Litir ó Mheiriceá – D.O.G.E!

Chruthaigh Donald Trump agus Elon Musk gníomhaireacht chomhairleach taobh amuigh de rialtas Stát Aontaithe Mheiriceá (SAM), a thabharfaidh comhairle do Trump conas méid mór caiteachais a ghearradh ó bhuiséad an rialtais fheidearálaigh. Cheap Musk ar dtús gur féidir leis $2 trilliún a ghearradh, ach d’admhaigh sé níos déanaí gur suim níos lú a bheadh i gceist. Ach ní bheidh sé éasca sciar maith a ghearradh – méid a dhéanfadh difríocht mhór. Chun é sin a thuiscint, is gá cúpla rud a mhíniú faoin mbuiséad feidearálach SAM.

Buiséad Feidearálach SAM

Tá buiséad de $6.75 trilliún ag an rialtas feidearálach don bhliain 2024. Tá an buiséad roinnte ina dhá chuid: caiteachas éigeantach agus caiteachas lánroghnach. Ní féidir caiteachas éigeantach a ghearradh siar, rud a dhearbhaigh Trump féin, más beag nó mór is fiú é. Sa chatagóir sin, tá cláir mar: sláinte (Medicare agus eile): 28%; slándáil shóisialach: 21%; cosaint: 18% agus aisíocaíochtaí ar an bhfiachas náisiúnta: 14%. Sin 81% den bhuiséad feidearálach, nó beagnach $5.5 trilliún as an $6.75. Fiú má ghearrtar amach gach rud sa bhuiséad lánroghnach (sochair d’iarshaighdiúirí, iompar, talmhaíocht, sochair dhífhostaíochta agus cúnamh tithíochta agus tuilleadh lena chois), ní bheadh ach $1.25 trilliún gearrtha agat. Ach ní bheadh sé réalaíoch gach rud lánroghnach a chur ar ceal.

Níl go leor ar eolas againn faoi cad atá ar intinn ag Musk maidir le gearradh siar. Dála an scéil, bhí Vivek Ramaswamy, iar-iarrthóir uachtaránachta agus billiúnaí ardteicneolaíochta, mar chomhpháirtí Musk ar dtús, ach tá sé ag fágáil an phoist sin chun seasamh sa toghchán gobharnóra in Ohio. Ach tá daoine eile, réaltaí ardteicneolaíochta cosúil leis an gcaipitlí fiontair, Marc Andreessen, ag obair le Musk i D.O.G.E. Ní bheidh aon easpa daoine cliste ann, gan dabht!

Pleananna D.O.G.E.

Scríobh Musk agus Ramaswamy go mbeadh “laghdú ar líon na bhfostaithe ar fud an mhaorlathais fheidearálaigh” i gceist go príomha. Seachas sin, áfach, tá an scéal faoi bhrat rúndachta. Ní haon ionadh go bhfuil fainic ar fhostaithe feidearálacha i ngeall ar ar éiginnteacht atá ann ó thaobh a ngairme de. Is furasta a chreidiúint go bhfuil na fostaithe céanna faoi uamhan agus faoi eagla, go háirithe nuair a smaoiníonn siad faoi cad a rinne Musk le Twitter tar éis é a cheannach – is é sin gearradh siar 80% dá fhostaithe a dhéanamh.

Ar an lámh eile, áfach, mar a fuair ceannairí na tionsclaíochta eile amach, tá difríochtaí suntasacha idir an rialtas agus earnáil na tionsclaíochta. Is tasc gan bhuíochas é aon ghné den rialtas a ghearradh siar nó fiú a athrú – ó líon na ndaoine go dtí an buiséad go dtí na leathanaigh rialacha sa chlár feidearálach.

Na dúshláin roimh D.O.G.E.

Ar aon nós, ní bheidh sé éasca do Musk agus a fhostaithe i D.O.G.E. a chuspóir a bhaint amach. Seo cúpla deacracht a bheidh acu:

Dúshlán eile!

Ní hé seo an chéad uair a rinneadh iarracht caiteachas feidearálach a ghearradh siar. Ag breathnú siar 50 bliain, níor laghdaíodh caiteachas feidearálach bliantúil ach cúig huaire, agus ní raibh aon laghdú níos mó ná 8% bainte amach. Tháinig na laghduithe sin i gcásanna speisialta – tar éis an géarchéim airgeadais 2008-9, agus tar éis na pandéime 2020-2023. Fiú amháin sna hochtóidí faoi réim Ronald Reagan féin, a chruthaigh coimisiún chun an caiteachas feidearálach a laghdú agus a d’ordaigh dá chomhaltaí “obair ar nós cú fola gan staonadh,” mhéadaigh caiteachas gach bliain.

Conclúid

Is í Comhdháil na Stát Aontaithe atá i gceannas ar chaiteachas. Ar lámh amháin, deir a baill gur gá gearradh siar ar chaiteachas an rialtais, ach ar an lámh eile (agus cúis mhaith leis freisin!) níl siad sásta gearradh siar ar chaiteachas ina toghcheantair féin.

Cuireann sé sin D.O.G.E. i bponc, agus de réir a chéile tá an fhírinne lom á bhfoghlaim acu sa roinn sin. Dúirt Musk le déanaí gurb é gearradh $2 trilliún an cás is fearr a bheadh ann, agus cé go mbainfeadh sé triail as an gcuspóir sin a bhaint amach, seans níos fearr go sroichfidís $1 trilliún. Tá sé ar tí ag D.O.G.E. a fhostaithe féin a chur in ionad i ngníomhaíochtaí feidearálacha le tamaill mhaith, chun tuiscint níos doimhne a fháil ar a n-oibríochtaí agus a neamhéifeachtúlachtaí.

Tá sé mar chuspóir ag Musk agus D.O.G.E. an tasc a bheith déanta faoi Iúil 4, 2026. Sa tslí sin, má tá reachtaíocht de dhíth, beidh sé mhí ag an gComhdháil é a rith. Nuair a smaoiníonn tú ar cé chomh mór agus cé chomh casta is atá rialtas SAM, beidh gach nóiméad den am sin ag teastáil uathu i D.O.G.E. don tasc ollmhór agus ríchasta seo!

.

.

.

.

.

.

.

.

.

.