Nollaigí le linn laethanta óige m’athar!

Nollaigí le linn laethanta óige m’athar!

le | 2023/12/20 | Pearsanta

Nollaigí le linn laethanta óige m’athar!

 

D’imigh m’athair Peadar Bairéad ar shlí na fírinne coicís roimh an Nollaig, ceithre bliana ó shin. Am speisialta ba ea Séasúr na Nollag dó, ó thaobh creidimh agus traidisiúin de. Bhíodh Nollaigí iontacha aige agus é ag fás aníos in Iorras i gContae Mhaigh Eo – ócáidí draíochtacha iad go léir. Ar ámharaí an tsaoil, chuir sé peann ar phár agus roinn sé a chuimhní féin linn faoi Nollaigí le linn laethanta a óige. Seo píosa a scríobh sé inar chuir in iúl dúinn cuid dá chuimhní sin:

Nuair a smaoiním anois ar Nollaigí fadó, tagann na cuimhní chugam go mall, doiléir, i dtosach, ach tar éis tréimhse bheag a chaitheamh ag iascaireacht i loch domhain na mblianta, tagann na cuimhní céanna ar ais chugam ansin ina rabharta cruinn, soiléir. Rabharta cuimhní a chuireann an t-anam ag rince ar leac sa chroí istigh ionam.

Tar liom, mar sin, siar go deireadh na bhfichidí, go tír álainn ghlé m’óige, go hIorras na nIontas. Is iad na cuimhní a shnámhann isteach chugam anois, ar thonn úd na gcuimhní, nó páirceanna loma, sceirdiúla. Ar scáileán na cuimhne, feicim coinlíní geala aníos trí chré dhubh, bhriosc, Iorrais, mar a gcaithimisne, gasúir, ár laethe réamhNollaigeacha ag tóraíocht an dreoilín – agus caithfidh mé a admháil anois, nach mbíodh mórán dreoilíní le fáil againn sna páirceanna sceirdiúla céanna sin. Ba é a cheapainnse fhéin nó go dtéadh dreoilíní Iorrais i bhfolach, an tráth sin bliana, ar eagla na heagla! Bhíodh éanacha eile flúirseach go maith, druideanna, gealbhain, céirseacha, agus a leithéid. Annamh mar sin, a d’éiríodh linne teacht ar dhreoilín, in am do Lá ’le Stiofáin, agus ar deireadh thiar, ní bhíodh de rogha againn ach dul amach le laindéar, oíche Lae Nollag, le breith ar shean-ghealbhan codlatach, sa bhundlaoi.

Gealbhan nó Dreoilín?

Is soiléir a thagann cuimhní an ullmhúcháin do Lá an Dreoilín chugam anois. Aighthe fidil á ndéanamh agus á ndathú. Bataí, boscaí, agus buataisí á gcuardach. Amhráin, ranna, agus damhsaí á gcleachtadh. Ó, sea, agus gúnaí, hataí, agus bibeanna ár ndeirfiúracha, á dtógáil ar iasacht, do Lá draíochta an Dreoilín!

Bhímis ar ar gcois le moiche na maidine, agus bóthar buailte againn sula mbeadh deis ag gasúir eile na háite, airgead, uibheacha, nó ollmhaitheas, na comharsanachta a bhailiú chucu fhéin, mar chreach Nollaigiúil. Bhíodh tús bóthair againne orthu, agus bhímis sásta i gcónaí lenár gcreach, i ndeireadh an lae thiar. Nach ait an scéal é, ach i scannán sin an Dreoilín, ní airímse aon fhuacht, nó sioc, nó sneachta, riamh. Boige, úire, agus Earrachas, a shníonn chugam isteach ar thonn na cuimhne anois, i gcás an Dreoilín chéanna sin.

Ach scaoilimis tharainn é mar scéal, agus fillimis ar Nollaigí sin na cuimhne, Nollaigí na mbrionglóidí, mar b’orthu a tharraing mé an scéal, i dtosach báire. Nuair a smaoiním anois orthu, smaoiním i dtosach ar Shéasúr na Nollag. Thosaigh an séasúr sin, dúinne, ar an gcéad lá de Mhí na Nollag. Ar an lá sin, thosaíomar ar shean-nós Iorrasach, nós na n-Áibhéanna. Chreideamarna go mbeadh a mhian le fáil ag an té a déarfadh cúig mhíle “Áibhé” idir sin is Lá Nollag. Bhímis á rá mar sin i ngach áit, ar scoil, is sa bhaile, ar bhóthar is ar bhealach, sea, agus thugaimis an mhian sin, mar bhronntanas do Mham, Oíche Nollag, agus í tuirseach, traochta, tar éis cheannach agus ghléasadh na Nollag dúinne.

Cuimhní ag filleadh

Cuimhní eile a thagann chugam anois is ea:-

•  Aonach Mór na Nollag i mBéal an Mhuirthead, ar an 15ú Nollaig.

•  Margadh Mór na Nollag, ar an Satharn roimh Nollaig, ’chuile bhliain.

•  Tine Mhór na Nollag, b’in an tine mhór a lastaí Oíche Nollag.

•  Cácaí na Nollag, na cácaí a dhéanadh Mam a fhuint is a bhruith don Nollaig, cácaí ina mbíodh rísíní, spíosraí, agus deasa eile, lenár gcroí a thógáil, i séasúr beannaithe na Nollag.

•  Teas na cistine, maisiúcháin, carthanacht, agus thar aon rud eile, coinneal mhór daite na Nollag.

•  Bhí nós beag eile againne, páistí, in Iorras freisin, an t-am sin. Gheobhadh muid boscaí beaga stáin, agus dhéanaimis iad a ghlanadh is a sciúradh, ansin thugadh Mam giota beag taois dúinn as a cáca mór Nollag, agus chuireadh muidinne na giotaí sin á mbácáil dúinn fhéin sa ghríosach. Sa tslí sin, bhíodh ár gcácaí beaga Nollag fhéin againn!

Nollaig Shona d’ár Léitheoirí uilig!

.

SBF!

SBF!

le | 2023/12/13 | Cúrsaí Reatha, Nuacht Idirnáisiúnta

SBF!

Tá ionadh orm nach bhfuil níos mó scríofa as Gaeilge faoi Sam Bankman-Fried, a dtugtar SBF air go gairid, agus atá ar dhuine de na calaoiseoirí is measa riamh! Mar is dearmad suntasach é sin, seo m’iarracht an fhadhb sin a chur ina ceart!  

Cé hé SBF?

Rugadh Sam Bankman-Fried i gCalifornia sna Stáit Aontaithe do bheirt ollamh ó Scoil Dlí Stanford i 1992. Tar éis dó freastal ar mheánscoil i gCalifornia, bhain sé céim amach san fhisic agus sa mhatamaitic ó Institiúid Teicneolaíochta Massachusetts i 2014.

Chuir sé tús lena ghairm bheatha i 2013 mar intéirneach ag Jane Street Capital –gnólacht trádála a bhfuil saineolas aige faoi chistí trádáilte ar an malartán – an áit a bhfuair sé a chéad taithí oibre. Chuaigh sé ag obair go lánaimseartha leis an gcomhlacht céanna tar éis dó a chéim a bhaint amach. I mí na Samhna 2017, chomhbhunaigh sé an gnólacht trádála cainníochtúil Alameda Research le Tara Mac Aulay ón Ionad um Altrúchas Éifeachtach, áit ar oibrigh sé go hachomair mar stiúrthóir forbartha. Is é atá i gceist le haltrúchas éifeachtach, bunaithe ag beirt fhealsúnaí in Ollscoil Oxford i 2009, ná fealsúnacht ina dtuileann daoine an oiread airgid agus is féidir leo, ionas go mbeidh siad in ann níos mó airgid a bhronnadh ar charthanacht.  Bhí tionchar nach beach ag an bhfealsúnacht sin ar SBF, go háirithe tar éis dó bualadh leis a gcomhbhunaitheoir, William MacAskill. Deirtear gur chuir MacAskill ina luí ar an matamaiticeoir éirimiúil SBF, a thionchar a uasmhéadú trí phost atá ar phá ard a fháil agus cuid mhór de a thabhairt uaidh.   B’in an fáth gur roghnaigh SBF post buan le Jane Street Capital ar Shráid Wall.  Bhronn sé leath a phá do charthanacht fad is a bhí sé ann.

Sa bhliain 2019, bhunaigh SBF an malartú cryptea-airgeadra darb ainm FTX.  Bhog Bankman-Fried ceanncheathrú a dhá chomhlacht go dtí na Bahámaí ag deireadh 2021 agus bhog sé é féin agus roinnt dá bhaill fhoirne isteach in árasán dín a cheannaigh sé ar $35 milliún. Faoin am seo, bhí SBF ar cheann de na daoine ba shaibhre ar domhan, agus an ceann ba shaibhre níb óige ná tríocha agus glanfhiúchas $26.5 billiún aige! Bhí luacháil FTX timpeall $40 billiún ag an am.  

Peacaí SBF!

I mí Lúnasa 2019, d’fhógair FTX dá bhfoireann eisceacht a chur i gcód an mhalartaithe, ionas go ligfí do Alameda Research iarmhéid diúltach suas go dtí $65 billiún a bheith ina cuntas trádála. Dála an scéil, bhí páirtí SBF, bean darb ainm Caroline Ellison, ag obair in Alameda ag an am sin.  Níos déanaí i 2022, tugadh ardú céime di, go príomhoifigeach feidhmiúcháin!

Ní raibh cead ag aon chustaiméir eile iarmhéid diúltach a choinneáil. Chiallaigh an t-iarmhéid diúltach sin go mbeadh Alameda in ann airgead custaiméirí FTX a fháil ar iasacht, i ngan fhios do na custaiméirí céanna.

Thug SBF agus FTX buntáiste eile do Alameda freisin. Chomhlíon FTX aon trádáil curtha isteach ag Alameda níos tapúla ná do chustaiméirí eile. Thug sé sin buntáiste mór do Alameda, mar sa ghnó sin, is ionann am agus airgead!  

Fuair SBF airgead ar iasacht phearsanta ó Alameda freisin – timpeall $1 billiún!  Agus fuair sé $2.3 billiún ar iasacht dá chomhlacht ‘Paper Bird’! Fuair fostaithe FTX Nishad Singh ($542 milliún) agus Ryan Salame ($55 milliún) airgead ar iasacht freisin ó Alameda.

Chomh maith leis sin, chruthaigh SBF agus FTX a gcryptea-airgeadra féin, darb ainm FTT. Choimeád siad an chuid is mó de mar chomhthaobhacht i FTX agus nuair a fuair Alameda iasachtaí ó FTX, go minic úsáideadh licíní FTT.  Toisc go raibh formhór na licíní FTT ag FTX agus Alameda, ní raibh fíor-ráta malairte ag FTT, mar ní bheadh FTX nó Alameda in ann mórán licíní FTT a dhíol, gan an ráta céanna a laghdú. Mar sin, ní comhthaobhacht réalaíoch a bhí ina sealúchais licíní FTT, go háirithe dá mbeadh orthu na sealúchais sin a dhíol!  

Cliseadh tubaisteach!

I mí na Samhna, 2022, d’fhoilsigh an suíomh ‘Coindesk’ tuairisc ag maíomh go raibh Alameda ag brath go láidir ar FTT. Dá bhrí sin, dúirt an comhlacht Binance, a bhí in iomaíocht le FTX, agus a raibh dóthain mhaith licíní FTT acu, go raibh siad chun iad go léir a dhíol. Thosaigh sé sin dúrud scaolldíol FTT, agus thit a luach go dona. Bhí easpa airgid ag FTX, agus ní raibh Alameda in ann a raibh ar iasacht acu uathu a aisíoc dóibh. Bhí $8 mbilliún ar iarraidh ag FTX agus bhí orthu a dhearbhú go raibh siad bancbhriste.

Gabhadh SBF sna Bahámaí agus eiseachadadh é go dtí na Stáit Aontaithe. Cuireadh seacht gcúis choiriúla ina leith, calaois leictreonach agus sciúradh airgid san áireamh. Fuarthas ciontach i ngach cúiseamh é. Gabhadh fostaithe eile FTX agus Alameda freisin, Caroline Ellison san áireamh. Thug na fostaithe sin fianaise in aghaidh SBF, ionas go bhfaighidís trócaire ina gcásanna féin.

Conclúid!

Is scéal forálach é seo, gan dabht. B’fhéidir gur thosaigh SBF lán le dea-rúin, ag iarraidh ‘altrúchas éifeachtach’ a chleachtadh chun cuidiú le daoine eile. Ach roimh i bhfad, ní raibh le feiceáil ach a chreachadóireacht leithleasach. Agus faoi dheireadh, mar a tharlaíonn i gcónaí, thit an tóin as an iomlán.  Beidh SBF ar ais os comhair na cúirte i Mí an Mhárta seo chugainn, nuair a d’fhéadfaí téarma príosúnachta suas go céad bliain a ghearradh air.  

Véarsa beag mar fhocal scoir:

Turnamh impireachta SBF

Do threascair an saol is shéid an ghaoth mar smál

Bankman-Fried, Ellison, ‘s an méid sin a bhí ‘na bpáirt;

tá FTX ‘na féar, is féach Alameda mar tá,

Dúiseoidh SBF i gcillín príosúin gach lá.

.

.

Urchair rabhaidh scaoilte!

Urchair rabhaidh scaoilte!

le | 2023/12/06 | Nuacht Náisiúnta

Urchair rabhaidh scaoilte!

Is amhail gur ag brionglóid a bhí cuid mhaith dúinn ach táimid go léir inár ndúiseacht anois! Ní raibh súil ar bith againn le cad a tharla i lár na príomhchathrach le déanaí.

Ionsaí Uafásach

Bhí triúr páiste agus a gcúntóir cúraim ag gabháil isteach i líne taobh amuigh dá scoil, Gaelscoil Choláiste Mhuire i gCearnóg Parnell, nuair a d’ionsaigh fear iad. Sháigh sé iad le scian agus gortaíodh go dona beirt dóibh – cailín cúig bliana d’aois agus an cúntóir cúraim, bean sna tríochaidí. Tá siad fós san ospidéal agus cóir leighis á fáil acu, agus é seo á scríobh.  Dá olcas a bhí cúrsaí, bheidís i bhfad níos measa gan an chrógacht a léirigh daoine, go háirithe beirt inimirceach.

Caio Benicio

Dúirt an tUasal Benicio, Brasaíleach ó dhúchas, a bhí ag obair don tseirbhís Deliveroo agus ag tiomáint a ghluaisrothair ag am an ionsaithe, gur mhoilligh sé nuair a chonaic sé cad a bhí ar siúl.

“Instinn dúchais a bhí i gceist,” a dúirt Caio. “Is cuimhin liom gur bhain mé mo chlogad amach chun mé féin a chosaint agus é a úsáid mar arm. Bhuail mé an t-ionsaitheoir sa cheann lena raibh de neart agam. Agus thit sé síos.”    

A bhuíochas dá intinn ghéar agus a ghníomh cróga, cuireadh stop leis an ionsaí uafásach sin, agus ghabh na gardaí an t-ionsaitheoir. Tá an t-ionsaitheoir féin san ospidéal faoi láthair.

Leo Villamayor

Bhí altra Filipíneach ag siúl go dtí óstán an Gresham, nuair a chonaic sé an t-ionsaí. Dúirt an t-altra Leo Villamayor: “Chonaic mé an cailín beag seo, bhí sí ag rith agus ansin stad gach rud, agus thit sí ina cnap ar an talamh.  Bhí giorra anála uirthi agus bhí cóir leighis ag teastáil go géar uaithi. Thosaigh mé ag déanamh comhbhrúite cliabhraigh uirthi. Go tobann, chuala mé an t-otharcharr taobh thiar dínn, chuala mé go raibh an dífhibrileoir ann, agus bhrúigh duine éigin amach as an mbealach mé.  Chuir beirt fhear an dífhibrileoir ar a cliabhrach, agus ansin ghlac bean in aice liom ceannas. Bhí sé amhail is dá mba radharc ó scannán é, ar fad ar an mall-luas.”   Seans mór gur shábháil Leo beatha an chailín sin nuair a léim sé isteach gan mhoill chun cabhair a thabhairt di.

Círéib

Tháinig timpeall 500 círéibeoir le chéile i ndiaidh an ionsaithe agus rinne siad damáiste ollmhór i lár na cathrach. Agus ní comhtharlú é sin! Chuaigh teachtaireachtaí amach ar líne ar na meáin sóisialta agus ar ghrúpaí comhrá, ag rá go mícheart gur inimirceach neamhdhleathach a rinne an t-ionsaí – is saoránach Éireannach é, ina chónaí sa tír le fiche bliain anuas, agus gur cheart dóibh bhailiú i lár na cathrach le slógadh agóide frith-inimirce.  Dódh roinnt carranna póilíní, trí bhus agus traein iarnróid éadrom. Creachadh níos mó ná dosaen siopa. Dúirt na póilíní gur ghabh siad 48 duine, ar cuireadh gairm chúirte ar an gcuid is mó dóibh i dtaobh iompair chíréibigh, ionsaithe agus gadaíochta.  Dúirt an Taoiseach, Leo Varadkar, go ndéanfaidh an rialtas dhá phríomhphíosa reachtaíochta laistigh de sheachtainí. Tabharfar cumhacht do na póilíní teicneolaíocht aitheantais aghaidhe a úsáid chun rianú a dhéanamh ar thaifid ó theilifís ciorcad iata, maidir leis an gcíréib. Tabharfar cumhacht dóibh freisin ionas go mbeidh siad in ann tionscnóirí fuathchainte ar líne a ionchúiseamh.

Conclúid

Ní chreidfeá go dtarlódh a leithéid anseo in Éirinn. Sin an fhreagairt instinneach a bhí ag a lán daoine. Ach ar an taobh eile den scéal, bhí comharthaí ann a léirigh go raibh cúrsaí ag dul ó smacht le cúpla bliain anuas. Mar shampla, ionsaíodh cúpla duine go dona sa samhradh i lár Bhaile Átha Cliath. Ionsaíodh aisteoir ón Úcráin go dona i mí an Mheithimh díreach taobh amuigh d’Amharclann na Mainistreach. I mí Iúil, ionsaíodh turasóir Meiriceánach agus gortaíodh go dona é, gar dá lóistín i lár na cathrach. Tar éis sin, dúirt an tAire Dlí agus Cirt, Helen McEntee go raibh sí i dteagmháil leis an nGarda faoin imscrúdú. “Seolfar an teachtaireacht le freagairt dhian agus dhaingean nach gcloífidh muid leis an maistíneacht seo ar ár sráideanna.”  Nuair a fiafraíodh de faoi ionsaithe ar an aisteoir ón Úcráin agus ar an turasóir Meiriceánach, dúirt an Taoiseach Leo Varadkar go mbeadh “freagra láidir ón Rialtas i dtéarmaí pionóis sibhialta agus ó thaobh acmhainní an Gharda a mhéadú”. Ach – ní dhearnadar tada san idirlinn, agus féach cad a tharla! Tá antoiscigh den eite dheas ag déanamh radacú ar dhaoine agus ag úsáid an idirlín chun fuath ciníoch a spreagadh agus a scaipeadh. Eagraíonn siad agóidí foréigneacha gach seans a bhíonn acu, an agóid seo a tharla le déanaí san áireamh. Is gá don rialtas a bheith ag déanamh monatóireacht ar an idirlíon chun réamhrabhadh a fháil ionas go mbeidh siad in ann an pobal a chosaint ar fhoréigean gránna cosúil le mar a chonaiceamar le déanaí. Bhí ár rialtas neamhairdeach i mbun a gnó go dtí seo. Muna gcuirtear plean láidir i bhfeidhm go luath, éireoidh cúrsaí níos measa, agus beidh sé i bhfad níos deacra an ghéarchéim eiseach, bhagrach seo a réiteach ansin!

Ranganna Gaeilge beo ar líne!

Ranganna Gaeilge beo ar líne!

le | 2023/11/29 | Cúrsaí Teanga, Pearsanta

Ranganna Gaeilge beo ar líne!

Gaelchultúr

Is ar éigean a bhí mé ar ais i Meiriceá tar éis samhradh iontach a chaitheamh in Éirinn ná go raibh mé ag lorg deis nua mo chuid Gaeilge a chleachtadh agus a fheabhsú. Bhí sé i gceist agam rang nua a aimsiú ar líne, nach raibh déanta agam cheana féin. Nuair a bhí mé ag brabhsáil, tháinig mé ar shuíomh suimiúil a raibh cuma na maitheasa air. Gaelchultúr.com atá i gceist, agus tar éis dom sliocht a léamh faoi Ghaelchultúr, bhí mo spéis múscailte. Seo blas dá raibh ann.

“Is é Coláiste na hÉireann/Gaelchultúr, a bunaíodh i 2004, an soláthraí is mó cúrsaí Gaeilge ar domhan agus an chéad institiúid tríú leibhéal lán-Ghaeilge. Tá Gaelchultúr lonnaithe i mBaile Átha Cliath agus tá sé ag freastal ar lucht foghlama na teanga i ngach cearn den domhan.

Cuireann Gaelchultúr cúrsaí agus acmhainní foghlama Gaeilge ar an gcaighdeán is airde ar fáil, atá dírithe ar dhaoine fásta ar fud na cruinne a bhfuil spéis acu sa teanga. Tá sé mar sprioc againn seirbhísí den scoth a thairiscint d’fhoghlaimeoirí agus do chainteoirí líofa chun iad a spreagadh lena gcuid Gaeilge a fheabhsú agus a shaibhriú. Tá cúrsaí Gaeilge á reáchtáil ag Gaelchultúr timpeall an domhain, agus múinteoirí cumasacha ina mbun.”

Dar fia, arsa mé liom féin, gheall siad na hoirc agus na hairc dúinn. Ach an mbeidís in ann beart a dhéanamh de réir a mbriathair? Sin an cheist! Ní raibh ach dóigh amháin teacht ar an bhfírinne, agus ba é sin triail a bhaint as. Nuair a thosaigh mé ag freastal ar chúrsaí ar líne ar dtús, ní raibh sé ródheacair dom rang a fháil a bhí oiriúnach dom, ó thaobh na caighdeáin de. Ach le himeacht ama, agus rang i ndiaidh ranga déanta agam, d’éirigh sé ní ba dheacra rang oiriúnach a fháil. Cé go raibh rogha mhór ranganna ar an mbunleibhéal agus an meánleibhéal, bhí easpa ranganna ar an ardleibhéal. Bhí dhá rang ag an ardleibhéal ag Gaelchultúr, agus cheap mé gur comhartha maith é sin. Mar sin, chláraigh mé leis an rang ag Ardleibhéal 2 agus sceitimíní orm. Deich rang a bhí i gceist – gach rang dhá uair ar fhad.

An Rang

Tháinig lá an chéad ranga faoi dheireadh agus thosaigh ochtar dúinn ag freastal ar an rang leis an aip Zoom. Bhí múinteoir againn darb ainm Maitiú Ó’Coimín. Tá sé ina chónaí in Indreabhán i gContae na Gaillimhe. Fear iontach ábalta atá ann – aisteoir, iriseoir, scríbhneoir, láithreoir, eagarthóir, eachtránaí agus múinteoir is ea Maitiú agus, ar ndóigh, sár–Ghaeilgeoir ó dhúchas!

Bhí stíl neamhfhoirmiúil aige agus mar sin chothaigh sé atmaisféar réchúiseach sa rang, rud atá an-tábhachtach, i mo thuairim. Bhíomar go léir compordach le chéile, agus mar sin bhíomar in ann labhairt go héasca agus gan srian as Gaeilge. Éireannaigh ó dhúchas muid go léir, as gach cearn– seisear ina gcónaí in Éirinn, fear amháin ina chónaí sa Ghearmáin, agus mise i Meiriceá. Bhí Gaeilge líofa ag gach duine, agus canúint de gach saghas le cloisteáil uainn. Chuireamar aithne ar a chéile sa chéad rang agus caithfidh mé a rá gur thaitin gach duine sa rang go mór liom, Maitiú san áireamh.

Cuireadh an t-ábhar teagaisc don chúrsa go léir ar fáil dúinn roimh ré, agus bhí sé sin an-úsáideach ó thaobh ullmhúchán agus staidéar de. Cé go raibh an struchtúr céanna ag na ranganna, bhí ábhar difriúil ag baint le gach rang. Bhí cothromaíocht dheas ann freisin, le béim ar Ghaeilge labhartha, mar is ceart i rang mar seo.  Gach seachtain, bhí ábhar difriúil againn. Mar shampla, seo cúpla ábhar seachtaine a bhí againn: An Ealaín agus na hEalaíona, cúrsaí oideachais, an pholaitíocht agus stair na hÉireann. Ag tús an ranga, tar éis dúinn dul tríd na freagraí ag baint leis ár n-obair baile, bhíodh stór focal le foghlaim againn, dírithe ar ábhar na seachtaine.

D’úsáid Maitiú seomraí i Zoom go héifeachtach, chun muid a bhriseadh suas i ngrúpaí beaga de bheirt nó triúr. Bhíomar in ann ár nGaeilge labhartha a chleachtadh go maith mar sin, agus deis ag gach duine a bheith ag caint. Thagadh Maitiú isteach agus amach ó na seomraí, ag éisteacht agus ag tabhairt comhairle agus cabhrach dúinn. Bhíodh clár oibre againn, agus ceisteanna ar ábhar na seachtaine le plé againn. Tar éis gach seisiúin sna seomraí, bhailímis ar ais sa seomra mór agus roinnimis achoimre agus tuairimí le chéile. Bhíodh trí sheisiúin sna seomraí beaga againn gach seachtain, ar a laghad. Ag deireadh gach ranga, agus muid go léir bailithe le chéile arís, bhíodh beagán gramadaí le foghlaim, agus ansin d’fhaighimis obair baile le haghaidh an chéad ranga eile.

Conclúid

Mholfainn an rang seo gan aon agó d’aon duine a bhfuil Gaeilge réasúnta líofa acu, agus a bhfuil fonn orthu í a fhorbairt agus a leathnú amach. Má fhaigheann tú Maitiú mar mhúinteoir, buntáiste sa bhreis a bheadh ann!       

.

.

  

.

.

.

.

I dTeagmháil le Liam arís!

I dTeagmháil le Liam arís!

le | 2023/11/22 | Pearsanta, Tuairim

I dTeagmháil le Liam arís!

Caithfidh mé a admháil nach raibh mé i dteagmháil go minic le m’iar-chomhghleacaithe, go háirithe tar éis tús na pandéime COVID-19. Mar a tharla, rinne ceann dóibh, mo chara mór darb ainm Liam, teagmháil liomsa an tseachtain seo caite.  

Sheol sé teachtaireacht chugam ar Facebook Messenger gan choinne, agus chuir sé ar eolas mé ar an toirt gur scaoileadh chun bealaigh é ó Qualcomm, tar éis breis is tríocha bliain ag obair sa chomhlacht. Innealtóir agus stiúrthóir sinsearach den chéad scoth is é Liam. Dúirt a bhainisteoir leis gur cuireadh a chéad togra eile ar ceal agus dá bhrí sin go raibh a phost curtha ar ceal freisin. Fuair a bhainisteoir, leasuachtarán innealtóireachta bata agus bóthar freisin, chomh maith le roinnt mhaith de na hinnealtóirí ag obair ar an togra céanna. Nár chruálach íorónta é go bhfuair Liam ríomhphost an tseachtain roimhe sin ó rannóg na n-acmhainní daonna, ag gabháil buíochas ar leith leis as a thríocha bliain de sheirbhís dhíograiseach don chomhlacht? Nach fíoramaideach don chomhlacht é sin a dhéanamh le lámh amháin agus ansin é a chaitheamh an doras amach leis an lámh eile díreach tar éis sin? Tá cúrsaí níos measa fós, mar bhí Liam thar a bheith dílis do Qualcomm, bliain i ndiaidh bliana.  Fuair Liam bocht amach de thapaigean nach raibh i bhfocail a chomhlacht ach bréaga agus béalghrá, ar an drochuair.  Tá Liam bocht ní hamháin in ísle brí ach i bponc ceart freisin, mar caithfidh sé post eile a fháil gan mhoill agus ní bheidh sé sin éasca, ar chor ar bith. Déantar leithcheal ar bhonn aoise ar oibrithe san earnáil ardteicneolaíochta an t-am go léir, agus tá Liam 55 bliain d’aois anois. Ní hé amháin go mbeidh sé deacair dó post nua a fháil, ach fiú má fhaigheann sé post, beidh sé deacair dó an tuarastal agus na coinníollacha oibre céanna a fháil, gan dabht.  Ceapaim féin gur rud mí-eiticiúil é do chomhlacht caitheamh le hoibrithe sa tslí sin. Cé go bhfuil dlíthe i bhfeidhm i gCalifornia chun oibrithe os cionn 40 bliain d’aois a chosaint, tagann comhlachtaí i dtír ar lúb ar lár ar na rialacha. Sa chás seo, agus an comhlacht ag iarraidh ciorraithe géara a chur i bhfeidhm, cuireadh tograí áirithe costasacha ar ceal, tograí nach bhfuil lárnach i straitéis an chomhlachta.  Faigheann an comhlacht poist eile do roinnt mhaith oibreoirí, ach níl sé chomh héasca an lucht ceannais a bhogadh, mar níl mórán ról mar sin le fáil. Ní haon chomhtharlú é go scaoiltear chun bealaigh na hoibrithe is sinsearaí -iadsan a shaothraíonn an pá is airde. Sa tslí sin, tá comhlachtaí in ann baill den lucht ardioncaim atá os cionn 40 bliain d’aois a scaoileadh chun bealaigh gan aon dlí a bhriseadh. Chonaic mé a leithéid nuair a bhí me ag obair, agus uaireanta chonaic mé na tograí céanna ag aiséirí le foireann nua tar éis tamaillín.   

 Duine Prionsabálta!

 Bhuaileamar le chéile, Liam, mé féin agus ár gcéilí, le haghaidh dinnéir díreach tar éis dom labhairt leis ar an bhfón.  Bhí sé deacair fós do Liam a ghlacadh lenar tharla dó gan choinne. Ach bhí sé ag lorg oibre go díograiseach sa cheantar, agus ag dul i dteagmháil le hiar-chomhghleacaithe eile a bhí ag obair i gcomhlachtaí eile. Bhí sé tar éis cúpla agallamh a dhéanamh agus bhí sé dóchasach go ndearna sé go maith i gceann amháin dóibh.  Dúirt Liam go raibh sé an-bhuíoch dom am a chaitheamh leis ar an bhfón, ag tabhairt comhairle dó. Uaireanta, ní bhíonn a fhios agat féin cé chomh tábhachtach is atá sé caint le chéile, go háirithe nuair a tharlaíonn rudaí mar seo. Cén saghas comhairle iontach a thug mé dó? Is é an rud ba thábhachtaí a rinne mé, ná a bheith ag éisteacht le comhbhá agam leis – sin an méid. Tá caidreamh láidir eadrainn agus tá muinín iomlán aige ionam, agus a mhalairt. Thit sé amach nach raibh Liam sásta ina phost le trí bliana anuas ach in ainneoin sin, lean sé ag obair mar bhí sé dílis don chomhlacht, agus bhí sé ag iarraidh na daoine a bhí ag obair dó a chosaint, mar chonaic sé rioscaí ag méadú ar fhíor na spéire. Níor ghéill sé ar a phrionsabail, fiú amháin nuair a bhí a shlí mhaireachtála féin i mbaol. Bun agus barr an scéil ná go bhfuil meas an domhain agam ar Liam, agus is trua mhór é nár chaith Qualcomm go measúil leis tar éis dó a shaol a chaitheamh ina sheirbhís, ag obair go dian agus go tairbheach dóibh an t-am go léir. Mo náire thú, Qualcomm!

 

 

 

 

 

.

 

 

 

 

 

.

 

 

 

 

 

           

 

 

 

 

 

.

 

 

 

 

 

.

 

 

 

 

gaGaeilge
gaGaeilge en_USEnglish