Gan amhras ar bith, ceapann a lán daoine go bhfuil na Gaeltachtaí go léir in Iarthar na hÉireann. Agus cé go bhfuil an chuid is mó de na Gaeltachtaí san Iarthar, tá dhá Ghaeltacht bheaga in oirthear na tíre! Tá ceann amháin i gContae na Mí agus an ceann eile i gContae Phort Láirge. Is Gaeltacht neamhghnách í Gaeltacht na Mí, mar sna tríochaidí sa chéad seo chaite, shocraigh Rialtas na hÉireann ar chúpla baile i gContae na Mí a úsáid le teaghlaigh fheirmeoireachta ó Ghaeltacht Chonamara a shocrú iontu. Gaeltacht an-speisialta is ea Gaeltacht na nDéise agus tá canúint Gaeilge na Mumhan, Gaoluinn na nDéise, labhartha ann. Is iascaireacht tráchtála an príomhthionscal sa cheantar máguaird. Is cuid de stair coitianta na nGaeltachtaí é sin.
Tá oideachas trí mheán na Gaeilge le fáil iontu, ó Bhunscoil go Meánscoil, agus tá sé sin an-tábhachtach do chaomhnú na teanga!
Ghlac Coláiste na Rinne ról lárnach sa chaomhnú sin, le fada. Bunaíodh an Coláiste sin i 1905, agus is cuid thábhachtach é sa ról sin. Seachas Coláiste na Rinne, is dócha nach mbeadh Gaeltacht ann ar chor ar bith!
Ach tá Gaeltacht na nDéise faoi bhláth, ní hamháin sa teanga, ach sa chultúr go léir – litríocht, ceol, agus damhsa san áireamh! Tá Gaelchultúr beo slán sna Déise!
Agus tá an Ghaeltacht seo in aici le Cill Chainnigh, sa lá atá inniu ann, leis na bótharbhealaigh iontacha atá againn. Ní thógann sé i bhfad tiomáint ó Chill Chainnigh go dtí an Ghaeltacht seo! Tá siopaí agus bialanna agus beáranna sa Ghaeltacht sin agus tá ar do chumas a bheith ag caint as Gaeilge sna gnólachtaí sin! Is mór an spórt triail a bhaint as sin, caithfidh mé a rá! Is iontach an lá faoin tír é!
Tá an Ghaeltacht in aice le Dún Garbhán, agus tá an-tóir ag turasóirí ar an áit seo.
Tá a lán cúrsaí Gaeilge ar siúl i gColáiste na Rinne, chomh maith le himeachtaí cultúrtha! Tá naisc úsáideacha le fáil ar an leathanach gréasáin: www.anrinn.com.
D’fhreastail mé féin ar thumchúrsa sa Choláiste le dhá bhliain anuas, ar feadh coicíse gach uair. Tá trí leibhéil oideachais ar fáil – do thosaitheoirí, d’fheabhsaitheoirí, agus do dhaoine ar chaighdeán ard. Tá meascán de ranganna, imeachtaí cultúrtha, agus turais, sna cúrsaí seo. Tá físeán iontach ar líne a thaispeánann blas an chúrsa, agus a chuireann tú in aithne do na daoine a d’fhreastail ar chúrsa na bliana seo. Is iontach go deo éagsúlacht na scoláirí, mar i dteannta na nÉireannach, tagann daoine as tíortha eile, ar nós Sasana, Meiriceá, an Astráil, an Rúis, an Ghearmáin agus an tSeapáin. Tá tú in ann lóistín a fháil más mian leat fanacht sa Ghaeltacht le linn an chúrsa. Gach maidin, bíonn ranganna ar siúl, agus caithfidh mé a rá go bhfuil na múinteoirí ar fheabhas! Gach tráthnóna, bíonn imeachtaí éagsúla ar siúl. Lá amháin, bíonn tú ag rothaíocht ar Rian Glas na nDéise, agus lá eile téann tú ar thuras go hInis Pic! Lá eile, bíonn tú ar thuras an ‘Dungarvan Brewing Company’, agus lá eile fós, itheann tú arán úrbhacáilte ag ‘Barron’s Bakery and Coffee House’. Níl deireadh riamh leis an éagsúlacht!!
Bhuail mé le daoine an-suimiúla ag an dá chúrsa ar fhreastail mé orthu, agus d’fhás nasc speisialta eadrainn mar bhí an sprioc chéanna againn, de bharr ár spéis i dteanga agus i gcultúr na hÉireann. Tá mé fós i dteagmháil le roinnt mhaith de na scoláirí sin.
I ndeireadh na dála, má tá grá agat don Ghaeilge agus má dhéanann tú beagán taighde maidir le cúrsaí agus imeachtaí atá ar siúl sa Choláiste, ní bheadh a fhios agat beo cad a gheofá! Tá an t-ádh dearg orainn go bhfuil institiúid oideachais agus cultúir den scoth mar sin i mbéal an dorais againn!
Gaeilge 
English