Leim an da Mhile – 2.

le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir

Léim an dá Mhíle…Cuid a Dó.

…..(Seanmóir a thabhairt)…..

Peadar Bairéad

Léirmheas ar ‘Léim an dá Mhíle’ leis an Athair Pádraig Ó Fiannachta..

  (ar leanúint ón tseachtain seo caite.)

.

Seanmóir á thabhairt

Samhlaítear don bhfile go raibh Críost ag labhairt sa Daingean an lá úd…

“Ní os comhair an tsáipéil

A bhí Críost ag caint an lá úd,

Ach thiar ag Bun Calaidh

Agus amuigh ar Cheann an Ché.”

.

Ainmníonn sé na daoine a bhí ar an bhfód don ócáid, daoine ón áit ba ea a bhformhór. Bhí Aspail ann freisin, bhí Síomón agus Aindí beag i mbun a mbáid agus a líonta. Bhí oíche caite acu ar thóir na scadán, ach ruball scadáin fhéin ní bhfuair siad, agus anois bhí siad suncaithe, sáraithe.

Seanmóir á thabhairt

D’iarr Iosa ar Shíomón teacht i gcabhair air lena bhád. Rinne. Agus thug Íosa Seanmóir uaidh as tochta an bháid sin.

Labhair Íosa leo faoi éisc agus faoi iascaireacht, rud a chuir ionadh ar dhaoine, nó nár shiúinéir é mac Iosaef? Nuair a bhí deireadh ráite aige, d’imigh na daoine, ach d’fhan na hiascairí, agus d’iarr Íosa orthu buaileadh amach píosa, “Agus déanaíg cor” ar seisean. Rinne, agus ba ghearr go raibh na líonta lán go scóig le héisc. Ghlaoigh Síomón ar Shéamas agus ar Eoin, agus ba é deireadh an scéil é nó go raibh…

“Na báid lán agus na líonta slán.”

Ag an bpointe sin, thuig Íosa go maith, go raibh Síomón gafa aige, agus go ndéanfadh sé iascaire fónta, ar ball, iascaire ar dhaoine.

“Dúirt leis: Tair agus lean mise,

Agus déanfaidh mé iascaire ar dhaoine díot.”

Mac an Duine

Sa chéad chaibidil eile, faigheann muid Íosa agus na hAspail, ag caint faoi Mhac an Duine fhéin. Agus ag breathnú ar Shíomón, labhair sé leis..“Cé adeir siad is mé?” ar sé leis. Cuid acu Eoin Baiste, a thuilleadh Éilias, Nó duine de na fáithe.” “Cé adeir tusa is mé?” “Is tú Críost Mac Dé Bhí…”

Shuigh an file an beart sin i gCeann Sléibhe. Agus roghnú déanta ag Íosa ar Pheadar, shocraigh sé ar a Eaglais a bhunú ar an bhfear céanna sin. Ina dhiaidh sin, déantar tagairt do eachtraí áirithe eile ó mhisean an Tiarna.

Cuairt ar na hEasláin

Thug sé cuairt ar na heasláin, rud a tharlaíonn go rialta i saol an údair fhéin, nuair a théann sé ar ghlaoch ola agus nuair a thógann sé an Lón Bóthair chucu siúd a bhíonn ina ghátar. Thug Íosa compord agus suaimhneas do na heasláin

“Is mó áras ata i dtigh mAthar.

Raghadsa agus cuirfead áit i gcóir daoibh.”

Ar ball arís, bheannaigh Íosa na créatúir uilig atá curtha i gCill Mhairéad, Reilg an Ghorta.

“Táid anois in aoibhneas na bhFlaitheas.

Is leo Ríocht Dé.”

Nach mar sin a labhraíonn an Tiarna leis an údar fhéin, tráth fhéachann seisean ar an Reilg chéanna sin?

An tArán Beo

Déantar tagairt freisin don tSuipéar Deiridh, nuair a thug an Tiarna a chuid fola agus feola dá Aspail, á rá leo:-

“Is mise an t-arán beo

A tháinig anuas ó neamh.

Má itheann duine an t-arán seo,

Mairfhidh sé go deo.”

Sea, agus nach cóngarach do chroí an fhile an ráiteas céanna sin, nó nach cuid dá shaol laethúil é, bheith ag glaoch ar an bhfuil agus ar an bhfeoil chéanna sin teacht anuas ó na Flaithis agus tamall a chaitheamh os a chomhair amach, ar lic na haltóra, le linn dó an tAifreann a cheiliúradh.

Clabhsúr

Le clabhsúr a chur ar a dhán, críochnaíonn an file an scéal dúinn trí thagairt a dhéanamh don Cháisc, agus don Aiséirí.

“Céad glóir le Dia!” arsa Síomón Peadar,

“Agus canaimis an Hallel.”

B’fhéidir nárbh olc an áit í seo, le críoch a chur lem’ smaointe ar ‘Léim an Dá Mhíle’, an dán spreagúil, seo, a chuireann Críost ag taisteal arís inár measc.

B’fhéidir gur mhaith leatsa tabhairt faoi ar do chaothúlacht?

.

.

N o l l a i g a C h e a l ú

le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir

.

N o l l a i g á C h e a l ú .

.

****************************

.

Skipping Christmas………………………………………………………………………

Le………………………………………………………………………………………………..

John Grisham……………………………………………………………………€12.68.

Foilsithe ag Century sa bhliain 2001.

.

****************************

Tá faitíos orm go bhfuil mé tite ar gcúl le leahair John Grisham, nó tá péire curtha i gcló aige, ó scríobh mé píosa faoina leabhar deiridh. Tá i dtosach, an ceann seo, “Skipping Christmas,” agus tá ceann eile curtha dhe aige ina dhiaidh sin, agus “The Summons” a bhaist sé ar an gceann sin. Níl an ceann deiridh sin léite agam fós, ach chomh luath is a bheidh, bí cinnte, go mbeidh píosa le léamh agaibh anseo in “I mBéal an Phobail”, faoi. Bhuel, nár scríobh mé píosa anseo faoi chuile cheann dá leabhair go dtí seo, agus níl fúm stopadh anois, agus go háirithe, ó tharla gur bhain mé toit agus taitneamh as chuile cheann dá leabhair, go nuige seo.

.

Ní gá dhom liosta iomlán dá chuid leabhar a thabhairt daoibh anseo, nó is dócha go bhfuil a mbunús léite agaibh fhéin freisin, ach ag an am gcéanna, sílim gur chóir dom cupla ceann acu a lua, le cúlra eicínt a líonadh isteach, mar adéarfá. Seo an tríú leabhar déag uaidh, agus tá sé i bhfad níos lú ná na leabhair a scríobh sé cheana. Níl sa leabhar beag seo ach 177 leathanach. Tá an-difir idir “Skipping Christmas” agus na leabhair eile a scríobh sé, in a lán slite eile freisin, nó is scéal Nollaigiúil é seo, sa chiall is fearr den bhfocal sin, agus níl dabht ar bith agam, ach go nglacfar leis an leahar seo mar clasaiceach, amach anseo. Ach ag tagairt do chuid de na leabhair mhór-ráchairte, a shil óna pheann, go dtí seo, cé dhéanfadh dearmad ar “The Firm”, “The Chamber”, “The Runaway Jury”, “The Street Lawyer”, “The Brethren”, nó ar “A Painted House”, gan ach dornán díobh a lua, ach mar adúirt mé cheana, is mór ar fad eatarthu sin agus an leabhar beag seo atá idir chamáin agam. Ach, b’fhéidir nárbh olc an smaoineamh é cupla rud a rá faoin leabhar fhéin, “Skipping Christmas”……..

.

Is iad Luther, agus Nora Krank, príomhcharachtair an scéil seo. Osclaíonn an scéal le

Luther, Nora, agus a n-iníon, ag fanacht ag Aerfort Mhiami, ar Thanksgiving Day, nó tá a n-iníon, Blair, in aois a trí bliana is fiche, ag imeacht uathu, ar a bealach go Peru, mar bhall den Peace Corps….

“The flight would take her to Miami, then to Lima, then by bus for three days into the mountains, into another century. For the first time in her young and sheltered life, Blair would spend Christmas away from home. Her mother clutched her hand and tried to be strong.”

Ar ball, tar éis don iníon dul ar eite, rinne siad roinnt siopadóireachta, agus ba ghearr gur thug siad faoi deara, go raibh brú na Nollag ag tosú cheana féin. Bhí na siopaí ag cur thar maoil, bhí na hionaid pháirceála lán go scóig, agus Santa uileláithreach le feiceáil, agus le clos, chuile áit dá ndeachaigh siad. Chuir an rud seo uilig Luther s’againne ag smaoineamh, ar an am amú, agus ar an strus uilig, a bhain le ceiliúradh fhéile na Nollag. Ach an raibh leigheas ar an scéal?

What a waste, Luther thought to himself. Why do we eat so much and drink so much in the celebration of the birth of Christ?

Ach bhí siad beirt ag smaoineamh ar a n-iníon, Blair bhocht, agus í ar a bealach go Peru, í ag imeacht as an nead den chéad uair, i ndáiríre, agus í ag dul chomh fada sin ó bhaile uathu. An mbeadh sí slán, sábháilte, thíos ansin sa dufair? Ar bhaol di? Agus an raibh rud ar bith a d’fhéadfaidís a dhéanamh, le cabhair nó cúnamh a chur ar fáil di? Ba ghearr gur tuigeadh dóibh nach raibh. Bhí sí imithe. Bhí uirthi teacht i dtír ar a chonlán fhéin feasta. Ach níor chuir sin deireadh leis an imní a bhí orthu beirt fúithi.

“Stop worrying, okay? The Peace Corps wouldn’t send her into a dangerous place”

“It wont be the same.

“What?”

“Christmas.”

It certainly will not, Luther almost said. Oddly he was smiling as he worked his way through traffic.

Tuige a’ raibh sé ag chomh sásta sin leis fhéin? adéarfadh duine, b’fhéidir.

Bhuel, bhí plean áiféiseach, míréasúnta, corraitheach, ag neadú i gcistin a aigne, plean a mbeadh air tamall a chaitheamh á fhorbairt, agus á scrúdú. Nuair a bhí a bhean ina cnap codlata, an oíche sin, thug sé an íoslach air fhéin, nó bhí obair le déanamh aige..

“An hour later he was in his basement office, at his desk with files open, the computer humming, spreadsheets in the printer, an investigator searching for evidence. Luther was a tax accountant by trade, so his records were meticulous. The evidence piled up and he forgot about sleep.”

Sea, ach céard a foilsíodh dó ina chuid taighde? An bhfuair se fuascailt a fhaidhbe ansin i lár na hoíche, agus é leis fhein, thíos san íoslach staidéir sin?

Bhuel, tuigeadh dó go bhfuair, agus bhí sé cosúil leis an gcat a d’ól an t-uachtar.

Sea, ach céard é go díreach a fuair sé?

.

Nuair a chuaigh sé siar ar a chuntais don Nollaig roimhe sin, fuair sé amach, gur chaitheadar $6,100.00 ag ceannacht na Nollag, an bhliain sin.

Sea, agus céard a bhí acu dá bharr?

Tada!

Chuir an scéal sin Luther ag smaoineamh arís, agus é ag iarraidh teacht ar phlean eicínt, leis an scéal sin a sheachaint don bhliain reatha.

Níos déanaí an mhaidin sin, thug sé cuairt ar Ghníomhaireacht Taistil. Dúradh leis ansin, gurbh é a leas é dul ar chúrsa farraige, agus d’inis an cailín freastail dó, dul ar an gcúrsa sin i Mí na Nollag, nó gurbh í sin an mhí ab fhearr le cúrsa dá leithéid a dhéanamh.

“December is the best time of year for a cruise,” she began, and Luther was already sold. The brochures came in a torrent. She unfolded them across her desk, under his dreamy eyes.”

Cúrsa ar an Muir Chairib a roghnaigh sé, ar deireadh thiar, agus smaoinigh sé ar na laethe breátha a chaithfidís, é fhéin agus Nóra, ag taisteal ó oileán go hoileán, feadh na mara iontaí, rómánsúla, sin.

.

Tuigeadh do Luther freisin, go bhféadfadh sé an tionscadal seo a dhíol le Nóra, tuige nach ndéanfadh, nó nach sásódh cúrsa dá leithéid críostaí ar bith?

Ar ball, tar éis dóibh béile a chaitheamh, rinne Luther a dhícheall leis an bplean seo a dhíol le Nóra, ach bhí sise cinnte go raibh ceataí eicínt sa scéal …

“What’s the catch?”

“The catch is simple. We dont do Christmas. We save the money, spend it on ourselves for once. Not a dime on food we wont eat or clothes we wont wear or gifts no one needs. Its a boycott, Nora, a complete boycott of Christmas”

Bhuel, b’in an plean, agus caithfidh tú a admháil nárbh olc in aon chor an plean é. Agus in áit ceataí a bheith sa scéal, bhí bua thar na bearta ag baint leis an bplean céanna sin.

Cén bua, an ea?

Bhí seo, go ndéanfaidís airgead as an mbeart mínádúrtha sin, sea, agus ní pingneacha beaga atá i gcaeist agam anseo, ach mám maith Dolar!

Conas a d’fhéadfaidís mám Dolar a dhéanamh ar chúrsa costasach farraige dá leithéid, nó nach gcosnódh an cúrsa céanna sin pingin mhaith?

Chosnódh, cinnte, ach dá ndéanfaidís boycott iomlán ar an Nollaig, dhéanfaidís thart ar $6,000.00 a shábháil, agus ansin, ní chosnódh an cúrsa farraige iontach sin ach $3,000.00. Sea, mh’anam, shábhálfaidís breis is trí mhíle Dolar!

Cheannaigh Nóra an plean ó bhun go barr, agus dheineadar na socruithe cuí. Bheidís ag fágaint an baile um mheánlae, ar Lá Nollag.

.

Bhuel, sin cúlra an scéil iontaigh Nollaigiúil seo dhuit, agus nach gceapfá nach bhféadfadh tada cur isteach ar a bpleananna cruinne don chúrsa farraige sin.

Bheadh breall ort áfach, nó baineann an t-údar craitheadh i ndiaidh craitheadh as ruball an scéil chéanna sin, agus chuile chraitheadh acu níos cliste, agus níos inchreidte, ná an ceann eile, sa chaoi gur deacair an leabhar beag seo a fhágáil uait, go dtí go mbíonn an bheatha súite as cnámha an scéil agat. Anois, níl fúm a thuilleadh den scéal a insint dhuit anseo, ar eagla go millfinn ort é, ach mholfainn dhuit an leabhar beag seo a fháil, ar ais nó ar éigean, agus é a léamh. Tá mé cinnte, go mbainfidh tú taitneamh as, agus tá mé ag ceapadh freisin, go dtuigfear duit, ag deireadh thiar, nach mar a shíltear a bhítear go minic, ach mar a chinntítear, agus nach bhfuil sé chomh héasca sin ar fad nós a dhéanamh, nó nós a bhriseadh!

An-leabhar, an-léamh, an-leagan amach.

.

*******************

Peadar Bairéad.

*******************

.

.

.

Nollaigí m_óige.

le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir

I mBéal an Phobail

Peadar Bairéad

(Memories of Christmases Past return at this time of year)

Nollaigí m’Óige .

Nuair a smaoiním anois ar Nollaigí m’óige, tagann na cuimhní chugam go mall, míchruinn, doiléir, i dtosach, ach tar éis tamaill a chaitheamh ag iascaireacht i loch doimhin na mblianta, tagann na cuimhní céanna sin ar ais chugam ina rabharta cruinn, soiléir. Rabharta, a chuireann an t-anam ag rince ar lic, sa chroí istigh ionam.

Tar liom, mar sin, siar go deireadh na bhfichidí, go tír álainn ghlé m’óige, go hIorras na nIontas. Is iad na cuimhní a shnámhann isteach chugam anois, ar thonn úd na gcuimhní nó páirceanna loma, scéirdiúla. Ar scáileán na cuimhne, feicim coinlíní geala aníos trí chré dhubh, bhriosc, Iorrais, mar a gcaithimisne, gasúir, ár laethe réamhNollaigeacha ag tóraíocht an dreoilín – agus caithfidh mé a admháil anois, nach mbíodh mórán dreoilíní le fáil againn sna páirceanna scéirdiúla céanna sin. Ba é a cheapainnse fhéin nó go dtéadh dreoilíní Iorrais i bhfolach, an tráth sin bliana, ar eagla na heagla! Bhíodh éanacha eile flúirseach go maith, druideanna, gealbhain, céirseacha agus a leitheid. Annamh mar sin, a d’éiríodh linne teacht ar dhreoilín, in am do Lá ’le Stiofáin, agus ar deireadh thiar, ní bhíodh de rogha againn ach dul amach le laindéar, oíche Lae Nollag, le breith ar shean-ghealbhan codlatach, sa bhundlaoi.

Is soiléir a thagann cuimhní an ullmhúcháin do Lá an Dreoilín chugam anois. Aighthe fidil á ndéanamh agus á ndathú. Bataí, boscaí, agus buataisí á gcuardach. Amhráin, ranna, agus damhsaí á gcleachtadh. Ó, sea, agus gúnaí, hataí, agus bibeanna ár ndeirfiúracha, á dtógáil ar iasacht, do Lá draíochta an Dreoilín.

Bhímis ar ar gcois le moiche na maidine, agus bóthar buailte againn sula mbeadh deis ag gasúir eile na háite, airgead, uibheacha, nó ollmhaitheas na comharsanachta a bhailiú chucu fhéin, mar chreach Nollaigiúil. Bhíodh tús bóthair againne orthu, agus bhímis sásta i gcónaí lenár gcreach, i ndeireadh an lae thiar. Nach ait an scéal é, ach i scannán sin an Dreoilín, ní airímse aon fhuacht, nó sioc, nó sneachta, riamh. Boige, úire, agus Earrachas, a shníonn chugam isteach ar thonn na cuimhne anois, i gcás an Dreoilín chéanna sin

Ach scaoilimis tharainn é mar scéal, agus fillimis ar Nollaigí sin na cuimhne, Nollaigí na mbrionglóidí, mar b’orthu a tharraing mé an scéal, i dtosach báire. Nuair a smaoiním anois orthu, smaoiním i dtosach ar Shéasúr na Nollag. Thosaigh an séasúr sin, dúinne, ar an gcéad lá de Mhí na Nollag. Ar an lá sin, thosaíomar ar shean-nós Iorrasach, nós na n-Áibhéanna. Chreideamarna go mbeadh a mhian le fáil ag an té a déarfadh cúig mhíle “Áibhé” idir sin is Lá Nollag. Bhímis á rá mar sin i ngach áit, ar scoil, is sa bhaile, ar bhóthar is ar bhealach, sea, agus thugaimis an mhian sin, mar bhronntanas do Mham, Oíche Nollag, agus í tuirseach, traochta, tar éis cheannach agus ghléasadh na Nollag dúinne.

Cuimhní eile a thagann chugam anois is ea:-

Ní bhíodh aon chrann Nollag againn, nó ní bhíodh crann ar bith ag fás sa dúiche, ag an am, gan trácht ar chrann Nollag. Bhíodh caint ar Dhaidí na Nollag fhéin, nó ar “Santy”, mar a thugtaí air, ach le fírinne, bhí sé éasca go maith dó an beart Nollaigiúil a dhéanamh thiar, na laethe sin, nó níor ró-throm an mála a bhíodh le hiompar aige, ar a thuras chugainne!

Chrochfadh muidinne, páistí, stocaí, cóngarach do pholl a’ bhaic, agus bhíodh éadáil de chineál eicínt le fáil againn iontu maidin lae Nollag…glac milseán, úlla, rísíní, oráiste, agus chomh maith le sin, b’fhéidir go bhfaighfeá féirín beag siopa, ar nós guinnín, ná cairrín, nó a leitheid.

Nár dheacair aon chodladh ar fónamh a fháil Oíche Nollag? Ach, sa deireadh, thitfeadh néal orainn, agus néal eile..agus an chéad rud eile, bheadh na daoine fásta ina suí, agus iad ag fáil réidh don Aifreann!

An stoca! Cuardach i ndorchadas an tseomra! Stoca lán! Ba chuma céard a bhí ann, bheadh cogaint agus spórt againn, i ndiaidh an Aifrinn, agus bhí “Santy” beo fós, cruthú eile go raibh seasmhacht agus buaine sa saol thart orainn, murab ionann is na laethe seo, nuair nach bhfuil buaine ag baint le tada. Ach bhí chuile dhuine ag fáil réidh don Aifreann faoi seo. Ní raibh aon chaint ar bhricfeasta, nó bhí chuile dhuine againn ag dul ar Aifreann ina throscadh. Nár dheas caoin é solas an lampa pairifín an mhaidin bheannaithe sin?

Bhí sé in am bheith ag triall ar an Séipéal anois, mar bhí muintir an bhaile ar a gcois, cheana féin, agus iad ag triall ar an séipéal ina mbuíonta beaga tostacha, agus bhí sé in am dúinne an cleas céanna a dhéanamh.. Ní cuimhin liom báisteach nó sneachta riamh ar mhaidin Nollag; sioc, cinnte; agus spéir lom-lán de réaltóga geala lonracha. Bhí naofacht agus diagacht rúnda ag baint leis an bhfuacht agus leis na réaltóga. Bhí láithreacht Dé le mothú iontu.

Chasadh mná an bhaile orainn. Iad sona, sásta, ag filleadh abhaile ón Aifreann luath, le dul i mbun cócaireachta. Gé a bhíodh againne don Nollaig, an t-am sin. Ní raibh an turcaí i mbéal an phobail, an uair úd. Ní raibh aon chultúr iasachta imithe i bhfeidhm orainn, an tráth sin. Nós trasatlantach is ea nós an turcaí, nach raibh glactha leis fós in Iorras.

Agus i gcás an tséipéil sin, sa Gheata Mór, ní raibh suíocháin ann ach do shiopadóirí, do mhúinteoirí, agus do dhaoine deisiúla eile an pharáiste, ach d’fhanadh an chosmhuintir ar a gcosa! Ach nár chuma. Ba é Teach Dé é, agus fáilte is fiche aige i gcónaí roimh chuile dhuine, pe bocht saibhir é. Ní raibh de sholas sa séipéal sin ach solas na gcoinnle, na coinnle sin a thug solas bog, buí, órga, dúinn, solas a raibh boige, cineáltas, agus teas, ann, solas a raibh draíocht na sástachta ag baint leis.

Deireadh an Aifrinn, agus breacadh an lae, ag teacht i bhfochair a chéile.

Bhuel, sin mar is cuimhin liomsa é.

Bheadh an chuid eile den lá faoi’n dtor againn, faoi mar adeireadh Peig Sayers fadó. Féasta, agus spórt go hoíche againn, agus bí cinnte freisin, go mbeadh a ghuinnín gé fhéin ag beirt againn, i ndiaidh dúinn slán a fhágáil le gé mhór na Nollag, mar, faraoir géar! ní bhíodh ar ghé ar bith ach an dá sciathán!

Agus nach mbeadh lá fada, tuirsiúil romhainn leis an Dreoilín, an lá dár gcionn?

Nár mhéanar a bheith beo, ach nár neamhaí bheith óg, na laethe úd fadó in Iorras thiar, agus go mbeirimid beo ag an am seo arís!

.

*******************************************

N O L L A I G N A h Ó I G E .

Um Nollaig, is na réaltaí ag rince,

Mar a rinc siad i mBeithil fadó,

Filleann chugam smaointe ina dtáinte,

Mar aingil ag canadh a dtráth.

.

An choinneal mhór ghorm ar lasadh

I bhfuinneog na cistineach glé,

Le teaghlach na Maighdine a mhealladh

Trí shioc is trí shneachta na ré.

.

Mo Mham i mbun cácaí is cístí,

Ag fuint is ag bácáil gan stró,

Agus sinne ag spraoi is ag comhrá,

Sa teach beag ceann tuí úd fadó.

.

An tine mhór ghorach dom mhealladh,

Le teas is le bladhairí go hard,

Dom shuaimhniú, dom chiúnú, dom spreagadh,

Lena físeanna geala gan chrá.

.

.

An dtiocfadh San Nioclás ar chuairt chugainn,

San oíche is an réalt Nollag thuas,

Nó an dtiocfadh an Naí is a Mhamaí,

Nuair a luífeadh an teaghlach faoi shuan?

.

Filleann chugam cuimhní na hóige,

Anocht fhéin, is an aois uaim ar strae,

Is molann an gasúr im chroíse

An leanbh a luigh sa mháinséar.

.

.

*******************

Peadar Bairéad.

*******************

.

P a p a c h t S p r e a g u i l

le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir

.

P á p a c h t S p r e a g ú i l .

.

*******************

.

Is dócha go bhféadfá a rá, go bhfuil meas thar na bearta ag Gaeil, frí chéile, ar a Naofacht, an Pápa Eoin Pól a Dó, nó ba é an chéad phápa riamh, a leag a chos phápúil ar thalamh beannaithe Oileán seo na Naomh agus na nOllamh. Is maith is cuimhin le cuid mhaith againn an ócáid spreagúil chéanna sin, agus nach raibh sé de phribhléid ag roinnt áirithe daoine, mé fhéin ina measc, an Chomaoin Naofa a ghlacadh uaidh, ag an Aifreann speisialta sin a cheiliúir sé i bPáirc fhairsing an Fhíonuisce, faoi scáth na croise móire pápúla ansin, i láthair thart ar 1.25 milliún daoine, an lá cinniúnach sin, i nDeireadh Fómhair na bliana 1979. Dá bharr sin, ní haon ionadh gur choinnigh muid súil ghéar ar a shaol agus ar a shaothar, ón lá sin amach. Thaistil muid an saol mór ina fhochair, agus é ag iarraidh Briathar Dé a scaipeadh sna ceithre hairde fichead. Thugamar faoi deara, an tionchar ollmhór a bhí ag a chuairt ar thír a dhúchais, an Pholainn, i ré chorraithe na gCumannach, agus chreid roinnt mhaith againn freisin, go raibh lámh aige i mbriseadh an chórais ainchreidmhigh chéanna sin. Thugamar aird, agus dhá aird freisin, ar a raibh le rá aige dá thréad, trína himlitreacha, agus trína ráitis iomadúla, a d’fhoilsigh sé dúinn, ó am go chéile, i rith a réime. Ar ball, ní fhéadfadh duine gan meáchan a chroise pearsanta a thabhairt faoi deara, nó níl sé éasca dó dualgais throma a oifige naofa a choimhlíonadh, i bhfianaise an ghalair anbhainnigh atá mar dhealg sa bheo aige, le blianta fada anois.

.

Bíodh sin mar atá, áfach, caithfimid é a mholadh agus a mhóradh as a mhisneach, agus as a dhíograis i mbun dualgas a Phápachta, nó bíodh go bhfuil a chorp lagaithe, crapalta, ag galar Pharkinson, agus ag ualach na mblianta, ní chuireann sin stop leis i mbun a chuid oibre i bhfíonghort an Tiarna. Agus anois fhéin, is féidir leis fós, an gníomh fónta a dhéanamh, gníomh a spreagann, ní hamháin a thréad fhéin, ach grúpaí eile freisin, ó cheann ceann na cruinne.

Cén gníomh atá i gceist agam, an ea?

Bhuel, tá mé ag tagairt don ghairm a chuir sé ar cheannairí na reiligiún éagsúla, ar fud an domhain, teacht le chéile in Assisi, ar an Déardaoin, an 24ú lá d’Eanair na bliana 2002.

.

Cá bhfuair mé an t-eolas uilig faoin tionól iontach seo, an ea?

Nach fánach an áit ina bhfaighfeá breac? Ach i ndáiríre, fuair mé an t-eolas seo uilig i nuachtlitir, anseo i bPharáiste Phádraig, Cill Chainnigh, an tseachtain seo chuaigh tharainn.

Bhuel, deirtear liom, gur de thairbhe na buamála a tharla i Nua Eabhrac, agus i Washington, ar Mháirt úd na Mire, an 11 Meán Fómhair, 2001, a smaoinigh an Pápa, a chéaduair, ar chruinniú dá leithéid a thionól, le seasamh na reiligiún iomadúla i leith na síochána, a dhearbhú os comhair an tsaoil mhóir. Bhí daoine áirithe ag ceapadh, nach dtiocfadh ionadaithe ó mhórán de na reiligiúin mhóra ar an bhfód don ócaid. Bhí breall ar na daoine ceanna sin, de réir an chuntais a bhí sa nuachtlitir thuasluaite, nó is cosúil go raibh breis is dhá chéad de cheannairí creidimh ar an bhfód, lena seasamh fhéin i leith na síochána a dhearbhú os ard. Agus nár mhór an t-éacht é sin do Phápa atá i ndeireadh a laethe, d’fhéadfá a rá! Ach is dócha go ndéarfadh seisean, nárbh eisean ba chúis leis, ach gurbh é Spiorad an Tiarna ag oibriú tríd ba chúis leis an bhfómhar a baineadh, agus d’fhéadfadh an ceart a bheith aige sa mhéid sin.

Ach céard a bhí le rá ag na ceannairí creidimh sin, i ndeireadh na dála, nó ar eisigh siad aon ráiteas aontaithe, i ndeireadh an chruinnithe?

D’eisigh sin, agus seo bunús a raibh le rá acu…

.

—-Ag ár gcruinniú anseo in Assisi, dheineamar cómhachtnamh ar an tsíocháin, (bronntanas Dé), agus leas an chine dhaonna. Agus cé go mbaineann muid le hoidhreachtaí éagsúla creidimh, dearbhaíonn muid uilig, nach síocháin go grá na gcomharsan, agus éiríonn an prionsabal sin as an tsár-riail sin adeir, gur chóir dúinn roinnt le daoine eile faoi mar ba mhaith linn go roinnfeadh siadsan linne.

Agus ó tharla go bhfuil muid ar aonfhocal faoin méid sin, dearbhaímid anseo go gcaithfimid ár ndúthracht feasta, i mbun na síochána a thógáil, agus dá bhrí sin, gheall siad uilig..

.

********************************

.

************************************

.

Níl sa mhéid sin ach iarracht lag uaimse, ar bhunús a raibh le rá ina ráiteas, a thabhairt duit anseo, nó is breá fada an ráiteas é. Críochnaíonn siad arís ag dearbhú, go saothróidís go dícheallach feasta, ag iarraidh a chur ar a súile do dhaoine, gur den tsíocháin an ceart. Ach b’fheidir nárbh olc an smaoineamh é, athlua gairid a thabhairt anseo, le blas an ráitis fhéin a thabhairt, faoi mar atá sé le fáil i nuachtlitir sin Pharáiste Phádraig, Cill Chainnigh.

“May God bless these our resolutions and grant justice and peaace to the world.

Pope John Paul ll concluded:

Violence never again!

War never again!

Terrorisn never again!

In the name of God

May every religion bring upon the earth

Justice and peace,

Forgiveness and life,

Love!”

.

Agus b’in sin. Bhuel, caithfimid a admháil, gur dheineadar uilig lá maith oibre ansin in Assisi na hEadáile, ar Dhéardaoin úd na Síochána, an 24ú lá d’Eanair na bliana seo, 2002. Sea, agus caithfear admháil freisin, gur oidhre Pheadair é Eoin Pól s’againne, gan aon agó, nó leathann sé an deascéal, i dtráth, agus in antráth, moch agus mall, Cuma cé acu éistear leis nó nach n-éistear. Agus nach beag aird a thugann sé orthu siúd a deir, gur chóir dó dul ar scor anois, ó tharla go bhfuil an aois agus an drochshláinte ina n-ualach trom anuas air. Daoine eile ag rá, go bhfuil sé ró-choimeádach, don aois seo ina bhfuilimid anois. Ní ar na guthanna sin a thugann sé aird áfach, ach ar an gcogar docheilte, a chuireann an Spiorad Naoimh ina chluais fhéin, sin an cogar a fhaigheann freagra, agus téadh na guthanna eile ag feadaíl. Is dócha, i ndáiríre, gurb é gnó an Phápa é, aird a thabhairt ar an oidhreacht a tháinig anuas chuige, trí shlabhra na mblianta, ó na hAspail, a fuair an deascéal ón Máistir fhéin. Nuair a dhéanann iriseoirí, go háirithe, ionsaí air, á rá nach dtugann sé aird ar thuairimí a thréada, nó á rá freisin, go bhfuil sé coimeádach, cúng-aigeantach, ró-aosta, ní bhíonn á léiriú acu, ach nach dtuigeann siad faic faoin ualach trom spioradálta a leagtar ar Phápa, nuair a thoghtar é, trí chumhacht, agus tinfeadh an Spiorad Naoimh, le bheith ina cheannaire ar Phobal Dé. Ach scaoilimis sin tharainn, agus arís, más iontaofa an téacs a fuair mé sa nuachtlitir sin Pharáiste Phádraig, nár mhór an t-éacht a rinne a Naofacht agus an breis is dhá chéad ionadaí úd, a tháinig le chéile in Assisi, ar Dhéardaoin na Síochána, 2002.

.

.

******************

Peadar Bairéad

******************

.

.

.

.

Reifreann Nice Achtaithe.

le Peter Barrett | 2017/04/04 | Gan Chatagóir

R e i f r e a n n N i c e A c h t a i t h e .

.

**************************************

Ar deireadh thiar thall, tá Reifreann Nice achtaithe ag vótóirí na tíre seo, agus tá ár ndualgas i leith náisiún Oirthear na hEorpa, coimhlíonta againn. Caithfear glacadh leis, gurb é seo an dara babhta againn dul thar na claíocha leis an Reifreann céanna sin, nó dhiúltaíomar glan do Chonradh Nice, an chéad uair a leagadh os ár gcomhair amach é. Conas a tharla mar sin, gur glacadh chomh héasca sin ar fad leis, an turas seo?

Bhuel, bhí mé fhéin agus mo sheanchara, Séimí an Droichid, ag iarraidh an cheist chéanna sin a chíoradh, is a scaoileadh, agus sinn in ár suí go deas sócúil istigh i gCailleach (snug), san Óstán cáiliúil sin, an Smugairle Róin, an oíche cheana, agus caithfidh mé a admháil anois, gur chuir géarchúis mo sheanchara ionadh an domhain ormsa, nó go nuige seo, ba é a cheap mé fhéin nó go raibh mo Shéimí bocht taobh thiar den doras, nuair a bhíothas ag roinnt na céille, fadó! Ach, ní mar a shíltear a bhítear, go minic, agus tá áthas orm anois an tuairim sin a cheartú, ar eagla na heagla. Ach b’fhéidir gur chóir dom tosú ag an tús, agus an scéal ar fad a leagan os do chomhair amach.

Bhí Séimí istigh sa Chailleach romhamsa, an babhta seo, rud ab annamh leis, agus d’fháiltigh sé romham go croíúil nuair a thug sé cuireadh isteach dom, agus tar éis na gnáthbheannachtaí a mhalartú, leag Séimí deoch spreagúil os mo chomhair amach.

“Caith siar é sin,” ar seisean, “agus ólaimis sláinte na náisiún úd uilig atá ag fanacht ar dhul isteach san Aontas Eorpach s’againne.”

“Sláinte agus saol chucu, agus i ndáiríre, beidh na múrtha fáilte rompu isteach sa teaghlach Eorpach arís, agus gura seacht fearr a bheas siad dhá bhliain ó anocht. Ach anois, ó tá an Reifreann sin Nice thart, agus achtaithe, tuige, an gceapann tú, nár ghlac muid leis, an chéad bhabhta?”

“Tá teoiric agam fhéin faoin diúltú sin a tugadh dó, a chéaduair, ach dár ndóigh, ní chuile dhuine a d’aontódh liom sa teoiric chéanna sin.”

Cén teoiric í fhéin, in ainm an Rí? a Shéimí.”

“Bhuel, tá’s ag madraí an bhaile, gurb iad na hÉireannaigh an dream is cliste i mbun Reifrinn, nó Toghcháin, sa mbith bhán, agus is féidir leo úsáid a bhaint astu le port ar bith is mian leo a sheint orthu.”

“Cén cineál cainte sin agat, nó má tá an ceart agat, is cliste go mór fada madraí an bhaile ná mise?”

“Bhuel, mar is eol duit fhein, ní mó ná sásta a bhíomar fhéin, nó éinne eile, dá ndéarfainn é, leis an gConradh sin Nice, nó an chaoi ar chuir sé teorainn lenár gcumhacht daonlathach, lenár bhflaitheas, agus lenár n-ionadaíocht san Aontas Eorpach feasta, sea mh’anam, níl an Conradh céanna sin thar mholadh beirte, ach, ag an am gcéanna, bhí snáithe eile ag gabháil tríd an gConradh céanna sin, snáithe a thabharfadh deis do thíortha Oirthear na hEorpa bheith ina mbaill den Aontas Eorpach, amach anseo.”

“Sea, sea, sea. Ach cén bhaint atá aige sin go léir leis an diúltú a thugamar don Chonradh céanna sin?”

“Bhí trí chúis againn diúltú don Chonradh, an chéad bhabhta, agus tabharfaidh mé na cúiseanna sin dhuit anois.

.

.

.

Bhí an ceart ag vótóirí cliste, eolgaiseacha, na Poblachta seo, nó ba bheag nach ndeachaigh an Rialtas s’againne, agus Rialtais eile an Chomhaontais, as a gcranna cumhachta, nuair a fuair siad amach, go raibh diúltaithe don Chonradh sin Nice ag ár gcosmhuintir, anseo ar imeall an domhain, sea, agus sin tar éis ar dhein siad, le sinn a ardú as an mbogach ina raibh muid sáite go dtí na cluasa, leis na céadta bliain. Chuaigh na tíortha sin in Oirthear na hEorpa, a bhí ag iarraidh teacht isteach san Aontas, le báiní freisin, nuair a chuala siadsan an scéal, go raibh muidinne chomh leithleasach, cointinneach, sin, nach raibh muid sásta deis a thabhairt dóibhsean teacht chun an trach bheathaithe, ó tharla go raibh muidinne sáthach, sásta, inár mbanbh biata, ag bianna beadaí an Aontais.

Bhí breall orthu uilig áfach, nó ba mhaith a thuig ár vótóirí, go dtiocfadh an Rialtas chucu, den dara babhta, agus san idirlinn, go mbeadh ar a gcumas, iachall a chur orthu athruithe inmhianaithe a dhéanamh ar chúrsaí an Reifirnn, agus nuair a thiocfadh siad chucu leis an Reifreann arís, go raghadh siad amach chun na bothanna vótála, an turas sin, agus go nglacfadh siad, le móramh maith, leis an gConradh a chuirfeadh fáilte roimh na tíortha úd as Oirthear na hEorpa, ar theastaigh uathu bheith ina mbaill den Aontas s’againne.”

“Agus a Shéimí, an gceapann tú, i ndáiríre, go bhfuil vótóirí na tíre seo, chomh glic, cliste, eolgaiseach sin, sa chaoi a ndéanann siad a vótaí a chaitheamh, i dtoghcháin agus i Reifrinn?”

“Bí cinnte dearfa de. Is féidir leis an dream s’againne ceol a bhaint as a vótaí, nó is féidir leo port ar bith is maith leo a sheinm ar thoghchán nó ar reifreann. Agus tá rud amháin eile ar mhaith liom tagairt a dhéanamh dó, sul má imíonn mé liom abhaile chuig Naipí is na rudaí beaga.”

“Agus céard é fhéin?”

“Bhuel, tá mé ag ceapadh, go raibh roinnt áirithe tíortha ar an Mór Roinn, a bhí ag guí Dé go ndiúltódh muidinne don gConradh sin Nice, an dara babhta freisin.”

“Ach a Shéimí, tuigeadh domsa go raibh chuile dhuine ar an Mór Roinn ag guí Dé, de ló is d’oíche, go nglacfadh muidinne leis an gConradh sin, ar ais, nó ar éigean.”

“Óra! Bíodh trí splaideog chéille agat! Níor mar sin dóibh, in aon chor, nó bhí roinnt mhaith feirmeoirí, ar fud na hEorpa, nár theastaigh uathu an ciste a roinnt ar fheirmeoirí iargúlta Oirthear na hEorpa, nó dá mhéad a roinntear orthusan, is ea is lú a bheidh fágtha le roinnt ar fheirmeoirí Iarthar na hEorpa, dream atá imithe ina chleachtadh, faoin am seo. Bheadh cúrsaí go hálainn dóibhsean, dá vótálfadh muidinne “NÍL”, nó d’fhéadfadh siad an milleán uilig a leagan ar vótóirí leithleasacha, cointinneacha, na hÉireann, sa chás sin, ach anois, caithfidh siad a gcath fhéin a throid, os ard, agus os comhair an bhaile, mar adéarfá.”

“Ach, a Shéimí, nach bhfuil sé deachair a chreidiúint, go bhféadfadh na vótóirí s’againne, bheith chomh glic, cliste, eolgaiseach, fadcheannach sin, i gcúrsaí vótála, agus gan deis acu pleananna dá leithéid a leagan amach, nó a shocrú, roimh ré?”

“Ní bhíonn gá le pleanáil roimh ré, nó tada dá leithéid, mar nuair atá pobal cosúil le pobal na hÉireann, tuigeann chuile dhuine acu céard is ceart dósan a dhéanamh, agus sin an chaoi a tharlaíonn, go n-éiríonn leo a dtoil mar phobal a léiriú. Geallaimse dhuit é, go bhfuil sé deacair a leithéid a thuiscint, ach má dhéanann tú torthaí na dtoghchán, agus na Reifreann, a ritheadh sa tír seo, le tamall de bhlianta anuas, feicfidh tú fhéin, go bhfuil an ceart agam.”

“Ach, a Shéimí…”

“Fóill ort anois, nó tá sé thar am agamsa bheith ag bogadh liom abhaile. Beidh Naipí is na rudaí beaga ag fanacht go foighdeach orm, nó bíonn eagla orthu, chuile bhabhta, go ndéanfaí mé a robáil, nó a mhugáil, má fhanaim amuigh ró-dhéanach san oíche. Ach beidh deis eile againn leis an gceist sin a chíoradh, agus a scaoileadh, an tseachtain seo chugainn, le cúnamh Dé, ach don bhabhta seo…Slán..”

“Slán abhaile,” a chuir mé fhéin ina dhiaidh, nó faoin am sin, bhí sé glanta leis amach doras na Caillí, agus mise fágtha liom fhéin, le mo dheoch a dhiúgadh go tóin. Níor aontaigh mé le chuile rud dá ndúirt mo Shéimí breá, ach mar sin fhéin, caithfidh mé a admháil dhuit, gur aontaoigh mé le roinnt mhaith dár leag sé os mo chomhair amach, ach caithfidh mé dul ar mo mharana, leis an gceist seo a chíoradh tuilleadh, agus b’fhéidir, go bhfillfinn ar an gceist arís, amach anseo. Idir an dá linn, céard é do thuairimse ar a raibh le rá ag mo Shéimí cóir? Ná bíodh drugall ar bith ort scríobh chugam, nó chuig Séimí cóir fhéin, má thograíonn tú é!

Go dtí an chead bhabhta eile….Slán…..

.

*******************

Peadar Bairéad.

*******************

.

.

.

.

.

.

.

.