse eile á n-oscailt dom, agus i ndáiríre, nach ’in an saol agat! Breathnaigh ar chúrsaí do shaoil fhéin, agus feicfidh tú gur mar sin a tharla duitse freisin. Ní dhéanann muid aon nath de na cúrsaí seo, nuair nach mbíonn i gceist ach athruithe beaga, fánacha. Scéal eile ar fad a bhíonn ann, nuair a fhágann duine an baile den chéad uair, agus nuair a thugann sé bóithre an tsaoil mhóir air fhéin, faoi mar a tharla domsa nuair a d’fhág mé mo bhaile fhéin in Iorras thiar, le dul sna sagairt. Nuair a tharlaíonn athruithe móra dá leithéid in ár saol, is ansin a thugann muid Doirse Dé faoi deara, i ndáiríre. Sea, níor fhág Dia ar an mblár folamh riamh sinn, nó tá sé ansin lena shlánú is lena chúnamh, le teacht i gcabhair orainn, chuile bhabhta a tharlaíonn ina ngátar muid. Is dócha go bhféadfadh duine dul beagáinín níos sia fós leis an scéal, agus a rá go bhféachann Dia chuige, go mbíonn doras oscailte os ár gcomhair i gcónaí, cuma cé dhúnann an doras eile orainn. Sea, agus is féidir linn a bheith cinnte, go ligfidh an doras céanna sin isteach i Ríocht Dé sinn, luath nó mall, agus gan le déanamh againne ach an doras céanna sin a thabhairt orainn fhéin. Ach nach mbíonn a fhios againn freisin, go bhfuil ar ár gcumas diúltú, scun scan, don doras sin, agus doras eile ar fad a thabhairt orainn fhéin? Saorthoil an daonnaí is cúis le sin. Ach is maith é Dia inné, inniu agus amárach, agus bíonn ár seasamh airsean i gcónaí.

Ábhair sagairt sna Dachaidí

Mar sin, bíodh go bhfuil na blianta fada caite agamsa ag dul trí na doirse úd a d’oscail Dia dhom, níor chaill mé mo dhóchas iontu fós, nó tá mé ag ceapadh, go mbeidh radharc an Tiarna le fáil agam, nuair a dhúnfaidh sé doras deiridh mo ré agus nuair a osclóidh sé doras na síoraíochta dom.

Sa leabhar seo, ó tharla gur shocraigh me i dtus m’oige ar bheith im shagart, déanaim iarracht ar shaol ábhar an tsagairt sna dachaidí, a leagan os comhair an léitheora, nó ní go minic a fhaigheann duine radharc, ón dtaobh istigh, mar adéarfá, ar an gcineál saoil a chaithidís siúd, i ré bhuacach úd na hEaglaise. B’fhéidir go dtabharfaí faoi deara na laigí, agus na heasnaimh, a bhí ag baint leis an saol céanna sin, agus b’fhéidir freisin, go dtabharfaí léargas dúinn, ar na laigí agus na heasnaimh a bhí i dtraenáil ár n-ábhar sagairt, an tráth úd. Níl locht ar bith á fháil agamsa ar an gcaoi ar caitheadh liom fhéin, agus mé ag dul trí na blianta fada traenála céanna sin, mar ar an dtaobh eile den scéal, feictear dom gur chuidigh an traenáil sin go mór liom, agus mé ag dul i ngleic leis an saol mór, bíodh gur fhág sé lag, leochaileach, soghortaithe go maith mé, ar bhealaí eile, ach le críoch a chur leis an Réamhrá seo, ghlac mé le fírinní mo chreidimh, agus chreid mé freisin an seanfhocal a dúirt, nár dhún Dia doras riamh gan ceann eile a oscailt, don té a bheadh ag déanamh a bhealaigh chuige, ar oilithreacht dian, chasta, an tsaoil seo.

.

.