Beagnach trí bliana ó shin, scríobh mé alt faoin bhfoireann náisiúnta sacair SAM (USWNT) a bhuaigh Corn Domhanda na mBan in aghaidh na hOllainne i gcluiche d’ardchaighdeán. Tar éis dom cuir síos a dhéanamh ar an gcluiche sin, dúirt mé nach raibh USWNT chomh rathúil sin ó thaobh comhionannais de.  

Seo mar a scríobhas: “Tá sé an-suimiúil gurb é gártha lucht féachana an tsacair tar éis an chluiche ceannais i mbliana ná: “pá comhionann, pá comhionann.” Is cinnte go bhfuil argóint láidir ag na mná, go háirithe ina dtír féin. Tá an argóint níos láidre fós dóibh tar éis an Choirn Domhanda a bhuachan gan dua den cheathrú huair.”

Bhí cultúr leithcheala ag Cónaidhm Sacair na Stáit Aontaithe (USSF) le fada an lá, gan trácht ar an gComhaontas Idirnáisiúnta Sacair (FIFA). Ach níor ghlac USWNT leis an ‘status quo’ sin agus chuaigh siad go tréan i ngleic leis an leithcheal inscne sin.

Rinne cúigear imreoirí dóibh gearán sa bhliain 2016 leis an gCoimisiún um Dheiseanna Comhionann Fostaíochta (EEOC) sna Stáit Aontaithe in aghaidh an USSF, ag éileamh comhionannais maidir le coinníollacha oibre agus pá. Sa bhliain 2017, tháinig an USNWT agus USSF ar chomhaontú, go socrófaí na fadhbanna eatarthu féin laistigh de cúig bliana, ag úsáid córais cómhargála.

.

Cás Dlí

Sa bhliain 2019, nuair nach raibh aon dul chun cinn déanta fós chun teacht ar réiteach, thóg na himreoirí USNWT cás caingne aicmí in aghaidh an USSF. Bhí siad ag lorg pá aisghníomhaigh, damáistí agus bearta pionósacha eile freisin, ag dul ar ais go 2015.  Agus bhí siad ag éileamh comhionannais iomláin le foireann náisiúnta na bhfear SAM (USWNT) as sin amach.    

Níor thug breitheamh feidearálach breith ina leith, mar gheall ar chomhionannas pá, áfach. Dúirt sé nárbh fhiú dul ar aghaidh mar shínigh an USWNT conradh oibre a bhí ina ceangal de réir dlí. Níor ghlac an USWNT leis an rialú sin, agus rinne siad achomharc chuig an 9ú Cúirt Achomhairc ag iarraidh an rialú sin a fhreaschur. Is díol suntais gur chuir an USMNT mionteagasc chuig an chúirt ag tacú go láidir leis an achomharc.  Seo sliocht beag as an mionteagasc sin:

“Mar go raibh cúrsaí airgid USSF feabhsaithe go mór ón am a ndearna muid féin idirbheartaíocht ar son pá i 2011, cheapamar gur cheart dóibh (USWNT) a thrí oiread níos mó pá ná muidne a fháil.”

Tháinig siad (USWNT agus USSF) ar shocrú i mí Feabhra 2022. Faoin socrú sin, thoiligh USSF go n-íocfaidís 24 milliún dollar do USWNT agus gheall siad dóibh go raibh pá comhionann mar sprioc acu freisin, ag brath ar thorthaí na gcainteanna cómhargála.

Bua Iontach   

Chríochnaigh na cainteanna cómhargála idir USWNT agus USSF le déanaí, le toradh dearfach, cumhachtach agus ceannródaíoch. Dúirt uachtarán USSF Cindy Parlow Cone, iarimreoir USWNT í féin gur ghníomh stairiúil a bhí ann. Dúirt Becky Sauerbrunn, uachtarán (agus imreoir) USWNT gur léirigh an comhaontú dianiarrachtaí na n-imreoirí ní hamháin ar an bpáirc ach an t-am go léir.

Beidh pá agus coinníollacha oibre USWNT (foireann náisiúnta na mban) agus USMNT (foireann náisiúnta na bhfear) díreach mar an gcéanna.  Tá sé deacair comhaontú mar seo a chur i bhfeidhm, nuair ní mar sin atá cúrsaí i réimse sacair i gcoitinne. Mar shampla, bhuaigh an Fhrainc Corn Domhanda na bhfear sa bhliain 2018, agus bhuaigh na Stáit Aontaithe Corn Domhanda na mban sa bhliain 2019. Fuair an Fhrainc 38 milliún dollar, agus ní bhfuair na Stáit Aontaithe ach 4 milliún. Agus é sin tar éis duais na mban a mhéadú faoi dhó idir 2015 agus 2019!  Nach bhfuil sé dodhéanta, mar sin, comhionannas a fháil idir USWNT agus USMNT?

Áit a bhfuil toil tá bealach!

Ar an dea-uair, níl sé dodhéanta! Tháinig na trí pháirtí (USSF, USWNT, USMNT) ar réiteach na ceiste, ag úsáid ‘ioncam roinnte’ i gcás duaiseanna. Cuirfear airgead ó dhuaiseanna le chéile, agus roinnfear an ciste ansin idir na trí ghrúpaí ar bhealach a thugann cothrom na Féinne do chách, mná san áireamh!  Mar shampla, tóg Corn Domhanda na bhfear 2022, agus Corn Domhanda na mban 2023! Cuirfear aon airgead a bhuafar i gciste agus ansin gheobhaidh USWNT 45%, USMNT 45%, agus USSF 10% den airgead.  

Is dea-shampla é seo do thíortha eile, do FIFA agus ar ndóigh don réimse spóirt i gcoitinne. Tá súil agam go ndéanfaidh siadsan an rud céanna agus go dtabharfaidh siad cothromaíocht i gcúrsaí pá agus coinníollacha oibre do gach duine, lánstad!

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

Níl aon údar gaisce ag an bPáirtí Poblachtánach sna Stáit Aontaithe maidir le heitic, agus tá an uile chosúlacht air nach cuma leo!  Éiríonn an scéal sin níos soiléire le gach lá a théann thart, agus d’fhág na samplaí is deireanaí a tháinig chun solas i mo staic mé.

Bréagadóir

Níl mé róshásta go bhfuil dúchas Éireannach ag ceannaire an fhreasúra i dTeach na nIonadaithe, fear darb ainm Kevin McCarthy.  Is mór an trua é go ndearna McCarthy dearmad ar na himircigh ina chlann féin agus an tairbhe a bhain a dtír nua astu.  Ar an drochuair, tá McCarthy go mór i bhfách leis an eite dheas, agus tá sé go mór in aghaidh inimirce anois.  Níos measa ná sin, is bréagadóir críochnaithe é, nach bhfuil spéis leis ach é féin a chur chun cinn, ar ais nó ar éigean. 

Dar le halt sa ‘New York Times’ le déanaí, tar éis an éirí amach sa Chaipeatól ar 6 Eanáir, 2021, bhí McCarthy ag rá gur cheart don Uachtarán Trump éirí as a phost de dheasca sin, agus go raibh sé chun é sin a rá le Trump.  Shéan McCarthy go ndúirt sé a leithéid ar chor ar bith.  Díreach tar éis sin, áfach, d’fhoilsigh an ‘New York Times’ gearrthóg fuaime mar fhianaise comhthacaíoch.  Ní raibh McCarthy in ann é a shéanadh níos mó, agus chonaiceamar go léir go bhfuil McCarthy chomh bréagach leis an diabhal féin.  In ainneoin é sin, tá gach cosúlacht ar an scéal go dtoghfar é mar sheanadóir arís.  Ní hamháin sin, ach má fhaigheann a pháirtí móramh sa Seanad, seans mór go mbeidh sé mar Spéicéir Theach na Comhdhála, an tríú ról is tábhachtaí i rialtas na Stáit Aontaithe.  Dia ár sábháil, tá an saol ina chadás!

Séantóir

Ansin, cad faoin Ionadaí Marjorie Taylor Greene, baill de chuid an Pháirtí Phoblachtaigh?  Creideann sí go diongbháilte sna teoiricí comhcheilge atá ag dul timpeall ar an idirlíon, agus go háirithe ar na meáin sóisialta, scaipthe ag an mbrat eagraíocht darb ainm QAnon.  Creideann lucht leanúna QAnon go bhfuil drong diabhaladhraitheoirí i gceannas ar chúrsaí an domhain, go háirithe baill an Pháirtí Dhaonlathaigh agus a lucht leanúna – daoine cosúil le Joe Biden, Hilary Clinton, Barack Obama agus an Pápa.  Is bocht an scéal é gur toghadh chun a post í, cé go raibh a fhios ag gach duine faoi sin.

Bhí Taylor Green an-ghníomhach maidir leis an éirí amach freisin, agus tá breith ar a haiféala aici faoi cad a dúirt sí timpeall 6 Eanáir, 2121.  Thóg dream vótálaí ina toghcheantar (i dtuaisceart Georgia) cás dlí ina haghaidh, ag maíomh gur sháraigh sí an Cheathrú Leasú Déag de bhunreacht na Stáit Aontaithe, a chuireann cosc ar ionadaí a bheith páirteach in aon éirí amach, nó a chabhraíonn leis a leithéid in aon slí.  Má bhuann siad an cás, ní bheidh cead ag Taylor Greene seasamh sa toghchán meántréimhse an mhí seo chugainn. 

Bhí Taylor Greene go mór trí chéile toisc go raibh uirthi dul os comhair na cúirte in Atlanta.  Chuir dlíodóirí na ngearánaithe ceisteanna uirthi faoina ról ag gríosú lucht leanúna Trump chun feirge, roimh an éirí amach. 

Tháinig rud ait nuair a bhí Taylor Greene i d’fhinné – chaill sí a cuimhne go huile agus go hiomlán.  Nuair a cuireadh ceisteanna uirthi, ba é an freagra is coitianta (níos mó ná caoga uair) a thug sí ná: “Ní cuimhin liom!”

Chuir dlíodóir na ngearánaithe an cheist seo ar Taylor Greene, faoin am díreach roimh an éirí amach: “An ndúirt tú nár cheart ‘aistriú cumhachta síochánta’ a ligean dul ar aghaidh?”

“Ní cuimhin liom,” a d’fhreagair Taylor Greene.

Ansin, chuir an dlíodóir fístaifeadadh ar siúl, agus é seo le rá ag Taylor Greene roimh an éirí amach:

“Níor chóir dúinn ligean an t-aistriú cumhachta síochánta dul ar aghaidh, rud atá ag teastáil ag Joe Biden, mar níor bhuaigh sé an toghchán.”

Ní raibh le rá ag Taylor Greene ach nach raibh sa ráiteas sin ach leathráiteas ar thóg an dlíodóir é as comhthéacs.  Tabhair suaimhneas dom!   

Conclúid

Vótáladh isteach in oifig na cneámhairí thuasluaite.  Is cúis imní é seo, mar léiríonn sé déine na géarchéime polaitiúla atá ar siúl sna Stáit Aontaithe faoi láthair.  Níos measa ná sin, gach seans go vótálfar isteach iad arís an mhí seo chugainn, in ainneoin a mí-iompar uafásach atá díreach in aghaidh na bprionsabal daonlathais ar bunaíodh na Stáit Aontaithe orthu sa chéad áit.  Níl aon rud eile le déanamh dúinn anois ach guí ar son míorúilte polaitiúla!

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

Le fada an lá bhí an Páirtí Poblachtánach sna Stáit Aontaithe den bharúil láidir gurb í an Rúis (agus roimhe sin Aontas na bPoblachtaí Sóivéadacha Sóisialacha) an namhaid is measa a bhí acu faoin spéir. I bhfocail cháiliúla an t–Iar-Uachtarán Reagan, Impireacht an Oilc (Evil Empire) a bhí inti.

Athrú Réimis sna Stáit Aontaithe

D’athraigh gach rud nuair a d’éirigh leis na Rúisigh Donald Trump a chur in oifig. Bhí siad in ann tionchar mór a imirt ar phobal na Stáit Aontaithe, le cibirfheachtas bolscaireachta ar na meáin sóisialta agus go háirithe ar Facebook. Sceith siad cáipéisí íogaire freisin a rinne díobháil pholaitiúil do Hilary Clinton sa toghchán uachtaránachta. Agus bhí Paul Manafort mar bhainisteoir feachtais ag Trump. Bhí naisc láidre idir Manafort agus na Rúisigh, agus thug sé cabhair dóibh Viktor Yanukovych a insealbhú mar uachtarán na hÚcráine i 2012. Chuaigh cúrsaí chun donais ar fad ansin, agus bhí ar Yanukovych teitheadh ón tír bliain ina dhiaidh sin. D‘impigh sé ar na Rúisigh é a ath-insealbhú mar uachtarán na hÚcráine. Ina ionad sin, d’ionghabh an Rúis an Chrimé ón Úcráin, agus thug siad tacaíocht mhór mhíleata do dhá limistéar eile sa tír freisin, i Donetsk agus Luhansk.

Rinne Trump i gcónaí cad a bhí ag teastáil ag Putin, chun na Stáit Aontaithe agus an domhan thiar a lagú agus a dheighilt. Bhí Trump an-chairdiúil le tíortha uathlathacha, cosúil leis an Rúis agus an Chóire Thuaidh. Ag an am céanna, chuaigh Trump in aghaidh Comhghuaillithe na Stáit Aontaithe, tíortha cosúil leis an Ghearmáin, an Fhrainc agus Ceanada. Bhí Trump go láidir in éadan ECAT (Eagraíocht Chonradh an Atlantaigh Thuaidh (NATO)), agus bhí sé ag bagairt go n-éireodh na Stáit Aontaithe as.  Rinne an Rúis iarracht eile tionchar a imirt ar thoghchán uachtaránachta na Stáit Aontaithe i 2020, agus ar ámharaí an tsaoil, theip uirthi an t-am sin. Ar an dea-uair, chaill Trump an toghchán sin, agus tá an dara seans ag na Stáit Aontaithe agus ag an domhan na prionsabail daonlathais a chosaint.

Dara Seans

Tá sé ríshoiléir go ndearna Vladimir Putin míléamh ollmhór nuair a rinne sé ionradh ar an Úcráin. Rinne sé dhá bhotún ollmhóra ar a laghad. Ar an gcéad dul síos, ní dhearna an t-ionsaí ach na hÚcránaigh a dhéanamh níos diongbháilte ná riamh ar son saoirse na hÚcráine. Tá arm agus pobal na hÚcráine ag troid go cróga agus go huasal in aghaidh fórsaí níos líonmhaire le huirlisí troda níos fearr ná iad.  

Ar an dara dul síos, baineadh preab nach beag as Putin gan dabht nuair a chonaic sé freagairt an domhan ar an gcoireacht uafásach a rinne sé.  Cé gur cheap Putin go raibh tíortha an iarthair deighilte agus lag, fuair sé amach gurb í a mhalairt atá fíor. Ní raibh aon mhoill ag go leor tíortha an t-ionsaí a cháineadh. Ach níos tábhachtaí ná sin, d’oibrigh siad as lámha a chéile chun smachtbhannaí eacnamaíochta géara a chur ar an Rúis. Chuir na Stáit Aontaithe, An tAontas Eorpach, an Bhreatain Mhór, an tSeapáin, an Astráil, agus fiú an Eilvéis smachtbhannaí an-suntasach ar an Rúis, ionas nach mbeidh an tír in ann feidhmiú sa gheilleagar domhanda.

Na chéad chéimeanna eile?

Caithfimid seasamh le chéile i gcoinne an ghnímh barbartha seo á dhéanamh ag an Rúis. Tiocfaidh iarmhairtí tubaisteacha as na smachtbhannaí curtha ar an Rúis le himeacht ama, agus is gá iad a choimeád in áit fad is atá an Rúis ag tabhairt neamhaird dúinn faoin ionsaí ar an Úcráin. Tá sé an-tábhachtach an Rúis a dhéanamh níos laige chomh tapa agus is féidir, ionas nach mbeidh sé éasca di leanúint ar aghaidh leis an ionsaí sin le fada.  Rinne Trump iarracht ECAT a scriosadh, agus ar an dea-uair theip air san iarracht sin. Tá a fhios ag gach duine anois cé chomh tábhachtach is atá ECAT chun Oirthear na hEorpa a chosaint ón Impireacht an Oilc sin, an Rúis.

Caithfimid ár dtacaíocht a thabhairt do phobal na hÚcráine freisin, agus fáilte a chur roimh na teifigh ón Úcráin. Ina threo sin, leag ár rialtas ceanglais víosa do shaoránaigh na hÚcráine ar leataobh. Agus tá an Pholainn, an Rómáin agus an Mholdóiv ag cur fearadh na fáilte roimh na céadta mílte teifeach ag teacht thar a dteorainneacha.  Déanaimis ár ndícheall ár gcuid luachanna daonlathacha a chosaint in aghaidh Putin agus a chúlaistíní!

Is ar scáth a chéile a mhaireann na daoine, agus is ar scáth a chéile beidh an lá linn!

.

Lá mór a bhí ann sna Stáit Aontaithe ar an 6 Eanáir, 2022, bliain go díreach tar éis an ruathair ag an gCaipeatól i Washington DC. Ba é Iaruachtarán Trump cúis na trioblóide sin, mar d’eagraigh sé slógadh ar an lá sin, gar don gCaipeatól, agus spreag sé a lucht leanúna chun éagóra. D’iarr sé orthu máirseáil go dtí an Caipeatól agus: “troid go fíochmhar nó ní bheidh aon tír agaibh!”

Chonaiceamar go léir an sorcas a tharla ansin – nuair a bhris dream bithiúnach isteach sa Chaipeatól agus iad ag troid go fíochmhar leis na póilíní agus ag lorg Mike Pence, Nancy Pelosi agus daoine tábhachta eile sa Rialtas, chun dochar a dhéanamh dóibh. “Croch Mike Pence, croch Mike Pence” a chan an drong mhallaithe, agus croch shealadach tógtha acu chun an jab sin a dhéanamh. Dar le Trump agus a lucht leanúna, ní raibh Iarleasuachtarán Pence dílis do Thrump, mar níor iarr sé an t-áireamh vótaí a stopadh mar ar iarradh air a dhéanamh. Lá uafásach a bhí ann, nuair a chonaiceamar go soiléir an daonlathas cáiliúil sin ar an dé deiridh, agus é faoi ionsaí ó chuid dá saoránaigh féin.

Chaill Trump an toghchán uachtaránachta gan dabht ar bith, agus cé go ndearna sé a dhícheall a mhalairt a chruthú, theip sé go hiomlán san iarracht sin. In ainneoin sin, tá 72 faoin gcéad de na Poblachtaigh sa tír nach nglacann leis an fhírinne sin. Agus bliain tar éis an ionsaithe sin agus in ainneoin na méide móire fíricí a tháinig chun solais san idirlinn, sin an méid atá fós den tuairim sin!

Ag labhairt ar 6 Eanáir, 2022, cháin Uachtarán Biden Trump go géar, agus chuir sé an locht air go soiléir ar cad a tharla sa Chaipeatól ar 6 Eanáir, 2021, agus ansin dúirt sé go ndéanfaidh sé a seacht ndícheall tacaíocht láidir a thabhairt do dhaonlathas i Meiriceá. Cén fáth sa Diabhal ar fhan sé bliain fhada chun na focail troda sin a rá? Tá an daonlathas i Meiriceá faoi ionsaí i gcónaí, agus ní leor focail fholmha, fiú amháin ón Uachtarán, nuair atá sé thar am beart a dhéanamh.  Ach cad is féidir leis na Daonlathaithe a dhéanamh anois?

Reachtaíocht chun Cearta Vótála a chosaint

Sa bhliain 2013, rinne an Chuairt Uachtarach sna Stáit Aontaithe cinneadh uafásach a rinne damáiste as cuimse do reachtaíocht thábhachtach darb ainm ‘The Voting Rights Act’’, ionas go mbeadh aon Stát in ann dlíthe vótála nua a dhéanamh gan mhaoirseacht an rialtais fheidearálaigh. Thosaigh roinnt mhaith stát ag athrú a dlíthe ansin, chun é a dhéanamh an-deacair go háirithe do dhaoine nach den chine geal é iad a vótaí a chaitheamh.

Sa bhliain 2021, ritheadh 52 dlí sriantach sna Stáit Aontaithe – reachtaíocht thoirmeascach claonta go tréan in aghaidh na mionlaigh ar Daonlathaithe iad go traidisiúnta. Tá dhá Acht ar ghá iad a rith i gComhdháil na Stáit Aontaithe gan mhoill chun cearta vótála a chosaint go tréan. Is í príomhaidhm an “Freedom to Vote Act”, ná spiorad bunleagain an ‘Voting Rights Act’ a chur i bhfeidhm arís, agus is í príomhaidhm an ‘Freedom to Vote Act, John Lewis Voting Rights Advancement Act’, ná ceal a chur ar aon riail leithchealach mar gheall ar chine, teanga nó eitneacht.  Ní bheidh sé éasca an dá acht a rith sa Seanad, agus beidh ar na Daonlathaithe an bac fadchainte (filibuster) a athrú, chun na hAchtanna a rith le 51 vóta in ionad na 60 a bheadh ag teastáil seachas sin.  In ainneoin na dúshláin ag baint leis an cur chuige sin, níl an dara rogha ag na Daonlathaithe ach triail a bhaint as.  

Fiosrúchán le hiniúchadh a dhéanamh ar na heachtraí ar 6 Eanáir, 2020

Tá fiosrúchán rialtais ar siúl ag coiste comhdhála faoi cad a tharla sa Chaipeatól ar an 6 Eanáir, 2021, agus tá eolas nua ag teacht chun solas beagnach gach lá. Tá sé soiléir anois go raibh go leor mionphleanála i gceist, agus gan dabht bhí Trump mar sheaimpín na n-iarrachtaí chun é féin a choimeád mar Uachtarán na tíre. Fiosrúchán ríthábhachtach é seo, agus ceisteanna móra le freagairt ann. Cén ról a bhí ag Donald Trump roimh, le linn, agus tar éis an ruathair?  Má tá Trump ciontach as na líomhaintí gur spreag sé a lucht tacaíocht chun gnímh agus éagóra agus ansin nár thug sé tacaíocht do na póilíní smacht a chur ar chúrsaí, is gá go gcuirfear cúiseanna coiriúla ina leith.

Caithfidh na Daonlathaithe an deis a thapú anois, mar ní bheidh seans eile acu an daonlathas sna Stáit Aontaithe a shábháil.

.

.

.

.

.

.

.