I Ndilchuimhne ar Pheadar Bairéad!

I Ndilchuimhne ar Pheadar Bairéad!

 

I ndilchuimhne ar Pheadar Bairéad

Cloisimid do ghuth séimh treorach sa lá

Feicimid inár mbrionglóidí thú san oíche

Braithimid uainn go mór thú a ghrá

Ceangal grá go raibh eadrainn choíche

 

In loving memory of Peadar Bairéad

We hear your guiding voice by day  

And see you in our dreams at night

We miss you more than words can say

May our love burn forever bright

.

Bhí briseadh croí mór orm an lá a d’imigh m’athair Peadar Bairéad ar shlí na fírinne.   gur tharla sé bliain ó shin, braitheann sé amhail is gur inné a tharla sé.  Sa deireadh thiar thall, tá mé ag teacht chugam féin ón suaitheadh a bhain a bhás asam.  Bhí orm dul i dtaithí ar chúrsaí de réir a chéile, agus seachas an réaltacht a shéanadh, é a ghlacadh.  Tá mé in ann saol m’athair a cheiliúradh anois, agus taitneamh a bhaint as an oidhreacht shaibhir filíochta agus próis a d’fhág sé ina dhiaidh. D’fhág Peadar oidhreacht cultúrtha eile dúinn freisin, mar tá na céadta scoláirí ar mhúin sé Gaeilge dóibh, a bhfuil tuiscint mhaith acu ar an nGaeilge agus ar chomh tábhachtach is atá sí mar dhlúthchuid ár bhféiniúlacht náisiúnta.  Dúirt na hiarscoláirí go léir ar chas mé leo gur chuir Peadar beocht sa teanga dóibh agus gur spreag sé dúil sa teanga iontu.

Bhí Peadar iontach díograiseach faoina gcuid oibre, agus cé gur éirigh sé as a phost mar leas-phríomhoide i gColáiste Chiaráin sa bhliain 1988, níor stad sé an obair riamh. Bhí sé an-sásta nuair a cheapadh é mar riarthóir ar an gcoláistean chéad riarthóir neamheaglaiseach riamh sa ról sin!

I ndáiríre, ní gá domsa a thuilleadh a scríobh faoi m’athair – nach ndearna Peadar jab iontach ag déanamh cur síos ar a shaol féin ina dhírbheathaisnéis darb ainm ‘Doirse Dé’! Molaim duit é a cheannach agus a léamh, agus geallaimse duit nach mbeidh díomá ort! Tá sé ar fáil ar líne ag: http://www.siopaleabhar.com ar chostas €7.50. (Seol r-phost chugam mura bhfuil tú in acmhainn é a cheannach, agus cabhróidh mé leat más féidir liom.) A fhad is atá tú ag fanacht le do chóip, seo sliocht beag as an leabhar, ag déanamh cur síos ar a shaol i ndiaidh dó éirí as an múinteoireacht.

Ar thaitin liom a bheith ar scor? Thaitin thar cionn, nó ní raibh orm feasta a bheith ag faire ar an gclog, agus d’fhéadfainn m’aird a dhíriú ar pé ábhar a thaitneodh liom. Ní raibh mé faoi bhois ag máistir ar bith feasta, agus nár mhór an gar go deo é sin do dhaonnaí ar bith?

Ach focal i gcluas an té atá ag smaoineamh ar dhul ar scor. Caithfidh tú glacadh leis mar bhunphrionsabal go n-éireoidh tú dofheicthe de réir a chéile, agus tar éis duit a bheith ar scor roinnt blianta ní bheidh suim nó spéis ag éinne taobh amuigh ded’ chlann fhéin ionat, nó nach cuimhin leat an sean-nath a deir:

Fiche bliain ag fás,

Fiche bliain faoi bhláth,

Fiche bliain ag meath,

Agus fiche bliain gur cuma é ann nó as!

Agus nuair a rachfá ar scor, bheifeá sa cheathrú ré sin feasta!

Bhí an t-ádh ormsa, nó bhí an deis agam alt seachtainiúil a scríobh don nuachtán áitiúil, an Kilkenny People, agus sa tslí sin bhí ar mo chumas fanacht i gcuimhne an phobail, agus mo thuairimí a nochtadh don phobal le Gaeilge seachtain i ndiaidh seachtaine, pobal ar chaith mé fhéin mo shaol ag freastal orthu ar bhealach amháin nó ar bhealach eile.

.

Chuir Peadar trí chnuasach filíochta i gcnó, Duilleoga Fómhair (1988), Cleití na hAislinge (1993) agus Fataí Rómhair (2000), agus d’fhoilsíodh a dhírbheathaisnéis anuraidh nuair a bhí breis agus 94 bliain d’aois!  Thug sé óráid iontach ag a sheoladh leabhair, agus d’aithris sé cúpla ceann dá dhánta, freisin! Cé a cheapfadh go mbeadh sé ar shlí na fírinne laistigh de sé seachtaine níos deireanaí!

Nuair a d’imigh Peadar uainn anuraidh, is cúis sóláis dom a fhios a bheith agam gur bhain sé oiread sásaimh agus ab fhéidir as a shaol agus ar deireadh go raibh sé in ann imeacht as an saol seo go síochánta in éindí leo siúd ab ansa leis. Go ndéana Dia grásta air!

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

I Ndilchuimhne ar Pheadar Bairéad!

Meabhalscáil sa Ghaineamhlach!

Bhí mé bodhraithe le síorthorann an tráchta, agus is ar éigean a d’fhéadfaí an Garda a chloistil agus muid ag iarraidh labhairt le chéile ar an bhfón.  “Tá tú gar don mharcóir míle 62”, arsa an Garda arís. “Go raibh maith agat,arsa mise.

Trí huaire a chloig níos luaithe, theip ar inneall ár veain gan rabhadh ar bith in iargúil Ghaineamhlaigh Mojave in Arizona.  Chuir mé glaoch ar an uimhir ar mo chárta ballraíochta AAA (Cumann Gluaisteán Meiriceá). Ar dtús, fuarthas mo gheoshuíomh go huathoibríoch, agus ansin d’fhreagair an gníomhaire go béasach. Dhearbhaigh sí rabhamar agus sonraí ábhartha eile, agus dúirt sí go raibh gach rud i gceart, agus go mbeadh trucail tarraingthe ag teacht laistigh d’uair go leith. D’inis mé an scéal do mo bhean chéile, agus bhíomar sásta go leor leis. Fuaireamar áit faoi scáth ar thaobh an tsaorbhealaigh, agus d’fhanamar ansin ag ól uisce agus ag caint.

Tar éis breis is uair, fuair mé glao gutháin, agus cheap mé go raibh tiománaí na trucaile ag iarraidh teagmháil a dhéanamh liom. D’ainneoin mo ghlicis, bhí mé saonta go leor!

Gníomhaire eile ón gCumann a bhí ann, ón mbrainse in Arizona. Nuair a thosaigh sí ag fiafraí díom faoin áit ina rabhamar, faoin veain agus a leithéid, bhí mé trína chéile. D’fhreagair mé na ceisteanna sin cheana féin, agus fuarthas mo gheoshuíomh go huathoibríoch”, a dúirt mé. “Ar an drochuair, seo oifig eile, in Arizona, agus caithfimid tosú arís, a d’fhreagair an gníomhaire go trodach. “Ach cheap muid go mbeadh an trucail ag teacht anois – táimid ar thaobh an bhóthair dhainséaraigh seo ar feadh tamaill fhada cheana féin.” Ní raibh mé róchairdiúil anois. “Táim ag iarraidh cúnamh a thabhairt duit,” ar sise, agus lean sí ar aghaidh leis a ceisteanna. “Uair nó mar sin,” a dúirt sí ag an deireadh. Ní raibh an dara rogha againn ach fanacht gan chorraí.

Tar éis leathuair eile, chuir an gníomhaí céanna glao eile orm. “Níl a fhios againn cá bhfuil tú,” ar sise. “Ní foláir go mbeadh a fhios againn cén marcóir míle is gaire duit, an bhfuil tú in ann é a fháil?” a d’fhiafraigh sí. “Níl a fhios agam”, arsa mise. Chuaigh mé á lorg, ach ní fhaca mé aon mharcóir. “Níl aon mharcóir le feiceáil”, arsa mise.

“Caithfidh tú glaoch éigeandála a dhéanamh ar 911, agus an t-eolas a fháil uathu,” ar sise. Cuirfidh mé glao ort i gceann cúig nóiméad, agus chroch sí suas an fón. Tar éis an eolais a fháil ó na gardaí, níor tháinig aon ghlao eile, agus tar éis fiche nóiméad chuir mé glao gutháin ar an gCumann.

Gníomhaire eile a bhí ann. “Maith go leor,” ar sise. “Agus cén sórt veain í arís – veain champála, nach ea? a d’fhiafraigh sí díom. “Veain champála, sea, mar a dúirt mé cúpla uair cheana, a d’fhreagair mé go grod.

“Drochscéal mar sin,” a dúirt sí, níl an veain sin clúdaithe i do chlúdach árachais”. Ba bheag nár phléasc mé leis an racht feirge a tháinig orm. “Agus cén fáth gur thóg sé trí huaire go leith é sin a insint dom?” d’iarr mé uirthi go feargach. “Níl a fhios agam céard a tharla duit cheana, ach níl mé in ann aon chúnamh a thabhairt duit,” ar sise.

Ní féidir liom glacadh leis seo,” arsa mise. “Cuir do mhaoirseoir ar an líne, le do thoil.”

Tar éis cúpla nóiméad, tháinig an maoirseoir ar an líne. Bhí an-aiféala uirthi faoi cad a tharla dúinn, ach ag an am céanna, mhínigh domcé go bhfuil veain champála clúdaithe i gCalifornia, níl sé clúdaithe in Arizona”.

“Cén fáth ar thug sé trí huaire go leith é sin a insint dúinn, nuair a gheall an chéad ghníomhaire go mbeadh trucail tarraingthe ag teacht gan mhoil!. Táim chun trucail tarraingthe a fháil anois, agus tá súil agam go n-aisíocfaidh sibh as.”

“Bhí mé ar tí an rud céanna a thairiscint duit!” ar sise. “Beidh tú in ann an admháil a sheoladh chugam”.

Tháinig an trucail tarraingthe go tapa agus bhíomar in Kingman, Arizona gan mhoill, ach ceithre huaire an chloig tar éis ár mbriseadh síos – gan aon bhuíochas don AAA!

Agus an ceacht atá ag baint as an scéal seo: Bí cúramach faoin suaimhneas intinne a fhaigheann tú ó do pholasaithe árachais – seans maith gur meabhalscáil sa Ghaineamhlach atá i gceist!

.

I Ndilchuimhne ar Pheadar Bairéad!

Ginid an Lampa!

Tháinig mé ar chomhad bosca le déanaí a bhí curtha i bhfolach ag m’athair tamall ó shin.  I measc na ráitis bhainc, polasaithe árachais, admhálacha agus cáipéisí dlí, bhí cuimhneacháin éagsúla agus go háirithe cuimhneacháin teaghlaigh. Bhí idir ghrianghraif, thorthaí scrúdaithe agus litreacha ann. Turas draíochta ón aimsir anallód a bhí ann, scaoileadh saor ón mbosca sin ar nós ginid an lampa ag éalú.  Bhí mé ag taistil siar ar bhóithrín na smaointe ansin, gan aon rogha agam!  

Bhí mo thorthaí scrúdaithe ón meánscoil ann, beagnach iad go léir, agus thóg sé cúpla nóiméad dom taistil ar ais go dtí mo laethanta mar scoláire cónaithe i gColáiste Chiaráin i bhfad ó shin. Is maith is cuimhin liom na laethanta sin, nuair a bhí m’athair agus mé féin ag freastal ar an gColáiste ársa sin – mise mar scoláire agus m’athair mar mhúinteoir Gaeilge. cur síos ar chúpla cuimhne ón ré sin i leabhar m’athair darb ainm ‘Doirse Dé’, agus mura bhfuil an leabhar iontach sin léite fós agat, molaim go hard duit é a léamh go luath – tá sé ar díol sa Siopa Leabhar ar líne ag www.siopaleabhar.ie.

Ba é ceann amháin de na cuimhní atá luaite sa leabhar sin ná an ‘visitation’. Is maith is cuimhin liom an ‘visitation’ céanna a ndearna m’athair tagairt dó. Tar éis gach scrúdú, thagadh an tUachtarán agus duine de na déin ar cuairt do gach rang, chun athbhreithniú mion a dhéanamh ar an scrúdú sórt scrúdú iarbháis a bhí ann. Tar éis measúnú an Uachtaráin, d’iarradh sé ar an an pionós a chuir ar dhaltaí nach raibh torthaí maithe faighte acu. Ní dhéanfaidh mé dearmad go deo ar na daltaí mí-ámharaigh agus iad ag scréachach le gach paltóg chrua a fuaireadar. Nach nós ait agus cruálach a bhí ann? Rith sé liom agus mé ag féachaint ar mo thorthaí féin, go raibh an t-ádh dearg orm, mar ní bhfuair torthaí dona riamh agus mar sin ní bhíodh aon suim ag an Uachtarán ionam!  

Is cuimhin liom gach múinteoir a bhí agam i gColáiste Chiaráin, agus múinteoirí den scoth beagnach iad go léir. Spreag siad mo shuim i ngach sórt eolas, agus thug siad bunús iontach dom i ngach ábhar a bhí á staidéar agam.  Níl aon dabht ach go raibh an-tionchar ag cúpla dóibh go háirithe orm.

Thug Micheál Ó’Duibhir an chéad bhlaiseadh den fhisic dom, ag míniú na coincheapa iontacha dúinn agus ag cur turgnaimh i gcrích chun beocht a chur iontu.  D’oscail an rang sin doirse domhain nua dom, domhan iontach dofheicthe á rialú ag dlíthe fisice agus go háirithe á dtiomáint ag samhlaíocht na fisiceoirí saoithiúla anuas na cianta.     

Chuaigh paisean an mhúinteora iontaigh seo i bhfeidhm go mór orm. Faoi dheireadh bhain mé amach máistreacht in innealtóireacht leictreachas agus ríomhaireachta. Bhain mé slí bheatha amach mar innealtóir ag déanamh taighde ar chumarsáid dhigiteach gan sreang, agus bhain mé an-taitneamh as.

Nuair a bhí mé ag staidéar don Ardteistiméireacht, bhí múinteoir Gaeilge den scoth agam. Bhí máistreacht ag Micheál Ó’Diarmada ar an teanga agus níos tábhachtaí, bhí grá mór aige don teanga agus don chultúr. Bhí gach rang ar mhúin sé spreagúil, spraoiúil agus difriúil ag an am céanna. Sa tslí sin, choinnigh Micheál ár n-aird air an t-am go léir. Bhíomar ag foghlaim gan fhios dúinn agus muid go léir ag tnúth go mór leis a chéad rang Gaeilge eile. In éindí le m’athair, chothaigh Micheál grá agus paisean don teanga agus don chultúr ionam nár chaill mé riamh é!

Agus céard faoi Art Anglin! Cúram dúshlánach é múinteoireacht na matamaitice de ghnáth, ach ní gnáthmhúinteoir a bhí in Art! Mhínigh Art na coincheapa a bhí taobh thiar de phrionsabail na matamaitice ar dtús, agus ansin na sonraí beachta ag baint leo. Faoi dheireadh, thaispeáin Art dúinn conas a úsáidtear an t-eolas sin chun fadhbanna matamaitice a réiteach.   Chaith Art am linn lasmuigh den rang freisin, ag freagairt ceisteanna dúinn, ag obair linn ar fhadhbanna matamaitice agus ag ullmhú do scrúduithe. B’aoibhinn liom Art agus ná rudaí ar fhoghlaim mé ina rang iad – rudaí cosúil le calcalas agus uimhreacha coimpléascacha. D’úsáidinn a lán rudaí ar fhoghlaim mé ó Art beagnach gach lá i rith mo bhlianta ag obair!

Ó! Agus dála an scéil! Ní fhaca mé aon mhúinteoir thuasluaite ag leagan lámh ná méar ar dhalta riamh!

.

.

.

.

I Ndilchuimhne ar Pheadar Bairéad!

Caveat Emptor (Cuid 2)

An tseachtain seo caite, d’inis mé duit faoi m’odaisé ar thóir an tSoithigh Naofa sin – páipéar leithris. Léigh tú faoi na suáilcí is na duáilcí ag baint leis an eachtra ait seo, agus mé ag siopadóireacht i mo cheantar féin ar dtús, agus ansin ag siopadóireacht ar líne freisin. Ag deireadh an ailt sin, bhí mé dóchasach go bhfaighinn an páipéar luachmhar sin sula mbeadh ár soláthairtí féin ídithe.  Bhí dhá ordú déanta agam ar líne, ceann amháin ar Amazon ach bheadh orm fanacht le mí chun é a fháil, agus i gcás an chinn eile tobcheannach a bhí i gceist, agus i ndiaidh an ghnímh, bhí aithreachas ceannaitheora orm. Leanaimis ar aghaidh anois ón áit ar stopamar.  

Fuair mé ríomhphost ag deimhniú mo scaollcheannach, agus tháinig frídíní amhrais isteach i m’intinn nuair a chonaic mé gurb ón tSín a thiocfadh sé. Bhí nasc sa ríomhphost chun seiceáil ar stádas m’ordú, agus nuair a bhain mé triail as, d’oibrigh an nasc, ach chonaic mé nach bhfaighinn mo rollaí go ceann coicíse. Bheadh orainn ciondáil páipéir leithris a chur i bhfeidhm idir an dá linn! Bhuel, déanta na fírinne, níor stad mé ag lorg páipéir leithris sna hollmhargaí agus ar líne freisin. Ar ámharaí an tsaoil, fuair mé ceithre rolla san ollmhargadh gar dom – ní fhaca mé arís ach seilfeanna folmha sna siopaí! Uair eile agus mé ag déanamh cuardach ar líne, bhí mé in ann ordú a chur isteach ar Amazon, ach thógfadh sé mí amháin chun teacht! Ach chuir mé isteach an ordú ar aon nós agus is maith an rud é, mar a tharla sé!  

Tar éis coicíse eile, fuair mé pacáiste ón tSín – páipéar leithris! Ach bhí fadhb ann, mar ní bhfuair mé an rud ar ordaigh mé, ach táirge faoi bhun caighdeán – stiall chaol pháipéir i ngach rolla agus iad go léir gan pholl sa lár chun iad a cur ar dháileoir. Nuair a chonaic mo bhean chéile iad, bhris sí amach ag gáire ach ag an am céanna bhí fearg uirthi. “Cén fáth faoin spéir a bhfuair tú iad sin?” a d’íarr sí orm. “Ní úsáidfinn iadsan ach amháin b’fhéidir ar shaoire an mhála droma! Cuir ar ais iad chuig an díoltóir, in ainm Dé!”

“Níl sé chomh héasca sin”, a d’fhreagair mé, “is ón tSín a fuair mé iad!”

“Is cuma”, a dúirt sí, “faigh réidh leis an diabhal rud!”

Ní dúirt mé rud eile faoi, ach tháinig cuthach feirge orm ansin. “Rachaidh mé isteach i bPayPal agus déanfaidh mé gearán i gcoinne an díoltóra mhímhacánta sin. Gheobhaidh mé m’airgead ar ais, agus tarrthálfaidh mé mo chlú i súile mo bhean chéile, ar a laghad,” a dúirt mé liom féin. Agus rinne mé é sin díreach, agus ag an am céanna rinne mé iarracht teagmháil a dhéanamh leis an díoltóir. Ní bhfuair mé freagra don ríomhphost ar sheoladh mé chuig an díoltóir, áfach, agus nuair a rinne mé iarracht dul isteach sa suíomh a bhí aige, bhí sé imithe. Fuair mé freagra ó PayPal agus dúirt siad gurb é an rud is fearr dom a dhéanamh nó an díchorda a scaoileadh díreach leis an díoltóir. D’fhreagair mé nach raibh mé in ann teagmháil a dhéanamh leis. Dúirt siad liom fanacht tamall agus bheadh freagra acu.

Tar éis coicíse, bhí a bhfreagra agam ach gan aon mhíniú, ag rá go raibh an fhadhb réitithe ar thaobh an díoltóra. D’iarr mé an cás a oscailt arís, ach ní raibh an rogha sin agam. Bhí an t-ádh dearg orm nach raibh mórán airgid i gceist, mar ní raibh aon rud eile ab fhéidir liom a dhéanamh. Bhí ionadh an domhan orm go ndearna PayPal an cinneadh sin, agus beidh mé i bhfad níos cúramaí as seo amach.

Ar an dea-uair, tháinig mo pháipéar leithris ó Amazon níos luaithe ná mar a dúirt siad, agus díreach ag an am ceart – bhíomar ar na rollaí deireanacha ag an am sin!

Thar aon rud eile, bhí díomá orm nach raibh mé ar m’aire ar shiopadóireacht ar líne agus gur úsáid mé suíomh nach raibh ar eolas agam, lonnaithe sa tSín! Ní fhaca mé na bratacha dearga ag mún in aghaidh na gaoithe! An raibh an frása Caveat Emptor dearmadta agam?

Ar aon nós, tá rollaí deasa déanta sa tSín le díol agam, má tá suim ag aon duine!

.

.

.

I Ndilchuimhne ar Pheadar Bairéad!

Caveat Emptor (Cuid 1)

Níl mé an-bhródúil asam, mar buaileadh bob orm le scéim cham. A Dhiabhail! Nach mé an cnapán folamh! Bhí mé idir dhá chomhairle faoin rud arbh fhearr dom a dhéanamh, ach faoi dheireadh shocraigh mé go roinnfinn mo scéal leat.  Cheap mé go mb’fhéidir go n-oibreodh mo bhotúin mar shaghas rabhadh duit, ionas go mbeifeá in ann an cleas suarach sin a sheachaint.

Ar dtús, caithfidh mé a rá nach dtarlódh a leithéid dom, murach géarchéim an choróinvíris. De ghnáth, bím ar m’fhaichill agus mé ag ceannach ar líne, mar tá a fhios agam a chontúirtí is atá sé.  Úsáidim suímh ghréasáin atá ar eolas agam le fada agus gan aon fhadhb agam leo, cosúil le Amazon agus Ebay. Úsáidim PayPal chun íoc as mo cheannacháin, mar bíonn siad ina n-idirghabhálaí idir díoltóirí agus ceannaitheoirí, agus tá próiseas acu chun fadhbanna a réiteach eatarthu. Beidh tuilleadh le rá agam faoin bpróiseas sin níos déanaí.       

Ar aon nós, mar is eol do chách, chomh luath is a thosaigh an ghéarchéim bhí sciob sceab ar pháipéar leithris, agus i bpreabadh na súl, bhí na soláthairtí go léir ídithe. Iompar gan chiall, a cheap mé ar dtús. Ach ar an taobh eile den scéal, ar an drochuair, ní raibh ach cúpla rolla leithris inár dteach ag an am sin. Bhí brú mór orm sa bhaile an fhadhb a réiteach gan mhoill! Mar sin, thosaigh mé ag obair ar an misean práinneach seo.

Léim mé isteach i mo charr, agus ar aghaidh liom ag lorg na cloiche ba mhó ar mo phaidrín, rollaí trídhualacha! Níor thuig mé a dheacra is a bheadh sé na rollaí céanna a fháil. Baineadh siar asam, mar a shamhlófá, agus gan a oiread is rolla amháin ar na seilfeanna sna hollmhargaí go léir ar chuardaigh mé iontu.  D’éirigh mé go moch an mhaidin dár gcionn agus amach an doras liom ag lorg rollaí arís. Nuair a shroich mé an chéad ollmhargadh, chonaic mé bean agus rollaí ina lámha aici, agus í chomh sásta le píobaire! Isteach liom ar nós na gaoithe, ach ní raibh an t-ádh liom mar ní raibh aon pháipéar leithris fágtha. Bhí an scéal céanna ag fanacht liom i ngach ollmhargadh agus siopa ar thug mé cuairt orthu agus dá mhéad a chonaic mé is ea is mó buaireamh a tháinig orm.  Dúirt fear amháin liom go raibh daoine ag fanacht i líne ar feadh breis is uaire sular osclaíodh na hollmhargaí. Cé go raibh mé i mbarr mo chéile anois, ní raibh mé réidh fós le seasamh i líne ar feadh uaire go moch ar maidin, chun páipéar leithris a fháil. Nach raibh mé níos cliste ná sin!  

.

Siopadóireacht ar líne

.

Ar an drochuair, ní raibh cúrsaí i bhfad níos fearr ar líne. Bhuail leath an domhain go ceart cóir mé. Chun rudaí a dhéanamh níos measa, bhíomar ag teacht gann i bpáipéar leithris sa bhaile. Mhothaigh mé mo chroí ag preabadh, agus mé ag imeacht chun scaoll. As sin amach, ní raibh ach smaoineamh scaipthe agam agus nochtadh laige bhunúsach ansin! Thosaigh mé ag googláil go hainrianta, ag úsáid gach téarma ag baint le páipéar leithris ar féidir liom smaoineamh air. Bhain mé triail as athlódáil a dhéanamh go leor uaireanta ar shuímh shiopadóireachta nach raibh páipéar leithris ar fáil acu, ag súil go n-athródh sé agus go dtiocfadh cinn isteach idir cliceanna. Bhí mé an-sásta ar fad nuair tar éis athlódáil amháin ar shuíomh áirithe, bhí páipéar leithris ar fáil. Chuir mé isteach ordú, d’íoc mé as, agus ansin léim mé suas san aer! Is dócha go raibh boc mearaí orm! Bhí mé róluath ag ceiliúradh mo bhua, mar chúpla uair ina dhiaidh sin, fuair mé ríomhphost, ag gabháil leithscéil mar ní raibh m’ordú ar fáil níos mó. Bhí a oiread scaoill orm ansin go ndearna mé mo bhotún. Thosaigh mé ag googláil arís, agus ag leanúint gach leid ar chaith mo chuardach suas. Chonaic mé tairiscint speisialta le fáil ar pháipéar leithris trídhualacha, mura miste leat! B’fhéidir go mbeinn ar mhuin na muice faoi dheireadh! Chuaigh mé isteach, agus iontas na n-iontas, bhí an páipéar leithris sin i stoc. Chuir mé isteach m’ordú ar an toirt, agus nuair a chonaic mé gur féidir íoc as le Paypal, bhrú mé ar an deilbhín agus chríochnaigh mé an t-idirbheart.

Tuilleadh le teacht an tseachtain seo chugainn…

.

.

  .

.

  .

.

.

.

I Ndilchuimhne ar Pheadar Bairéad!

Machnaimh ón Nead!

Machnaimh ón Nead

.

Féiniúlacht caillte

i dtomhaltas forleathan

Buaileann an pandéim

.

Neadaithe sa bhaile

An domhan ina stad ar fad

Am é le machnamh

.

Ná bí ag deifriú

Dhá thrian moille le deifir

Bain ceol as an saol

.

.

.

.

.

Reflections from the Nest

.

Identity lost

in rampant consumerism

The pandemic hits

.

Sitting in our homes

The world is at a full stop

A time to reflect

.

Stop rushing about

Making all heat and no light

Appreciate life

.

.

.

Is aoibhinn liom an fhoirm fhileata a thugtar Haiku uirthi!  Thosaigh sé sa tSeapáin ag deireadh an

Seachtú haois déag. Ba é fear darb ainm Matsuo Basho a thosaigh é, agus lean mórfhilí eile é, cosúil le Kobayashi Issa, Masaoka Shiki, agus Yosa Buson. Le himeacht ama, scaip Haiku ar fud an domhain. Níl aon easpa na foirme seo in Éirinn, i mBéarla agus i nGaeilge araon.  Tá sé éasca go leor staidéar na foirme a dhéanamh ar an idirlíon, agus tá físeáin iontacha déanta ag Gabriel Rosenstock ar an ábhar. I mo thuairim, Haijin (sin mórfhile Haiku) is ea Gabriel, agus tá go leor leor dánta Haiku cumtha agus aistrithe aige, idir Ghaeilge agus Bhéarla.  Má tá suim agat, gúgláil ar ‘Gabriel Rosenstock’ agus gheobhaidh tú torthaí suimiúla ar ais.

Ar aon nós, agus mé neadaithe sa bhaile ar feadh míosa nó mar sin, thosaigh mé ag dul i dtaithí ar an saol nua atá agam ag an am éiginnte seo, nuair nach bhfuil a fhios againn cad atá i ndán dúinn.  Dúirt mé liom féin go bhfanfainn dearfach, mar ní bhíonn néal gan ghealán. Cheap mé go mb’fhéidir go mbeadh deis ar leith agam chun foghlama le linn na géarchéime atá ar siúl. Bhí an ceart agam go tréan. Lig dom é a sin a mhíniú!

Ag an nóiméad seo, fillfidh mé ar ais go dtí na dánta Haiku atá scríofa agam ag tús an ailt. Is as Gaeilge a scríobh mé iad agus ansin rinne mé an t-aistriúchán go Béarla. Bhí mé ag iarraidh taifead scríofa a dhéanamh ar céard a d’fhoghlaim mé agus mé sáinnithe sa bhaile le linn na géarchéime. Cheap mé gurb é an tslí is fearr cur síos achomair a chumadh ná trí dhánta. Cén sórt dánta? Haiku, dar ndóigh!  Chinn mé ar thrí chinn a scríobh, an chéad cheann ag baint leis an am atá caite, an dara ag baint leis an am i láthair, agus an tríú ag baint leis an am atá le teacht.

Sa chéad Haiku, is é atá i gceist ná cáineadh géar ar ár stíl beatha, stíl ar thosaigh i ndáiríre in Éirinn le flúirse na nóchaidí, nuair níor thuig glúin an Tíogair Cheiltigh an tíos. Stad an stíl sin le linn an chúlú eacnamaíochta a lean é, ach tháinig sé ar ais go tréan leis an téarnamh geilleagrach a thosaigh sa bhliain 2012.  Ní maith an rud barraíocht agus tháinig deireadh tobann leis, gan aon choinne. Tá impleacht sa tslí ar scríobh mé an Haiku seo, go mb’fhéidir gur díoltas brúidiúil a bhí ann.

Sa dara Haiku, táimid faoi dhianghlas sa bhaile. Fiú dá rachaimis amach, ní bheadh mórán le déanamh againn, mar tá beagnach gach rud dúnta sa tír, ach amháin seirbhísí riachtanacha. Ní deirtear é ach tuigeadh dúinn gur deis iontach atá ann, chun athbhreithniú a dhéanamh orainn féin.

Cuireann an tríú Haiku treoir ar fáil dúinn. Tá sé soiléir don chuid is mó dúinn anois nach bhfuil gá a bheith ag scinneadh anonn is anall, agus muid caifeach leis an airgead, ag úsáid acmhainní luachmhara an domhain mhóir, agus ag cur le truailliú na cruinne. Ach nach bhfuil sé soiléir dúinn freisin, go háirithe anois, go bhfuil rogha againn.  Nach mbeadh sé níos fearr dúinn agus don phláinéad luas ár saol a mhoilliú agus sláinte ár bpláinéad a chur san áireamh ag an am céanna? Gan dabht, bheimis níos sásta agus in ann ceol a bhaint as an saol. Nach réiteach é sin a bhfuil buntáiste ag gach taobh ann?     

.

gaGaeilge