An Toirtís agus an Giorria – arís!

.

.

An tseachtain seo chaite, d’inis mé finscéal cáiliúil de chuid Aesop duit darb ainm ‘An Toirtís agus an Giorria’. B’fhéidir gur thug tú faoi deara nár chloígh mé go dílis leis an mbunleagan, agus go ndearna mé oiriúnú air. B’fhéidir freisin gur oibrigh tú amach cheana féin cad a bhí i gceist agam, agus go raibh mé ag caint faoin toghchán Uachtaránachta a tharla le gairid sna Stáit Aontaithe agus go háirithe faoi na hiarrthóirí, Joe Biden (Toirtís) agus Donal Trump (Giorria). Díreach cosúil le Toirtís san fhinscéal, bhuaigh Joe Biden an rás. Agus díreach cosúil le Giorria, chaill Donald Trump an rás ach níor admhaigh sé an fhírinne shearbh sin!

Tá Trump ag maíomh calaoise sa toghchán, agus é ag tabhairt cásanna chun na cúirte in Arizona, Pennsylvania, Nevada, Georgia agus Michigan, ag iarraidh na torthaí a athrú. Ach níl fianaise ar bith ag dlíodóirí Trump a thabharfadh le fios go raibh caimiléireacht ar bun go forleathan sa toghchán.  Tá a fhios ag na dlíodóirí céanna nach bhfuil aon chás acu, agus tá dhá chomhlacht dlíodóirí tar éis tarraingt amach as a n-obair ar son an Uachtaráin dá bhrí sin. Tá cúrsaí chomh dona sin gur ainmnigh Trump Rudy Giuliani mar cheannasaí na n-iarrachtaí dlíthiúla sin. B’fhéidir go mbeidh preasócáid eile ag Giuliani ag ‘Four Seasons Total Landscaping’! Dia ár sábháil – sin tairne mór i gcónra an tionscnaimh sin!

Le déanaí, d’eisigh Roinn Slándála Dúiche SAM ráiteas, ag rá faoin toghchán Uachtaránachta seo gurb é an toghchán is sábháilte a tharla riamh i Meiriceá.  D’éirigh Trump an-fheargach leis sin, agus thug sé an bóthar don duine ar eisigh an ráiteas sin, Chris Krebs, stiúrthóir cibearshlándála sa Roinn Slándála Dúiche. Rinne Trump an beart gránna sin ar Twitter – nach péisteánach meata é!

Bhí scéim mhímhacánta eile in aigne ag cúpla Poblachtach agus iad ag impí ar an Reachtas Stáit in Arizona, Michigan, Pennsylvania agus Wisconsin toscairí nua a chuir in áit sa Choláiste Toghcháin a gcaithfeadh a vótaí ar son Trump. Ach dúirt na reachtóirí sna Stáit sin nach ndéanfaidís aon idirghabháil mar sin, mar bhrisfeadh sé sin dlíthe Stáit, agus bheadh sé in aghaidh thoil an phobail freisin.  Tá dualgas ar thoscairí Stáit ionadaíocht a dhéanamh do phobal an Stáit mar gheall ar bhuaiteoir an toghcháin Uachtaránachta agus ní féidir é sin a athrú. Is iad na toscairí a roghnaíonn an tUachtarán sna Stáit Aontaithe, i bpróiseas indíreach casta atá ann le fada. Tá sé soiléir go bhfuil Trump ag iarraidh an próiseas sin a threascairt.    

Is trua mhór í nach dtugann Trump aitheantas do Biden mar Uachtarán tofa. Seachas sin, cruthaíonn sé deacrachtaí do Bhiden, agus don tír. Éiríonn cúrsaí níos casta fós mar tá Trump ina Uachtarán go dtí 20 Eanáir, 2021, nuair a dhéanfar an tUachtarán nua a insealbhú.  

De ghnáth, chomh luath is atá torthaí an toghcháin ar fáil, tosaíonn an próiseas aistrithe chun ullmhúcháin a dhéanamh don aistriú cumhachta a tharlóidh ar 20 Eanáir.

Ach ós rud é nach nglacann Trump le torthaí an toghcháin, cuireann sé sin moille ar mhaoiniú agus ar fhaisnéis rúnaicmithe a chur ar fáil don Uachtarán tofa, Joe Biden, mar tá Trump ag diúltú glan comhoibriú leis.

Pé scéal é, caithfidh toscairí an Choláiste Uachtaráin a vótaí ar 14 Nollaig agus beidh stádas oifigiúil ag na torthaí ansin, agus níl aon amhras ach go mbeidh a lá insealbhaithe ag Biden ar 20 Eanáir, 2021.

Ach go dtí sin, d’fhéadfadh iarmhairtí tubaisteacha a bheith ann, agus seo cúpla sampla dóibh siúd.

Tá sé ríshoiléir go bhfuil sé thar am do Thrump agus a chomrádaithe Poblachtacha aghaidh a thabhairt ar an bhfírinne agus cailleadh Trump sa toghchán a admháil gan mhoill. Ní rogha é sin, ach dualgas!

.

  

.

.

.

.

.

.

.

.

“Is mise is fearr,” arsa Giorria go gaisciúil. “Níl duine ar bith in ann mé a shárú – go háirithe toirtís mhall cosúil leatsa!”  

“Maith go leor, beidh rás mór againn agus feicfimid ansin an bhfuil an ceart agat!” arsa an toirtís. D’eagraíodh rás eatarthu, agus bhí an domhan agus a mháthair ag caint faoi. Ag deireadh thiar thall, tháinig lá an rása agus tháinig slua mór le fianacht a thabhairt ar an ócáid mhór seo. D’ullmhaigh na hiomaitheoirí agus sheas siad taobh thiar den líne thosaithe. “Ar bhur marcanna, faoi réir, imígí!” a scread an maor tosaigh agus ansin scaoil sé an gunna tosaithe.

Thosaigh an rás agus rith an Giorria go han-tapa ar fad agus tar éis tamaillín stad sé agus d’fhéach sé siar ar Thoirtís ag siúl go mall.

“Há!” arsa Giorria, “nach ndúirt mé leat nach raibh seans agat?” Ansin thosaigh sé ag pocléimneach agus ag screadadh go caithréimeach. “Tá an rás caillte agat cheana féin, a Thoirtís, agus is mise an buaiteoir!”

Tar éis a bheith ag rith agus ag léim timpeall, bhí tuirseach ar Ghiorria, agus thug sé néal beag leis.  Thug Toirtís neamhaird do Ghiorria agus lean sé ar aghaidh. Cinnte más go mall féin é, tháinig sé suas leis an ngiorria dímhúinte. Ach níor stad Toirtís ann ar chor ar bith ach lean sé ar aghaidh céim ar chéim.  Nuair a bhí Toirtís ag druidim ar an gcríochlíne, dhúisigh Giorria. Bhuail uafás é nuair a thuig sé nach raibh sé in ann an rás a bhuachan, agus tháinig cochall air. “Níl ionat ach séitéir!” a scread Giorria in ard a chinn agus a ghutha. “Bhí an rás thart nuair a stad mise ag rith!”

“Níl an rás thart fós, a Ghiorria,” arsa Toirtís, “beidh an rás críochnaithe nuair a thrasnaítear an chríochlíne!  Brostaigh ort anois agus ná bí ag gearán!”

“Tá tú ag goid an rása anois, agus iarrfaidh mé ó na hoifigigh go rithfí an rás arís – níl ionat ach rógaire na bhfocal cam!” a bhúir Giorria go stuacach.

Ach ní raibh Toirtís ag éisteacht, mar bhí sé róghnóthach ag siúl trasna na líne. Nuair a bhí gach páirt dá chorp ar an taobh eile den líne, lig an lucht féachana na gártha molta astu. Bhí a lán daoine an-sásta gur bhuaigh Toirtís an rás. Ach ní raibh Giorria sásta ar chor ar bith.

“Bhuaigh mise an rás – tá an chríochlíne taobh thiar dom – féach! Cá bhfuil na hoifigigh? Tar anseo agus taispeáin do gach duine an líne anseo, taobh thiar dom.” Bhí Giorria ag scréachach agus é ar deargbhuile. Ach ní raibh aon duine ag éisteacht le Giorria níos mó, mar bhí siad go léir róthógtha leis an mbua gan choinne a bhí ag Toirtís.

“Tá seaimpín nua againn,” arsa an tráchtaire go sceitimíneach ar an gcóras fógartha poiblí.  

Agus cé go raibh an rás críochnaithe agus seaimpín nua ann, níor ghlac Giorria leis an bhfírinne, mar chreid sé go diongbháilte nárbh fhéidir leis cailleadh riamh! Ach níor aontaigh na hoifigigh leis, agus mar sin bhronn siad an Corn ar Thoirtís.

“Tá an-áthas orm an bua sin a bhaint amach, agus an Corn iontach seo a ghlacadh”, a thosaigh Toirtís. “Is linn go léir an Corn seo!” D’ardaigh Toirtís an Corn san aer agus bhuail a lucht féachana a mbosa le chéile le gliondar. Lean sé ar aghaidh. “Níos tábhachtaí ná sin, léiríonn an bua nach bhfuil rud ar bith nach féidir linn a dhéanamh nuair atá muid meáite air. Táim cinnte nach raibh aon duine ag súil go mbuafainn an rás sin – ach amháin mé féin, b’fhéidir! Smaoinígí ar na féidearthachtaí iontacha atá againn go léir – mar má tá toirtís in ann rás a bhuachan in aghaidh giorria, níl aon tasc dodhéanta sa domhan! Ach ní de thimpiste a bhuaigh mé agus roinnfidh mé rún mo ratha libh anois. Bíodh aidhm agaibh a gcreideann sibh ann go huile agus go hiomlán. Bíodh plean agaibh ar conas an aidhm sin a bhaint amach. Ar deireadh agus an rud is tábhachtaí ar fad – cuirigí bhur bplean i bhfeidhm céim ar chéim, agus ná géill go deo go dtí go sroicheann sibh bhur gceann scríbe! Sin an méid!” Sheas an slua agus thug bualadh bos mhór do Thoirtís. Bhí an slua ríméadach, gach duine ach amháin Giorria! Agus céard faoi? Bhuel, tá foireann iomlán dlíodóirí ina thimpeall, agus níor admhaigh sé fós gur chaill sé an rás!

.

.

.

.

I mBéal an Phobail

 

Peadar agus Micheál Bairéad

.

Tháinig ocras orainn, agus cheannaigh mé cúpla ceapaire agus pota tae eile dúinn. Mar is eol duit, bhí Séimí an Droichid agus mé féin thíos sa Phota Caife, ag déanamh dreas comhrá agus ag réiteach fadhbanna an domhain. Bhíomar ag caint faoin Meánoirthear, agus gan dabht, tá a dhá dhóthain den mhí-ádh ar na tíortha sa réigiún. Bhí sé ráite ag Séimí go ndearna an tUachtarán Trump ar a laghad trí bhotún mór maidir leis an Meánoirthear. D’aontaíomar gurb é an chéad cheann ná an Socrú Núicléach Iaránach a chur ar ceal.

“Agus céard faoin dara ceann?” a d’fhiafraigh Séimí díom.

‘Sin ceist deacair!’ arsa mise. ‘Scaoilfidh mé an ceann seo tharam!’

“Ní scaoilfidh mé leat chomh héasca sin!’ arsa Séimí, ag caochadh súile go slítheánta orm. “Tabharfaidh mé nod duit! Léirigh an cinneadh seo go soiléir go bhfuil airgead níos tábhachtaí ná an bheatha féin do Trump!”

“An é atá i gceist ná an tacaíocht a thugann Trump do Mohammad bin Salman (MBS), Rídhamhna na hAraibe Sádaí?”

“Tá an ceart agat, a Mhichíl! Is é an freagra díreach a bhí agam ná an dúnmharú brúdiúil Jamal Khassogi i gConsalacht na hAraibe Sádaí in Iostanbúl an bhliain seo caite. Mhaigh an CIA gur ordaigh MBS an gníomh uafar sin. Ach cé gurb áitritheoir de chuid na Stát Aontaithe é Khassogi, agus colúnaí an nuachtáin cháiliúil sin ‘The Washington Post’, thug Trump neamhaird ar an ainghníomh seo, agus lean gach rud ar aghaidh gan cáineadh ná pionós ar bith. Is é MBS a rinne idirghabháil mhíleata ar Éimin i 2015, i gcomhrialtas le timpeall is deich dtír eile sa réigiún.  Bíodh agus go bhfuil stair casta ag Éimin, mar sin féin tá an sléacht uafásach a rinneadh ar shibhialtaigh neamhchiontacha agus an gorta forleathan a bhí ag gabháil leis do-ghlactha. Is rud náireach é gur thug na Stáit Aontaithe agus an Ríocht Aontaithe tacaíocht don Araibe Sádaí dá n-iarrachtaí. A Mhichíl, ní fhéadfaí é sin a mhaitheamh dóibh, nach bhfuil an ceart agam?” Tharraing sé anáil dhomhain, agus bhain sé slog as a deoch thae.

“Ní thiocfadh liom easaontú leis an anailís ghéar a rinne tú!” a d’fhreagair mé go tapa.

“Agus a Mhichíl, an aontaíonn tú liom nach cuma leis na cumhachtaí sin sa sioc faoi Thadhg an mhargaidh, mar tá an Dollar Uilechumhachtach níos tábhachtaí dóibh?” Chríochnaigh Séimí a phointe go diongbháilte.

“Gan dabht, sin é lomchlár na fírinne agat!” a dúirt mé, roimh bholgam a bhaint as mo chupán tae. “Agus céard faoin tríú fhadhb, níl tú chun iarraidh orm cad atá i gceist ansin, tá súil agam!”

“Seo anois,” ar seisean go mealltach liom. “Má cheap tú go scaoilfinn leat an babhta seo, bhí dul amú ort, a Mhichíl! Agus leis sin, céard é an tríú bhotún?”

Rinne mé mo sheacht ndícheall an tríú fhadhb a oibriú amach.

“Caithfidh mé a rá go raibh an t-ionsaí drón agus diúracán ar áiseanna ola na hAraibe Sádaí an-chontúirteach ar fad. Cé go ndúirt na reibiliúnaigh Houthi gurbh iad a bhí freagrach, ag an am céanna, d’admhaigh Mike Pompeo, Rúnaí Stáit sna Stáit Aontaithe, gurb í an Iaráin a bhí cúisithe. Is ábhar mór buartha é sin, i mo thuairim, a Shéimí!”

“Iarracht iontach é sin, a Mhichíl, agus cé go raibh fadhb eile ar intinn agam, tá an ceann seo lán chomh maith leis! Maith thú!” D’fhéach sé orm go measúil.

“Ach céard a bhí ar intinn agat?” a d’iarr mé air go fiosrach.

“Ná bac leis sin anois, a Mhichíl,” a dúirt sé. “Ach nach furasta cogadh domhanda a spréachadh sa Mheánoirthear, le míthuiscint nó dearmad amháin?”

“Níl mé in ann easaontú leat, a Shéimí!” arsa mise.

“Is mór an faoiseamh dom é sin, a Mhichíl! Cheap mé ar dtús nár chreid tú mé! Ach feicim anois gur fear atá ar eolas ar chúrsaí domhanda tú, fear a thuigeann rioscaí móra an tsaoil chomhaimseartha, go háirithe sa Mheánoirthear.”

“Go raibh maith agat, a Shéimí!” arsa mise. “Agus caithfidh mé a admháil go raibh mé ag smaoineamh go leisciúil ar dtús, agus gur chuir tú i dtreo léargais mé.”  

Creidim go diongbháilte é sin! Múineann Séimí teachtaireacht spreagúil dúinn go léir: Níl aon údar sástachta againn faoi chúrsaí domhanda a bhfuil tionchar mór acu orainn go léir!

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

  .

D’ól sé bréan tae agus ansin d’ardaigh sé a cheann, d’fhéach sé orm go folamh, ghlan sé a scornach, agus thosaigh sé ag caint. Bhíomar inár suí inár gnáthchúinne sa siopa caife áitiúil An Pota Caife, chun deoch thae a fháil agus chun fadhbanna domhanda a réiteach le chéile.

“Bhuel a Mhichíl, coinneoidh mé guaim ar mo theanga, más féidir, ach beidh sé deacair go leor, an dtuigeann tú?”  a d’fhiafraigh sé díom.

Bhí a fhios agam go maith nach ndéanfadh mo fhreagra difríocht ar bith, mar bhí sé meáite air a chuid a rá!

“Níl aon fhadhb leis sin,” arsa mise, “lean ort díreach ar aghaidh!”

Is dócha go raibh sé sásta go leor leis sin mar, gan a thuilleadh moille, léim sé isteach!

“Bhíomar ag caint le déanaí, thíos sa Smugairle Róin, an cuimhin leat, faoi chúrsaí reatha an domhain, agus is é a dúirt mé ná gurb é mo thuairim go mbeadh Lá Philip a “Chleite ag teacht go luath. An cuimhin leat é sin, a chara, ar chor ar bith?”  Bhreathnaigh Séimí go géar orm, agus é ag fanacht le mo fhreagra.

“Is cuimhin liom go maith, ar ndóigh, mo chara!” a dúirt mé.

“Bhuel, caithfidh mé a rá anois go bhfuil cúrsaí tar éis éirí i bhfad níos measa, agus go bhfuil siad ar tí pléascadh anois, an dtuigeann tú?” arsa Séimí, agus é ag cur críochnú lena chuid tae.

“Tuigim go maith thú, a Shéimí, ach tá tú ag dul thar fóir anois, sílim, nach bhfuil?” Ní maith liom áibhéil den leithéid sin, agus bhí mé ag iarraidh é a mharú san ubh! Nach raibh an ceart agam?

“Ag magadh atá tú, an ea? I ndáiríre, a Mhichíl, ní ábhar greannmhar é seo, ar chor ar bith – nach dtuigeann tú céard atá á rá agam?” Stán sé go fuar orm ansin.

“Tóg go bog é, a chara, tuigim go maith céard atá á rá agat, ach tá ár leordhóthain fadhbanna againn ar an saol seo. Ach ar bhealach éigin, tá orainn teacht tríd ar shlí amháin nó ar shlí eile, nach bhfuil? Ní féidir linn díreach éirí as, nach ea, a Shéimí?”  arsa mise, ag iarraidh an comhrá a chur faoi smacht faoi dheireadh. Ina ionad sin, las mé tine domhúchta! Is iontach an bobarún mé!

“Tóg go bog é! Ar chuala mé i gceart céard a bhí á rá agat? Tóg go bog é! Nach dtuigeann tú chomh tromchúiseach agus atá an t-ábhar seo? Is cosúil nach dtuigeann! Bhuel, lig dom é a mhíniú duit go díreach!” arsa Séimí, agus é ag doirteadh deoch tae eile dó féin. “Ar mhiste leat braon tae?” a d’fhiafraigh sé díom, agus é ag doirteadh cheana féin. Mise agus mo chlab mhór!

“Cé chomh dona is a bhí cúrsaí i gcíor na polaitíochta sa Mheánoirthear bliain ó shin, tá siad tar éis éirí i bhfad níos measa, faoi stiúir an Príomh-Ghealt sin, Donald J. Trump. Níl eolas dá laghad aige faoin Meánoirthear, agus a lán rudaí eile, freisin. Ach rinne sé ar a laghad trí chinneadh amaideach maidir leis an Meánoirthear. An bhfuil a fhios agat céard é an chéad chinneadh atá ar intinn agam? Smaoinigh ar sin, agus beidh mé ar ais i gceann cúpla nóiméad,” arsa Séimí agus d’éirigh sé ansin agus d’imigh leis!

Dar m”anam ach bhí an freagra agam nuair a d’fill sé tar éis cúpla nóiméad.

“A Shéimí,” arsa mise, “is dócha gurb é an chéad chinneadh ná ceal a chur ar an Socrú Núicléach Iaránach, socrú a bhí ann ó 2015, agus a bhí sínithe ag a lán tíortha, agus ag an AE. Agus níor chuir sé aon rud ina áit. Tubaiste amach is amach atá ann!”

“Sin é díreach, a Mhichíl, feictear dom go bhfuil tú níos cliste ná mar a ligean tú ort féin. Ach nach mór idir an freagra seo agus cad a bhí á rá agat nóiméad ó shin. Cad é an scéal anseo?”  D’aithin mé an leathcheann a bhí air, mar sin a ndearna sé tar éis gaiste a chur síos. Ba chóir dom dul ar aghaidh go cáiréiseach anois! Bhí sé in am tarraingt siar go tapa!

“Tá an ceart agat, a Shéimí. Cúpla nóiméad ó shin, chuir mé i d’éadan, agus labhair mé ar an toirt. Mo leithscéal as bheith chomh dobhránta sin!”  arsa mise, agus mé ag osnaíl. Bhí mé ag súil go mór go rabhamar críochnaithe leis na hachasáin phianmhara anois.

(tuilleadh le teacht)

.

.

.

.

.

  .