Nuacht Náisiúnta | I mBéal an Phobail

Tuar Dóchais?

le mickgb | 2022/02/02 | Cúrsaí Reatha, Nuacht Idirnáisiúnta, Nuacht Náisiúnta

Tá ábhar ceiliúrtha againn agus deireadh curtha le formhór na srianta Covid-19 á fhógairt ag an rialtas! Labhair an Taoiseach Micheál Martin as Gaeilge agus dea-scéala taitneamhach le tabhairt aige dúinn. Tá an chuid is mó de na srianta scaoilte ó 22 Eanáir, agus ach cúpla ceann fágtha ar feadh tamaillín eile.

“Is iomaí cor agus casadh a bhí inár n-aistear tríd an bpaindéim ach lá maith atá sa lá inniu,” a dúirt an Taoiseach. “Tá an stoirm Omicron curtha dínn againn,” ar sé, agus is féidir linn “éirí le dóchas arís le breacadh an lae”.

Mhol an Taoiseach an sáriarracht a rinne muintir na hÉireann ó thús na paindéime agus dúirt sé gur “sábháladh beatha na mílte” dá barr. Dúirt sé nach bhfuil an pandéim críochnaithe fós agus go gcaithfí a bheith cúramach as seo amach freisin, agus treoirlínte an HSE a leanúint an t-am go léir – go háirithe má tholgann tú Covid-19.

Srianta Scaoilte

Níl na srianta seo a leanas i bhfeidhm a thuilleadh, buíochas le Dia!

• An Pas Covid. Ní gá duit an pas a bheith agat chun dul i mbialann nó i dteach ósta nó i gclub oíche. Coinnigh do phas, áfach, chun é a úsáid ar thaistil idirnáisiúnta.

• Gnáthuaireanta. Faoi dheireadh, tá gnáthuaireanta oscailte ceadaithe ag earnáil an fháilteachais.

• Obair. Is féidir le daoine filleadh ar an ionad oibre de réir a chéile as seo go deireadh mhí Feabhra.

• Cuartaíocht. Is féidir le daoine cuartaíocht i dtithe a chéile.

• Imeachtaí. Is féidir leis an lucht féachana ar fad a bhfuil spás dóibh filleadh ar imeachtaí amuigh faoin aer nó taobh istigh.

• Ionaid Siamsaíochta. Is féidir leis an lucht féachana freastal arís ar phictiúrlanna, amharclanna agus ionaid siamsaíochta.

Srianta fós i bhfeidhm

Beidh cúpla srian i bhfeidhm go dtí an 28 Feabhra.

• Tá mascanna riachtanach i siopaí agus ar an gcóras iompar poiblí.

• Is gá mascanna á gcaitheamh ag daltaí ar scoil.

• Caithfidh tú féinleithlisiú má tholgann tú COVID-19.

.

Cén Fáth anois?

Is é an cineál Omicron den víreas an ceann is tógálaí gan dabht. Buaileadh an tír go dona le ráig den ghalar ag deireadh 2021 agus tús 2022. Cé gur fhás líon na ndaoine a tholg an galar go sciobtha, ar an dea-uair d’fhás an méid daoine a fuair bás ón ngalar ag ráta i bhfad níos lú. I mí Eanáir, thosaigh an ráig ag laghdú chomh tapa agus a mhéadaigh sé! Tá sciar mór den phobal vacsaínithe, agus an teanndáileog faighte ag roinnt mhaith dóibh siúd. Sin an fáth nach bhfuair i bhfad níos mó daoine bás de dheasca an víris. Deirtear freisin nach bhfuil an cineál Omicron den víreas chomh dona agus atá na cineálta eile a tháinig roimh Omicron – Delta, mar shampla. Mar sin, tá gach rud déanta againn anois agus is féidir chun an víreas a shárú agus tá sé in ann béim a chur ar chúrsaí eile an tsaoil, go háirithe cúrsaí eacnamaíochta, cúrsaí oideachais, agus cúrsaí siamsaíochta freisin.

Ceachtanna?

Cad atá foghlamtha againn? Bhuel, tá cleachtadh tábhachtach againn anois conas déileáil le pandéim mar seo. Le linn na pandéime, d’fhoghlaim muid go léir conas is féidir linn dul i ngleic le víreas dainséarach agus cad iad na cleachtaí is tábhachtaí dúinn – scaradh sóisialta, caitheamh na mascanna, ár lámha a ní go maith, tástáil a dhéanamh má tá siomptóim Covid-19 orainn agus féinleithlisiú más gá, agus an rud is tábhachtaí ar fad – an vacsaín a fháil agus teanndáileog más féidir. B’fhéidir go bhfanfaidh cúpla cleachtadh linn tar éis na pandéime a bheadh úsáideach dúinn – glanaim mo lámha go héigníoch anois agus níos minice freisin, agus tá taisce mascanna N95 agam sa gharáiste!

Gnáthshaol?

Tá athruithe suntasacha tagtha ar shaol gach duine, ceapaim, agus b’fhéidir nach mbeidh an gnáthshaol céanna againn go deo arís agus a bhí roimh na pandéime. Ceapaim go mbeidh an chianobair níos coitianta, mar shampla. I mo thuairim, beidh saol níos fearr againn ná riamh anois, agus roghanna nua againn nach raibh ar fáil roimh na pandéime. Ach an rud is fearr a d’fhoghlaim mise ná gur ainmhithe sóisialta muid, ar gá dúinn teagmháil a bheith againn le daoine eile. Tá an teagmháil sin chomh tábhachtach dár meonta agus a bhfuil ocsaigin dár gcoirp. Agus ná déan dearmad ar cé chomh tábhachtach is atá teagmháil fhisiceach! Ní féidir róbhéim a leagan ar chroitheadh lámh nó barróg nuair a chasann tú le do chairde! Nach bhfuil an t-ádh dearg orainn go léir a thángamar slán ón víreas, agus mar sin nach bhfuil sé in am barróg mhór a thabhairt dá chéile mar cheiliúradh bheag roimh dúinn leanúint ar aghaidh go dóchasach!

.

Tá ábhar ceiliúrtha againn agus deireadh curtha le formhór na srianta Covid-19 á fhógairt ag an rialtas! Labhair an Taoiseach Micheál Martin as Gaeilge agus dea-scéala taitneamhach le tabhairt aige dúinn. Tá an chuid is mó de na srianta scaoilte ó 22 Eanáir, agus ach cúpla ceann fágtha ar feadh tamaillín eile.

“Is iomaí cor agus casadh a bhí inár n-aistear tríd an bpaindéim ach lá maith atá sa lá inniu,” a dúirt an Taoiseach. “Tá an stoirm Omicron curtha dínn againn,” ar sé, agus is féidir linn “éirí le dóchas arís le breacadh an lae”.

Mhol an Taoiseach an sáriarracht a rinne muintir na hÉireann ó thús na paindéime agus dúirt sé gur “sábháladh beatha na mílte” dá barr. Dúirt sé nach bhfuil an pandéim críochnaithe fós agus go gcaithfí a bheith cúramach as seo amach freisin, agus treoirlínte an HSE a leanúint an t-am go léir – go háirithe má tholgann tú Covid-19.

Srianta Scaoilte

Níl na srianta seo a leanas i bhfeidhm a thuilleadh, buíochas le Dia!

• An Pas Covid. Ní gá duit an pas a bheith agat chun dul i mbialann nó i dteach ósta nó i gclub oíche. Coinnigh do phas, áfach, chun é a úsáid ar thaistil idirnáisiúnta.

• Gnáthuaireanta. Faoi dheireadh, tá gnáthuaireanta oscailte ceadaithe ag earnáil an fháilteachais.

• Obair. Is féidir le daoine filleadh ar an ionad oibre de réir a chéile as seo go deireadh mhí Feabhra.

• Cuartaíocht. Is féidir le daoine cuartaíocht i dtithe a chéile.

• Imeachtaí. Is féidir leis an lucht féachana ar fad a bhfuil spás dóibh filleadh ar imeachtaí amuigh faoin aer nó taobh istigh.

• Ionaid Siamsaíochta. Is féidir leis an lucht féachana freastal arís ar phictiúrlanna, amharclanna agus ionaid siamsaíochta.

Srianta fós i bhfeidhm

Beidh cúpla srian i bhfeidhm go dtí an 28 Feabhra.

• Tá mascanna riachtanach i siopaí agus ar an gcóras iompar poiblí.

• Is gá mascanna á gcaitheamh ag daltaí ar scoil.

• Caithfidh tú féinleithlisiú má tholgann tú COVID-19.

.

Cén Fáth anois?

Is é an cineál Omicron den víreas an ceann is tógálaí gan dabht. Buaileadh an tír go dona le ráig den ghalar ag deireadh 2021 agus tús 2022. Cé gur fhás líon na ndaoine a tholg an galar go sciobtha, ar an dea-uair d’fhás an méid daoine a fuair bás ón ngalar ag ráta i bhfad níos lú. I mí Eanáir, thosaigh an ráig ag laghdú chomh tapa agus a mhéadaigh sé! Tá sciar mór den phobal vacsaínithe, agus an teanndáileog faighte ag roinnt mhaith dóibh siúd. Sin an fáth nach bhfuair i bhfad níos mó daoine bás de dheasca an víris. Deirtear freisin nach bhfuil an cineál Omicron den víreas chomh dona agus atá na cineálta eile a tháinig roimh Omicron – Delta, mar shampla. Mar sin, tá gach rud déanta againn anois agus is féidir chun an víreas a shárú agus tá sé in ann béim a chur ar chúrsaí eile an tsaoil, go háirithe cúrsaí eacnamaíochta, cúrsaí oideachais, agus cúrsaí siamsaíochta freisin.

Ceachtanna?

Cad atá foghlamtha againn? Bhuel, tá cleachtadh tábhachtach againn anois conas déileáil le pandéim mar seo. Le linn na pandéime, d’fhoghlaim muid go léir conas is féidir linn dul i ngleic le víreas dainséarach agus cad iad na cleachtaí is tábhachtaí dúinn – scaradh sóisialta, caitheamh na mascanna, ár lámha a ní go maith, tástáil a dhéanamh má tá siomptóim Covid-19 orainn agus féinleithlisiú más gá, agus an rud is tábhachtaí ar fad – an vacsaín a fháil agus teanndáileog más féidir. B’fhéidir go bhfanfaidh cúpla cleachtadh linn tar éis na pandéime a bheadh úsáideach dúinn – glanaim mo lámha go héigníoch anois agus níos minice freisin, agus tá taisce mascanna N95 agam sa gharáiste!

Gnáthshaol?

Tá athruithe suntasacha tagtha ar shaol gach duine, ceapaim, agus b’fhéidir nach mbeidh an gnáthshaol céanna againn go deo arís agus a bhí roimh na pandéime. Ceapaim go mbeidh an chianobair níos coitianta, mar shampla. I mo thuairim, beidh saol níos fearr againn ná riamh anois, agus roghanna nua againn nach raibh ar fáil roimh na pandéime. Ach an rud is fearr a d’fhoghlaim mise ná gur ainmhithe sóisialta muid, ar gá dúinn teagmháil a bheith againn le daoine eile. Tá an teagmháil sin chomh tábhachtach dár meonta agus a bhfuil ocsaigin dár gcoirp. Agus ná déan dearmad ar cé chomh tábhachtach is atá teagmháil fhisiceach! Ní féidir róbhéim a leagan ar chroitheadh lámh nó barróg nuair a chasann tú le do chairde! Nach bhfuil an t-ádh dearg orainn go léir a thángamar slán ón víreas, agus mar sin nach bhfuil sé in am barróg mhór a thabhairt dá chéile mar cheiliúradh bheag roimh dúinn leanúint ar aghaidh go dóchasach!

.

Dhá Shochaí!

le mickgb | 2022/01/19 | Cúrsaí Reatha, Nuacht Náisiúnta

Bhí alt an-suimiúil san ‘Irish Times’ le déanaí, scríofa ag Fintan O’Toole, darb ainm ‘Ní bheadh tír inmharthana againn murach deich gcomhlacht mhóra ó na Stáit Aontaithe.’ San alt sin, rinne Fintan argóint láidir go bhfuil ár dtír ag brath go mór ar chomhlachtaí eachtrannacha; comhlachtaí cosúil le Microsoft, Google, Facebook, Intel, Pfizer, Merck agus Johnson and Johnson. Cé go bhfuil an cháin chorparáide a íocann siad thar a bheith luachmhar don tír, ag an am céanna tá costais eile i gceist agus, dar le Fintan, dhíolamar ár saoirse ar shaibhreas. Maíonn sé go bhfuil dhá shochaí in Éirinn dá bhrí sin – sochaí rachmasach ilnáisiúnta at thaobh amháin agus sochaí bhocht dhúchasach ar an taobh eile. Ach i ndeireadh an lae níl aon réiteach á moladh ag Fintan, agus cén mhaith é sin in ainm Chroim? Tá goimh ina cholún amhail is go raibh slí eile, slí níos fearr nár thugamar agus mar sin táimid ag íoc anois as na botúin a rinneadh fadó. Cé gur mór mo mheas ar Fintan, ceapaim go bhfuil sé ag labhairt go díspeagúil linn sa chás seo.

Claonta?

Seo m’fhógra séanta: is dócha go bhfuil mé beagáinín beag claonta! Tar éis dom mo chéim in innealtóireacht leictreach a bhaint amach, fuair mé mo chéad phost ag obair do Chóras Iompair Éireann (CIE) ag dearadh meaisíní díola. Ní post dona a bhí ann, ach ní fhaca mé mórán deiseanna os mo chomhair amach chun conair ghairme iontach a bheith agam ann. Tar éis bliain go leith fuair mé post eile ag obair do chomhlacht ilnáisiúnta darb ainm IBM, agus ansin tháinig athrú suntasach ar mo scéal. Bhí an post nua go hiontach agus i dtimpeallacht spreagúil, le deiseanna iontacha ar fáil. Gan dabht, b’iontach an tosach é sin ar mo shaol gairmiúil agus chuaigh mo ghairmréim ó neart go neart tar éis sin.

Deiseanna

Bhí geilleagar na tíre in ísle brí sna hochtóidí agus mise ag lorg oibre, agus bhí ar go leor daoine dul ar imirce chun obair a fháil. Ach a bhuí le hIBM agus na comhlachtaí ilnáisiúnta eile sa tír, bhí roinnt mhaith dúinn in ann poist iontacha a fháil in Éirinn, mise san áireamh. Bhí an t-ádh dearg orainn. Gan na comhlachtaí céanna, ní bheadh an rogha sin againn ar chor ar bith!

An Ghníomhaireacht Forbartha Tionscail (IDA)

Rinne an Ghníomhaireacht Forbartha Tionscail sárjab ag mealladh comhlachtaí ilnáisiúnta go hÉirinn, ag cabhrú leo a ngnó a lonnú anseo agus ag cinntiú go mbeadh fostaithe ar fáil leo leis na scileanna a bhí ag teastáil uathu. Nuair a thug siad faoi deara go raibh éileamh ar scileanna áirithe, chuir na hollscoileanna béim ar chúrsaí oiriúnacha chun an t-éileamh sin a shásúil. is réiteach é a bhfuil buntáiste ag gach taobh ann, i mo thuairim!

Dhá Shochaí?

Rinne Fintan plé ar choincheap go bhfuil sochaí amháin againn bunaithe ar chomhlachtaí ilnáisiúnta agus sochaí eile bunaithe ar chomhlachtaí dúchasacha. Ní aontaím leis agus is buntuiscint lochtach é sin. Nuair a bhog mé ó CIE go IBM, níor bhog mé ó shochaí amháin go sochaí eile ar chor ar bith. Tá dhá shochaí ann go deimhin – an Saibhir agus an Daibhir, agus gan post maith agat sa lá atá inniu ann, beidh tú ag streachailt mar bhall an tsochaí dhaibhir, gan dabht. Agus gan na comhlachtaí ilnáisiúnta atá lonnaithe in Éirinn agus poist mhaithe á dtairiscint acu, bheadh cúrsaí in Éirinn i bhfad níos measa anois ná riamh.

Tá rioscaí ann dúinn mar is comhlachtaí Meiriceánacha iad formhór na gcomhlachtaí ilnáisiúnta atá againn, ach níl sé sin a rá nach fiú an tairbhe an trioblóid. Rinne an Ghníomhaireacht Forbartha Tionscail sárjab ag mealladh comhlachtaí Meiriceánacha go hÉirinn, agus b’fhéidir go bhfuil sé in am dóibh anois iarracht mhór a dhéanamh chun níos mó comhlachtaí as tíortha eile a mhealladh anseo freisin. Dála an scéil, níl sé gan riosca dúinn ár gcomhlachtaí ilnáisiúnta féin a bheith againn, ach an oiread. Féach ar cad a tharla do Nokia san Fhionlainn nuair a tháinig an iPhone ar an bhfód – tubaiste amach is amach a bhí ann!

Conclúidí

Tá ár dtír ar cheann de na tíortha is rathúla faoin spéir ó thaobh na heacnamaíochta de. Ba é ceann de na rudaí is fearr a rinneamar ina leith sin ná na comhlachtaí ilnáisiúnta céanna a ndearna Fintan tagairt dóibh a mhealladh anseo na blianta ó shin. Comhlachtaí seanbhunaithe atá iontu anois le fréamhacha doimhne in Éirinn, agus ní dóigh liom go bhfágfaidh siad go ceann i bhfad. Nach maith an rud é seo?

.

Péacáin Ghlasa

le mickgb | 2022/01/12 | Cúrsaí Reatha, Nuacht Idirnáisiúnta, Nuacht Náisiúnta, Polaitíocht

Tá bliain nua tosaithe againn agus in ainneoin an méid cúiseanna imní atá ann, ag an am céanna tá cúpla péacán glas le feiceáil freisin. Mar is eol do chách, táimid i bponc ceart mar gheall ar chúrsaí tithíochta agus sláinte sa tír seo agus feictear domsa nach bhfuil tobréiteach gasta le fáil sna cásanna sin. Ní thosóidh mé fiú amháin ag plé faoin mBreatimeacht nach bhfuil deireadh go deo leis! Agus déan dearmad ar fad faoi thodhchaí an daonlathais sna Stáit Aontaithe! A Thiarcais! Ach céard faoi na péacáin ghlasa sin? Fiú leo siúd, tá coinníoll ag baint leo! Ach seo cúpla péacán glas ar dtús agus ansin nochtfaidh mé an coinníoll ag baint leo!

COVID-19

Tá maidhm mhór cásanna den Covid-19 ar siúl anois in Éirinn agus ráta an-ard ionfhabhtaithe ann. Tá níos mó othar san ospidéal agus in aonad dianchúraim ná mar a bhí bliain ó shin. Ach níl rudaí mar an gcéanna anois mar gheall ar na huirlisí atá againn chun dul i ngleic leis an víreas, mar tá vacsaíní againn a n-oibríonn go maith in aghaidh drochráig den víreas – an cineál Delta agus Oimeacróin san áireamh. Agus anois tá piollairí frithvíreasacha nua forbartha ag Pfizer agus ag Merck, atá éifeachtach ó thaobh daoine a choinneáil ón ospidéal agus ón mbás.

Cé go bhfuil cúrsaí go dona anois, gach seans go mbeidh siad ag éirí níos fearr i rith na bliana!

An Timpeallacht

Socraíodh i bPáras ag COP21 i 2015 gur chóir téamh domhanda a choinneáil faoi bhun 2 °C os cionn na leibhéal réamhthionsclaíoch agus go ndéanfadh na tíortha forbartha an laghdú is mó ar astaíocht charbóin, agus go gcabhródh siadsan le tíortha eile chun laghdú níos mó a bhaint amach. Níor comhlíonadh na haidhmeanna sin ar an drochuair. Chonaiceamar go léir cad a tharlaíonn nuair a thugtar neamhaird do ghealltanais thábhachtacha mar sin. Táimid buartha ag léamh na ceannlínte: tuilte agus stoirmeacha marfacha, triomaigh, caidhpeanna oighir ag leá, an fharraige ag ardú, agus mar sin de. Mar sin, bhí níos mó suime ag gach duine go mbeadh comhaontuithe níos láidre idir na tíortha ag glacadh páirte i gCOP26 i nGlaschú. Go deimhin, rinneadh dul chun cinn suntasach ann, agus tá na comhaontuithe a d’eascair as COP26 níos láidre ná riamh. Beidh sé an-tábhachtach do gach tír a gealltanais a chomhlíonadh gan a thuilleadh moille! Táim dóchasach go dtarlóidh sé sin ag tosú i 2022, agus go mbeidh muid in ann ár bpláinéad a shábháil sula mbeidh sé ródhéanach!

An Ghaeilge – dóchas mór!

Tá Acht na dTeangacha Oifigiúla (Leasú) 2021 sínithe anois ag Uachtarán na hÉireann, Micheál D. Ó hUigínn. Treisiú mór é ar Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003, a chuirfidh níos mó seirbhísí ar fáil don phobal as Gaeilge.

Mar a dúirt Príomh-Aoire an Rialtais agus an tAire Stáit Gaeltachta agus Spóirt, an Teachta Dála Jack Chambers:

“Tá ré nua i ndán anois don chaidreamh idir phobal na Gaeilge agus na Gaeltachta agus an tSeirbhís Phoiblí. Beidh mé ag dul i mbun oibre le teann dúthrachta le hoifigigh mo Roinne anois le feidhm a thabhairt d’fhorálacha an Achta leasaithe sa bhliain úr.”

Ar 1 Eanáir, 2022, fuair ár dteanga lánstádas san Aontas Eorpach mar theanga oifigiúil, agus is rud iontach é sin don tír agus dúinn go léir. Mar a dúirt Uachtarán na hÉireann, Michael D Ó hUigínn:

“Cé go mbeidh an Ghaeilge in úsáid go laethúil san AE, ní mór dúinn an deis a thapú agus freagracht a ghlacadh lena chinntiú go bhfuil ciall léi inár saol féin. I gcroílár gnóthaí laethúla na hEorpa; i gcroílár an tsaoil sa Bhaile.

Chomh maith le Bille na dTeangacha Oifigiúla (Leasú), a chuir mé faoi mo lámh go gairid roimh an Nollaig, impím ar dhaoine ar fud na hÉireann an deis seo a thapú a gcaidreamh féin leis an teanga a athnuachan, teanga ar chuid ríthábhachtach dár n-oidhreacht í.”

Coinníoll?

Céard faoin gcoinníoll a ndearna mé tagairt dó níos luaithe, an ea?

Bhuel, ní chomhlíonfaidh na tairngreachtaí iad féin gan ár gcabhair, ar an drochuair. Is tiománaithe muid go léir i dtreo ár dtodhchaí, agus caithfimid an fhreagracht sin a ghlacadh, agus tá dualgas orainn anois luí isteach ar an obair chun ár n–aislingí a fhíorú! Tá sé sin fíor i gcás na géarchéime, i gcás na timpeallachta agus go háirithe i gcás na Gaeilge. Mar sin, oibrímis as lámha a chéile i 2022 ar na spriocanna thuasluaite agus go háirithe maidir leis ár dteanga, agus tarlóidh rudaí iontacha – gan dabht ar bith!

.

Wizard Spider?

le mickgb | 2021/06/16 | Cúrsaí Reatha, Eolaíocht agus Teicneolaíocht, Nuacht Idirnáisiúnta, Nuacht Náisiúnta

Ba é an chéad chomhartha nach raibh cúrsaí rómhaith ná an litir a fuair mé ón mbanc. Thréaslaigh an bainisteoir bainc liom de bharr an chuntais nua a d’oscail mé. Ach an t-aon fhadhb a bhí ann nár oscail mé cuntas nua, gan trácht ar chuntas nua i Houston, Texas! Agus mise i mo chónaí i gCalifornia! Bhí a fhios agam ansin go raibh mé i dtrioblóid. Chuir mé glaoch ar an mbanc ar an bpointe agus dúirt an gníomhaire i gceist liom go raibh mé sa bhrainse i dTexas le déanaí agus gur oscail mé an cuntas leo ansin. Dúirt mé nach mise a bhí ann, ach duine a ligean air gur mise, duine a raibh a lán eolas aige fúm, m’uimhir slándáil shóisialta san áireamh. Dúirt an gníomhaire ansin gur athraigh an duine sin mo sheoladh don chuntas sin. Ar an dea-uair, chonaic mé an litir cláraithe sin, agus bhí mé in ann an cuntas a dhúnadh ar an láthair. Ach rith sé liom nach raibh ann ach a chuid is lú den scéal. Ar an drochuair, bhí an ceart agam. Rinneadh bradaíl aitheantais orm agus chaith mé go leor ama i rith na bliana sin ag dul i ngleic leis an fhadhb sin, rud a bhí an-deacair a dhéanamh. Osclaíodh cártaí creidmheasa i m’ainm agus úsáideadh iad chun airgead a chaitheamh. Fuair mise na billí agus bhí orm a chruthú gur calaois a bhí i gceist. Bhí mé i dteagmháil an t-am go léir leis na gardaí, na gníomhaireachtaí rátála creidmheasa, agus fiú amháin an FBI le linn an phróisis casta a bhí orm a thabhairt faoi. Ní ghuífinn an t-eispéireas uafásach sin ar mo dheargnamhaid! Cén chaoi sa diabhal ar tharla a leithéid? Gan dabht, fuair buíon coirpeach mo shonraí príobháideach tar éis cibirionsaí a dhéanamh ar chomhlacht éigin a raibh mo shonraí sábháilte acu ar a chóras ríomhaireachta. Braithim ar chomhlachtaí mo shonraí a chosaint, agus sa chás seo chlis siad orm. Níos measa ná sin, ní raibh aon cheart cúitimh faoin dlí, mar ní raibh a fhios agam cén comhlacht a bhí freagracht!

Tharla an ghadaíocht sin sa bhliain 2016, agus is ar éigean a bhí sé ligthe i ndearmad agam ná gur léigh mé faoin cibirionsaí ar chórais ríomhaireachta Fheidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte (FSS nó HSE as Béarla) ar an 14 Bealtaine. Ansin, tháinig na cuimhní ar ais go tréan agus rith sé liom nach amháin an FSS a bhí i dtrioblóid, ach na daoine duine ar ghoideadh a sonraí leighis príobháideacha uathu gan rabhadh. Níl iontu ach fichillíní ar chlár na cibir-sceimhlitheoirí ‘Wizard Spider’. Chriptigh an bhuíon coirpeach sin na sonraí a bhí stóráilte ar chóras ríomhaireachta an FSS agus iad ag iarraidh dúmhál a chur orthu – díchriptóidh siad na sonraí céanna má íocann an FSS 20 milliún euro dóibh leis an airgeadra digiteach Bitcoin. Ní ghéillfidh an rialtas d’éileamh mar sin, agus seasfaidh siad an fód.

.

Bealach chun tosaigh?

Sa ghearrthréimhse, cuireadh ar ceal go leor cruinnithe a bhí ag othair FSS. Agus beidh ar an FSS na deicheanna milliún euro a chaitheamh chun rudaí a chur i gceart. Dúirt Príomhfheidhmeannach Fheidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte, Paul Reid go bhfuil próiseas fadálach fós rompu leis an scéal a leigheas. Dúirt sé freisin go bhféadfadh sonraí bainteach le hothair a bheith faighte ag an lucht haiceála. Feictear dom nach bhfuil cosaint ar bith ag aon duine a bhfuil a shonraí ar chóras ríomhaireachta an FSS. Beidh an lucht haiceála sin ag iarraidh airgead a shaothrú aon slí is féidir leo, agus is cosúil go ndéanfaidh siad iarracht na sonraí sin a dhíol ar an ngréasán dorcha. Tá súil agam nach dtarlóidh rud mar sin, ach is buíon neamhthrócaireach í ‘Wizard Spider’ a dhéanfaidh aon rud chun airgead a fháil. Má tá do shonraí féin i gceist, molaim duit go láidir dul i dteagmháil leis an Roinn Coimirce Sóisialaí ag iarraidh uimhir phearsanta seirbhísí poiblí (PSP) nua uathu de dheasca an cibirionsaithe a tharla.

Beidh an rialtas agus an FSS ag obair i gcomhar leis na Gardaí, leis an Ionad Náisiúnta Cibearshlándála, le Europol agus le Interpol ag iarraidh an scéal a réiteach. Gan dabht, freisin, beidh an FSS ag uasghrádú a gcóras ríomhaireachta ó thaobh cibearshlándála de. Beidh sé daor é seo a dhéanamh, ach an té nach gcuirfidh greim cuirfidh sé dhá ghreim, mar a déarfá.

.

Tuairisc ó Mheiriceá: Tús Ré Nua!

le mickgb | 2021/04/14 | Cúrsaí Reatha, Nuacht Idirnáisiúnta, Nuacht Náisiúnta, Tuairim

Chríochnaigh ré Trumpach le héirí amach ag an gCaipeatól á ngríosú ag Trump féin, agus é ag maíomh nár chaill sé an toghchán uachtaránachta ar chor ar bith. I lomcogarsnacht le Trump, thosaigh ré Joe Biden go ciúin béasach, gan na giolcanna seafóideacha agus na slite eile ar úsáid Trump iad chun aird a tharraingt air féin an t-am go léir.

Rinne Joe Biden tús maith gan dabht ar bith, agus tá gnaoi na ndaoine air thar mar a bhí ag Trump riamh. I mo thuairim, tá sé ag comhlíonadh a ghealltanais chomh sciobtha agus ab fhéidir. In ainneoin sin, tá dúshláin mhóra amach roimhe nach acmhainn dó neamhaird a thabhairt orthu.

Gealltanais

Seo trí ghealltanas ar chomhlíon Biden iad cheana féin, agus é i gcumhacht ach breis is cúpla mhí.

1.Gheall sé go gcuirfeadh sé dlús leis an gclár vacsaínithe COVID-19. Dúirt sé go ndáilfí 100 milliún dáileog vacsaín faoin gcéadú lá a théarma oifige. Bhí an gealltanas comhlíonta faoin 58ú lá! Anois, tá sé geallta ag Biden 200 milliún dáileog faoin gcéadú lá a théarma!

2.Gheall sé go gcuirfeadh sé beartas mór spreagtha i bhfeidhm don eacnamaíocht, atá thíos le drochthionchar na paindéime. Níor aontaigh na Poblachtaigh sa Seanad leis an mbeartas mór sin ($1.9 billiún), agus bhí ar na Daonlathaithe nós imeachta speisialta a úsáid ( réiteach buiséad ), agus ansin ritheadh an pacáiste tarrthála.

3.Gheall sé go ndéanfadh sé athchinneadh ar pholasaithe a réamhtheachtaí. Stad sé obair ar an uafás sin – an bhalla idir na Stáit Aontaithe agus Meicsiceo. Rinne sé cinneadh tacú arís le Comhaontú Pháras; ní haon ionadh é sin, mar tá Biden tiomanta go huile agus go hiomlán do chosaint na timpeallachta domhanda.

Is é an chéad ghealltanas eile atá idir lámha aige ná pacáiste infreastruchtúr chun dul i mbun nuachóirithe maidir le córas iompair na Stáit Aontaithe. Beidh arduithe cháin chorparáide ag teastáil, chun bheith in acmhainn íoc as an bpacáiste.

Dúshláin

Tá go leor dúshláin roimh an Uachtarán agus an rialtas, ach cuirfidh mé béim ar an gceann is tábhachtaí, i mo thuairim ar aon nós. Tá bille an-tábhachtach ag baint le cearta vótála sa Seanad anois. Rith Teach na nIonadaithe an bille seo, agus anois caithfidh an Seanad vótáil air. ‘Acht ar son na ndaoine’ nó HR1 is é ainm an bhille agus cuireann sé cosaintí in áit ar son cearta vótála na ndaoine sna Stáit Aontaithe. Tá sé fíorthábhachtach an reachtaíocht seo a achtú, mar tá go leor Stáit ag tabhairt isteach reachtaíocht nua chun é a dhéanamh níos deacra do mhionlaigh atá faoi leatrom cheana féin a chearta vótála a fheidhmiú. In ionad a pholasaithe a athrú agus cur chuige níos ionchuimsithí a bheith acu, b’fhearr leis na Poblachtaigh a gcuid prionsabail daonlathais a thabhairt suas, agus rialtas forlámhach a bheith acu, agus iad i gceannas i gcónaí.

Mar a sheasann cúrsaí anois, beidh na Poblachtaigh sa Seanad in ann bac a chur ar HR1. Gan dabht, dá dtarlódh sé sin, bheadh daonlathas i Meiriceá i ngéarchéim. Caithfidh Biden agus an rialtas cothrom na Féinne a chinntiú do gach saoránach sa tír, is cuma cén dath craicinn atá orthu. Agus sin an dúshlán is mó atá rompu. Ach cad is féidir leo a dhéanamh?

Caithfidh siad an chumhacht speisialta atá ag na Poblachtaigh sa Seanad a laghdú nó deireadh a chur leis. Eascraíonn an chumhacht sin ón mbac fadchainte (Béarla: filibuster) atá mar phróiseas sa Seanad le fada. Faoin bpróiseas sin, seachas cúpla eisceacht, ní féidir leis an Seanad acht a rith gan ar a laghad 60 seanadóir a bheith ar a shon (as 100 seanadóir in iomlán – 50 Poblachtach, 50 Daonlathaí agus vóta réitigh ag Leasuachtarán Kamala Harris.) Ach tá ceannaire tromlaigh an tSeanaid, an Daonlathaí Chuck Schumer, in ann an próiseas sin a athrú, nó deireadh a chur leis. Ní bheadh céim mar sin gan bhaol, áfach, mar dá dtiocfadh an lá nuair a bheadh tromlach ag na Poblachtaigh sa Seanad, bheadh siadsan in ann aon acht is mian leo a rith freisin. Sin an dúshlán!

Ceapaim féin go bhfuil sé in am deireadh a chur leis an mbac fadchainte. B’fhéidir nach bhfuil a fhios agat, ach bhí an próiseas céanna i dTeach na nIonadaithe uair amháin, agus chur Spéicéir Theach na Comhdhála, Thomas Reid, deireadh leis. Níl aon duine ag iarraidh an bac fadchainte sin a thabhairt ar ais, 130 bliain ina dhiaidh sin! Gan dabht, tá sé thar am fáil réidh leis an leaid seo sa Seanad freisin!

.

Pairceanna na Glas!

le mickgb | 2021/03/31 | Cúrsaí Reatha, Cúrsaí Teanga, Nuacht Náisiúnta

Nuair a chonaic tú an teideal ‘Pairceanna na Glas’, b’fhéidir gur rith sé leat go raibh an ceann caillte agam ar fad, agus mé ag fánaíocht thart Meiriceá gan aird ar aon rud agam! Nó b’fhéidir go bhfuil tú ar an eolas gurb é sin an t-ainm atá tugtha ar eastát nua tithíochta sa Daingean i gContae Chiarraí. Ach iontas na n-iontas, cé chomh dona is atá an botún sin, tá níos measa fós ag baint leis an scéal seo. Ach fillfimid ar sin níos déanaí.

.

Níl aon dabht, ach is uafás amach is amach é ‘Pairceanna na Glas’ mar ainm, go háirithe i lár ceantar Gaeltachta. Cad is brí leis? Bhuel, sin í an fhadhb! Meascán mearaí de litreacha gan chiall atá ann, i ndáiríre. Rinne mé obair bleachtaireachta agus ceapaim go bhfuil a fhios agam foinse an uafáis seo! B’fhéidir gur chuimhin leat gur tharla rudaí eile cosúil leis sin ó am go ham san am atá caite. Mar shampla, bhí conspóid mhór ann cúpla bhliain ó shin, mar gheall ar shuíomh idirlín Chomhairle Contae Chorcaí! Mhaígh siad nach raibh na hacmhainní acu duine a fháil chun aistriúchán a dhéanamh, agus mar sin gur úsáid siad Google Translate chun é a dhéanamh mar ‘réiteach sealadach’ a chur in áit. Níor ghlac an Coimisinéir Teanga Rónán Ó Domhnaill leis an leithscéal, agus d’admhaigh an Chomhairle faoi dheireadh gur réiteach inghlactha a bhí ann, agus gur sháraigh siad a ndualgas leis an gcur chuige sin.

.

Ar aon nós, ag smaoineamh siar ar uafáis eile mar sin, rith sé liom go mb’fhéidir go raibh baint éigin ag Google Translate leis an uafás is déanaí! Mar sin, rinne mé cúpla turgnamh mé féin agus, mar a bhainfeá smeach, bhí an freagra agam. Níl mórán dabht ach gur chuir duine isteach ‘pairceanna na glas’ i Google Translate ar thaobh amháin, agus ansin tháinig na focail ‘Green Parks’ amach ar an taobh eile. Bain triail as mura gcreideann tú é sin! Má tá ceacht amháin ann, is é sin ná: Ná bíodh muinín agat i nGoogle Translate mar níl ann ach sop in áit na scuaibe! Tá ceacht eile ann freisin: Mura bhfuil Gaeilge agat, ná déan rud mar sin sa chéad áit!

.

Ar dtús, ní raibh rún ag Comhairle Contae Chiarraí an t-ainm a athrú. Ach bhí an pobal ar an daoraí faoi le fada, agus nuair a mhol na Comhairleoirí Gaeltachta Breandán Fitzgerald (FF) agus Séamus Cosaí Mac Gearailt (FG) rún éigeandála chun an fhadhb a réiteach, ritheadh an rún. Mar sin, anois tá Príomhoifigeach Feidhmiúcháin na Comhairle, Moira Murrell agus Clúid (forbróirí an eastáit) ag obair as lámha a chéile chun an t-ainm a athrú. Dúirt Moira Murrell go mbeadh sí ag obair ar phróiseas chun fadhbanna mar sin a sheachaint as seo amach. Tá an Teachta Dála de chuid Sinn Féin, Pa Daly, ar buile faoin eachtra seo, agus i dteagmháil le Comhairle Contae Chiarraí faoin ábhar freisin.

.

Ach conas a d’fhéadfadh rud uafásach mar sin a tharla sa chéad áit? Rinne ailtire an eastáit moltaí mar gheall ar ainm an eastáit, agus roghnaigh Comhairle Contae Chiarraí ‘Pairceanna na Glas’. Tá sé soiléir nach bhfuil inniúlacht sa Ghaeilge ag aon duine a bhfaca an moladh sin, ach in ainneoin sin, glacadh leis gan ceist ar bith. Cá raibh an Gaeilgeoir sa phróiseas? Bhuel, maítear nach bhfuil aon Oifigeach Pleanála Teanga i gContae Chiarraí faoi láthair, agus tá an post le líonadh. D’iarr Comhairleoir Cosaí Fitzgerald ar an gComhairle an post a líonadh. Caithfidh mé a admháil go bhfuil mé beagáinín trína chéile, mar cheap mé gurb é an Rúiseach, Victor Bayda, an t-oifigeach pleanála teanga in Uíbh Ráthach, agus gurb é John Prendergast an t-oifigeach pleanála teanga i gCorca Dhuibhne – an bhfuil an bheirt acu tar éis éirí as a bpoist le déanaí? Ar aon nós, sin scéal eile le lá eile!

.

Agus céard faoin mBrainse Logainmneacha – ceapaim go mbeidís sásta cabhrú i gcás mar seo, agus tá saineolas cuí acu, gan dabht? Tá sé ríshoiléir nach bhfuair Comhairle Contae Chiarraí a chomhairle.

.

Is é bun agus barr an scéil nár chomhlíon Comhairle Contae Chiarraí a ndualgas ar chor ar bith, agus níl ach leithscéalta acu anois. Cé go ndúirt siad nach dtarlódh a leithéid arís, ní shlogfainn é sin gan chogaint!

.

Gheall mé níos luaithe go n-inseoinn duit faoi bhotún níos measa. Maidir le sé cinn den 20 teach san eastát, is gá Gaeilge a bheith ar chumas na gceannaitheoirí. Is i mBéarla a rinneadh an measúnú sin! Nach bhfuil sé sin níos measa fós ná ‘Pairceanna na Glas’? Is cíoradh do lá eile é sin!