Na déanaimis dearmad ar na laochra

Na déanaimis dearmad ar na laochra

le | 2019/06/12 | Cúrsaí Reatha, Nuacht Idirnáisiúnta, Tuairim

Ba mhaith liom plé a dhéanamh ar chur chuige i gcás feiniméan uafásach comhaimseartha atá  forleathan sna Stáit Aontaithe agus a tharlaíonn freisin, ó am go ham, sa chuid eile den domhan.  An oll-lámhach atá i gceist agam anseo.

Tar éis oll-lámhach uafásach i Christchurch inar cailleadh 51 duine, dúirt Príomh-Aire na Nua-Shéalainne, Jacinda Ardern an rud seo faoin dúnmharfóir srathach:

“D’iarr sé a lán rudaí a bhaint amach lena ghníomh sceimhlitheoireachta, ach nior cheann acu sin an droch-chail a thuill sé do fhéin .  Agus sin é an fáth nach gcloisfidh sibh mé ag rá a ainm, riamh. Is sceimhlitheoir é, is coirpeach é, is antoisceach é. Ach nuair a labhraím, beidh sé gan ainm.”

Chomh maith leis sin, thóg sé níos lú ná mí chun reachtaíocht nua maidir le gunnaí a thabhairt isteach, agus chuir siad cosc ar ghunnaí leath-uathoibríocha.  Gan dabht, rinne siad an rud ceart sa Nua-Shéalainn.

Bhí an marfóir sin ag lorg poiblíocht, mar rinne sé sruthú beo ar a eachtra uafásach, agus scríobh sé forógra lán d’fhuath ciníoch agus inimirceach.  Toisc de ghnáth, bíonn an marfóir ag lorg poiblíocht, is é an chéad rud is cóir dúinn a dhéanamh sna meáin ná ainm an choirpigh a choimeád anaithnid gach uair, an oiread agus is féidir.

Ach ceapaim gur chóir dúinn  rud eile a dhéanamh freisin. Tá laochra nua againn le déanaí, daoine a thug a mbeatha ionas go sábhálfaí daoine eile.  Mar sin, is é an dara rud a mholfainn ná ainmneacha na laochra a cheangail leis na heachtraí sin in áit ainmneacha na ndúnmharfóirí.  Glaofaidh mé amach cúpla ceann anseo maidir le oll-lámhaigh a tharla i mbliana agus fanfaidh na coirpigh gan ainm.

Abdul Aziz – Christchurch i Nua Shéalainn, mí an Mhárta 2019

Ní dheachaigh Abdul Aziz i bhfolach nuair a tháinig lámhachóir go dtí mosc Linwood i  gChristchurch. Dídeanaí Afganastánach is ea é, agus bhí sé agus a ceathrar mhac i láthair ag an mosc ar an lá tubaisteach sin.

Bhí an marfóir tar éis níos mó ná 40 duine a mharú cheana i mosc eile i gChristchurch, Mosc Al Noor.   Bhí sé ag iarraidh an rud céanna a dhéanamh ag Mosc Linwood. Ach nuair a chonaic Aziz cad a bhí ar siúl, phioc sé suas meaisín cártaí creidmheasa agus chuaigh sé sa tóir ar an marfóir.  Scaoil an marfóir leis, ach níor bhuail sé é. Phioc Abdul suas gunna a chaith an marfóir ar an talamh, agus bhris sé fuinneog a charr leis. Thiomáin an marfóir leis agus ghabh na gardaí é gan mhoill.  Bhí an marfóir in ann seachtar a mharú ag mosc Linwood.

Lori Gilbert Kaye, Jonathan Morales, Oscar Stewart – Poway, California, mí Aibreán 2019

Ar an lá deireanach Cásca na nGiúdach, maraíodh Lori Gilbert Kaye nuair a thosaigh fear ag lámhach ag an tsionagóg.  Fuair Lori bás nuair a chuir sí í féin os comhair an Raibí chun é a chosaint. Ba í an duine amháin a fuair bás. Chuaigh beirt fhear, Jonathan Morales agus Oscar Stewart sa tóir ar an marfóir, nuair a chuala siad pléasc ghunna.  Rith an marfóir go dtí a charr agus thosaigh Oscar Stewart ag scaoileadh leis. Thiomáin sé leis, ach ghabh na póilíní é go tapa.

Riley Howell – Charlotte, North Carolina, mí Aibreán 2019

Nuair a thosaigh fear ag lámhach san Ollscoil, thosaigh daoine ag rith agus ag dul i bhfolach.  Thosaigh Riley Howell ag rith freisin, ach i dtreo an mharfóra. Streachail an lúthchleasaí neamheaglach seo an marfóir go talamh, ach le linn é sin a dhéanamh, fuair sé trí philéir agus maraíodh é.   Ach fágadh ina staic an marfóir go dtí gur ghabh na póilíní é.

Kendrick Castillo, , Joshua Jones, Brendan Bialy – Denver, Colorado, mí na Bealtaine 2019

Nuair a thosaigh ceann de beirt chomhscoláirí ag lámhach ag scoil i Denver, Colorado, thug Kendrick fogha faoin marfóir go díreach.  Maraíodh Kendrick de bharr sin, ach chuir sé stad leis an marfóir fada go leor gur chuir an bheirt Joshua Jones agus Brendan Bialy é faoin smacht.  Díreach ina dhiaidh sin, tháinig na póilíní. Ba é Kendrick an duine amháin a fuair bás.

.

Mura  gcuimhnímis ach amháin ar na laochra sna h-oll-lámhaigh seo, b’fhéidir nach mbeadh an spreagadh céanna ag daoine a d’fhéadfadh bheith ina ndúnmarfóiri srathacha.  

.

Na déanaimis dearmad ar na laochra

Streachailt an Sínidh Fada!

le | 2019/05/29 | Cúrsaí Reatha, Cúrsaí Teanga, Polaitíocht, Tuairim

Tá mé go hiomlán trí chéile!  Nuair a bhreathnaigh mé ar an suíomh www.dataprotection.ie ar an idirlíon, chonaic mé an t-ainm ‘An Coimisiún um Chosaint Sonraí’.  Thug mé faoi deara láithreach go raibh gach rud litrithe ceart agus na sínte fada san áireamh. Nuair a bhrúnn tú ar an táb Gaeilge ar an suíomh, tagann téacs suas as Gaeilge ina bhfuil na sínte fada ar taispeáint go bródúil!

Tamall ó shin, rinne an léiritheoir teilifíse Ciarán Ó Cofaigh gearán leis an gCoimisinéir den Choimisiún sin faoin a ainm a bheith litrithe go mícheart ag an HSE agus Bank of Ireland- d’fhág siad na sínte fada ar lár.  Thosaigh an Coimisiún fiosrúchán ansin, a chríochnaigh le déanaí.

Dúirt tuarascáil an Coimisiúin céanna nach bhfuil fíorchearta ag daoine a gcuid ainmneacha a bheith litrithe go cruinn agus sínte fada san áireamh ann.  Is dochreidte é sin i mo thuairim agus níl aon leithscéal a ghlacfainn, mar tá a fhios agam go ndearna an HSE agus Bank of Ireland neamhaird de na sínte fada in ainmneacha a gcustaiméirí – agus mar sin ní raibh siad in ann iad a phróiseáil.  In ionad iad a dhíriú chun é seo a shocrú, ghlac an Coimisiún le dúnmharú ár dteanga trí neamhinniúlacht.

Cén sórt cosaint sonraí é sin?  Go háirithe nuair a scríobhtar ar shuíomh an Coimisiúin féin faoi cearta daoine ná:

“Is ceart bunúsach cosaint sonraí atá leagtha amach in Airteagal 8 de Chairt um Chearta Bunúsacha an AE, a deir:

Ní mór sonraí den sórt sin a phróiseáil go cothrom chun críocha sonraithe agus ar bhonn toiliú an duine lena mbaineann nó ar bhonn dlisteanach eile atá leagtha síos sa dlí. Tá ceart ag gach duine rochtain ar shonraí a bailíodh a bhaineann leis nó léi, agus an ceart chun é a cheartú.”

Deir Airteagal 16 den EU GDPR go bhfuil dualgas ag an páirte a chuir isteach an eolas phearsanta é a cheartú tar éis iad a chuireadh ar eolas ar aon mhíchruinne.  Mura réitíonn siad an fhadhb go tapa, gearrfar pionós orthu.

In ainneoin an ráitis soiléir sin, d’eisigh an Coimisiún rialú a bhfuil ag easaontú leis na nAirteagal thuasluaite.  Agus ní hé Ciarán an t-aon duine a bhfuil a ainm litrithe go mícheart i gcóras éigin comhlachtaí poiblí nó príobháideacha, agus mar sin baineann rialú uafásach an Coimisiúin leis a lán daoine sa tír, cé nach bhfuil siad go léir chomh glórach le Ciarán.

Iontas na n-iontas, níorbh é an chéad uair a tharla deacrachtaí le láimhseáil an síneadh fada ach an oiread.

B’fhéidir gur cuimhin leat go rinneadh cáineadh géar anuraidh ar an bPríomh-Oifig Staidrimh mar nach n-áiríonn a gcóras chun eolas a chur ar fáil faoi na hainmneacha is coitianta a thugtar ar leanaí, ainmneacha a bhfuil sínte fada iontu. Deacrachtaí teicneolaíochta an míniú a bhí ag an CSO ar an gcóras acu a bheith lochtach.

Níorbh aon ionadh é mar sin, gur dúirt an HSE agus Bank of Ireland araon gur cúrsaí teicneolaíochta ba cúis le hainmneacha a bheith litrithe go mícheart acu freisin.

Ní aontaím leis an leithscéal gan dealramh sin – níl ann ach bleadar.

Tá teicneolaíocht sheanbhunaithe ann le déileáil ní amháin le carachtair san aibítir Rómhánach, a bhfuil aiceann orthu, ach le haibítre agus siombail an-difriúil, mar shampla leis an tSínis, an tSeapáinis agus an Ghréigis.  Níl aon deacrachtaí teicneolaíochta ag baint leis úsáid na teangacha sin ar córais ríomhaireachta.

I mo thuairim, ní chuirtear tacaíocht don teanga Gaeilge mar riachtanas bogearraí, nuair a dhearadh na córais sin atá i gceist.  Tá an Ghaeilge mar theanga oifigiúil na hÉirinn agus is mór dár gcórais digiteacha í a thacaíocht. Tá daoine ann cosúil le mo bhean chéile, nach bhfuil ach ainm Gaeilge acu, ina bhfuil sínte fada iontu.  Is rud do-ghlactha é in Éirinn thar áit ar bith eile, gan a bheith in ann ainm Gaelach mar seo a litriú go cruinne.

Dála an scéil, tar éis rialú an Coimisiúin, tá Ciarán ag smaoineamh ar achomharc a dhéanamh in aghaidh an chinnidh.  Is cath mór é seo ar mhaithe le cúis fhiúntach, agus tá súil agam go mbuafaidh sé sa deiridh.

Measaim go bhfuil sé íorónta go mb’fhéidir go dtiocfaidh an EU i gcabhair orainn chun litriú ár dteanga féin a chaomhnú, gan smid as ár Rialtas féin ach mífhaisnéis!

.

Na déanaimis dearmad ar na laochra

Dea-Chleachtais Chosta Rica

le | 2019/04/24 | Cúrsaí Reatha, Polaitíocht, Stair, Timpeallacht, Tuairim

Tír an-suimiúil is ea Costa Rica i Meiriceá Láir, agus tá ceachtanna tábhachtacha le foghlaim againn ón tír iontach seo.  Tá an tír dara domhanda seo beagán níos lú ná Éire, le daonra cosúil le hÉirinn.

Léiriú Gairid Staire

Nuair a tháinig Columbus i 1502, d’fháiltigh an pobal dúchais roimh na heachtrannaigh Spáinneacha  go croíúil. Bhí treibheanna ansin leis na mílte bliain, agus bhí sibhialtacht ársa acu. Ar an drochuair, tar éis colíniú Spáinneach na tíre, chuaigh cuid acu ar imirce, agus tháinig an bholgach ar an gcuid is mó de na daoine a bhí fágtha, agus fuair siad bás.  Bhí easpa oibrithe ina dhiaidh sin agus thug na Spáinnigh sclábhaithe Afraiceacha go Costa Rica chun an bhearna sin a líonadh. Anois, níl ach a dó, nó a trí faoin gcéad daoine ón phobal dúchais, ocht faoin gcéad de bhunadh na hAfraice, agus níos mó ná ochtó faoin gcéad de bhunadh na hEorpa.  Is í an Spáinnis an teanga náisiúnta ann.

Nuair a d’éirigh Mexico amach in aghaidh na Spáinne sa bhliain 1821,  rinne tíortha Mheiriceá Láir an rud céanna. Mar sin, tír neamhspleách is ea Costa Rica le beagnach dhá chéad bhliain anuas.  I gcomparáid leis na tíortha eile i Meiriceá Láir, tír chobhsaí atá ann. Bhí cogadh cathartha gairid ann sa bhliain 1948, agus tar éis sin scríobhadh Bunreacht nua.  D’ullmhaigh an Bunreacht sin an tír i gcomhair daonlathais láidir agus seirbhísí maithe poiblí. Sa Bhunreacht, fógraíodh deireadh leis an arm seasmhach náisiúnta! Rinneadh sin chun caiteachas ar shláinte agus ar oideachas a mhéadú!  Sin cinneadh misniúil, go háirithe nuair a aithnítear gur réigiún míshocair é Meiriceá Láir. Is dócha gurb é sin dlúthchuid den chúis go bhfuil sláinte and oideachas i gCosta Rica chomh maith is atá sé, go háirithe i dtír nach bhfuil saibhir.

Rangaithe idirnáisiúnta

Tá a lán tuairiscí a chuireann tíortha an domhain i gcomparáid maidir le critéir éagsúla.

Ní iontas ar bith go ndéanann Éire go han-mhaith i mbeagnach gach tuairisc idirnáisiúnta atá ann.  Is iontas é áfach go ndéanann Costa Rica go han-mhaith freisin; de ghnáth beagán níos measa ná Éire, ach i gcúpla cás, níos fearr.  Is iontach é freisin go mbíonn Costa Rica níos fearr ná na Stáit Aontaithe i mbeagnach gach tuairisc. Nach aisteach go bhfuil Costa Rica ar cheann den bhfiche daonlathas  iomlán (agus Éire ina measc) sa domhan, agus go bhfuil na Stáit Aontaithe i gcatagóir lochtach daonlathach. Sin as tuairisc a d’fhoilsigh ‘The Economist’ an bhliain seo caite.

Seo cúpla sampla de thuairiscí ina ndéanann Costa Rica níos fearr ná Éire agus na Stáit Aontaithe:  ‘World Happiness Report 2018’ agus, ‘Happy Planet Index ‘ (tagann Costa Rica sa chéad áit, Éire in áit 48 agus na Stáit Aontaithe in áit 108).  Déanann Éire níos fearr ná Costa Rica i ngach catagóir sna tuairiscí sin ach amháin sa chatagóir ‘lorg éiceolaíoch’!

Sa chatagóir sin, chuir Rialtas Costa Rica i bhfeidhm cinnteoireacht réamhghníomhach, agus b’iontach an t-eiseamláir í do thíortha eile ar fud an domhain, Éire san áireamh.  Sa bhliain 1983, ní raibh ach fiche faoin gcéad den tír faoin fhoraois (tar éis trí cheathrú i 1945). Ach anois tá níos mó ná leath na tíre faoin fhoraois!

Agus tá an ceathrú cuid den tír faoi chosaint mar pháirceanna agus tearmainn náisiúnta.

Úsáideann an tír foinsí in-athnuaite le giniúint a leictreachais ar fad, beagnach, agus tá sé mar aidhm ag an Rialtas deireadh a cur le húsáid d’aon bhreoslaí iontaiseach, faoi 2050.

Comhairle

Cad iad na ceachtanna atá le foghlaim anseo?

Bhuel, tá sraith tosaíochtaí ag Rialtas Costa Rica agus cé go bhfuil sé deacair iad a chur i bhfeidhm, ag an am céanna tá siad críonna.   Agus tá ‘díbhinn ghlas’ ag baint leo freisin, mar is é earnáil na turasóireachta an ceann is brabúsaí ann anois.

Tá sé an-soiléir gur rud maith do Rialtas aon tíre béim a chur ar Shláinte, Oideachas agus an Timpeallacht.  Tá sé ró-éasca airgead a chur i dtreo tosaíochtaí eile, cosúil le córais chosanta, fuinneamh neamh-inathnuaite agus gnó ar an mórscála.   Ach tá sé i bhfad níos fearr gníomhú ar mhaithe le Pobal agus le Tír. Tuigeann Pobal Costa Rica go maith an seanfhocal: “Is fearr an tsláinte ná an táinte”.  B’fhéidir gur cóir dár Rialtas féin athchuairt a thabhairt ar an nathán gaoise seo!

.

.

.

   .

.

Na déanaimis dearmad ar na laochra

Taisteal As Séasúr

le | 2019/03/13 | Pearsanta, Tuairim

De Ghnáth, téann daoine thar lear ar a laethanta saoire i lár an tSamhraidh, agus caitheann siad coicís ina luí ar thrá bhán in áit ghrianmhar sa lá, agus ag ithe agus ag ól i mbialanna áitiúla san oíche.

Ach ní hé sin an t-aon bhealach amháin le laethanta saoire a chaitheamh!

Smaointe

Ní mór duit do laethanta saoire go léir a thógáil sa Samhradh.  Tá buntáistí ag baint le hamanna eile sa bhliain. Mar shampla, is é an Samhradh an t-am a bhíonn na táillí eitilte is costasaí i bhfeidhm, i gcomparáid leis na séasúir eile, go háirithe an Geimhreadh.  Mar sin, bí ag smaoineamh ar bheith ag taisteal díreach tar éis na Nollag, nó tar éis na hathbhliana, agus gheobhaidh tú saor-reic ar eitiltí, ach cuir do shuíochán in áirithe go luath! Eitlíonn Aer Lingus agus RyanAir díreach go dtí a lán cinn scríbe san Eoraip, fiú amháin sa Gheimhreadh.

Ní mór duit coicís a thógáil, ach bheifeá in ann saoire iontach a bheith agat ar feadh seachtaine, nó níos giorra, fiú!

An Cur Chuige

Tá sé sin go maith, ach conas is féidir rud mar sin a dhéanamh?

Ar an dea-uair, níl sé ródheacair do shocruithe taistil féin a dhéanamh.  Más mian leat. Déan do shocruithe le gníomhaireacht taistil, ach bheadh sé sin níos costasaí.

Is fearr liomsa mo shocruithe féin a réiteach, mar tá mé in ann na mionsonraí a stiúradh.  A bhuí don idirlíon, táimse in ann gach rud a dhéanamh i mo shuí sa bhaile. Tá a lán acmhainní le fáil ar líne, agus is dócha go bhfuil a lán bealaí leis na socruithe a bhaint amach.  Tá taithí agam ag pleanáil taistil mar seo, and inseoidh mé daoibh mo chur chuige. Dála an scéil, baineann an cur chuige a chuirfidh mé i láthair anseo le gach sórt laethanta saoire, ní hamháin le briseadh gairid!

Tá sé an-tábhachtach cúrsa taistil a shocrú, agus a scríobh síos.  Sin é an máistirphlean, agus sa phlean seo, tá tú in ann gach rud a fheiceáil in áit amháin i saghas féilire shainaidhme.  Sé an aip a úsáidim leis an obair seo a dhéanamh ná ‘TripIt’ (féach ar: www.tripit.com).  Tá tú in ann an aip seo a chur ar d’fhón cliste, ionas go mbeidh rochtain agat air, ar do thuras.  Tá an aip sin an-úsáideach agus an-chliste, ach níl an spás anseo le mioneolas a thabhairt air. Tá roghanna eile ar fáil leis an jab seo a dhéanamh freisin.

Leis an bplean taistil ginearálta a bhaint amach, tá an suíomh www.rome2rio.com go han-mhaith ar fad.  Cuireann tú isteach tús agus críoch do thuras, agus faigheann tú plean taistil.  Tugann an plean seo duit na roghanna taistil atá agat: eitilt, traein, bus, tacsaí agus siúl, chomh maith le costais agus sceidil.  Nuair atá gach céim den turas deilbhithe amach mar sin, tá sé in am áirithintí a dhéanamh. Tá tú in ann óstáin a roghnú i rith na céime seo, nó níos déanaí.

Tá a lán suímh le fáil chun óstáin a fháil.  Is fearr liom www.agoda.com, www.booking.com agus www.hotels.com.  Tá sé furasta cuardach a dhéanamh don áit agus dátaí, agus áirithiú a dhéanamh ar líne.

Leis an áirithiú eitilte a dhéanamh, tá a suímh féin ag RyanAir agus Aer Lingus, agus tá tú in ann cuardach a dhéanamh ann le heitiltí oiriúnacha.  Tá tú in ann aerlínte eile a chuardach ar www.kayak.com agus a lán suímh eile.

Má tá tú ag iarraidh eolas ar na háiteanna a bhfuil tú chun cuairt a thabhairt orthu, is suíomh iontach é http// www.tripadvisor.com agus tá a lán moltaí agus léirmheasanna ann.

Ár dturas

Chuaigh mo bhean chéile agus mé féin go dtí an Ghréig chúpla mí ó shin i lár an Gheimhridh, ag cuairt ar an Aithin agus ar an gCréit.  D’úsaid mé na hacmhainní thuasluaite, agus bhí an costas go réasúnta.

Mar shampla, leis an bheirt againn, d’íoc muid níos lú ná dhá chéad euro ar ticéid fillte ó Bhaile Átha Cliath go dtí an Aithin.

Bhí óstán iontach againn nach raibh daor, agus ní raibh an iomarca daoine in aon áit a ndeachamar ar thuras, fiú amháin ar an Acropolis fhéin!

Mholfainnse dhaoibh ‘taisteal i rith an tséasúir chiúin’ a sheiceáil, ag úsáid an eolais thuasluaite!

.

Na déanaimis dearmad ar na laochra

Rúin Athbhliana

le | 2019/01/09 | Cúrsaí Reatha, Tuairim

Bíonn deis againn ag tosach gach bliana súil a chaitheamh siar ar an mbliain atá caite agus muid ag ullmhú don bhliain atá amach romhainn.  Go minic, bíonn muid ag ullmhú rúin indéanta, athbhliana. Sí an fhadhb is mó a bhaineann le seo ná go ndéanaimid dearmad ar na rúin athbhliana taobh istigh de mhí nó mar sin!  Sin é an fáth go bhfeiceann tú an oiread sin daoine sa spórtlann gach Eanáir, ach i bhfad níos lú daoine ann i mí Feabhra.

Ach tá réiteach agam!

.

Léarscáil

Ceann scríbe is ea rún athbhliana, ach gan léarscáil níl sé ró-úsáideach.  Sa léarscáil sin, leagann muid amach na céimeanna atá i gceist le dul go dtí an áit atá ar intinn againn, agus an modh chun gach céim a bhaint amach.   

De ghnáth, ní bhíonn againn ach céim amháin agus bíonn orainn an rud céanna a dhéanamh lá i ndiaidh lae.  Cé go bhfuil sé seo simplí a thuiscint, níl sé éasca é a dhéanamh. B’fhéidir gur mhaith linn drochnós a chríochnú agus dea-nós a chleachtú .  Mar shampla, drochnós is ea caitheamh tobac, agus dea-nós is ea aclaíocht.

Uaireanta bíonn níos mó ná céim amháin i gceist agus sa chás sin, sprioc fhadtéarmach atá i gceist.  Cé nach ionann nósanna agus spriocanna, tá tú in ann gach sprioc a bhriseadh síos i nós nó i nósanna.   Mar shampla, nós is ea céad focal a scríobh gach lá, ach sprioc is ea leabhar a scríobh. Chun leabhar a scríobh, tá orm plean a chruthú ar dtús agus ansin é a chleachtú.  Siad na céimeanna a chaitear a dhéanamh ná imlíne a chur le chéile; gach caibidil a scríobh go dtí go bhfuil bunchóip agam agus ansin, iad a scríobh arís go dtí go bhfuil mé sásta leo.  Sa chás seo, cé go bhfuil go leor céimeanna le siúl chun leabhar a scríobh, níl ach nós bunúsach amháin agus sé sin a bheith ag scríobh gach lá! Má ta fúmsa bheith aclaí go aeróbach an bhliain seo chugainn, cad a dhéanfaidh mé?

Deirtear go bhfuil trí chéim i gceist le gach nós: an nod, an gnáthamh, agus an luach.

Is é an nod an spreagadh dúinn an gnáthamh a dhéanamh.  Mar shampla, gach uair a mhothaím strus, caithim toitín.  Tar éis an ghnáthaimh tagann luach éigin. Sa chás seo, mothaím ar mo shuaimhneas agus tá an strus imithe ar feadh tamaillín.  Gach uair a tharlaíonn an nod, tagann smaointe an luach, agus déanaim an gnáthamh. Fásann an nós níos láidre gach uair, agus tar éis cúpla mí, bíonn sé uathoibríoch.  Ní thógann sé aon fhuinneamh é a dhéanamh tar éis sin. Chun nós nua a chumadh, siad na ceisteanna a chaithfidh mé a fhreagairt ná…

1. Cad é an nod a spreagfaidh an gnáthamh?

2. Cad é an gnáthamh féin?  

3. Cad é an cúiteamh ar mo shaothar?  

I gcás an aclaíocht, sé an nod a úsáidim ná bheith ag tiomáint abhaile tar éis oibre.  In ionad dul abhaile go díreach, téim go dtí an spórtlann. Sé an gnáthamh ná rang ‘spin’ ar an rothar aclaíochta, mar tá sé go hiontach mar aclaíocht aeróbach.  Ní bheidh an luach céanna ag gach duine. Cé go mbímse faoi stró nuair a shroichim an spórtlann, tar éis aclaíocht bímse ar mo shocairshuaimhneas. Tá sé tábhachtach nós nua a chleachtadh ar feadh cúpla mí ar a laghad, go háirithe nuair nach bhfuil fonn ort é a dhéanamh.  Tógann sé an t-am sin leis an nós nua a bhunú. Bíonn sé éasca go leor an nós nua a chleachtú tar éis sin.

Bain triail as, agus geallaim duit go mbeidh tú an-sásta leis na torthaí!

.

Rúin agus Guíonna Athbhliana!

Rúin agus Guíonna Athbhliana!

le | 2017/04/04 | Pearsanta, Tuairim

Rúin agus Guíonna Athbhliana!

“An ndearna tú do rúin athbhliana fós?” arsa Séimí séimh an Droichid liom féin, thíos i gCailleach an “Smugairle Róin”, ar an oíche chinniúnach sin, Oíche Chinn Bliana, agus é tar éis smailc bhreá sásta a bhaint as an ngloine den stuif crua a bhí leagtha go cúramach aige, ar bhoirdín beag, os a chomhair amach.

Thuig mé, ar an bpointe boise, gur theastaigh uaidh a chuid tuairimí ar an ábhar céanna sin a bhronnadh orm, agus ó tharla nach raibh tada níos fearr le déanamh agam ag an am, rinne mé chuile iarracht na tuairimí sin a mhealladh uaidh.

“Dheamhan rún nó cuid de rún déanta agam fós, a Shéimí, ach cogar, an bhfuil rún ar bith déanta fós agat féin don bhliain úr seo atá ina rás chugainn, i láthair na huaire seo?”

Guíonna in áit Rúin

“Bhuel! Caithfidh mé a admháil duit, go bhfuil mé féin éirithe as na rúin athbhliana céanna sin, le tamall de bhlianta anuas anois, nó ba bheag aird a thug mé orthu tar éis a ndéanta, ach bhfuil a fhios agat, tá nós nua fionnta agam leis an mbearna sin a líonadh dom.”

“Agus céard é féin, a Shéimí?”

“Guíonna athbhliana a thugaimse orthu, nó in áit ualach na rún sin a cheangal aniar orm féin, is amhlaidh a phiocaim amach roinnt rudaí, ar mhaith liom go ndéanfaí iad, i rith na bliana úire.”

“Ar fheabhas ar fad, agus céard iad na guíonna atá pioctha agat don bhliain seo, 2024.”

“Tá ualach asail de ghuíonna roghnaithe agam cheana féin, ach níl fúm iad uilig a leagan os do chomhair, láithreach bonn, ach tabharfaidh mé roinnt bheag acu duit anois.”

“Lean ort, nó ba bhreá liom cuid acu a chloisteáil.”

Síocháin ar Thalamh

Ar an gcéad dul síos, ba mhaith liom go gcuirfí deireadh, i rith na bliana seo, le marú, le mugáil, le foréigean, le héigniú de chuile shaghas, le mí-úsáid, le hainriail, agus le brúidiúlacht de chuile chineál, agus go bhfillfeadh daoine arís ar shíocháin, ar charthannacht, agus ar chomharsunúlacht. Dá ndéanfaí a leithéid, nár mhór go deo an difir a dhéanfadh sé i saol an ghnáthdhuine? Sea, agus i ndáiríre, nach féidir a rá, nach mbeadh sa mhéid sin ach filleadh ar na dlíthe atá fite fuaite i smior na gcnámh istigh ionainn go léir?”

“Bhuel, ní beag nó suarach an ghuí sin, a Shéimí, agus dá bharr sin, is dócha nach bhfuil a thuilleadh agat don bhliain seo?”

Cuimhnigh orthu siúd atá ar an Imeall

“Ní leagfaidh mé os do chomhair amach ach guí amháin eile, agus sin go dtabharfaí aire faoi leith, dóibh siúd atá ar an imeall. Is é atá i gceist agam anseo, nó na daoine sin a tháinig chun na tíre seo ar thóir oibre, nó tearmainn – go dtabharfaí spás agus éisteacht dóibh i rith na bliana seo, sa tslí go mbeadh ar ár gcumas a mbunús a ghlacadh isteach mar bhaill den phobal s’againne, in áit a bheith ag breathnú orthu mar eachtrannaigh nach bhfuil ceart ar bith acu teacht inár measc. Is daoine daonna iad agus is comharsana iad nach bhfuil aithne cheart curtha againn orthu fós. Ba mhaith liom cúpla dream eile a chur isteach anseo freisin agus sin iad an lucht siúil a bhfuil a mbunús imeallaithe againn leis na blianta fada, agus an dream úd a chodlaíonn amuigh, ar thaobh ár sráideanna, nó ar thaobh ár mbóithre.

Déarfainn anois go bhfuil mo dhóthain ráite agam, don bhabhta seo, ach bí cinnte go mbeidh tuilleadh le rá agam ar an ábhar seo, le linn na bliana 2024!”

Ábhar Machnaimh

Tar éis do mo Shéimí breá “Go mBeannaí Dia duit” a rá le tóin a ghloine, chuir sé uaidh í ar an mboirdín úd lena ais, d’fhág slán agus beannacht agam, agus thug an doras amach air féin. Caithfidh mé a rá gur fhág sé ábhar machnaimh agamsa agus caithfidh mé a rá go bhfuil súil agam go bhfíorófar guíonna Shéimí i rith na bliana, fiú go páirteach!  

Mo mhachnaimh féin

Labhraíonn Séimí amach gan scáth ná faitíos, agus tá meas mór agam air dá bhrí sin. Is é rún athbhliana atá agam ná mo thuairimí a chur in iúl níos neamhbhailbhe, go háirithe i mo scríbhinní.  Tá sé sin an-tábhachtach sa lá atá inniu ann, agus gach saghas raiméise ag dul timpeall ar an idirlíon agus ar na meáin shóisialta. Chonaiceamar agus feicimid fós drochthionchar bréagnuachta ar ár sochaí, agus é á úsáid ag antoiscigh agus tíortha naimhdeacha, a bhfuil mar aidhm acu ár rialtas a dhíchobhsú.  Is é mo ghuí don bhliain seo ná go ndéanfaimid go léir ár seacht ndícheall fáil réidh le bréagnuacht sa bhliain seo, agus gan é a scaipeadh freisin. Beidh níos mó le rá agam ar an ábhar seo roimh i bhfad!

.

.

.

gaGaeilge
gaGaeilge en_USEnglish