Cúrsaí Reatha | I mBéal an Phobail

Fán Fada Ort 2020 na Pandéime!

le mickgb | 2020/12/30 | Cúrsaí Reatha

Tá an tseanbhliain feoite ag dul i léig

A saol caite aici agus í ar tí imeacht

Tá bliain úr láidir anois ag fáil réidh

Chun brionglóidí nua a thabhairt isteach!

An tSeanbhliain Feoite

Tá mé ag ceapadh nach n-aireoidh aon duine uathu bliain na pandéime! Ní aireoidh mise uaim í, mar chomh maith le huafás na tragóide sin, cailleadh mo mháthair i mí Iúil, seacht mí tar éis bháis m’athair! Cuimhnímid orthu go léir a ndeachaigh ar shlí na fírinne i rith na bliana 2020 – go ndéana Dia a mhaith orthu.

Bhí bliain dheacair againn go léir de dheasca pandéime COVID-19. Cailleadh 2,200 duine as na 82,000 a tholg an galar uafásach go dtí seo. Bhíomar go léir ag tuairteáil ó dhianghlasáil amháin go dtí an chéad cheann eile agus muid ag éirí tinn tuirseach den rud ar fad – ach níl na cosa tugtha linn fós againn! Nach gcuireann an bhliain 2020 lionn dubh ort?

Is rud ait é, ach d’eascair iarmhairtí dearfacha le linn na pandéime. Thuigeamar go léir cé chomh tábhachtach is atá ár dteaghlaigh agus ár gcairde, mar uaireanta ní rabhamar in ann cuid dóibh a fheiceáil nó bhí orainn scaradh sóisialta a chleachtadh leo agus bhí sé an-deacair orainn. Seans maith go bhfuil tú go léir breá cleachta le ‘Zoom’, le siopadóireacht ar líne agus le béilí le tabhairt leat. B’fhéidir gur ansa leat a bheith in ann obair ón mbaile, mar tá níos mó ama agat gan tiaráil laethúil na comaitéireachta, agus tá an stíl maireachtála seo níos neamhdhíobhálaí don timpeallacht freisin! B’fhéidir go bhfuil caitheamh aimsire nua agat sa bhaile, cosúil le cócaireacht, nó grianghrafadóireacht, nó léitheoireacht. B’fhéidir go bhfuil tú ag cur feabhas ar do chuid Gaeilge, nó ag staidéar ábhar eile a bhfuil suim agat ann! Nó b’fhéidir gur thosaigh tú ag siúlóireacht, nó ag rothaíocht, mar is fearr leat a bheith amuigh faoin aer! Níl aon easpa deiseanna duit dúshláin nua a thabhairt faoi, má tá an suim agat! Go gcoimeádaimid ach amháin na dea-rudaí sa bhliain úr agus go ndéanaimid dearmad ar COVID-19 go deo!

Bliain Úr Láidir

Ach anois tá sé in am dúinn a bheith ag amharc go dóchasach ar an mbliain úr atá le teacht! Tá údar dóchais againn arís don todhchaí anois, buíochas le Dia! Beidh an vacsaín ar fáil do chách sula i bhfad, agus beidh ré an víris ag druidim chun clabhsúir, le cúnamh Dé, agus cúrsaí in ann teacht ar ais mar a bhí siad roimh an ngalar. Táimid ag tnúth go mór leis an lá nach mbeidh aon ghá le dianghlasáil nó scaradh sóisialta a bheith i bhfeidhm, agus gach rud ar oscailt arís. Tiocfaidh ár lá gan dabht ach ní mór dúinn a bheith foighneach tamaillín eile ar dtús.

Samhlaím lá mar seo roimh i bhfad: Tar éis mo bhricfeasta, rachaidh mé ar shiúlóid i lár na cathrach, agus beidh mé ag féachaint thart sna siopaí ar mo shuaimhneas, agus ag comhrá leis na daoine a gcasfaidh mé leo. Ansin, buailfidh mé le mo chara Séimí an Droichid ag an Smugairle Róin le haghaidh lóin agus chun dreas comhrá a dhéanamh. Sa tráthnóna, rachaidh mé chuig cluiche iomána i bPáirc Uí Nualláin i dteannta slua mhóir lucht leanúna Cill Chainnigh! Beidh an bua againn, le cúnamh Dé, agus tabharfaimid ár n-aghaidh ar theach tábhairne chun deoch a fháil agus anailís a dhéanamh ar an gcluiche. Tar éis fliuchadh béil, beidh ocras orainn agus rachaimid go dtí bialann in aice láimhe chun béile blasta a bheith againn. Gan dabht, beidh lá galánta againn nuair a thagann an saol ar ais arís mar a bhí!

Idir an dá linn, ba mhaith liom mé féin a choinneáil beo, agus caithfidh mé mo mhasc, nífidh mé mo lámha agus fanfaidh mé dhá mhéadar amach ó dhaoine eile sa chás gur féidir! Geallaim go bhfaighidh mé an vacsaín in aghaidh COVID-19 chomh luath riamh i 2021 agus is féidir liom! Ansin, beidh mé in ann bliain an víris a chur taobh thiar díom i gceart agus an bhliain úr a cheiliúradh go croíúil! Mholfainn do chách an vacsaín a fháil agus leis sin saol nua a fháil.

Faoi dheireadh – teachtaireacht do mo léitheoirí dílse – Athbhliain faoi mhaise dhaoibh go léir!

Christmas Greetings

le mickgb | 2020/12/23 | Cúrsaí Reatha

Seo píosa oiriúnach le séasúr na Nollag, a scríobh m’athair blianta ó shin agus é ag cuimhneamh ar an saghas Nollag a bhí aige mar gasúr. Nollaig faoi shéan agus faoi mhaise daoibh go léir!

Christmas Greetings

Tá an tráth sin den bhliain linn arís, an tráth sin, nuair a thugaimid uilig, geall leis, aghaidh, uair amháin eile, ar bhóithrín geal, mealltach, na smaointe, le spléachadh amháin eile a fháil ar an gcineál saoil a bhí ann, nuair a bhíodh muidinne ag fanacht go foighdeach ar chuairt oíche ó Dhaidí na Nollag fhéin, sea, agus muid freisin ag súil le féirín eicínt, nó bronntanas, uaidh. Thuigeamar ag an am, go raibh neart spáis i mála an fhir mhóir chéanna sin, agus nach mothódh sé uaidh, an méidín beag suarach a líonfadh an stoca sin a d’fhág muid crochta ag cois na leapa thíos! Agus bíodh nach mbriseadh an fear mór groí sin a chroí leis an méid a bhronnadh sé ormsa, ach go háirithe, ag an am gcéanna, tuigeadh domsa, nach raibh éinne riamh a bhí leath chomh fial flaithiúil leis. Murab ionann is gasúir an lae inniu, bhíodh muidinne cleachtach ar an mbeagán, agus dá bhrí sin, shásódh an beagán sinn. Dá bhfaighinnse fhéin glac milseán, cupla úll, oráiste, agus gluaisteáinín, nó guinnín fhéin, ó Dhaidí na Nollag, cheapfainn go raibh bó bronnta aige orm. Ní bheinnse ag súil le mórán, agus dá bhrí sin, shásódh an beagán mé.

Other things to do!

Sea, agus nach raibh rudaí eile ar ár n-aire againn freisin. Nach raibh orainn bheith sa séipéal, maidin Lae Nollag, le hAifreann na Nollag a éisteacht? Sea, agus nach raibh tamall le caitheamh againn, roimh an dinnéar, ar thóir an dreoilín, nó bhíodh pleananna déanta againn na bailte timpeall a shiúl, lenár bhfortún a dhéanamh, agus muid amuigh leis an nDreoilín, Lá ‘le Stiofáin. Sea mh’anam! bhíodh rudaí le déanamh againn agus áiteacha le taisteal againn Lá Nollag, agus muid ag ullmhú do Lá úd an Dreoilín.

That Christmas Carol!

Ag an bpointe seo áfach, ba mhaith liom nós eile dem’ chuid a leanúint, agus sin nós atá agam le blianta fada anois, sé sin, dáinín beag Nollag a chumadh don ócáid, mar bhronntanas beag uaimse don Naí sa Mháinséar, agus dá Mham, ach sul má leagain an dáinín sin os bhur gcomhair, ba mhaith liom Nollaig faoi shéan agus faoi mhaise a ghuí ar chuile dhuine a léifidh an aiste seo, sea, agus guím Beannachtaí na Féile Beannaithe seo ar chuile dhuine dár muintir, is dár gcine, thall nó abhus dóibh, agus gura seacht fearr a bheas chuile dhuine acu, bliain ó anocht…………..

Cuimhní na Nollag

Cuimhní na Nollag ’na rás chugainn,

Is coinneall mhór dhearg ina chaor,

Gaineamh geal leata ar urláir

In onóir do Mhac Dé an Naí.

Cácaí na Nollag á mbácáil

Is a mboladh mar thúis gan locht.

Agus gé ramhar pioctha is bearrtha,

Feistithe san oigheann ina nocht.

Páistí ar rotha le gliondar

is a súile ag drithliú mar réalt’

Ag smaoineamh ar “Santy” is a fhianna

Chucu thar Bhealach na Néall

Tá ár gcistin ghlan maisithe go glégeal,

Eidhean is cuileann go fras,

Is croíthe ‘na lasair mar choinnle

Ag fáiltiú roimh Íosa is a Mham.

Maidin amárach, más beo sinn,

Éireoimid le solas an Réalt’,

Is raghaimid go hAifreann na Gine

Ag comóradh breithlá ár nDé.

An Fhírinne faoin tSualainn!

le mickgb | 2020/12/16 | Cúrsaí Reatha, Nuacht Idirnáisiúnta, Polaitíocht

Siar i lár mhí Iúil 2020, tharraing alt ar an suíomh www.fee.org (Fondúireacht Oideachas Eacnamaíochta) m’aird. Suíomh liobraíoch é sin, agus níl ann ach bolscaireacht na heite deise faoi scáth an oideachais. Ach mar fhondúireacht oideachais tá siad in ann lamháltas cánach a fháil ó Rialtas sna Stáit Aontaithe. Ní gá dom a rá nach n-aontaím le dearcadh na heagraíochta seo, mar níl ar an suíomh sin ach bréaga ar fad! Mar shampla, tá gach saghas raiméis ann faoin athrú aeráide. Faigheann an eagraíocht sin maoiniú ón eite dheis – fondúireachtaí Charles Koch mar shampla. Míchaoithiúlacht mhór dóibh is é an daonlathas, agus ba mhaith leo é a tharraingt anuas agus rialtas forlámhach a chur ina áit.

Ar aon nós, baineadh geit asam leis an alt sin, a chríochnaigh mar seo: “Ar an dea-uair, níl sé ródhéanach dúinn a fhoghlaim ó na botúin a rinneamar. Ar dtús, áfach, caithfimid glacadh leo.”

Cad faoi a bhfuil mé ag caint, an ea?

Bhuel, bhí an t-údar Jon Miltimore ag maíomh go raibh an ceart ag an tSualainn agus a eipidéimeolaí Anders Tegnell leis a bpolasaí liobrálaí a chuir siad i bhfeidhm i mí an Mhárta chun dul i ngleic leis an víreas agus ba chóir dóibh an rud céanna a dhéanamh sna Stáit Aontaithe agus i ngach tír. Dar le Anders Tegnell, ní raibh ach dhá rud le déanamh. Ní mór daoine leochaileacha a chosaint, agus ní foláir do dhaoine a bhfuil siomptóim fliú orthu fanacht sa bhaile. “Má leanann tú an dá riail seo, ní gá bearta breise a dhéanamh,” ar seisean. Chreid sé go mbeadh imdhíonacht tréada ag daonra na tíre roimh i bhfad, agus mar sin ní bheadh an tír buailte leis an dara maidhm de COVID-19. Chreid sé freisin go leanfadh an saol sóisialta agus cúrsaí eacnamaíochta sa tír ag an ngnáthleibhéal.

Is fiú a lua gur ar a chomhairle féin amháin a bhí Tegnell. Bhí beagnach gach tír eile ag éisteacht le cad a bhí le rá ag formhór na saineolaithe eipidéimeolaíochta. Mhol an Eagraíocht Dhomhanda Sláinte (EDS) go láidir ordaithe dianghlasála a úsáid mar uirlis chun smacht a fháil ar scaipeadh an víris; scaradh sóisialta a chur i bhfeidhm agus maisc a chaitheamh nuair nach féidir fanacht amach ó dhaoine eile; do lámha a ní go minic; agus áiteanna plódaithe a sheachaint ar fad, go háirithe taobh istigh.

Cé acu a bhfuil an ceart? Ceapaim go bhfuil an freagra an-soiléir anois! Bhí an cheannlíne seo ar an ‘Wall Street Journal’ le déanaí: “Go láidir in aghaidh srianta láidre le fada, tá an turgnamh COVID-19 críochnaithe ag an tSualainn anois.”

Bhuail an dara maidhm san fhómhar agus bhí sé go huafásach! I mí Deireadh Fómhair bhí ar Tegnell a admháil nach raibh aon chomhartha den imdhíonacht tréada ann a raibh sé ag súil leis. Ansin, ar an 22 Deireadh Fómhair, labhair Príomh-Aire na Sualainne, Stefan Löfven go mothúchánach ar an teilifís, agus d’impigh sé ar mhuintir na tíre cruinnithe neamhriachtanacha a chur ar ceal. D’fhógair sé go mbeadh cosc ar níos mó ná ochtar a chruinniú le chéile, agus go mbeadh meánscoileanna ag dúnadh.

Fuair a lán daoine bás ón víreas sa tSualainn go dtí seo – níos mó ná 7,000 duine, i gcomparáid le níos lú ná 2,000 duine go hiomlán idir an Danmhairg, an Fhionlainn agus an Iorua. Níorbh aon timpiste é sin, mar níl dabht ar bith ach go raibh na polasaithe a bhí molta ag Tegnell go huafásach agus is é sin an fáth go bhfuair a lán daoine bás gan ghá.

Mar gheall ar gheilleagar na Sualainne, ní raibh aon tairbhe le baint as straitéis Tegnell, ach an oiread. Tá an Danmhairg, an Fhionlainn agus an Iorua ag déanamh chomh maith nó níos fearr ná an tSualainn ó thaobh an gheilleagair de. Ní haon ionadh, mar sin, go bhfuil muintir na Sualainne ag cailleadh muinín in údaráis agus rialtas na tíre, agus ag iarraidh orthu cén fáth nár ghlac siad leis an gcur chuige a bhí ag an chuid eile den domhan sa chéad áit.

Sin í an cheist ar theastaigh ón “Wall Street Journal” a chur ar Tegnell freisin, ach iontas na n-iontas, dhiúltaigh sé glan caint leo.

Agus céard faoi Jon Miltimore, an t-údar mícháiliúil ar www.fee.com ? Tá sé ciúin le déanaí, rud nach gnách leis ar chor ar bith!

In ár gcroíthe go deo!

le mickgb | 2020/12/02 | Cúrsaí Reatha, Nuacht Idirnáisiúnta, Nuacht Náisiúnta

Sa bhliain 1366, d’eagraigh Lionel (an tríú mac le hÉadbhard III, Rí Shasana) an pharlaimint anseo i gCill Chainnigh agus rith siad Reachtanna Chill Chainnigh. Cuireadh srianta dochta ar na coilínigh Shasanacha (Angla-Normannaigh an chuid is mó dóibh), chun deireadh a chur leis an gcomhcheangaltacht a bhí ag tarlú idir na coilínigh agus na hÉireannaigh, agus chun an Béarla a fhógairt mar theanga fhoirmiúil na tíre.

De réir na Reachtanna, ní raibh cead ag na coilínigh sin Éireannaigh a phósadh, Gaeilge a labhairt, ceol Gaeilge a sheinm, nó cluichí na hÉireann agus go háirithe iománaíocht a imirt. Ní raibh cead ag coilínigh freastal ar Eaglais Chaitliceach, nó ag Éireannaigh freastal ar Eaglais Shasana, ach an oiread.

Bhí Lionel ag iarraidh saghas cinedheighilt a chur i bhfeidhm, i ndáiríre. Agus cé gur theip air na Reachtanna a chur i bhfeidhm, lean iarrachtaí Shasana chun ár dtír agus ár gcultúr a chur faoi chos leis na céadta bliain. Ach sa deireadh, áfach, is cosúil gurb é an Gorta Mór buille na tubaiste a rinne an dochar is mó dúinn ó thaobh ár dteanga de. Cheapfá gur scéal thairis an chinedheighilt sin anois agus an formhór dúinn ag labhairt Béarla. Iontas na n-iontas, ní bheadh an ceart agat! Léiríonn an scéal seo a leanas go bhfuil an chinedheighilt chéanna ar siúl fós.

Fuair Margaret Keane bás dhá bhliain go leith ó shin i gCoventry i Sasana. Éireannach ba ea í a bhog sna caogaidí go Coventry, an áit ar thug sí faoi shaol nua. Is é an Cumann Lúthchleas Gael (CLG) dlúth agus inneach diaspóra na hÉireann sa Bhreatain le fada. Mar sin, thosaigh Margaret ag dul go dtí ‘Roger Casement’s GAA Club’ i gCoventry agus ba ghearr gur chroílár a saol féin é. Sa Chlub sin, chas sí leis an Éireannach a phósfadh sí ina dhiaidh sin, fear darb ainm ‘Bernie Keane’. D’imir Bernie iomáint nuair a bhí sé óg, agus bhí sé ar an bhfoireann áitiúil i mBéal Átha hAmhnais i gContae Mhaigh Eo ar feadh tamaill. Tar éis dóibh a bheith pósta, agus cé go raibh seisear clainne acu, bhí Bernie agus Margaret an-ghníomhach sa CLG i gCoventry i gcónaí. Bhronn Uachtarán CLG, Aogán Ó Fearghaill, Gradam an Uachtaráin ar Margaret i bPáirc an Chrócaigh i 2017, de bharr an méid oibre a rinne sí sa CLG. Is soiléir nár chaill Margaret ná a fear céile a gcultúr ná a dteanga, riamh.

Ní haon ionadh, mar sin, gur dhear teaghlach Margaret cros Cheilteach di mar leac uaighe, a raibh lógó an CLG ina lár. Ní haon ionadh, ach an oiread, gur roghnaigh siad na focail ‘In ár gcroíthe go deo’ mar an inscríbhinn a bheadh ar a leac chuimhneacháin.

Chuir sé an dú-iontas ar an teaghlach, mar sin, nuair a dhiúltaigh an Breitheamh Stephen Eyre (Seansailéir Dheoise Coventry) dóibh an ráiteas sin a bheith i nGaeilge amháin ar an leac chuimhneacháin. Dúirt Eyre sa rialú go bhféadfaí a cheapadh gur “saghas mana” nó “ráiteas polaitiúil” a bheadh ann, toisc “an paisean agus na mothúcháin ag baint le húsáid na Gaeilge.” Mar sin, bheadh orthu aistriúchán Béarla a chur ar an leac in éineacht leis an ráiteas Gaeilge.

Níor ghlac teaghlach Margaret leis an rialú sin, agus fuair siad go leor tacaíocht ó phobal na nGael sa Bhreatain, ó mhuintir na hÉireann agus daoine nach Éireannaigh iad freisin.

Bhí iontas ar an teaghlach nuair a dúirt Eaglais Shasana féin nach polasaí náisiúnta dá cuid é diúltú do dhaoine Gaeilge a chur ar leaca cuimhneacháin, agus go bhféadfaí achomharc a dhéanamh faoi rialú Eyre i gcúirt eaglasta níos sinsearaí, Cúirt Arches Canterbury.

Bheadh sé deacair údar a thabhairt le rialú Eyre, mar tá cúig inscríbhinn sa Bhreatnais sa reilig chéanna inar adhlacadh Margaret, gan aon aistriúcháin go Béarla. Tá an inscríbhinn seo ar leac amháin: “yn ein calonnau am byth, nó “in ár gcroíthe go deo” as Gaeilge – bí ag caint ar chomhtharlúint!

Bhí cás cúirte faoi inscríbhinn as Breatnais sa chúirt cúpla bliain ó shin i Londain, agus ghlac an breitheamh Morag Ellis QC nár ghá aistriúchán a bheith ann, mar bheadh duine in ann aistriúchán a fháil ar líne. Is comhtharlúint dochreidte eile é go bhfuil Morag Ellis QC féin i gceannas ar Chúirt Arches Canterbury!

Caithfidh Cúirt Arches Canterbury an rud ceart a dhéanamh agus an bunchinneadh uafásach a chur ar ceal. Ní foláir dea-shampla a thabhairt agus deireadh a chur leis an mbiogóideacht fhrith-Éireannach sin gan mhoill!

Tromluí Bhreanndáin!

le mickgb | 2020/11/11 | Cúrsaí Reatha, Cúrsaí Teanga, Nuacht Náisiúnta

Bhí mé ag éisteacht leis an bpodchraoladh ‘An Saol Ó Dheas’ ó RTÉ Raidió na Gaeltachta le déanaí, agus chuala mé Pádraig Ó Sé ag cur agallaimh ar an gceoltóir aitheanta Breanndán Ó Beaglaoich. Ach ní raibh fiú is focal le cloisteáil faoin gceol – ábhar iomlán difriúil a bhí i gceist.

Cé go raibh a fhios agam gur tromluí ceart is ea an próiseas iarratais ag baint le cead pleanála i gContae Chiarraí, níor thuig mé a dhonacht is atá an scéal go dtí gur chuala mé scéal Bhreanndáin féin. Ar chloisteáil dom faoi cad a tharla do Bhreanndán, rinne mé taighde faoi ar an idirlíon. Is míorúilt é go bhfuair sé an cead pleanála sin, agus is soiléir go bhfuil an-mhisneach ag Breanndán, mar níor ghéill sé riamh. Seo anois achoimre a scéal.

Thosaigh Breanndán an próiseas casta seo 15 bliain ó shin nuair a bhí sé ar tí aige teach a thógáil ar a shuíomh féin san áit inar rugadh agus tógadh é, i mBaile na bPoc i bParóiste Mórdhach, i nGaeltacht Corca Dhuibhne i gContae Chiarraí. Diúltaíodh don iarratas sin, ach níor ghlac Breanndán le cinneadh Chomhairle Contae Chiarraí, agus sin mar a thosaigh cogadh fada eatarthu. Le linn an chogaidh sin, scríobh Breanndán na mílte litir, chaill sé a lán oícheanta codlata, agus chaith sé ar a laghad €20,000 nó €25,000 nach bhfeicfidh sé go deo arís. Ar an mbonn amháin sin, cheapfá go bhfuil rud mór mícheart amach is amach. Ach nuair a fhaigheann tú amach gur cheadaíodh tithe eile sa cheantar, tithe saoire ilstóraigh san áireamh, is deacair gan géilleadh don tuairim go bhfuil an próiseas cinnteoireachta thar a bheith míchothrom.

“Níl mé in aghaidh rialacháin dhiana,” a dúirt Breanndán, “ach chonacthas dom gur thugadar tús áite don turasóireacht ar gach rud eile. Ach mura bhfuil aon duine ina chónaí anseo níos mó, an dtiocfaidh aon turasóir ar chor ar bith?”

Sa bhliain 2015, tar éis 10 mbliana á chaitheamh ag Breanndán go fánach leis na hiarratais agus na hachomhairc ag dul anonn agus anall, cheap sé ar chur chuige eile ar fad. Chaith sé €50,000 agus thóg sé teachín soghluaiste dó féin, agus ansin chuir sé ar a shuíomh é. Níorbh fhada go bhfuair Breanndán fógra forfheidhmiúcháin ón gcomhairle contae, ag rá go raibh an teachín neamhdhleathach agus é a n-aistriú amach as an suíomh nó go gcuirfear i bpríosún é agus go ngearrfar fíneáil €12.5 milliún air! Dúirt polaiteoir áitiúil le Breanndán a cheann a choinneáil thíos, a chlab a choinneáil dúnta agus b’fhéidir ansin go gcaithfeadh siad an tsúil chaoch ar an rud ar fad. Chuir sé sin an-díomá ar Breanndán mar caithfear aghaidh a thabhairt go díreach ar an gceist mhór sin, a bhaineann ní hamháin le Breanndán féin, ach le gach duine atá sa chruachás céanna.

“Tá ceathrar clainne agam, ”a dúirt Breanndán, “ agus is cosúil nach mbeidh duine ar bith acu in ann maireachtáil sa sráidbhaile inar rugadh agus tógadh mé. Tá mo dheartháir agus a cheathrar clainne sa chás céanna, agus tá céad acra acu. Fiú amháin nuair a bhíomar faoi riar na Breataine, bhíomar in ann maireachtáil inár sráidbhailte!”

Thug Breanndán neamhaird ar an litir ón gcomhairle agus chuir sé dlús leis a fheachtas! Chuir sé 235 cros bhán in airde i ngort i mBaile na bPoc chun aird a tharraingt ar céard a bhí ar siúl. Sheas na crosa don líon daoine a bhí ina gcónaí ann in 1841. Chuir sé 12 cros dhearg in airde freisin, a sheas don líon daoine atá ag maireachtáil ann sa lá atá inniu ann, agus bánú mór tuaithe ar siúl sa tír. Ansin d’eagraigh Breanndán agóid lasmuigh de chruinniú na comhairle contae i dTrá Lí, chun tuilleadh brú a chur orthu.

Ghéill siad don bhrú sa deireadh agus fuair Breanndán cead pleanála chun teach aon stóir a thógáil ar a shuíomh agus an teachín soghluaiste a bhaint amach as an suíomh.

Cé go bhfuil an chaibidil seo críochnaithe, deir Breanndán go leanfaidh sé dá fheachtas ar mhaithe muintir na háite.

“Caithfimid gluaiseacht ar aghaidh anois agus caithfimid an cath seo a throid níos mó, go háirithe ar son na glúine óige atá ag iarraidh maireachtáil anseo,” a dúirt sé. “Tá deis againn seans a thabhairt don Ghaeltacht, seans a thabhairt don tuath, na rialacha a athrú ar ár son.”

Nach bhfuil an ceart ag Breanndán agus nach mór dúinn gach rud a dhéanamh chun ár dtacaíocht a léiriú dá fheachtas agus chun ár dteanga agus ár gcultúr a chaomhnú?

Rocal – Rabharta Conspóide!

le mickgb | 2020/11/04 | Cúrsaí Reatha, Nuacht Náisiúnta, Polaitíocht

Rocal

Bhí an impireacht marbh leis na cianta,

Gan aon náisiún fágtha di dul ar a tóir.

Na súile rite uirthi ag faire le blianta,

Ach chíor sí go haireach an fharraige mhór.

I bhfad amach ó chósta Dhún na nGall,

Shínigh sí a lámha amach go dtí

Oileáinín creagach darb ainm Rocal,

Is gan mhoill Jeaic an Aonaigh nár ardaigh sí!

I miotaseolaíocht na gCeilteach, nuair a chaith Fionn Mac Cumhaill píosa talún lena namhaid in Albain, thit an chuid is mó den chré i Muir Éireann, agus chum sé Oileán Mhanann. Ach thit píosa beag bídeach san Atlantach, agus chum sé an t-oileáinín creagach sin – Rocal!

Sa 6ú haois, agus iad ar a shlí ar ais go hÉirinn, thug Naomh Breandán agus a chriú cuairt ar oileáinín a raibh an díthreabhach Naomh Pól ina chónaí air. Sin ceann de na scéalta i lámhscríbhinn de chuid an 9ú haois (Navigatio Sancti Brendani Abbatis), ina ndearnadh cur síos ar odaisé Naomh Breandán. Tá Rocal ag teacht leis an gcur síos a tugadh sa lámhscríbhinn sin!

Tá Rocal le feiceáil i léarscáileanna loingseoireachta don chéad uair sa 17ú haois, ach níor tháinig aon duine i dtír air go dtí an bhliain1811, nuair a dhreap Lieutenant Basil Hall agus cúpla duine eile go barr an oileáinín.

Ní thabharfar cuairt arís air go dtí an bhliain 1971, nuair a tháinig an Cabhlach Ríoga ar ais, chun leacht a chrochadh agus solas rabhaidh a chur ann, agus iad ag glacadh teideal ar Rocal mar chríoch náisiúnta na Breataine! An bhliain ina dhiaidh sin, ritheadh Acht Rocal i Westminster, ag tabhairt aitheantas oifigiúil dó mar chuid do Chontae na Hearadh in Albain.

Sa bhliain 1975, is beag nach bhfuair Willie Dick as Baile Átha Cliath bás ag iarraidh bratach na hÉireann a ardú ar Rocal – ar an drochuair, theip air!

Sa bhliain 1985, bhain an taiscéalaí Sasanach Tom McClean curiarracht amach nuair a chaith sé 40 lá ar an oileáinín. Agus sa bhliain 1997, chaith triúr gníomhaí Greenpeace 42 lá ar an oileáinín, mar agóid in aghaidh taiscéalaíocht ola! Ansin, sa bhliain 2014, ar an dara iarracht, bhain an taiscéalaí Albanach Nick Hancock curiarracht nua amach de 43 lá ar an oileáinín.

Tá an t-oileáinín beag seo ar ais anois, ach le cúis eile ar fad – cearta iascaireachta! Más cuimhin leat, bhí díospóireacht ann an bhliain seo caite, agus Alban ag tabhairt rabhadh dúinn gur leosan Rocal agus ag rá nach bhfuil cead againn a bheith ina uiscí teorainn (12 muirmhíle timpeall ar an oileáinín).

Cé nach dtugann aon tír eile aitheantas do Rocal mar chríoch na Breataine, seasann an Bhreatain an fód go stuacánta. Roimh an Bhreachtimeachta, ní raibh aon fhadhb de dheasca Rocail, mar cuireadh meánna ballstát an AE i dtoll a chéile, agus bhí cead ag gach ballstát iascaireacht ann. Is é atá i gceist le meá ná ceantar cósta ag baint le tír a bhfuil cearta áirithe eisiach aici faoi, cearta iascaireachta san áireamh. Is ionann meá sa chomhthéacs seo agus ‘Exclusive Economic Zone’ nó ‘EEZ’ as Béarla.

Le Breatimeacht crua, áfach, bheadh meá amháin ag an mBreatain, agus meá eile (roinnte) ag an AE. Ní bheadh cead ag aon bhallstát an AE iascaireacht i meá na Breataine níos mó, nó ag an mBreatain iascaireacht i meá an AE ach an oiread.

Sa bhliain 2013, nuair a shínigh an Tánaiste Éamonn Gilmore agus an Bhreatain comhaontú faoin teorainn idir meá na hÉireann agus meá na Breataine, ní dheachaigh sé i gcomhairle le hionadaithe ár dtionscal iascaireachta roimh ré. Is dócha nár thuig sé cé chomh tábhachtach is atá Rocal dúinn agus dá bhrí sin thug sé uainn é i scríbhinn, ó thaobh na hiascaireachta de. Mar sin, bheadh ár gcearta iascaireachta i meá na Breataine caillte le Breatimeacht crua agus bheadh Rocal ionann is caillte dúinn freisin. Bheadh sé deacair idirbheartaíocht a dhéanamh ansin leis an mBreatain Mhór chun na cearta iascaireachta sin a fháil ar ais, gan aon trácht ar na huiscí teorainn a bhfuil easaontas ann fúthu!

Tá súil agam nach dtarlóidh Breatimeacht crua ar a lán údar, ní ba laghad ina measc an tionchar diúltach agus na héiginnteachtaí a bheadh ag baint leis an tionscadal iascaireachta in Éirinn. Níl aon dabht ach go bhfuil lánaird ár Rialtas dírithe ar Rocal anois – tá súil agam nach bhfuil sé ródhéanach!

« Blagiontrálacha níos luaithe

Blagiontrálacha níos déanaí