Nuair a chonaic mo bhean chéile go mbeadh Elton John ar an stáitse i San Diego cúpla lá ina dhiaidh sin, cheap mé nach mbeadh aon ticéid fágtha. Ach ar mhaithe leis an gcraic, rinne mé cuardú ar ‘Ticketmaster’ agus bhí ionadh orm go raibh ticéid fós ar fáil. Cheannaigh mé cúpla gan mhoill.

Ba dheis annamh í seo, mar d’éirigh Elton as camchuairteanna a thabhairt cúpla bliain ó shin. Sa chás seo, rinne sé eisceacht mar is ócáid tiomsaithe airgid do chúis mhaith a bhí i gceist. Thiomnaigh Elton an t-airgead óna cheolchoirm a bhronnadh do ‘Curebound’, eagraíocht áitiúil neamhbhrabúis a chuireann maoiniú ar fáil chun taighde ar ailse a dhéanamh. Tháinig Elton féin slán ó ailse phróstataigh sa bhliain 2017. Ba bheag nach bhfuair sé bás ó haimhréidh neamhchoitianta (saghas víris) a tharla tar éis dó dul faoi scian. Ag an am sin, fuair sé tuiscint faoi cad a bhí tábhachtach ina shaol, agus chinn sé níos mó ama a chaitheamh i dteannta a theaghlaigh féin agus gan mórán ama a chaitheamh ar chamchuairteanna.

Cuimhní

Bhí amhráin Elton mar fhuaimrian dom i mo luathdhéaga. Is maith is cuimhin liom a bheith ag damhsa ag díoscónna agus ‘Rocket Man’, ‘Crocodile Rock’, nó ‘Daniel’ á chasadh go hard. Níl a lán cuimhní agam faoin am sin, ach ba é sin ceann dóibh. Chuaigh beagnach gach amhrán Elton go barr na gcairteacha sna seachtóidí. Bhí Elton go hiontach ag cumadh ceoil ach ní raibh sé in ann na liricí a chumadh. Bhí a chara, Bernie Taupin, go hiontach ag cumadh liricí, ach ní raibh sé in ann ceol a chumadh. Chuir ‘Liberty Records’ iad le chéile, nuair a thug siad fillteán liricí Taupin do Elton. Chum Elton an ceol dóibh, agus thosaidh comhpháirtíocht fhíor-cháiliúl idir Bernie agus Elton. Chomhoibrigh siad le chéile ar beagnach gach amhrán ó thosaigh siad i 1967 suas go dtí seo. Suas go dtí le gairid, sheoladh Bernie liricí chuig Elton, agus ansin chumadh Elton an ceol – gan iad a chasadh le chéile! Le cúpla bliain anuas, casann siad níos minice chun an chumadóireacht a dhéanamh le chéile.

An Phrapáil

Bhí an spotsholas ar an eagraíocht Curebound nuair a tháinig a Phríomhfheidhmeannach, Anne Marbarger, ar an stáitse.

“Anois – níos mó ná riamh, is gá dúinn tacaíocht a thabhairt dár lucht eolaíochta,” a dúirt Anne. Tá an ceart aici agus ciorraithe géara curtha i bhfeidhm le déanaí ag an Institiúid Náisiúnta Ailse. “Lenár dtacaíocht, tiocfaidh leigheas ar ailse as San Diego.”

Ó bunaíodh é in 2021, tá beagnach $150 milliún bailithe ag Curebound chun maoiniú a bhronnadh ar 6 institiúit taighde atá ag iarraidh leigheasanna ailse a aimsiú. Fuair Curebound $11.5 ón gceolchoirm seo amháin –is daonchara iontach é Elton!

Tháinig Elton ar an stáitse ansin, agus culaith bhuí á caitheamh aige, an dath a chiallaíonn feasacht ailse. Tar éis túis spleodraigh le ‘Funeral for a Friend/Love lies Bleeding’, bhí cúpla focal le rá ag Elton: “Tá sé go hiontach a bheith anseo chun an eagraíocht dochreidte seo a cheiliúradh. Ní tharlaíonn ócáidí mar seo go minic, agus mé ag dul chuig áiteanna ina bhfuil an oiread sin daoine a bhfuil taithí acu leis an ailse, mise san áireamh. Bainimis lántaitneamh as (an oíche)!

An Cheolchoirm

Bhí Elton agus a bhanna go hiontach ar fad, cé go raibh mionfhadhbanna leis an meascadh fuaime cúpla uair. Tar éis ‘Funeral for a Friend’, lean siad ar aghaidh le sraith na gclasaiceach: ‘Bennie and The Jets,’ ‘I Guess That’s Why They Call It The Blues,’ ‘’Philadelphia Freedom’ agus ‘Tiny Dancer.’ Agus ansin le sraith iontach eile: ‘Goodbye Yellow Brick Road,’ ‘Rocket Man,’ ‘Levon,’ ‘Candle in the Wind’ agus ‘Sorry Seems To Be The Hardest Word To Say.’

Le linn na ceolchoirme, chan agus sheinn Elton ag sárleibhéal – le fuinneamh agus le paisean. Chas sé aonréid speisialta ar an méarchlár ar ‘Benny and The Jets,’ ‘Rocket Man’ agus ‘Levon’. Bhí stíleanna éagsúla á sheinm aige – boogie-woogie, ceol gaspal, snagcheol agus na gormacha san áireamh – i meascán inspioráideach agus spreagúil.

Don amhrán deireanach, chan Elton ‘Your Song’, agus ansin bhí taispeántas tine ealaíne nach raibh aon duine ag súil leis. Clabhsúr cuí do cheolchoirm iontach a bhí ann.

D’fhan an líne dheireanach don amhrán deireanach liom: ‘Nach iontach an saol é nuair atá tú sa domhain seo!’ Léiríonn sé gach rud faoin gcúis uasal seo i líne ghearr amháin!

Tagann an fear óg seo ar an láthair gan choinne agus níl a fhios againn dada faoi. Níl fíorainm an fhir seo ar eolas ag an gcuid is mó againn fós, tar éis na ndeicheanna de bhlianta dó sa spotsolas. Ach abair a ainm stáitse – ‘Bob Dylan’ – agus beidh eolas ag beagnach gach duine faoin réalta seo. Léirigh sé conas a mhothaigh glúin nua a d’fhás aníos sna seascaidí i Meiriceá tar éis an Dara Cogadh Domhanda i measc sochaí ina raibh cúrsaí an-mhíshocair agus ag athrú go tapa. Ba ghlúin í a bhí ag lorg síochána, ag lorg cearta comhionanna, agus nach raibh sásta a bheith sáite i gcogadh gan bhrí i Vítneam. Lena chuid ceoil, d’éirigh le Dylan meon a glúine agus fiú meon na tíre a chur in iúl ag uain chinniúnach i stair Mheiriceá.

Dá mbeadh orm tráth ríthábhachtach a roghnú sna seascaidí nuair a thug glúin amháin an lóchrann don chéad ghlúin eile, is é Féile Ceol Tíre i Newport, Rhode Island sa bhliain 1965 a roghnóinn, nuair a phlugáil Dylan isteach a ghiotár leictreach.

Is scannán seanré iontach é ‘A Complete Unknown’ a thugann an cúlra agus an stair ag baint leis an gceolchoirm eachtrach seo. Tosaíonn an scannán ag tús na bliana 1961, le Dylan (Timothée Chalamet) ag 19 mbliana d’aois ag tabhairt cuairt ar a laoch, Woody Guthrie (Scoot McNairy), a bhfuil galar Huntington air, agus é faoi éagumas. Ba é Guthrie guth a ghlúine féin, an ghlúin díreach roimh ghlúin Dylan. Díríonn sé a mhéar i dtreo ghiotár Dylan, agus seinneann Dylan amhrán a scríobh sé ina ómós darb ainm ‘Song to Woody’. Aithnímid ar a ghnúis go dtuigeann Woody gurb é Dylan a chomharba dealraitheach. Ag deireadh an amhráin, buaileann Woody buillí troma dá dhorn ar an mbord cois a leapa.

Ní mó ná gur bheannaigh Dylan don duine eile sa seomra, Pete Seeger (Edward Norton). Is cosúil go dtuigeann Seeger go bhfuil sé ag féachaint ar thús ré nua, ré Dylan.

Chomh luath agus a fheiceann sé Dylan den chéad uair, bogann an tionscnóir iomráiteach Albert Grossman (Dan Fogler) isteach mar a bhainisteoir. Chomh luath agus a chloiseann Joan Baez é ag seinm, tuigeann sí ar an toirt go bhfuil sí ag féachaint ar a hiomaitheoir. Is tallann iontach na ré í féin, le guth gléghlan agus le raon beagnach gan teorainn. Beidh sí le feiceáil roimh i bhfad ar chlúdach na hirise Time. Ach fiú níos mó ná Baez, is é Dylan a mheallann an lucht féachana, lena phearsantacht neamhghnách ach fós maighnéadach.

Níl ach teip i ndiaidh teipe i ndán do Dylan maidir le cúrsaí grá, b’fhéidir toisc go bhfuil sé i ngrá lena chuid ceoil den chuid is mó. Bíonn caidreamh aige leis an bpéintéir Sylvie Russo (Elle Fanning), leagan ficseanúil dá chailín fadtréimhseach Suze Rotolo, agus ansin níos déanaí caidreamh le Joan Baez (Monica Barbaro).

Duine leithleach is é Dylan, agus is annamh a thugann sé aitheantas do cheoltóirí eile. Mar shampla, cé go bhfuil Seeger i gcónaí ag obair ar a shon, is léir nach bhfuil meas ag Dylan ar Seeger mar cheoltóir. Eisceacht amháin is é fear na gormacha Jesse Moffet (Big Bill Morganfield), mac Muddy Waters féin (a raibh cáil mhór air lena linn féin mar cheoltóir na gormacha). Nuair atá Dylan déanach le haghaidh beo-léiriú ar an teilifís, seasann Moffet isteach ina ionad. Ach tagann Dylan isteach cé go bhfuil sé déanach agus tosaíonn sé ag caint le Moffet agus ansin tosaíonn Moffet ag seinm ar a ghiotár. Tá Dylan tógtha leis a bhfuil á dhéanamh ag Moffet, agus é á staidéar go cúramach an t-am go léir.

Nuair a shroicheann Dylan Newport i 1965, tá an domhan ar fad ag faire agus ag fanacht le léiriú íocónach agus sainiúil ón máistir. Ach nuair a ardaíonn sé an fhuaim ar a ghiotár leictreach agus nuair a sheinneann sé ‘Maggie’s Farm’, déanann leath an slua faireach faoi. Tá fearg ar Seeger agus déanann sé gach iarracht an chumhacht a ghearradh, ach ní éiríonn leis. Tar éis an tríú hamhrán, fágann Dylan an stáitse. Tugann Johnny Cash (Boyd Holbrook), atá le feiceáil i radhairc eile ag canadh a aintiúin féin, a ghiotár acústach dó. Filleann Dylan ar an stáitse agus seinneann sé ‘It’s all over now, Baby Blue!’

Níl i bhfad níos mó eolais agat faoi Bob Zimmerman ag deireadh an scannáin ná mar a bhí agat ag a thús. B’fhéidir gurb é sin an pointe – is daoine dothuigthe iad ceannródaithe dá shórt. Ar thaobh amháin, feicimid agus cloisimid torthaí a shaothair agus cé chomh hiontach is atá siad. Ar an taobh eile, feicimid duine mar chách ina shaol príobháideach. Is léir agus is suimiúil an chodarsnacht idir na gnéithe sin, atá leagtha amach go soiléir sa scannán.

Mar a deir Dylan féin le Sylvie: “Bíonn ceist ag daoine cárbh as na hamhráin, ach nuair a bhreathnaíonn tú ar a n-aghaidh, ní hé sin atá á n-iarraidh acu. Tá siad ag iarraidh a thuiscint cén fáth nár chum siad féin iad.” Cé gur féidir linn cruthaitheacht in airde láin mar sin a fheiceáil, níl sé de chumas ionainn an draíocht ag baint leis a thuiscint go hiomlán. Is oiriúnach an radharc deiridh – Dylan ag reibheáil a ghluaisrothar agus ag imeacht síos an bóthar, de réir mar a thiteann dorchacht ar an scáileán. Don uair dheireanach, éalaíonn an príomhphearsa uainn.

Tá portfóilió láidir ag stiúrthóir agus comhscríbhneoir na scripte, James Mangold. I measc na scannán a stiúir sé tá ‘Girl, Interrupted’ (1999), ‘Walk the Line’ (2005), a chomh-scríobh sé freisin, ‘3:10 go Yuma’ (2007), ‘The Wolverine’ (2013), agus ‘Logan’ (2017). Rinne Mangold jab iontach ag cruthú peirspictíochta úrnua faoi Dylan, bunaithe ar an leabhar le Elijah Wald dar teideal ‘Dylan Goes Electric!’

Bhí na haisteoirí go hiontach agus an-diongbháilte dá róil – ach go háirithe Timothée Chalamet agus Monica Barbaro. Chaith an bheirt acu tamall fada ag foghlaim agus ag cleachtadh a ról mar Dylan agus Baez, ar gach gné a saoil. Beidh fiú lucht féachana nach raibh aon eolas acu faoi Dylan nó Baez roimh ré, ag teacht amach as an amharclann ina lucht leanúna na n-amhránaithe. Ná caill an deis chun an scannán seo a fheiceáil ar an scáileán mór!

.

.

.

.

.

.

C.E.A.R.T.A 
Is cuma liom sa foc faoi aon gharda, 
Duidín lásta, tá mise ró-ghasta, 
Ní fheicfidh tú mise i mo sheasamh ró-fhada

Sin véarsa rapcheoil a chanann banna hip-hop ó Iarthar Bhéal Feirste darb ainm Kneecap. Má fhéachann tú ar an scannán leis an teideal céanna cloisfidh tú an t-amhrán á gcanadh acu. Más Gaeilgeoir tú, níl an dara rogha agat ach an scannán seo a fheiceáil. Scannán tábhachtach neamhbhalbh atá i gceist, le hatmaisféar buile agus aicsean gan stad.

Tugann an scannán léiriú duairc dúinn ar an nglúin ó Iarthar Bhéal Feirste a dtugtar “The Ceasefire Babies” orthu agus ar rugadh iad tar éis Chomhaontú Aoine an Chéasta 1998. Cé nach raibh cogadh ar siúl i dTuaisceart Éireann ó shin i leith, is cosúil go bhfuil iarsmaí an uafáis sin fós le brath fada ina dhiaidh sin i mbealaí éagsúla. Feiceann tú na hiarsmaí sin go soiléir sa scannán agus baill an bhanna agus a gcomhghleacaithe fós ag déileáil le ceisteanna comhionannais cultúrtha. Cé go bhfuil an cogadh thart le fada, leanann an streachailt ar aghaidh i slí níos síochánta, i gcruth rapcheoil as Gaeilge san áireamh.

Ba rogha dhána é do bhaill Kneecap a bpáirt féin a dhéanamh sa scannán. Ní miste cúpla aisteoir mór le rá a bheith sa scannán freisin – Michael Fassbender san áireamh.

Tháinig ábhar an scannáin nuair a bhí gluaiseacht náisiúnta ar siúl i dTuaisceart na hÉireann chun Gaeilge a chaomhnú agus chun stádas oifigiúil a fháil di. Faoi dheireadh, ritheadh acht tábhachtach i Westminster sa bhliain 2022 – ‘The Identity and Language (Northern Ireland) Act 2022’ – a thug stádas oifigiúil don teanga den chéad uair. Níl ann ach an chéad chéim i dtreo comhionannais cultúrtha dóibhsean a bhfuil an Ghaeilge mar pháirt dá gcultúr i dTuaisceart na hÉireann. Feiceann tú an streachailt díreach roimh rith an achta trí lionsa an bhanna agus a gceoil.

An Príomhphlota

Mangairí drugaí in Iarthar Bhéal Feirste iad Liam agus Naoise. Poblachtach láidir é athair Naoise (Fassbender), a d’inis dóibh go bhfuil gach focal Gaeilge labhartha mar philéar ar son saoirse na hÉireann. D’fhoghlaim siad an ceacht sin, agus anois úsáideann siad an teanga mar gléas troda in aghaidh na n-údarás. Nuair atá Liam á gceistiú ag na ‘peelers’ (póilíní), ní labhraíonn sé ach as Gaeilge. Fostaíonn na póilíní múinteoir ceoil darb ainm JJ Ó Dochartaigh mar aistritheoir. Nuair a léann JJ a bhfuil scríofa ag Liam ina leabhar nótaí, tuigeann sé ar an bpointe go bhfuil an-ghealladh faoi Liam. Is mar sin, de thimpiste, a thosaíonn an banna. Tá amhrán darb ainm ‘C.E.A.R.T.A.’ scríofa ag Liam agus Naoise, agus tugann JJ cabhair dóibh taifead a dhéanamh i stiúideo garbh atá aige ina gharáiste. Cuireann siad ainmneacha stáitse orthu féin, Móglaí Bap (Naoise), Mo Chara (Liam) agus DJ Próvaí (JJ), tugann siad an t-ainm Kneecap ar an mbanna, agus tosaíonn siad ag déanamh gigeanna. Gigeanna beaga ar dtús i bpubanna ina bhfuil seanleaideanna ag ól Guinness nach bhfuil a fhios acu sa diabhal cad atá ar siúl. Ach diaidh ar ndiaidh, méadaíonn an tóir ar Kneecap. Bíonn Naoise, Liam agus JJ ag snortáil agus ag caitheamh gach saghas druga agus bíonn siad i gcónaí ar tí imeacht ó smacht, ar aon dul lena n-íomhá phoiblí, mar reibiliúnaigh chultúrtha agus urlabhraithe neamhbhalbha dá nglúin sa Tuaisceart.

Fo-phlotaí

Tá cúpla scéal eile atá casta go leor fite fuaite isteach leis an bpríomhscéal.

Tá athair Naoise, Arlo, ar a theitheadh le 10 mbliana anuas. Ball de ghrúpa paraimíleata ba ea é agus bhréagnaigh sé a bhás féin chun éalú ó na húdaráis. Bíonn sé deacair do Naoise agus dá mháthair leanúint ar aghaidh agus Arlo as láthair. Ach bíonn sé i dteagmháil le Naoise go rúnda. Tá ról tábhachtach ar Arlo ag an deireadh, nach nochtfaidh mé anseo.

De dheasca a gcuid liricí gáirsiúla frith-Bhreatanacha, éiríonn Kneecap conspóideach leis na póilíní, agus go háirithe leis an mBleachtaire Ellis. Níl sí sásta a fháil amach go bhfuil Liam i mbun caidrimh lena neacht Georgia, ar Protastúnach í. Tarlaíonn cúpla rud aisteacha ansin maidir le hEllis agus le Georgia, ach ní inseoidh mé níos mó anseo.

Agus ansin tá an brúghrúpa darb ainm ‘Radical Republicans Against Drugs’. Tá siadsan ag iarraidh stop a chuir leis an mangaireacht drugaí chúlsráide atá ar siúl, agus mar sin bíonn siad i gcoimhlint le Liam agus Naoise. Arís, ní nochtfaidh mé na sonraí anseo.

Conclúid

Déanann an scannán ficseanú ar stair Kneecap. Is aoibhinn liom an coincheap lárnach, is é sin baill an bhanna ag iarraidh a gcearta cultúrtha a chaomhnú agus a leathnú trí úsáid na Gaeilge – páirt lárnach dá gcultúr. Ní hamháin sin, ach úsáideann siad seánra ceoil atá oiriúnach dá n-iarrachtaí – hip-hop. Tá stair fhada le hamhránaithe hip-hop ag úsáid an mheáin chun fadhbanna sóisialta a léiriú – N.W.A, Public Enemy, Kendrick Lamar agus Childish Gambino gan ach roinnt bheag dóibh siúd a lua. Mar sin, ní haon ionadh go bhfuil slí mhaireachtála iomarcach ag baill Kneecap– cuid den phost atá ann dá leithéid de popréaltaí.

Tógann an banna cur chuige úr, cur chuige ceannródaíoch chun cearta mionteanga na Gaeilge a chur chun cinn, agus léiríonn sé sin go bhfuil an teanga beo, bríomhar agus tábhachtach, go háirithe sa Tuaisceart faoi láthair. Is páirt dá stair agus dá bhféiniúlacht an Ghaeilge, beag beann ar a reiligiún. Fad is a bheidh daoine óga cosúil le Liam, Naoise agus JJ ag úsáid na teanga i slite nua-aimseartha agus á caomhnú, is ábhar dóchas é dúinn go léir. Agus caithfimidne sa Deisceart – áit ina bhfuil an Ghaeilge mar phríomhtheanga oifigiúil na tíre le fada an lá – ceist a chur orainn féin – an féidir linn níos mó a dhéanamh chun an Ghaeilge a chur chun cinn anseo?

.

Réamhrá

Léigh mé leabhar suntasach ar na mallaibh darb ainm ‘The Plot’, scríofa ag Jean Hanff Korelitz agus foilsithe i 2021. Tá seacht leabhar eile scríofa aici, agus spreag ceann amháin ‘You should have Known’ an mionsraith ‘The Undoing’ ar HBO/MAX (ardán sruthaithe). Is as Nua Eabhrac í ó dhúchas, ach bhí cónaí uirthi in áiteanna eile, Princeton New Jersey agus an Riocht Aontaithe san áireamh. Chas sí le Paul Muldoon den chéad uair i Londain. Chas sí leis arís an bhliain ina dhiaidh sin i Yorkshire, nuair a d’fhreastail sé ar chúrsa filíochta ina raibh Muldoon mar mhúinteoir ann. Is file cáiliúil é Muldoon, ó Chontae Ard Macha ó dhúchas. Is minic a chuirtear Muldoon i gcomparáid le Séamus Heaney, comhfhile Thuaisceart Éireann, agus cara agus meantóir le Muldoon.

The Plot

Scríbhneoir ba ea Jake nach raibh ina chéad leabhar ach rith searraigh. Rinne sé iarracht i ndiaidh iarrachta leabhar eile a scríobh a n-éireodh chomh maith leis a chéad leabhar, ach theip air. Ansin rinne sé an chéad rud eile a d’fhéadfadh sé smaoineamh air – mhúin sé rang scríbhneoireachta.

Mhaigh scoláire amháin ina rang go raibh an plota is fearr aige riamh agus gur féidir le haon duine leabhar iontach a scríobh bunaithe ar an bplota sin. Uair amháin, roinn an fear sin – darb ainm Evan Parker – cad a bhí ar intinn aige mar phlota. Ar an drochuair, níor scríobh Evan an leabhar sin. Nuair a rinne Jake taighde faoi Evan níos déanaí, fuair sé amach go raibh sé marbh.

Mar sin, shocraigh Jake an leabhar a scríobh agus rinne sé é. Tharla rud dochreidte ansin – bhí an-éileamh ar an leabhar a scríobh sé dar teideal ‘The Crib’. Bheadh Steven Spielberg mar stiúrthóir ar an scannán bunaithe ar ar leabhar. Ansin, chas Jake le bean darb ainm Anna, thit siad i ngrá agus tar éis tamaill phósadar. Gan dabht, bhí Jake ar mhuin na muice anois agus an saol ina shuí ar a thóin aige. Ach thosaigh an caisleán cártaí ag guagadh nuair a fuair Jake r-phost anaithnid ag rá: is gadaí tú! Chuir an r-phost an-imní ar Jake, agus bhí eagla air go mbéarfaí air mar chaimiléir déanta a ghoid plota an leabhair – ceann de na coireanna is measa a d’fhéadfadh údar a dhéanamh. Cad ba cheart do Jake a dhéanamh? Ar dtús, bhí sé ag súil nach bhfaigheadh sé aon teachtaireachtaí eile – ach ag brionglóid a bhí sé. Níor stad na teachtaireachtaí ar chor ar bith, agus diaidh ar ndiaidh d’éirigh cúrsaí níos measa agus faoi dheireadh ba ghá do Jake dlíodóirí a fhoilsitheora a tharraingt isteach.

Tá snáithe eile sa scéal seo i bhfoirm caibidlí ón leabhar samhailteach a scríobh Jake (‘The Crib’), atá fite fuaite le caibidlí ‘The Plot’. Tá dhá réadúlacht chomhthreomhara ag bogadh ar aghaidh le chéile, agus tú ag fáil níos mó eolais ón dá ceann an t-am go léir. Ciúta liteartha an-éifeachtach é sin, a chuireann leis an teannas agus an plota go mór. Ar aon nós, thuig Jake nach raibh an dara rogha aige ach a fháil amach cé a sheol na teachtaireachtaí chuige, agus cén fáth. Níor thóg sé a lán ama do Jake agus é ag obair mar bhleachtaire agus ag dul ó áit go háit, a fháil amach rudaí aisteacha. An rud ab aistí a fuair sé amach ná nár shamhlaigh Evan an plota ar chor ar bith. Ní nochtfaidh mé aon rud eile ar eagla go mhillfinn an scéal, ach is féidir liom a rá go bhfuil cúpla cor agus casadh eile fágtha duit fós sa scéal.

Moltaí

Níl ‘The Plot’ ar nós leabhar James Patterson nó Lee Child. Bogann an scéal ar aghaidh níos moille agus tá na caibidlí níos faide. Ach tá níos mó ná scéinséir i gceist anseo freisin. Tá téamaí á plé ag an údar atá tábhachtach sa lá atá inniu ann. Mar shampla, an féidir plota a ghoid ar chor ar bith – cad iad na rialacha ag baint leis sin? Níl sé éasca an cheist sin a fhreagairt i ré an idirlín agus na meán sóisialta gan trácht ar Intleacht Shaorga.

Bhí sé an-suimiúil an tslí ar shnigh an t-údar sleachta ón leabhar samhailteach ‘The Crib’ tríd an leabhar seo freisin, ag roinnt an plota a bhí ag Evan ar dtús báire.

Mholfainn duit ‘The Plot’ a léamh, ní hamháin mar scéinséir, cé gur scéinséir maith é, ach mar phíosa litríochta freisin, a théann níos doimhne ná úrscéal bleachtaireachta ó thaobh forbairt na gcarachtar agus a phléann le téamaí tábhachtacha an aimsir seo.

.