Níl aon rud chomh cumhachtach le scéal daonspéise chun teachtaireacht thábhachtach a chur in iúl dúinn. Rith an smaoineamh tuisceanach liom le déanaí agus mé ag léamh alt scríofa ag Nicholas Kristoff sa ‘New York Times’. Is iriseoir é a bhfuil duaiseanna Pulitzer buaite aige. Clúdaíonn sé topaicí le hábhair éagsúla mar cearta daonna, cearta na mban, cúrsaí sláinte agus cúrsaí domhanda.
Agus an t-alt á léamh agam, bhuail smaoineamh eile mé. Tá tuairimí polaitíochta Bernie Sanders agus a lucht tacaíochta ar chroí na ceiste acu thall i Meiriceá. Tá comhlachtaí ilnáisiúnta ag scriosadh sochaí na linne, ionas go bhfuil sé ag titim as a chéile i Meiriceá. An gceapann tú go bhfuil siad á n-iompar iad féin níos fearr anseo in Éirinn?
Is ábhair mhachnaimh na samplaí seo, a bhfuil láithreacht ag roinnt acu in Éirinn.
Phillip Morris USA, R.J. Reynolds, Altria, Lorrilard:
Iadsan i dtionscal an tobac atá ciontach i mbás na milliúin duine gach bliain, agus mharaigh siad i bhfad níos mó daoine ná Stalin féin. Shéan na comhlachtaí gur cúis ailse é an tobac, nó gur druga é nicitín a chothaíonn andúil an-chumhachtach. Shéan siad na fíricí go dtí rialú na Cúirte Feidearálaí ar an chás, nuair a dhírigh siad dóibh i 2017 na fíricí a ghlacadh agus a insint do phobal na Stáit Aontaithe. Ach meastar fós go bhfaighidh timpeall deich milliún duine bás ó nicitín sa bhliain 2030. Conas a d’fhéadfadh rud mar sin a tharla? Tarlóidh seacht milliún de na básanna i dtíortha an Tríú Domhan, áit nach bhfuil a lán rialacháin tobac i bhfeidhm.
Purdue Pharmaceutical, Johnson and Johnson, Teva Pharmaceutical, Mc Kinsey & Company agus comhlachtaí eile:
Tá géarchéim sna Stáit Aontaithe le drugaí ópóideacha, agus faigheann a lán úsáideoirí bás gach bliain. Bhí pionóis gearrtha ar chuid de na comhlachtaí luaite, ach tá cásanna móra ar siúl fós. is mar a chéile straitéis comhlachtaí cógaisíochta agus na comhlachtaí tobac, is é gach rud a shéanadh, agus ansin moill a chur ar gach cás sa chúirt. Tar éis an tsaoil, nach bhfuil comhlachtaí tobac agus comhlachtaí cógaisíochta sa ghnó céanna – mangairí drugaí an t-iomlán acu!
Dála an scéil, maraíonn tionscal an tobac ocht n-uaire níos mó daoine ná tionscal cógaisíocht, fiú i ndiaidh treascairt tionscal an tobac sa chúirt!
Boeing:
Bhí a fhios ag cuid mhaith de na fostaithe ag obair ag Boeing go raibh fadhbanna maidir leis an eitleán ‘737 Max’. Rinne siad iarracht an fhírinne a cheilt ó rialtóirí an Údaráis Eitlíochta Feidearálach (FAA). Thuairteáil dhá eitleán (737 MAX) an bhliain seo caite agus níor tháinig aon duine slán. Ar dtús, d’fhógair Denis Muilenberg, príomhoifigeach feidhmiúcháin, nach raibh aon fhadhb leis na heitleáin. Ach go luath ina dhiaidh sin, bhí athrú poirt air! Ní raibh sé rófhada tar éis sin gur éirigh sé as a phost. Níos déanaí, in Eanáir 2020, tháinig a lán cáipéisí inmheánach chun solais a chuir neart fianaise doshéanta le fáil atá cáinteach do Boeing. Bhí go leor ábhar gáirsiúil sna cáipéisí sin. Mar shampla, fuarthas an ráiteas gránna seo: “Fir agus mná grinn le moncaithe mar stiúrthóirí acu, a dhear an t-eitleán seo.” Ní gá dom rud eile a rá faoi!
Facebook agus Cambridge Analytica.
Abair slán le do shonraí pearsanta. Mura gcreideann tú cad atá i gceist, b’fhéidir nár chuala tú cad a tharla. D’úsáid Cambridge Analytica aip ar Facebook chun ceisteanna a chur ar dhaoine a d’íoslódáil an aip. Ghoid Cambridge Analytica sonraí pearsanta ó na daoine sin, agus ó gach duine eile a bhí ina ngréasán sóisialta freisin. Sa tslí sin, fuair siad sonraí pearsanta ar 87 milliún duine agus dhíol siad iad do bhithiúnaigh nach ar mhaithe linn atá siad. Gan dabht, bhí tionchar polaitiúil á imirt acu ar an bpróiseas, agus go háirithe ar thoghcháin thábhachtacha i Meiriceá agus sa Riocht Aontaithe. Níl Cambridge Analytica ann fós, agus tá ar Facebook céimeanna a dhéanamh chun do shonraí pearsanta a dhaingniú. Ach bí cinnte gur armrás atá ann.
Scéal?
Ach nach ndearna mé tagairt do scéal Nicholas Kristoff? Rinne, agus luaigh sé cinn de na comhlachtaí thuasluaite ina scéal. Chuir mé béim ar ainghníomhartha na gcomhlachtaí ionas go mbeifeá in ann a fheiceáil cé chomh truaillithe is atá siad. Ansin, beidh comhthéacs níos fearr agat an tseachtain seo chugainn, nuair a inseoidh mé an scéal duit faoi dheoidh.
Gaeilge 
English