Ag deireadh na bliana, bíonn go leor daoine agus eagraíochtaí ag déanamh tuartha agus tairngreachtaí don bhliain nua. Táthar ann a chreideann cuid acu, ach ní áirím mé féin ina measc siúd. Ina ainneoin sin, tá na tuartha céanna an-suimiúil agus is ábhar machnaimh iad den chuid is mó. Ar a laghad, feiceann tú cruinneshamhail duine eile, agus uaireanta bainfidh sé sin geit asat, toisc go bhfuil sé go hiomlán éagsúil le do chruinneshamhail féin. Seo dhá shraith de thuartha, ceann amháin foilsithe san almanag dar teideal ‘Old Moore’s Almanac’ (foilsíodh é den chéad uair in 1764), agus an ceann eile fógartha ag iar-Uachtarán na Rúise, Dmitry Medvedev.

Tuartha ‘Old Moore’s Almanac’

Seo cuid de na tuartha san Almanac don bhliain 2023.

Tuartha Dmitry Medvedev

“Ar Oíche Chinn Bliana, tá gach duine i mbun tuartha a dhéanamh,” a ghiolc Medvedev ar Twitter. “Bíonn go leor ag teacht suas le tuartha fiáine, amhail is dá mbeidís in iomaíocht leis na cinn is craiceáilte agus fiú na cinn is áiféisí,” a dúirt Medvedev agus é féin ag cur lena leithéid de thuartha.

Conclúid

Tá difríocht lá agus oíche idir an dá shraith tuartha sin, agus cé go bhfuil tuartha ‘Old Moore’s Almanac’ saghas inchreidte, is cúis gháire iad tuartha Dmitry Medvedev. An difríocht? I mo thuairim, níl rún na ceirde ar eolas ag Medvedev. Seo an rún: ‘Úsáid nathanna doiléire i do thuartha, agus ansin cuma cad a tharlóidh, seans maith go dtiocfaidh tuar fá do thairngreacht!

.

.

An tseachtain seo caite, bhí mé ag breathnú siar ar chúpla buaicphointe 2022. Tá sé in am dúinn anois slán a fhágáil ag 2022. D’fhág Alfred Tennyson slán ag an tseanbhliain mar seo fadó:

“Ring out wild bells to the wild sky,

The flying cloud, the frosty lights;

The year is dying in the night,

Ring out, wild bells, and let him die.

Tá sé in am dúinn freisin fáilte a chur roimh an bhliain úr. Sa dán céanna, chuir Tennyson fáilte roimh an bhliain úr mar seo:

Ring out the old, ring in the new,

Ring, happy bells, across the snow:

The year is going, let him go;

Ring out the false, ring in the true…”

Dán iontach is ea é, a scríobh Tennyson sa bhliain 1850. I mbeagnach gach véarsa, fágtar slán le drochrudaí a tharla sa tseanbhliain, agus fáiltítear na deiseanna a bheidh againn san athbhliain chun rudaí dearfacha a dhéanamh ina n-ionad. Sa tslí sin, feictear an athbhliain mar dheis dúinn feabhsuithe a dhéanamh inár saolta agus sa tsochaí féin. Nach iontach an smaoineamh é sin!

Rúin Athbhliana

Bíonn sé de nós agam, thart ar an am seo, rúin athbhliana a dhéanamh, agus mé ag iarraidh mé féin a fheabhsú agus rudaí a dhéanamh a bhí ar an méar fhada. Blianta ó shin, bhíodh mo rúin briste basctha agam gan mórán achair. Ach, de réir a chéile, d’fhoghlaim mé conas rúin réalaíocha a chumadh, agus ansin conas iad a chur i bhfeidhm. Má tá suim agat níos mó a fhoghlaim faoin gcur chuige sin, molaim duit an leabhar seo a léamh: ‘Tiny Habits: The Small Changes that Change Everything’, scríofa ag an eolaí iompraíochta BJ Fogg.  

Sa leabhar sin, tugann an t-údar comhairle dúinn gan ach athruithe beaga a dhéanamh ar dtús, ach iad a dhéanamh go rialta. Mar shampla, má táim ag iarraidh éirí níos aclaí, b’fhéidir go dtosóinn le siúlóid ghearr (ciliméadar amháin) gach lá.  Tar éis tamaill agus mé sásta leis sin, rachainn ar shiúlóidí níos faide gach lá. Leanfainn ar aghaidh mar sin, go dtí go mbeinn sásta leis an méid aclaíochta á dhéanamh agam.  Má iarann tú sprioc mhór a bhaint amach ar dtús, tá sé ró-éasca do mhisneach a chailliúint, agus an sprioc a thabhairt suas.

Mo Rúin Athbhliana

Seo mo rúin maidir leis an nGaeilge, mar tá sé i gceist agam mo chuid Gaeilge a fheabhsú.  Beidh na gníomhaíochtaí seo leanas déanta trí mheán na Gaeilge.

Buille Scoir

Níl le déanamh agamsa anois ach, Athbhliain faoi shéan is faoi mhaise a ghuí oraibh go léir, agus go mbeirimid beo ar an am seo arís.

.

.

.

Nach bhfuil sé deacair a chreidiúint go bhfuil bliain ár dTiarna 2022 ar an dé deiridh, ach sin mar atá!  Is tráth machnaimh agus cuimhnimh é agus muid ag breathnú siar ar an mbliain atá ag imeacht, agus ag an am céanna ag tnúth leis an mbliain úr atá ag síneadh romhainn amach anois.  Saghas tairsí atá i gceist agus muid idir an dá linn.  Is tráth comóraidh agus ceiliúrtha é freisin, agus muid ag fágáil slán ag an bhliain caite agus ag fáiltiú roimh an mbliain úr.

Bliain eachtrach ba ea 2022, inar tharla go leor rudaí tábhachta ar fud an domhain.  Níl an spás agam go leor a scríobh sa spás atá agam, agus mar sin liúfaidh mé cúpla ceann a chuaigh i bhfeidhm go mór orm, agus go háirithe cinn nár scríobh mé mórán fúthu i rith na bliana.  Cé go raibh go leor rudaí a tharla i 2022 ar an taobh diúltach den scéal, tharla go leor rudaí dearfacha freisin.  Rinne mé cinneadh m’aird a dhíriú go heisiach inniu ar chúrsaí ealaíne agus spóirt, mar nach rudaí dearfacha iad sin den chuid is mó?  Ní hé seo an t-am le bheith dhiúltach – mar sin, níl aon tagairt do chúrsaí polaitíochta, do chogaí, do bhoilsciú, do théamh domhanda agus araile!   Gan a thuilleadh moille, seo cúpla buaicphointe sna healaíona agus i spóirt a chuaigh go mór i bhfeidhm orm féin i 2022.

Scannáin iontacha

Tháinig roinnt mhaith scannán amach le stiúrthóirí agus aisteoirí as Éirinn – ‘An Cailín Ciúin’ (as Gaeilge) agus ‘The Banshees of Inisherin’ (as Béarla) san áireamh.  Scríobh mé léirmheasanna fúthu i rith na bliana sa cholún seo.  Is aoibhinn liom ‘An Cailín Ciúin’, bunaithe ar an leabhar iontach ‘Foster’ le Claire Keegan.   

Leabhair

Foilsíodh roinnt mhaith leabhar iontach le húdair Éireannacha sa bhliain 2022, idir Ghaeilge agus Bhéarla.  Níl mé in ann iad go léir a lua anseo, ach thosaigh mé ag léamh cúpla ceann dóibh agus tá siad thar bharr go dtí seo.  Níl dabht ar bith ach go mbainfidh mé sult astu.  Cén leabhair?  Leabhair Béarla: ‘We Don’t Know Ourselves: A Personal History of Modern Ireland’, le Fintan O’Toole agus ‘Surrender: 40 Songs, One Story’, le Bono.  Leabhair Gaeilge: ‘Madame Lazarre’, le Tadhg Mac Dhonnagáin.  Scríobhfaidh mé léirmheasanna faoi na leabhair seo tar éis dom féin iad a chríochnú.

Cúrsaí Spóirt

Bliain iontach a bhí ann ó thaobh spórt de.  Faoi dheireadh, bhí tionchar na paindéime laghdaithe go mór, ionas go rabhamar in ann freastal ar imeachtaí spóirt arís.  Sa cholún seo, níl spás agam na buaicphointí go léir a lua, agus roghnaigh mé píosa nuachta náisiúnta agus píosa nuachta idirnáisiúnta a raibh tionchar mór acu orm.

Cúrsaí spóirt Náisiúnta – Iománaíocht

D’éirigh Brian Cody as mar bhainisteoir ar iománaithe Chill Chainnigh. 24 bliain a thug sé don chúram agus 11 craobh uile-Éireann á bhuaigh a chuid foirne.  Ar an drochuair, sháraigh Luimneach Cill Chainnigh i gcluiche ceannais 2022, an cluiche ceannais deireanach do Bhrian.  Rinne foireann na gCat a seacht ndícheall sa chluiche sin, agus cé gur throid siad le díocas agus le croí, bhí Luimneach níos fearr ar an lá! 

In ainneoin sin, níl aon dabht faoi ach gurb é Brian Cody an bainisteoir is rathúla agus is fearr i stair na hiomána.  Caithfimid a oidhreacht a cheiliúradh agus is rud dearfach é sin.  Go maire tú an céad, a Bhrian Cody!

Cúrsaí spóirt Idirnáisiúnta – Sacar

Tharraing Corn Sacair an Domhain 2022 i gCatar go leor conspóide ó thaobh cearta daonna de ar dtús, ach chomh luath is a thosaigh na cluichí, rinne daoine dearmad ar na cúrsaí sin, agus bhí siad dírithe go hiomlán ar an sacar.  Ní aon ionadh é sin – Corn iontach a bhí ann – b’fhéidir an ceann is fearr riamh.  Cé gur chuir go leor torthaí ionadh orainn, ba é an cluiche ceannais sméar mhullaigh an lae, agus an Airgintín in aghaidh na Fraince.  Bhí an cluiche beagnach críochnaithe agus an Airgintín chun tosaigh 2 in aghaidh 0, nuair a ghéill an Airgintín cic pionóis gan ach beagnach 20 nóiméad fágtha ar an gclog.  Lasc Kylian Mbappé an liathróid isteach i gcúl an líontáin, agus thosaigh an cluiche i ndáiríre ansin!  Bhí coimhlint ghéar sa chluiche as sin amach, le Messi ón Airgintín in aghaidh Mbappé ón Fhrainc, ó thaobh scóráil de.  Chuaigh an cluiche go ciceanna pionóis, agus scóráil Messi agus Mbappé ar dtús ar son a bhfoirne.  Ach ansin rinne cúl báire na hAirgintíne Emiliano Martinez sábháil iontach, agus ní raibh an Fhrainc in ann teacht suas leis an Airgintín arís.  Bhuaigh an Airgintín agus a laoch náisiúnta, Lionel Messi.

Athbhliain faoi mhaise dár léitheoirí go léir!

.