Tharraing alt i dTuairisc.ie m’aird le déanaí, mar rinne sé cur síos ar mhalartú scéalta idir Palaistínigh agus Gaeil. Togra ceannródaíoch is ea é idir Ollscoil Chathair Bhaile Átha Cliath agus Ollscoil Birzeit (atá lonnaithe ar an mBruach Thiar sa Phalaistín). Tá sé mar phríomhchuspóir ag an tionscadal seo go mbeadh páistí an dá thír in ann a scéalta a mhalartú i bhfoirm leabhair, agus sa bhealach sin tuiscint a fháil ar chultúr a chéile. Is é an rud is suntasaí domsa ná gur aistrigh siad na scéalta Phalaistínigh ón Araibis go Gaeilge agus ár scéalta as Gaeilge go hAraibis!

Is iad an Dochtúir Eithne Ó’ Connell agus an Dochtúir Mahmoud Adbel-Fattah a thosaigh an comhfhiontar stairiúil seo sa bhliain 2014. Ní raibh siad in ann an tionscadal seo a dhéanamh gan chabhair ó dhaoine eile – daoine cosúil le Máire Uí Dhufaigh, údar agus foilsitheoir leabhair Gaeilge ó Inis Oírr a bhí freagrach leis na scéalta féin; Máire Ní Mhaoileoin agus Gráinne Ní Ghillín a bhí i mbun eagarthóireachta, gan ach roinnt bheag a lua ar thaobh na Gaeilge de. Ar ndóigh, bhí foireann Phalaistíneach ag obair ar thaobh na hAraibise de freisin.

Ba í an chéad chéim ná aistriúcháin a dhéanamh ar na scéalta ó Ghaeilge go hAraibis.  Foilsíodh dhá leabhar san Araibis, ceann amháin le trí scéal cháiliúla – Clann Lir, Labhraidh Loingseach agus Oisín agus Niamh Chinn Óir i dTír na nÓg, agus an ceann eile le scéalta comhaimseartha. Scríobh Eithne Ó’ Connell na scéalta traidisiúnta, agus scríobh Máire Uí Dhufaigh (le cabhair ó pháistí óga) na scéalta comhaimseartha. Aistríodh go Béarla iad mar chéim idirmheánach roimh aistriúchán go hAraibis, mar bhí an fhoireann Éireannach agus an fhoireann Phalaistíneach araon in ann Béarla a thuiscint, agus bhí sé níos éasca comhoibriú le chéile sa tslí sin ar an chéim dheireanach, an t-aistriúchán ó Bhéarla go hAraibis agus ansin an leabhar a fhoilsiú. Dáileadh cóipeanna den dá leabhar ar scoileanna I nGáza agus ar an mBruach Thiar sa bhliain 2018.  Nach iontach é go bhfuil páistí i bPailistín ag léamh scéalta traidisiúnta agus nua-aimseartha as Éirinn!

Bheadh páistí in Éirinn in ann scéalta ón bPailistín a léamh freisin, murach géarchéim an choróinvíris! Tá míle cóip den leabhar ‘Scéalta ón bPailistín sean agus nua’ á stóráil i mBaile Átha Cliath faoi láthair, ach chomh luath agus is féidir, cuirfear cóipeanna chuig daltaí atá ag foghlaim trí mheán na Gaeilge. Idir an dá linn, tá an leabhar seo ar fáil ar líne saor in aisce ar an suíomh www.fada.birzeit.edu (téigh isteach sa suíomh sin agus ansin déan cuardach ar an bhfocal: scéalta). Fuair mo shrón an ceann is fearr orm, agus d’íoslódáil mé an leabhar ón suíomh thuasluaite. Thosaigh mé á léamh, agus níor stad mé go dtí go raibh an leabhar ar fad léite agam. Caithfidh mé a rá gur bhain mé an-taitneamh as an leabhar.

Leabhar álainn is ea é le seacht scéal ann, ceithre scéal traidisiúnta agus trí scéal comhaimseartha, agus léaráidí den scoth ar beagnach gach leathanach.  Tá an Ghaeilge furasta a thuiscint, ach mar sin féin tá teachtaireacht dhomhain i mbeagnach gach scéal. I mo thuairim, is é an cheathrú scéal’, darb ainm ‘M’éide Scoile’ an ceann is fearr, mar tiomáineann sé an tairne isteach ar fad ar an gcúlra difriúil atá idir an dá thír – is é sin, an difríocht idir cogadh agus síocháin, idir beatha agus bás. Insítear an scéal seo trí shúile cailín bhig agus í ar tí dul ar scoil den chéad uair agus éide scoile nua aici a cheannaigh a mháthair di. Athraíonn gach rud nuair a bhriseann saighdiúirí Iosraelacha isteach sa teach. Cuireann stíl bheoga na léaráidí gné chumhach leis an scéal seo.

Scéal traidisiúnta is ea ‘Amhránaí na Báistí’ a bheadh suimiúil do pháistí in Éirinn. Sa scéal seo, faigheann asal amach go bhfuil bua ar leith aige nach bhfuil ag aon ainmhí eile. Ní bheadh an bua sin an-úsáideach in Éirinn, mar tá ár ndóthain báistí againn cheana féin! Is dócha gur coincheap ait é easpa fearthainne do pháistí na hÉireann!

Tá na scéalta eile ar fheabhas freisin, agus má tá páiste agat sa bhunscoil, molaim duit an leabhar seo go léir a phriontáil amach, agus a léamh le chéile.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

An tseachtain seo caite, rinne mé achoimre ar dhaoine a rinneadh éagóracha móra orthu faoi lámh gnó ar an mórscála. Tá a fhios agam gur gheall mé scéal duit freisin, ach tar éis réamhrá fada, ní raibh spás agam don scéal! Gabh mo leithscéal agus gan a thuilleadh moille, seo é scéal an tSamáraigh Mhaith agus cad a tharla!

.

Thosaigh an scéal ar Oíche Nollag, 2019, i bPortland, Oregon, sna Stáit Aontaithe. Bhí fear darb ainm Marc Eugenio ag stáisiún peitril ag iarraidh tanc folamh a athlíonadh. Ní raibh ach fadhb amháin aige leis sin. Ar an drochuair, fadhb mhór a bhí ann – bhí a iarmhéid cuntais folamh. Ach lóisteáil sé a seic pá sa bhanc cúpla lá ó shin, agus níor ghlan siad a sheic go fóill. Bhí sé tréigthe ar fad. Ní raibh sé in acmhainn íoc as braon peitril, agus bhí sé rófhada dó siúl abhaile san fhuacht.

Bhí sé ag an mbanc níos luaithe an lá céanna, ag iarraidh an fhadhb a réiteach, agus dúirt fostaí an bhainc leis go mbeadh a chuid airgid ar fáil i gceann tamaillín. B’fhéidir go ndúirt an fostaí é sin ionas go bhfágfadh Marc!

Ar aon nós, chuir sé glaoch ar uimhir saor in aisce a bhí ag an mbanc, ag súil go mbeadh sé in ann teacht ar réiteach ar an gceist. Emily James a d’fhreagair an fón, oifigeach sinsearach ag ionad glaonna an bhainc i bPortland. Bhí sí ag iarraidh cabhair a thabhairt dó ar feadh uair a chloig, nuair a rith sé léi nach mbeadh an t-airgead ar fáil dó lá ar bith feasta.

De ghnáth, chríochnódh an scéal ag an tráth seo, agus ní bheadh a fhios againn cad a tharlódh do Mharc, ach go deimhin bheadh sé i gcruachás.  Ach tharla eachtra neamhghnách ag an bpointe sin, b’fhéidir mar aimsir na Nollag a bhí ann!

D’airigh Emily go dona mar bhí a custaiméir i bponc ceart agus thairg sí cúnamh a thabhairt dó. Thiomáinfeadh sí ón ionad glaonna go dtí an stáisiún peitril agus thabharfadh sí fiche dollar dó. Ar dtús, dhiúltaigh sé don tairiscint. Níor mhaith leis cur isteach uirthi. Ach dúirt sí go dtabharfadh sí sos ón obair chun an t-airgead a sheachadadh dó, agus d’aontaigh sé go drogallach ansin.

Fuair Emily cead óna maoirseoir agus thiomáin sí achar gearr go dtí an stáisiún peitril ina raibh Marc ag fanacht. Ghuigh sí beannachtaí na Nollag ar Mharc, agus í ag tabhairt an t-airgead dó. Scéal deas spreagúil é sin dá gcríochnódh sé anseo, ach arís, níl sé críochnaithe fós!

Dúirt Emily níos déanaí nach ndéanfadh fiche dollar a lán difríocht di, ach dhéanfadh sé an-difríocht do Mharc, mar bheadh sé in ann dul abhaile go dtí a theaghlach.  Ach ní raibh an banc ar aon intinn léi faoi! Is é fírinne an scéil gur thug an banc an bhóthair di agus dá maoirseoir freisin. Dúirt an banc léi gur bhris an bheirt acu na rialacha agus gur chuir siad an banc agus iad féin i mbaol nach gá. Ní bhfuair Emily aon phá scarúna, cé go raibh sí ag obair ann le breis is dhá bhliain anuas.  Níl Emily pósta, ach d’úsáid sí a seic pá deireanach chun bia a fháil dá madraí.  Fágadh beo bocht í, agus bhí uirthi a plasma fola a dhíol le leanúint ar aghaidh.

Tá ráiteas físe ag an mbanc i gceist – U.S. Bank – ina maíonn siad: Tá ár bhfostaithe cumasaithe an rud ceart a dhéanamh.

Nuair a rinne Nicholas Kristoff iarracht ceist a chur ar príomhoifigeach feidhmiúcháin an bhainc, níor fhreagair Andrew Cecere an fón. Ach nuair a d’fhoilsíodh a cholún, fuair Kristoff glao gutháin ó Cicere féin.

“Nílimid mar sin – tá botún déanta againn” a dúirt Cicere go doilíosach. ‘Glacaim úinéireacht ar an drochghníomh sin agus cuirfidh mé i gceart é!’

Fuair Emily glao gutháin ó Cicere, agus bhí sé soiléir go raibh Cicere buartha i dtaobh Emily agus a maoirseoir.  Tá athbhreithniú á dhéanamh ag an mbanc ar an gcás seo anois, agus is dócha go ndéanfar athruithe i bpolasaithe an bhainc ar ball beag. B’fhéidir go dtabharfar a bpoist ar ais don bheirt fhostaithe!.  Rinne Cicere rud amháin ceart faoi dheireadh, ach is dócha nach dtarlódh fiú amháin é sin, mura nochtadh an fhírinne i gcolún Kristoff sa chéad áit!  

.